ۇرپاق ۇلتتىق ويىنمەن شىڭدالادى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: دەنساۋلىق
ۇيىمداستىرىلعان ءىس – ارەكەت: دەنە شىنىقتىرۋ
تاقىرىبى: «ۇرپاق ۇلتتىق ويىنمەن شىڭدالادى»
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: ۇلتتىق ويىندار دەنە شىنىقتىرۋ ءىس – ارەكەتىندە كەڭ قولدانا وتىرىپ، بالالاردىڭ دەنە تاربيەسىن دۇرىس جولعا قويۋ، سپورتتىق شەبەرلىكتەرىن، مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: قازاق حالقىنىڭ ەرلىك – جاۋىنگەرشىلىك تاريحىن ۇرپاققا ەرلىكتىڭ وشپەس ۇلگىسىن قالدىرعان حان باتىرلاردىڭ ءومىر ونەگەسىمەن تانىستىرۋ، ءوز جەرىن، ءوز ەلىن قورعاي الاتىن ەل جاندى، ۇلتتىق نامىسى مول جىگەرلى بۇلدىرشىندەردى تاربيەلەۋ؛
3. تاربيەلىك: جاس ۇرپاقتى وزدىگىنەن ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋگە ۇيرەتىپ ءوزىن – ءوزى تاربيەلەۋگە داعدىلاندىرۋ.
قاجەتتى قۇرالدار: ارقان، جىلقى، تەڭگە، قامشى.
تاربيەشى: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن تاربيەشىلەر! بۇگىنگى «ۇرپاق ۇلتتىق ويىنمەن شىڭدالادى» اتتى سپورتتىق ويىندار جارىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر! توپ اراسىنداعى جارىسقا توپتاردى ورتاعا شاقىرايىق.
قاراجورعا اۋەنىمەن بالالار ورتاعا شىعادى.
تاربيەشى: مىنە، بالالار شىقتى الاڭعا،
جاس سپورتشىلار جەكە – جەكە كوماندا
ال، بالالار وزدەرىڭدى تانىڭدار،
ەپتىلىك، مىقتىلىق، باتىلدىق كورسەتىپ تاباندى،
«ۋرا» دەگەن ۇراندى ءبىز تاستايمىز
جارىسىمىزدى ال ەندى باستايمىز
«جەڭىسكە جەتەمىز!» دەپ
جالىندى ۇران تاستايمىز.
تاربيەشىلەر: «ۇرپاق ۇلتتىق ويىنمەن شىڭدالادى» - اتتى جارىسىمىزدى باستايمىز.
بۇگىنگى جارىسقا قاتىسۋعا ەكى توپ كەلىپ تۇر. وسى توپتاردىڭ جارىسىنا ءادىل باعاسىن بەرەتىن سىزدەرسىزدەر.
ال، قۇرمەتتى حالايىق
جارىستى ەندى كورىڭىز
ءادىل قازى القاسى
ءادىلباعا بەرىڭدەر
- دەي وتىرىپ توپ كاپيتاندارىنا ءسوز بەرەيىك.
1 - توپ «تۇلپار»
توپ كاپيتانى – سايات
2 - توپ «قىران»
توپ كاپيتانى - ماقسات
«تۇلپار» توبى
قاتار وسكەن قۇرداسقا،
جارىس ۇناپ تۇرماس پا!
قۋىپ جەتۋ جاقسى عوي
وزىپ شىعۋ ءبىر باسقا.
«قىران» توبى
بوسقا قاراپ تۇرمايىق،
باعىمىزدى سىنايىق
نامىستى قولدان بەرمەيىك
جارىستى وزىپ شىعايىق.
تاربيەشى: بالالار، سەندەرگە ساتتىلىك تىلەي وتىرىپ، جارىسىمىزدى باستايمىز.
ال، ەندى سايىسىمىزدىڭ شارتتارىمەن تانىستىرايىق...
سايىس شارتتارى:
1. بايگە
2. ارقان تارتىس
3. تەڭگە الۋ
4. قول كۇرەس
5 اقسەرەك - كوكسەرەك
ويىن: ۇلتتىق ويىن «بايگە»
ويىن شارتى: ءار توپتىڭ الدىنا 3 - 4 م قاشىقتىقتا مەجەلەر بەلگىلەندى.
ەكى توپتىڭ بالالارى ( اراقاشىقتىق2م) ساپ تۇزەپ تۇرادى. بۇل ويىندا جۇپتاسىپ جارىسادى. ءار توپقا ءبىر ات، ءبىر قامشى بايلانادى. بەلگى بويىنشا ءار توپتان ءبىر بالادان اتقا قونادى دا جارىسادى. بالالار اتتىڭ شابىسىنا سالىپ شابۋى ءتيىس.
ويىن: ۇلتتىق ويىن «ارقان تارتىس»
ويىن شارتى: بۇل ەكى توپقا بولىنگەن بالالارمەن وينالاتىن ويىن ءبىر ءتۇرى. ارقاننىڭ ەكى جاعىنان ەكى توپقا بولىنگەن بالالار تارتىسادى. قاي توپ ءوز جاعىنا الىپ، كەلسە سول توپ جەڭىسكە جەتەدى.
ويىن: ۇلتتىق ويىن «تەڭگە الۋ»
ويىن شارتى: بۇل ويىندى ەر بالالار وينايدى. اتتىڭ ورنىنا شىبىق ات پايدالانادى. بەلگىلى ءبىر جەرگە تەڭگەنى ىدىسقا سالىپ قويادى. ويىنشىلار اتپەن شاۋىپ كەلىپ ەڭكەيىپ تەڭگەنى ىدىستان تەز الىپ شابا جونەلەدى. ەگەر ويىنشى تەڭگەنى الماي قالسا جەڭىلگەن بوپ ەسەپتەلەدى.
ويىن: ۇلتتىق ويىن « قول كۇرەس»
ويىن شارتى: ورتاعا ەكى ويىنشى شىعىپ، كىلەمنىڭ ۇستىنە جامباسىنان جاتادى. ولار باس بارماقتارىن ايقاستىرا قولدارىن جىمداستىرىپ ۇستايدى. ويىننىڭ شارتى قولىنىڭ كۇشى كوپ ويىنشى قارسىلاستىڭ قولىن جەرگە تيگىزۋى كەرەك.
ويىن: ۇلتتىق ويىن: «اقسەرەك - كوكسەرەك»
ويىن شارتى: ويىندى ويناۋ ءۇشىن بالالار ەكى توپقا بولىنەدى، قولدارىنان ۇستاپ تۇرادى. ارا قاشىقتىق 20 - 30 قادام.
1 - توپ. ويىندى باستايدى:
اقسەرەك - اۋ، اق سەرەك
بىزدەن سىزگە كىم كەرەك.
2 - توپ ويىندى جالعاستىرادى
اقسەرەك – اۋ، اق سەرەك
جامان – جامان بالا اتى (بالا اتى) كەرەك.
اتى اتالعان بالا كەلەسى توپقا دەيىن جۇگىرىپ بارىپ ورتاسىنان ۇستاسقان قولداردى اجىراتىپ كەتۋ كەرەك. ەگەر ءوتىپ كەتسە سول توپتان ءبىر بالانى توبىنا الىپ قايتادى، وتە الماسا سول توپتا قالادى. ويىن وسىلاي جالعاسا بەرەدى.
تاربيەشى:
ونەرگە بيىك سەنىڭىز
دۋمانعا قىزىق كەلىڭىز
ءادىل قازى ەل سەنگەن
ونەرگە باعا بەرىڭىز.
تاربيەشى: قۇرمەتتى كورەرمەندەر، بالالار ءبىزدىڭ العا قويعان ماقساتىمىز اتا – بابادان قالعان ونەر مەن ونەگە، ۇلگىلەرىنىڭ لايىقتىلارىن بالانىڭ سانا سەزىمىنە قۇيىپ كوزىنە كورسەتە وتىرىپ، ۇلتتىق ويىن ارقىلى بويىنا ءسىڭىرىپ، ولاردى ادەپتىلىككە، مەيىرىمدىلىككە، ىزەتتىلىككە، تۋىسقاندىق پەن باۋىرمالدىققا، ۇلكەنگە – قۇرمەت، كىشىگە – قامقورلىققا باۋلىپ ادامدى قاجەتتەردى ۇعىندىرۋ، قالىپتاستىرۋ.
ءبىر عاجابى ويىندار بالالاردىڭ جان سۇلۋلىعىندا، ءتان سۇلۋلىعىندا جان - جاقتى جەتىلدىرۋگە باعىتتالعان.
بۇگىنگى بالالارمەن ۇيىمداستىرىلعان «ۇلتتىق ويىنى - ۇلىقتايىق» اتتى سپورتتىق كەشىمىزدى قورىتىندىلاپ، ءادىل شەشىمىمەن «تۇلپار» جانە «قىران» توپتارىنىڭ اراسىنداعى سايىستا دوستىق جەڭدى. ەكى توپتى التىن جانە كۇمىس مەدالدارىمەن ماراپاتتالادى. وسىمەن سپورتتىق جارىسىمىز اياقتالدى. كورىپ تاماشالاعاندارىڭىزعا راحمەت!
ۇيىمداستىرىلعان ءىس – ارەكەت: دەنە شىنىقتىرۋ
تاقىرىبى: «ۇرپاق ۇلتتىق ويىنمەن شىڭدالادى»
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: ۇلتتىق ويىندار دەنە شىنىقتىرۋ ءىس – ارەكەتىندە كەڭ قولدانا وتىرىپ، بالالاردىڭ دەنە تاربيەسىن دۇرىس جولعا قويۋ، سپورتتىق شەبەرلىكتەرىن، مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: قازاق حالقىنىڭ ەرلىك – جاۋىنگەرشىلىك تاريحىن ۇرپاققا ەرلىكتىڭ وشپەس ۇلگىسىن قالدىرعان حان باتىرلاردىڭ ءومىر ونەگەسىمەن تانىستىرۋ، ءوز جەرىن، ءوز ەلىن قورعاي الاتىن ەل جاندى، ۇلتتىق نامىسى مول جىگەرلى بۇلدىرشىندەردى تاربيەلەۋ؛
3. تاربيەلىك: جاس ۇرپاقتى وزدىگىنەن ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋگە ۇيرەتىپ ءوزىن – ءوزى تاربيەلەۋگە داعدىلاندىرۋ.
قاجەتتى قۇرالدار: ارقان، جىلقى، تەڭگە، قامشى.
تاربيەشى: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن تاربيەشىلەر! بۇگىنگى «ۇرپاق ۇلتتىق ويىنمەن شىڭدالادى» اتتى سپورتتىق ويىندار جارىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر! توپ اراسىنداعى جارىسقا توپتاردى ورتاعا شاقىرايىق.
قاراجورعا اۋەنىمەن بالالار ورتاعا شىعادى.
تاربيەشى: مىنە، بالالار شىقتى الاڭعا،
جاس سپورتشىلار جەكە – جەكە كوماندا
ال، بالالار وزدەرىڭدى تانىڭدار،
ەپتىلىك، مىقتىلىق، باتىلدىق كورسەتىپ تاباندى،
«ۋرا» دەگەن ۇراندى ءبىز تاستايمىز
جارىسىمىزدى ال ەندى باستايمىز
«جەڭىسكە جەتەمىز!» دەپ
جالىندى ۇران تاستايمىز.
تاربيەشىلەر: «ۇرپاق ۇلتتىق ويىنمەن شىڭدالادى» - اتتى جارىسىمىزدى باستايمىز.
بۇگىنگى جارىسقا قاتىسۋعا ەكى توپ كەلىپ تۇر. وسى توپتاردىڭ جارىسىنا ءادىل باعاسىن بەرەتىن سىزدەرسىزدەر.
ال، قۇرمەتتى حالايىق
جارىستى ەندى كورىڭىز
ءادىل قازى القاسى
ءادىلباعا بەرىڭدەر
- دەي وتىرىپ توپ كاپيتاندارىنا ءسوز بەرەيىك.
1 - توپ «تۇلپار»
توپ كاپيتانى – سايات
2 - توپ «قىران»
توپ كاپيتانى - ماقسات
«تۇلپار» توبى
قاتار وسكەن قۇرداسقا،
جارىس ۇناپ تۇرماس پا!
قۋىپ جەتۋ جاقسى عوي
وزىپ شىعۋ ءبىر باسقا.
«قىران» توبى
بوسقا قاراپ تۇرمايىق،
باعىمىزدى سىنايىق
نامىستى قولدان بەرمەيىك
جارىستى وزىپ شىعايىق.
تاربيەشى: بالالار، سەندەرگە ساتتىلىك تىلەي وتىرىپ، جارىسىمىزدى باستايمىز.
ال، ەندى سايىسىمىزدىڭ شارتتارىمەن تانىستىرايىق...
سايىس شارتتارى:
1. بايگە
2. ارقان تارتىس
3. تەڭگە الۋ
4. قول كۇرەس
5 اقسەرەك - كوكسەرەك
ويىن: ۇلتتىق ويىن «بايگە»
ويىن شارتى: ءار توپتىڭ الدىنا 3 - 4 م قاشىقتىقتا مەجەلەر بەلگىلەندى.
ەكى توپتىڭ بالالارى ( اراقاشىقتىق2م) ساپ تۇزەپ تۇرادى. بۇل ويىندا جۇپتاسىپ جارىسادى. ءار توپقا ءبىر ات، ءبىر قامشى بايلانادى. بەلگى بويىنشا ءار توپتان ءبىر بالادان اتقا قونادى دا جارىسادى. بالالار اتتىڭ شابىسىنا سالىپ شابۋى ءتيىس.
ويىن: ۇلتتىق ويىن «ارقان تارتىس»
ويىن شارتى: بۇل ەكى توپقا بولىنگەن بالالارمەن وينالاتىن ويىن ءبىر ءتۇرى. ارقاننىڭ ەكى جاعىنان ەكى توپقا بولىنگەن بالالار تارتىسادى. قاي توپ ءوز جاعىنا الىپ، كەلسە سول توپ جەڭىسكە جەتەدى.
ويىن: ۇلتتىق ويىن «تەڭگە الۋ»
ويىن شارتى: بۇل ويىندى ەر بالالار وينايدى. اتتىڭ ورنىنا شىبىق ات پايدالانادى. بەلگىلى ءبىر جەرگە تەڭگەنى ىدىسقا سالىپ قويادى. ويىنشىلار اتپەن شاۋىپ كەلىپ ەڭكەيىپ تەڭگەنى ىدىستان تەز الىپ شابا جونەلەدى. ەگەر ويىنشى تەڭگەنى الماي قالسا جەڭىلگەن بوپ ەسەپتەلەدى.
ويىن: ۇلتتىق ويىن « قول كۇرەس»
ويىن شارتى: ورتاعا ەكى ويىنشى شىعىپ، كىلەمنىڭ ۇستىنە جامباسىنان جاتادى. ولار باس بارماقتارىن ايقاستىرا قولدارىن جىمداستىرىپ ۇستايدى. ويىننىڭ شارتى قولىنىڭ كۇشى كوپ ويىنشى قارسىلاستىڭ قولىن جەرگە تيگىزۋى كەرەك.
ويىن: ۇلتتىق ويىن: «اقسەرەك - كوكسەرەك»
ويىن شارتى: ويىندى ويناۋ ءۇشىن بالالار ەكى توپقا بولىنەدى، قولدارىنان ۇستاپ تۇرادى. ارا قاشىقتىق 20 - 30 قادام.
1 - توپ. ويىندى باستايدى:
اقسەرەك - اۋ، اق سەرەك
بىزدەن سىزگە كىم كەرەك.
2 - توپ ويىندى جالعاستىرادى
اقسەرەك – اۋ، اق سەرەك
جامان – جامان بالا اتى (بالا اتى) كەرەك.
اتى اتالعان بالا كەلەسى توپقا دەيىن جۇگىرىپ بارىپ ورتاسىنان ۇستاسقان قولداردى اجىراتىپ كەتۋ كەرەك. ەگەر ءوتىپ كەتسە سول توپتان ءبىر بالانى توبىنا الىپ قايتادى، وتە الماسا سول توپتا قالادى. ويىن وسىلاي جالعاسا بەرەدى.
تاربيەشى:
ونەرگە بيىك سەنىڭىز
دۋمانعا قىزىق كەلىڭىز
ءادىل قازى ەل سەنگەن
ونەرگە باعا بەرىڭىز.
تاربيەشى: قۇرمەتتى كورەرمەندەر، بالالار ءبىزدىڭ العا قويعان ماقساتىمىز اتا – بابادان قالعان ونەر مەن ونەگە، ۇلگىلەرىنىڭ لايىقتىلارىن بالانىڭ سانا سەزىمىنە قۇيىپ كوزىنە كورسەتە وتىرىپ، ۇلتتىق ويىن ارقىلى بويىنا ءسىڭىرىپ، ولاردى ادەپتىلىككە، مەيىرىمدىلىككە، ىزەتتىلىككە، تۋىسقاندىق پەن باۋىرمالدىققا، ۇلكەنگە – قۇرمەت، كىشىگە – قامقورلىققا باۋلىپ ادامدى قاجەتتەردى ۇعىندىرۋ، قالىپتاستىرۋ.
ءبىر عاجابى ويىندار بالالاردىڭ جان سۇلۋلىعىندا، ءتان سۇلۋلىعىندا جان - جاقتى جەتىلدىرۋگە باعىتتالعان.
بۇگىنگى بالالارمەن ۇيىمداستىرىلعان «ۇلتتىق ويىنى - ۇلىقتايىق» اتتى سپورتتىق كەشىمىزدى قورىتىندىلاپ، ءادىل شەشىمىمەن «تۇلپار» جانە «قىران» توپتارىنىڭ اراسىنداعى سايىستا دوستىق جەڭدى. ەكى توپتى التىن جانە كۇمىس مەدالدارىمەن ماراپاتتالادى. وسىمەن سپورتتىق جارىسىمىز اياقتالدى. كورىپ تاماشالاعاندارىڭىزعا راحمەت!
You Might Also Like
