ۇستازدىق – بورىشىم
ۇستازدىق – بورىشىم
ۇستاز بولۋ – جۇرەكتىڭ باتىرلىعى،
ۇستاز بولۋ – سەزىمنىڭ اقىندىعى،
ۇستاز بولۋ – مىنەزدىڭ كۇن شۋاعى،
ازبايتۇعىن ادامنىڭ التىندىعى
«ۇستاز... جاراتلىسىنان وزىنە ايتىلعاننىڭ بارىنە جەتە تۇسىنگەن، كورگەن، ەستىگەن جانە اڭعارعان
نارسەلەردىڭ ءبارىن جادىنا ساقتايتىن، دا العىر دا اڭعارىمپاز اقىل يەسى، شەشەن، ونەر - بىلىمگە قۇشتار، اسا كاناعاتشىل، جانى اسقاق جانە ار – نامىسىن ارداقتايتىن، ءادىل، جۇرتتىڭ بارىنە
جاقسىلىق پەن ىزگىلىك كورسەتەتىن، قورقىنىش پەن جاسقانۋدىڭ بىلمەيتىن باتىل دا ەرجۇرەك بولۋى
كەرەك» (ءال – فارابي)
ۇستاز - جاس ۇرپاقتىڭ رۋحاني ساۋلەتكەرى. زەردەلى دە زەرەك، پاراساتتى، ۇلتتىق جانە ازاماتتىق قۇندىلىقتاردى ۇرپاق بويىنا دارىتۋشى تۇلعا. ۇستاز ءسوزىنىڭ ۇعىمى كەڭ. ونىڭ نەگىزگى ءمانى - جاقسىلىققا. ومىردە ءوزى دە باقىتتى بولىپ، وزگەلەردى دە باقىتقا جەتكىزۋ دەگەندى بىلدىرەدى. ال ىشكى قىر - سىرىنا تەرەڭىرەك بويلاپ كورىڭىزشى! ۇڭىلگەن سايىن باعا جەتپەس قازىنالارعا كەنەلگەندەي كۇي كەشەتىنىڭىز ايان. ۇستاز ءسوزى كوز الدىمىزعا مەيرىمدى، ءبىلىمدى، پاراساتتى، جۇرەگى جۇمساق اسىل جاندى ەلەستەتەدى. تالماي ىزدەنۋ، ماڭداي تەرىن توگۋ ارقىلى عانا ۇستاز كوپ جەتىستىكتەرگە قولىن جەتكىزە الادى. ۇرپاق تاربيەسى - قيىندىعى مەن قىزىعى قاتار جۇرەتىن ۇلى ءىس. كەز كەلگەن قيىندىققا شىداي بىلگەن ادام سول ەڭبەگىنىڭ جەمىسىن كورەدى. سول ەڭبەگىنىڭ جەمىسىن كورۋ ءۇشىن ۇستاز بويىندا ۇستامدىلىق، دارىندىلىق، بايسالدىلىق، ىزدەنىمپازدىق سياقتى الۋان ءتۇرلى قاسيەتتەر بولۋى شارت.
اباي اتامىز «ۇستازسىز شاكىرت - تۇل، شاكىرتسىز ۇستاز - تۇل» دەپ ادام بالاسىنا كىسى بولىپ قالىپتاسۋى كوبىنەسە ۇستازعا بايلانىستى ەكەنىن ەرەكشە اتاپ ايتادى.
ۇلاعاتتى ۇستاز – ەڭ الدىمەن شاكىرتىنە ءومىردى، ءبىلىمدى ۇيرەتەدى. ءار ۇستازدىڭ وزىندىك ورنى بار. ساباق تۇسىندىرۋدە ءبىرى - عىلىمعا سۇيەنسە، ەكىنشىسى - بويىنداعى بىلىمگە سۇيەنەدى. ەندى ءبىرى - عىلىمدى دا، ءبىلىمدى دە تۇرمىسپەن ۇشتاستىرىپ، وقۋشىعا ويىن جەتكىزىپ، جانىن سالىپ ءبىلىم بەرەدى. «ۇستازسىز عۇمىر - سونگەن كۇن»دەپ اتا - بابامىز ايتقانداي، بۇل ءومىردى ۇستازدارسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. وزگەنىڭ ۋاقىتىن ايالاپ قانا قويماي، ۇستاز دەگەنىمىز - اينالاسىنا ادامگەرشىلىك پەن ىزگىلىك ءدانىن سەبۋشى ىزگى جان قوعام قايراتكەرى بولۋى قاجەت. سەبەبى ول - ەرتەڭگى ءومىرىمىزدى جالعاستىرۋشى ۇرپاق تاربيەلەۋشى. ۇستازدىقتىڭ كۇشتى رۋحى - ءاربىر ءمۇعالىمنىڭ بارلىق كەزدە ءوز مىندەتىن ءدال، ءمىنسىز اتقارۋىنان، ۇقىپتىلىعىنان، تياناقتىلىق تانىتۋىنان كورىنەدى.
مەن بۇگىنگى تاڭدا ا. بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى ۇزارتىلعان كۇن توبىمەن جۇمىس جاسايتىن باستاۋىش گيمنازياسىندا باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى بولىپ قىزمەت ىستەيمىن. الدىمداعى شاكىرتتەرىمە زەر سالا قارايمىن. قارايمىن دا ويلانامىن، ويلانا وتىرىپ تولعانامىن. العا تالپىنعان ولاردىڭ الدىندا مەنىڭ ۇستاز رەتىندە زور جاۋاپكەرشىلىگىم بار - اۋ دەپ پايىمدايمىن. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارى – قايماعى بۇزىلماعان ءسۇت، تاپ - تازا اق پاراق، جىپ - جىلتىر اينا. جاقسىسى دا، جامانى دا بەتىندە. ايناداي كوز الدىڭدا تۇر. ايناعا قارايسىڭ دا كەمشىلىكتەرىڭدى تۇزەتەسىڭ، جەتىستىكتەرىڭە قۋاناسىڭ.
سوندىقتان مەنىڭ وزىمە قويار تالابىم، الدىما قويعان ماقساتىم جوعارى بولۋى ءتيىس. ۇستازداردىڭ عىلىمنىڭ سوڭعى جاڭالىقتارىن كۇندەلىكتى ساباقتارىندا پايدالانۋدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردىڭ ورنى ەرەكشە.
XXI عاسىردىڭ العاشقى جىلدارىنىڭ نەگىزگى پروبلەمالارىنىڭ ءبىرى «ءبىلىم بۇكىل ءومىر بويىنا» قاعيداسىن جۇزەگە اسىراتىن ءبىلىم جۇيەسىنىڭ ۇيىمدىق قۇرىلىمدارىنا ىزدەۋ بولىپ تابىلادى. اقپاراتتىق تەحنولوگيا اقپاراتتى الۋدىڭ، جەتكىزۋدىڭ، ساقتاۋدىڭ جانە پايدالانۋدىڭ ادىستەرى مەن قۇرالدارى. ءديۋيدىڭ ايتۋى بويىنشا ماسەلەلەرگە ەرەكشە كوڭىل اۋدارۋ وقۋشىلاردىڭ تابيعي اۋەسقويلىعىن وياتىپ، ولاردى سىني تۇرعىدان ويلاۋعا يتەرمەلەيدى، ياعني «ناقتى ءبىر ماسەلەنى قاراستىرىپ، قيىن جاعدايدان شىعۋدىڭ جولىن وزىندىك ىزدەۋ ارقىلى وقۋشى شىن مانىندە ويلانادى». وسىدان جاڭا پەدوگوگيكالىق تەحنولوگيالار ارقىلى باسەكەگە قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋدىڭ جاڭاشىلدىعى ەرەكشە. اقپاراتپەن جۇمىس ىستەي الۋ ءبىلىمىن قالىپتاستىرادى جانە قاتىناس جاساۋ قابىلەتىن تۋعىزادى. جاڭا تانىم قۇرالدارىن پايدالانۋعا جانە ۇيىمداستىرۋعا جاعداي جاسايدى. ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتىق تۇرعىدان قامتاماسىز ەتەدى. وقۋشىلار وزىنە قاجەتتى اقپاراتتى جەدەل تۇردە الادى. ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى. وقىتۋدىڭ وي - ءورىسىن، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتەدى. العان ءبىلىم نەگىزىن دامىتا وتىرىپ وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق دەڭگەيىن شىڭداپ، جەتىستىكتەرگە جەتۋىنە كومەكتەسەدى. جاڭا اقپاراتتى جيناقتاپ سالىستىرىپ، جۇيەلەپ، ناقتى قورىتىندى جاساپ دالەلدەيدى. العان ءبىلىمىن تالداپ، جيناقتاپ، جۇيەلىلىككە قالىپتاسادى.
جاڭاشىل ۇستاز شاكىرتكە جان - جاقتى ءبىلىم بەرىپ قانا قويماي، ونى دۇنيەجۇزىلىك اقپارات كەڭىستىگىنە شىعۋعا، ياعني قاتاڭ باسەكە جايىندا ءومىر سۇرۋگە تاربيەلەۋ - ءوزىمنىڭ باستى پارىزىم دەپ سانايمىن.
ۇستاز بولۋ – جۇرەكتىڭ باتىرلىعى،
ۇستاز بولۋ – سەزىمنىڭ اقىندىعى،
ۇستاز بولۋ – مىنەزدىڭ كۇن شۋاعى،
ازبايتۇعىن ادامنىڭ التىندىعى
«ۇستاز... جاراتلىسىنان وزىنە ايتىلعاننىڭ بارىنە جەتە تۇسىنگەن، كورگەن، ەستىگەن جانە اڭعارعان
نارسەلەردىڭ ءبارىن جادىنا ساقتايتىن، دا العىر دا اڭعارىمپاز اقىل يەسى، شەشەن، ونەر - بىلىمگە قۇشتار، اسا كاناعاتشىل، جانى اسقاق جانە ار – نامىسىن ارداقتايتىن، ءادىل، جۇرتتىڭ بارىنە
جاقسىلىق پەن ىزگىلىك كورسەتەتىن، قورقىنىش پەن جاسقانۋدىڭ بىلمەيتىن باتىل دا ەرجۇرەك بولۋى
كەرەك» (ءال – فارابي)
ۇستاز - جاس ۇرپاقتىڭ رۋحاني ساۋلەتكەرى. زەردەلى دە زەرەك، پاراساتتى، ۇلتتىق جانە ازاماتتىق قۇندىلىقتاردى ۇرپاق بويىنا دارىتۋشى تۇلعا. ۇستاز ءسوزىنىڭ ۇعىمى كەڭ. ونىڭ نەگىزگى ءمانى - جاقسىلىققا. ومىردە ءوزى دە باقىتتى بولىپ، وزگەلەردى دە باقىتقا جەتكىزۋ دەگەندى بىلدىرەدى. ال ىشكى قىر - سىرىنا تەرەڭىرەك بويلاپ كورىڭىزشى! ۇڭىلگەن سايىن باعا جەتپەس قازىنالارعا كەنەلگەندەي كۇي كەشەتىنىڭىز ايان. ۇستاز ءسوزى كوز الدىمىزعا مەيرىمدى، ءبىلىمدى، پاراساتتى، جۇرەگى جۇمساق اسىل جاندى ەلەستەتەدى. تالماي ىزدەنۋ، ماڭداي تەرىن توگۋ ارقىلى عانا ۇستاز كوپ جەتىستىكتەرگە قولىن جەتكىزە الادى. ۇرپاق تاربيەسى - قيىندىعى مەن قىزىعى قاتار جۇرەتىن ۇلى ءىس. كەز كەلگەن قيىندىققا شىداي بىلگەن ادام سول ەڭبەگىنىڭ جەمىسىن كورەدى. سول ەڭبەگىنىڭ جەمىسىن كورۋ ءۇشىن ۇستاز بويىندا ۇستامدىلىق، دارىندىلىق، بايسالدىلىق، ىزدەنىمپازدىق سياقتى الۋان ءتۇرلى قاسيەتتەر بولۋى شارت.
اباي اتامىز «ۇستازسىز شاكىرت - تۇل، شاكىرتسىز ۇستاز - تۇل» دەپ ادام بالاسىنا كىسى بولىپ قالىپتاسۋى كوبىنەسە ۇستازعا بايلانىستى ەكەنىن ەرەكشە اتاپ ايتادى.
ۇلاعاتتى ۇستاز – ەڭ الدىمەن شاكىرتىنە ءومىردى، ءبىلىمدى ۇيرەتەدى. ءار ۇستازدىڭ وزىندىك ورنى بار. ساباق تۇسىندىرۋدە ءبىرى - عىلىمعا سۇيەنسە، ەكىنشىسى - بويىنداعى بىلىمگە سۇيەنەدى. ەندى ءبىرى - عىلىمدى دا، ءبىلىمدى دە تۇرمىسپەن ۇشتاستىرىپ، وقۋشىعا ويىن جەتكىزىپ، جانىن سالىپ ءبىلىم بەرەدى. «ۇستازسىز عۇمىر - سونگەن كۇن»دەپ اتا - بابامىز ايتقانداي، بۇل ءومىردى ۇستازدارسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. وزگەنىڭ ۋاقىتىن ايالاپ قانا قويماي، ۇستاز دەگەنىمىز - اينالاسىنا ادامگەرشىلىك پەن ىزگىلىك ءدانىن سەبۋشى ىزگى جان قوعام قايراتكەرى بولۋى قاجەت. سەبەبى ول - ەرتەڭگى ءومىرىمىزدى جالعاستىرۋشى ۇرپاق تاربيەلەۋشى. ۇستازدىقتىڭ كۇشتى رۋحى - ءاربىر ءمۇعالىمنىڭ بارلىق كەزدە ءوز مىندەتىن ءدال، ءمىنسىز اتقارۋىنان، ۇقىپتىلىعىنان، تياناقتىلىق تانىتۋىنان كورىنەدى.
مەن بۇگىنگى تاڭدا ا. بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى ۇزارتىلعان كۇن توبىمەن جۇمىس جاسايتىن باستاۋىش گيمنازياسىندا باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى بولىپ قىزمەت ىستەيمىن. الدىمداعى شاكىرتتەرىمە زەر سالا قارايمىن. قارايمىن دا ويلانامىن، ويلانا وتىرىپ تولعانامىن. العا تالپىنعان ولاردىڭ الدىندا مەنىڭ ۇستاز رەتىندە زور جاۋاپكەرشىلىگىم بار - اۋ دەپ پايىمدايمىن. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارى – قايماعى بۇزىلماعان ءسۇت، تاپ - تازا اق پاراق، جىپ - جىلتىر اينا. جاقسىسى دا، جامانى دا بەتىندە. ايناداي كوز الدىڭدا تۇر. ايناعا قارايسىڭ دا كەمشىلىكتەرىڭدى تۇزەتەسىڭ، جەتىستىكتەرىڭە قۋاناسىڭ.
سوندىقتان مەنىڭ وزىمە قويار تالابىم، الدىما قويعان ماقساتىم جوعارى بولۋى ءتيىس. ۇستازداردىڭ عىلىمنىڭ سوڭعى جاڭالىقتارىن كۇندەلىكتى ساباقتارىندا پايدالانۋدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردىڭ ورنى ەرەكشە.
XXI عاسىردىڭ العاشقى جىلدارىنىڭ نەگىزگى پروبلەمالارىنىڭ ءبىرى «ءبىلىم بۇكىل ءومىر بويىنا» قاعيداسىن جۇزەگە اسىراتىن ءبىلىم جۇيەسىنىڭ ۇيىمدىق قۇرىلىمدارىنا ىزدەۋ بولىپ تابىلادى. اقپاراتتىق تەحنولوگيا اقپاراتتى الۋدىڭ، جەتكىزۋدىڭ، ساقتاۋدىڭ جانە پايدالانۋدىڭ ادىستەرى مەن قۇرالدارى. ءديۋيدىڭ ايتۋى بويىنشا ماسەلەلەرگە ەرەكشە كوڭىل اۋدارۋ وقۋشىلاردىڭ تابيعي اۋەسقويلىعىن وياتىپ، ولاردى سىني تۇرعىدان ويلاۋعا يتەرمەلەيدى، ياعني «ناقتى ءبىر ماسەلەنى قاراستىرىپ، قيىن جاعدايدان شىعۋدىڭ جولىن وزىندىك ىزدەۋ ارقىلى وقۋشى شىن مانىندە ويلانادى». وسىدان جاڭا پەدوگوگيكالىق تەحنولوگيالار ارقىلى باسەكەگە قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋدىڭ جاڭاشىلدىعى ەرەكشە. اقپاراتپەن جۇمىس ىستەي الۋ ءبىلىمىن قالىپتاستىرادى جانە قاتىناس جاساۋ قابىلەتىن تۋعىزادى. جاڭا تانىم قۇرالدارىن پايدالانۋعا جانە ۇيىمداستىرۋعا جاعداي جاسايدى. ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتىق تۇرعىدان قامتاماسىز ەتەدى. وقۋشىلار وزىنە قاجەتتى اقپاراتتى جەدەل تۇردە الادى. ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى. وقىتۋدىڭ وي - ءورىسىن، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتەدى. العان ءبىلىم نەگىزىن دامىتا وتىرىپ وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق دەڭگەيىن شىڭداپ، جەتىستىكتەرگە جەتۋىنە كومەكتەسەدى. جاڭا اقپاراتتى جيناقتاپ سالىستىرىپ، جۇيەلەپ، ناقتى قورىتىندى جاساپ دالەلدەيدى. العان ءبىلىمىن تالداپ، جيناقتاپ، جۇيەلىلىككە قالىپتاسادى.
جاڭاشىل ۇستاز شاكىرتكە جان - جاقتى ءبىلىم بەرىپ قانا قويماي، ونى دۇنيەجۇزىلىك اقپارات كەڭىستىگىنە شىعۋعا، ياعني قاتاڭ باسەكە جايىندا ءومىر سۇرۋگە تاربيەلەۋ - ءوزىمنىڭ باستى پارىزىم دەپ سانايمىن.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
1. بالاڭىزدىڭ كەيبىر مىنەزدەرىن جازالايسىز، سوڭىنان قايتا وكىنەسىز بە؟
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اس قورىتۋ مۇشەلەرى جانە ونىڭ قىزمەتى
