يماندىلىق جاراسادى ۇل-قىزعا
يماندىلىق جاراسادى ۇل - قىزعا
ماقساتى: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، يماندىلىققا، پاراساتتىلىققا، بىلىكتىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، سۋرەتتەۋ، سلايدتار.
بارىسى:
1. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى.
2. باتا ۇعىمىنىڭ ءتۇپ - توركىنىنە تۇسىنىك.
3. تىلەك ايتۋ.
4. تىيىم سوزدەر.
5. قورىتىندى.
ءمۇعالىم: ارمىسىزدار، ءقادىرلى ۇستازدار، وقۋشىلار، قوناقتار! بۇگىنگى اشىق تاربيە ساعاتىندا يماندىلىق، مۇسىلمان ءدىنى، اللاعا قۇلشىلىق ەتەتىن جاستار جانە باسقا ءدىني سوزدەر تۋرالى ايتىلماق. ءقازىر دە بۇكىل ادامزات بالاسىنىڭ باسىندا بولىپ جاتقان قيىندىقتاردى تەك يسلام ارقىلى شەشۋگە بولادى. يسلام – ادام ءومىرىن ساقتاۋشى، دەنساۋلىقتىڭ قورعانى، ادامنىڭ ءوزىن - ءوزى قۇرتىپ، بىتىرۋىنە توسقاۋىل بولاتىن عاجايىپ ناتيجەلەر جيىنتىعى. يسلام مەملەكەتتەرىندە تۇرمىس جاعدايى تومەن بولسا دا، قىلمىس دەڭگەيى مەن اجىراسۋ سانى ەڭ از، رۋحاني باقىت كورسەتكىشى مەن دەنساۋلىق دەڭگەيى اجەپتاۋىر جوعارى.
دامىعان ەلدەردەن قانشا تومەن تۇرسا دا جوعارى دەڭگەيدەگى مورال مەن ءتارتىپ ساقتالعان.
يسلام – قايرىمدىلىق پەن زۇلىمدىقتىڭ نە ەكەنىن ناقتى تۇسىندىرە الادى، قالاي دۇرىس ءومىر ءسۇرۋ، قالاي دۇرىس تاماقتانۋ، قالاي بالا تاربيەلەۋ، ايەلدى قالاي قاستەرلەۋ، قالاي كيىنۋ، قوعامدىق ومىردەگى قاتىناس سياقتى ت. ب. ماڭىزدى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە الادى.
ياعني، يسلام – «باسىنان اياعىنا» دەيىن قۇرىلىمى جەتىلگەن ناعىز كەرەمەت ءدىن.
سوعان وراي بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزعا اۋدانىمىزدىڭ مەشىتىنىڭ باس يمامى شىمپايەۆ جەڭىس اعا كەلىپ وتىر. ءبارىمىز قوشەمەت كورسەتەيىك.
يماندىلىق جاراسادى ۇل - قىزعا،
بۇل تاقىرىپ تولى ەكەن مازمۇنعا.
ناسيحاتتاپ يماندىلىق باستاۋىن،
ونەگەلى ءتالىم بەرەر ۇل - قىزعا.
ال، بالالار، سىنىپ ساعاتىمىزدى ءبىز باستايىق،
ولەڭ وقىپ، ءان ايتۋدان قاشپايىق!
"ادەپتىلىك الىپپەسىن ارداقتاپ،
يماندى بول دەپ ۇران تاستايىق.
ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ اۋىز ادەبيەتى - وتە باي مۇرا. توقسان اۋىز ءسوزدىڭ ايتار توبىقتاي ءتۇيىنىن ءبىر - ەكى سويلەمگە سىيعىزا بىلگەن اتا - بابامىز قانداي دانا ەدى! اتا - بابا مۇراسىن جالعاستىرۋ — ءبىزدىڭ ۇرپاق الدىنداعى مىندەتىمىز. ولاي بولسا، سەندەردىڭ بۇل مىندەتتى قالاي ورىنداپ جۇرگەندىكتەرىڭدى بايقايمىز.
(وقۋشىلار ادەپتىلىك، يماندىلىق جايلى ماقال - ماتەلدەر ايتادى.)
1. ۇلىڭ وسسە، ۇياتتىمەن اۋىلداس بول.
قىزىڭ وسسە، قىلىقتىمەن اۋىلداس بول.
2. بالا تاربيەسى — بەسىكتەن.
3. وزەك قۋا اعادى، وزەن سۋدىڭ سالاسى.
الىستان سالەم بەرەدى، ادەپتى ەلدىڭ بالاسى.
4. ادەپتىلىك، ار، ۇيات - ادامدىقتىڭ بەلگىسى.
5. "ءسىز" دەگەن ادەپ، "ءبىز" دەگەن كومەك
6. بار، بارىن جەيدى، ۇياتسىز ارىن جەيدى.
7. ادەپتى بالا - ارلى بالا، ادەپسىز بالا - سورلى بالا.
8. سىيعا — سىي، سىراعا بال
9. ۇلىڭ وسسە، ۇلى ۇلگىلىمەن اۋىلداس بول.
قىزىڭ وسسە، قىزى ۇلگىلىمەن اۋىلداس بول.
10. ۇيات جۇرگەن جەردە. ابىروي توگىلمەيدى.
ابىروي بار جەردە، ار شاپان سوگىلمەيدى.
11. ادەپسىز بالا اۋىزدىقسىز اتپەن تەڭ.
اقىلدى قاريا جازىپ قويعان حاتپەن تەڭ
12. ار قايدا بولسا، ۇيات سوندا.
13. ادەپتىڭ نە ەكەنىن، ادەپسىز ادامدى كورگەندە ۇعارسىڭ.
14. اعا ادەپتى بولسا، ءىنى ادەپتى.
اپا ادەپتى بولسا، ءسىڭلى ادەپتى.
ءمۇعالىم: حالقىمىز بالا تاربيەسىنە جالپى ادام تاربيەسىنە تەرەڭ ءمان بەرىپ، ءوزىنىن سالت - ءداستۇرى مەن ادەت - عۇرپى ارقىلى مول ونەگە بەرە بىلگەن.
يمان - ارابشا سەنىم دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. دىنگە سەنۋگە بايلانىستى بۇل ۇعىم حالىق اراسىندا ادەپتىلىكتىڭ، ياعني ادامگەرشىلىكتىڭ ءمانىن بەرەتىن ۇعىممەن ۇشتاسىپ، الەۋمەتتىك ادەپتىلىكتى كورسەتەتىن مانگە يە بولدى. ءومىر زاڭدىلىقتارىنا ايقىن سەنىممەن قاراپ، ادامگەرشىلىك راسىمدەرى مەن ۋاجدەرىن، مىندەتتەرى مەن ماقساتتارىن بۇلجىتپاي ورىندايتىن اق نيەتتى، ادال جۇرەكتى، كوپشىل ادامدى – يماندى ادام دەيمىز. يماندى ادام – اينالاسىنداعىلارعا جانە بۇكىل ادامزاتقا تەك جاقسىلىق ويلايدى، ولارعا مەيىر - شاپاعاتىن توگىپ، جاناشىرلىق، قامقورلىق جاساۋعا ءازىر تۇرادى، اركىمگە ادەپپەن، ىزەتپەن، يناباتتىلىقپەن قارايدى. سوندىقتان دا يماندى ادامدى بەت بەينەسىنەن تانىپ، حالىق ونى يمان ءجۇزدى ادام دەيدى.
«تۋرا بيدە تۋعان جوق، تۋىستى بيدە يمان جوق» دەپ، حالىق يماندى ادامنىڭ ادىلەتتى، شىنشىل بولاتىنىن ۋاعىزدايدى. حالقىمىزدىڭ قوناقجايلىلىعى، كەڭپەيىلدىگى، كوپشىلدىگى، دوس كوڭىلدىگى - الەۋمەتتىك يماندىلىقتىڭ بەلگىسى. يماندىلىق ءداستۇرىن قاستەرلەي ءبىلىپ، يماندى ادام بولۋ - كىسىلىك بورىش. يمانى كامىل ادام مەيىرىمدى بولادى. مەيىرىمدىلىك – ادام بويىنداعى قاسيەتتى سەزىم. اتا مەيىرىمى، اكە مەيىرىمى، انا مەيىرىمى، وتباسىنداعى ادامداردىڭ ءبىر - بىرىنە دەگەن مەيىر - شاپاعات - ادەپتىك اسەم قۇبىلىس، تۇيسىكتى باۋراپ الاتىن تۇسىنىك، ۇلاعاتتى ۇعىم، ادامگەرشىلىكتىڭ اسقار شىڭى. حالقىمىز ۇرپاعىن مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەپ، قاتىگەزدىكتەن قاشىپ، قاتالدىقتان ساقتاندىرىپ وتىرعان. ەلىمىز ەر ازاماتتارىن مەيىرىمدى بولسا ەكەن دەگەن اتتارمەن اتاپ، جاستاردى ۇنەمى مەيىرىمدىلىككە باۋراعان. «كوپتى جامانداعان كومۋسىز قالادى» دەپ حالقىمىز مەيىرلى بولۋ - ءوز حالقىن ءسۇيۋ، بىرلىكشىل بولۋ ەكەنىن ۋاعىزدايدى. « ۇلكەن ادامنىڭ ءسوزىن تىڭداي ءبىل» دەپ وسيەت ايتقان اتا – بابامىز مەيىرىمدىلىك نەگىزى – سىيلاسىم ەكەنىن ءدال كورسەتەدى.
ەندىگى كەزەك وقۋشىلارعا بەرىلەدى. باتا، تىلەك جانە باتانىڭ تۇرلەرىنە توقتالامىز.
1 وقۋشى - يليار:
ساباقتى ءبىز «اق باتا» دەپ اتادىق،
ۇلكەندەردەن جۇرەيىك دەپ باتا الىپ.
اق باتامىز باستايدى ەكەن اق جولعا،
شالىس باسىپ كەتپەسىن دەپ شاتاسىپ.
يماندىلىق جاراسادى ۇل - قىزعا،
ال، باتامىز باستايدى ەكەن شىڭ - قۇزعا.
يناباتتى، ۇمىتپاسقا ىزەتتى،
اينالامىز ءبىز ادامي جۇلدىزعا.
2 – ي. كاميلا:
«باتا» ۇعىمىنىڭ ءتۇپ - توركىنىنە بارلاۋ جاسار بولساق. قۇراننىڭ 1 - سۇرەسىنىڭ اتى «فاتيحادان» تۋىنداعان حالىقتىڭ باتا - تىلەك سوزدەرى جەتكىنشەك جاس ۇرپاقتى ادەپتى، سابىرلى، زەردەلى، ارلى بولىپ وسۋىنە باۋليدى. مالدى - باستى، داۋلەتتى، باقىتتى، كەكشىل ەمەس كەشىرىمدى بولۋىن تىلەيدى. باتا - قازاق اراسىندا ادامداردىڭ ءبىر - بىرىنە دەگەن ىنتا - ىقىلاسىنىڭ ادال نيەتى مەن جاقسى تىلەكتەرىن بىلدىرەتىن تاربيەلىك ءمانى زور ءراسىم.
ءمۇعالىم: ال، داستارحان باتاسى تۋرالى ايتساق.
3 - ادىلەت:
داستارحانىڭ مول بولسىن، ابىرويىڭ زور بولسىن!
داستارحانىڭ توق بولسىن، ۋايىم - قايعى جوق بولسىن!
بەرەيىن باتا اسىڭا، اماندىق بەرسىن باسىڭا.
بودەنەدەي جورعالاپ، قىرعاۋىلداي قورعالاپ،
قىدىر كەلسىن قاسىڭا. بار ەكەن دەپ جاسىما،
جوق ەكەن دەپ جاسىما. ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي،
داۋلەت كەلەر قاسىڭا. كورە الماعان دۇشپاننىڭ
جۋا ءبىتسىن جولىنا. باقىتىڭ جەتسىن توتەلەپ.
دۇنيە مالدى جەتەلەپ. اۋزىما تۇسكەن باتانىڭ،
جاتىرمىن ءبارىن توپەلەپ! كوتەردىم مىنە بىلەكتى
اقتاردىم تۇگەل تىلەكتى، مىناۋ تۇرعان بالاڭىز،
باتىر بولسىن جۇرەكتى.
4 - ايدىن: سوعىم باتاسى
سوعىم شۇيگىن بولسىن، قازانىڭ توق بولسىن،
ۋايىم جوق بولسىن. داستارحان كەڭ بولسىن،
بالا-شاعاڭ ەر بولسىن. بىزگە بەرگەنىڭ ەسەسىن بەرسىن،
ەسەسىنە ءتاڭىرى بىرنەشەسىن بەرسىن!
5 - تەمىرجان: كوشى - قون باتاسى
كوشتەرىڭ كولىكتى بولسىن، جولدارىڭ كورىكتى بولسىن،
قونىستارىڭ قۇتتى بولسىن، بوساعالارىڭ مىقتى بولسىن.
اۋرۋ - سىرقاۋدان امان بولىڭدار. باستارىڭ ا ايىرىلماس ب ا ق قونسىن،
مەيىرباندى اللا سەندەرگە جار بولسىن!
6 - س. كاميلا:
ۇلىس وڭ بولسىن، اق مول بولسىن
قايدا بارساڭ دا جول بولسىن!
ۇلىس باقتى بولسىن، ءتورت تۇلىك اقتى بولسىن!
ۇلىس بەرەكە بەرسىن، پالە - جالا جەرگە ەنسىن.
مەكەن تۇراقتى بولسىن، مالعا قۇراقتى بولسىن،
ەلگە شۋاقتى بولسىن، وزەن سۋاتتى بولسىن،
ەرلەر قۋاتتى بولسىن! ۇلى حالقىم توق بولسىن!
كويلەكتەرى كوك بولسىن! قايعى - ۋايىم جوق بولسىن،
قۋانىشتارىڭ كوپ بولسىن!
7 - ايدانا: جاس جۇبايلارعا بەرىلەتىن باتا («جاس جۇبايلار» تەمىرجان مەن كاميلا - ورتاعا شاقىرىلادى)
ۋا، ەكى جاس، ەكى جاس، سىزگە تىلەك - ىقىلاس.
باقىت قونسىن باسىنا ولە - ولگەنشە ارىلماس،
مىنەز بەرسىن تارىنباس، وكپە بەرسىن قابىنباس،
جۇرەك بەرسىن جارىلماس، تىنىس بەرسىن تارىلماس.
بەيبىتشىلىك كۇن بەرسىن، اتا - اناڭدى ساعىنباس!
8 - اليسا: اسكەرگە اتتاناتىن ازاماتقا بەرىلەتىن باتا («اسكەري ازامات»- ايدىن)
ءمانىسىن ۇق باتانىڭ، بورىشىن وتە وتاننىڭ.
مەن دە تىلەپ وتىرمىن. امان بارىپ، ساۋ قايتىپ،
بەرسىن جولدىڭ توتەسىن. جىلدىڭ جارىمدىق مىندەتتىڭ.
ابىرويمەن وتەلسىن. بەرە بەرسىن تىلەۋدى،
بەيبىتشىلىك جاساسىن، بىلمە جاسىپ، ءجۇرۋدى.
شيراپ بويىڭ جاراسىن. شىنىعا بەر بولاتتاي،
ەلگە جاۋدى جولاتپاي، قاتاڭ ساقتا ءتارتىپتى.
تۋرا جۇرگەن ساعاتتاي.
ءمۇعالىم: ەندى كەزەكتى تىيىم سوزدەرگە بەرەيىك. اش ادامعا كومەك بەرىڭدەر. اۋرۋدان حال سۇراندار. قارىزعا باتقان ادامنىڭ قارىزىن وتەۋگە كومەك بەرىڭدەر. كەزدەسكەندە كىم ءبىرىنشى بولىپ سالەم بەرسە، سول ادام ءتاڭىر الدىندا دا، ادام الدىندا دا يماندى ادام. يماننىڭ جاقسىسى - سابىرلى جانە كەڭپەيىلدى بولۋ. ءتاڭىر ايەلدەرمەن سىپايى سويلەسۋدى بۇيىرادى، سەبەبى ايەل - اناڭىز، اجەڭىز، قىزىڭىز. تاماق سالىنعان تاباقتىڭ شەتىنەن عانا الىپ جەۋ كەرەك. ورتاسىنا قول جۇگىرتپە، سەبەبى بەرەكە ورتادا بولادى. بىرەۋگە زيان كەلتىرمە، بىرەۋدىڭ وزىڭە زالال كەلتىرۋىنە جول بەرمە. مۇنىڭ ەكەۋى دە يسلامدا جوق.
9 - داريعا: تىيىم سوزدەر. ادامگەرشىلىك تاربيەسىنە قاتىستى ءادىس - تاسىلدەر قاتارىنا تىيىم سوزدەردى دە جاتقىزۋعا بولادى. مۇنداي سوزدەر اينالاسىنداعى ءار نارسەنى قادىرلەپ، قاستەرلەي بىلۋگە، قاتىگەزدىك پەن كورگەنسىزدىكتەن اۋلاق بولۋعا، وبال، ساۋاتتى بىلۋگە باۋليدى. مىسالى، «ناندى اياققا باسپا»، «اناڭا قاتتى سويلەمە»، «مالدى باسقا ۇرما»، ت. ب.
وقۋشىلار: وسىنداي سوزدەردىڭ ءبىر توبى وقۋشىلاردى تارتىپتىلىككە، سىپايىلىققا، ساقتىققا شاقىرا وتىرىپ، ءار ءتۇرلى جامان ادەتتەن جيىركەندىرەدى. اتاپ ايتقاندا، «ادامعا قاراپ تۇكىرمە»، «كەشكە قاراي كوڭىل سۇراما»، «بىرەۋگە قارۋ كەزەمە»، «پىشاقتىڭ ءجۇزىن جالاما»، «موينىڭا بەلبەۋ سالما»،«كۇلدى شاشپا»، «اعىندى سۋعا كىر جۋما»، «شاشتى اياق استىنا تاستاما»، «قۇدىققا تۇكىرمە»، سياقتى تىيىم سوزدەر تازالىققا، ۇقىپتىلىققا، تابيعاتتى قاستەرلەۋگە شاقىرادى.
ءمۇعالىم: ۇياتتان بەزگەن ميات
ميات دەگەن قىرىستىڭ ەستىدىم ءبىر سور ءىسىن:
يناباتتى ۇياتتى، سىيلاناتىن ۇياتتى،
سابىر ويلى ۇياتتى، ابىرويلى ۇياتتى
ۇرسىپ، سوزبەن ەزىپتى - ۇياتتان ول بەزىپتى.
يماندىلىق - ىزەت،- دەپ، يماندى نىق كۇزەت،- دەپ،
جاعىندىردىڭ كارىگە، باعىندىردىڭ بارىنە!
اركىمگە باس ءيدىردىڭ: ءار كۇن كۇندە مىڭ كۇيدىردىڭ....
مۇنجىق بولىپ وڭبايمىن! ىنجىق، مومىن بولمايمىن!
ۇيات، مەنەن كەت!- دەپتى، ۇيات ودان شەتتەپتى.
قاشىپ ۇيات جولاماي، بەزىپتى دوس بولا الماي......
وي، وبال - اي! وبال - اي! ولاق بوپ ول ۇيالماي،
سالاق بولىپ ۇيالماي دورەكىلىك مىنەزبەن،
ورەكپىلىك مىنەزبەن اقىلىنان تانىپتى،
اقىماق بوپ قالىپتى. ۇياتسىزدا سابىر، وي،
بولماس اقىل، ابىروي.
ءمۇعالىم: يماندىلىق – بالا تاربيەسىنىڭ ەڭ باستى قاينار بۇلاعى. سوندىقتان تاربيەنى دىننەن بولەك الىپ قاراۋعا استە بولمايدى. قانشالىقتى جاقسى تاربيە كورسە دە، دىنىنە ەنجار، سەلقوس قارايتىن، يماندىلىق نەگىزدەرىنە اسا ءمان بەرمەيتىن ۇرپاق ەكى دۇنيەدە دە مۇراتقا تولىق جەتە المايدى.
قازىرگى جاھاندانۋ زامانىندا قوعامىمىزداعى كەيبىر جاستاردىڭ ادەپسىز ادەتتەرگە، مۇسىلمانعا جات قىلىقتارعا بوي الدىرۋى، باتىستىق مادەنيەتكە ەلىكتەپ، ءازازىل اۋەندەرگە ءۇيىر بولىپ، اقىرىندا بولاشاعىنان ءۇمىت كۇتتىرگەن وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ۇلتتىق، رۋحاني قۇندىلىقتارعا قارسى كەلۋىنىڭ باستى سەبەبى دە، ءسوز جوق، ناق وسى يماندىلىق تاربيەنىڭ السىزدىگىنەن نەمەسە جوقتىعىنان.
جالپى ءبىر عاسىرداي ۋاقىت بويى اجىراپ قالعان ءتول دىنىمىزگە ورالۋ، رۋحاني قۇندىلىقتاردى باستى نازاردا ۇستاۋ قوعامدا قوردالانعان تالاي تۇيىتكىلدى ماسەلەلەردىڭ شەشىمى بولىپ تابىلادى.
اسىل ءدىنىمىز تۋىلعان نارەستەدەن باستاپ، ەر جەتكەنگە دەيىن پەرزەنتكە قانداي تاربيە بەرۋ كەرەكتىگىن ناقتىلاپ بەرگەن.
سولاردى ءبىزدىڭ اتا - بابالارىمىز سالت - داستۇرىمىزبەن بىتە قايناستىرىپ ۇستانىپ كەلگەن. ەندى بالا تاربيەسىنە قاتىستى داستۇرلەردى تىزبەكتەپ اتاپ وتەيىك. سولاردىڭ ءبىرى نارەستە العاش تۋىلعان ساتتە جۇزەگە اساتىن امالدار.
تۋىلعان نارەستەمەن سۇيىنشىلەۋ، نارەستەنىڭ قۇلاعىنا ازان ايتۋ
نارەستە تۋىلعان سوڭ اتقارىلاتىن كەلەسى ءبىر ءىس وڭ قۇلاعىنا ازان، سول قۇلاعىنا قامات ايتۋ مۇستاحاب – جاقسى امالعا جاتادى. ءال - بايھاقي مەن ءاس - سۋنني حاسان يبن اليدەن (ر. ع.) اللا ەلشىسىنىڭ (س. ع. س.): «كىمدە - كىمنىڭ بالاسى تۋىلعاندا وڭ قۇلاعىنا ازان ايتىپ، سول قۇلاعىنا قامات ايتىلاتىن بولسا، وندا ول نارەستەگە «ۋممۋ سيبيان» اسەر ەتە المايدى»، – دەگەنىن جەتكىزدى. «ۋممۋ سيبيان» – سابيلەردى اۋرۋعۋ شالدىقتىراتىن جەل نەمەسە جىننىڭ اسەرى.
نارەستەگە ازان ايتۋدىڭ ءمانى مەن سىرى – ازان سوزدەرىنەن شايتاننىڭ قاشاتىندىعىندا. ءابۋ ھۋرايرادان (ر. ع.) جەتكەن حاديستە اللانىڭ ەلشىسى (س. ع. س.): «نارەستەنىڭ تۋىلعان كەزدەگى داۋىسى شايتاننىڭ ازازىلدىگىنەن»، – دەگەن».
سابيگە بەرىلەتىن باتا كورىنىس تۇرىندە جاس ءسابيدىڭ اجەسى نەمەسە ەلگە سىيلى، قۇرمەتتى ادام ات قويۋ ءۇشىن قۇراننان «فاتيحا» سۇرەسىن ايتادى. ال ءبىز ارنايى شاقىرىلعان اۋدانىمىزدىڭ يمامى - جەڭىس اعايعا ءسوز بەرەمىز. بالانىڭ قۇلاعىنا ءۇش رەت اتى ايتىلىپ، باتا بەرىلەدى، سوڭى انگە ۇلاسادى.
10 - اينۇر: مەن ءبىر باتا بەرەيىن،
بەرىلگەندە باتا نە دەيىن. اۋەلى قۇداي وڭداسىن،
ەش جاماندىق بولماسىن. اتا - بابا ءارۋاعى
ءارقاشاندا قولداسىن. نۇرعا بولەپ جۇرەكتى.
وزىڭە باتا بەرەيىن اعىنان ايتىپ تىلەكتى.
11 - باعيلا: سۇيكىمدى بول، ونەرگە – بىلىمگە يكەم بول.
بايتەرەكتەي بويشاڭداپ، ورەڭ - ءورشىل، وركەندى بول.
جاقسى جولدى تاڭدا، جاماندىق ءتالىم الما.
بابالاردىڭ ءداستۇرىن جاڭالاسىن، جالعاسىن.
شۇعىلالى شۋاق كۇن كەش، باسىندى سۇر بۇلت شالماسىن،
قىرانداي بيىك سامعارسىڭ.
ءمۇعالىم: شىنىندا بۇگىنگى ءبىزدىڭ كىشكەنتاي ىنىمىزگە ات قويىلىپ، بەرگەن باتاسىنداي ونەرلى - ءبىلىمدى بولسىن دەپ تاربيە ساعاتىمىزدىڭ سوڭىندا ءان – شاشۋىمىزدى قابىل الىڭىزدار. ديانا مەن اينۇردىڭ ورىنداۋىندا ءان.
ءمۇعالىم: قاسىڭدا جاقسى كورگەن كورشىڭ بولسىن،
كورشىڭىز جاقسى بولسا - بەينە توركىن.
اعايىن، تۋعان - تۋىس، جەكجاتتارىڭ
بارشاسى ساۋ - سالامات ءوسىپ - ءونسىن!
ماقساتى: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، يماندىلىققا، پاراساتتىلىققا، بىلىكتىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، سۋرەتتەۋ، سلايدتار.
بارىسى:
1. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى.
2. باتا ۇعىمىنىڭ ءتۇپ - توركىنىنە تۇسىنىك.
3. تىلەك ايتۋ.
4. تىيىم سوزدەر.
5. قورىتىندى.
ءمۇعالىم: ارمىسىزدار، ءقادىرلى ۇستازدار، وقۋشىلار، قوناقتار! بۇگىنگى اشىق تاربيە ساعاتىندا يماندىلىق، مۇسىلمان ءدىنى، اللاعا قۇلشىلىق ەتەتىن جاستار جانە باسقا ءدىني سوزدەر تۋرالى ايتىلماق. ءقازىر دە بۇكىل ادامزات بالاسىنىڭ باسىندا بولىپ جاتقان قيىندىقتاردى تەك يسلام ارقىلى شەشۋگە بولادى. يسلام – ادام ءومىرىن ساقتاۋشى، دەنساۋلىقتىڭ قورعانى، ادامنىڭ ءوزىن - ءوزى قۇرتىپ، بىتىرۋىنە توسقاۋىل بولاتىن عاجايىپ ناتيجەلەر جيىنتىعى. يسلام مەملەكەتتەرىندە تۇرمىس جاعدايى تومەن بولسا دا، قىلمىس دەڭگەيى مەن اجىراسۋ سانى ەڭ از، رۋحاني باقىت كورسەتكىشى مەن دەنساۋلىق دەڭگەيى اجەپتاۋىر جوعارى.
دامىعان ەلدەردەن قانشا تومەن تۇرسا دا جوعارى دەڭگەيدەگى مورال مەن ءتارتىپ ساقتالعان.
يسلام – قايرىمدىلىق پەن زۇلىمدىقتىڭ نە ەكەنىن ناقتى تۇسىندىرە الادى، قالاي دۇرىس ءومىر ءسۇرۋ، قالاي دۇرىس تاماقتانۋ، قالاي بالا تاربيەلەۋ، ايەلدى قالاي قاستەرلەۋ، قالاي كيىنۋ، قوعامدىق ومىردەگى قاتىناس سياقتى ت. ب. ماڭىزدى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە الادى.
ياعني، يسلام – «باسىنان اياعىنا» دەيىن قۇرىلىمى جەتىلگەن ناعىز كەرەمەت ءدىن.
سوعان وراي بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزعا اۋدانىمىزدىڭ مەشىتىنىڭ باس يمامى شىمپايەۆ جەڭىس اعا كەلىپ وتىر. ءبارىمىز قوشەمەت كورسەتەيىك.
يماندىلىق جاراسادى ۇل - قىزعا،
بۇل تاقىرىپ تولى ەكەن مازمۇنعا.
ناسيحاتتاپ يماندىلىق باستاۋىن،
ونەگەلى ءتالىم بەرەر ۇل - قىزعا.
ال، بالالار، سىنىپ ساعاتىمىزدى ءبىز باستايىق،
ولەڭ وقىپ، ءان ايتۋدان قاشپايىق!
"ادەپتىلىك الىپپەسىن ارداقتاپ،
يماندى بول دەپ ۇران تاستايىق.
ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ اۋىز ادەبيەتى - وتە باي مۇرا. توقسان اۋىز ءسوزدىڭ ايتار توبىقتاي ءتۇيىنىن ءبىر - ەكى سويلەمگە سىيعىزا بىلگەن اتا - بابامىز قانداي دانا ەدى! اتا - بابا مۇراسىن جالعاستىرۋ — ءبىزدىڭ ۇرپاق الدىنداعى مىندەتىمىز. ولاي بولسا، سەندەردىڭ بۇل مىندەتتى قالاي ورىنداپ جۇرگەندىكتەرىڭدى بايقايمىز.
(وقۋشىلار ادەپتىلىك، يماندىلىق جايلى ماقال - ماتەلدەر ايتادى.)
1. ۇلىڭ وسسە، ۇياتتىمەن اۋىلداس بول.
قىزىڭ وسسە، قىلىقتىمەن اۋىلداس بول.
2. بالا تاربيەسى — بەسىكتەن.
3. وزەك قۋا اعادى، وزەن سۋدىڭ سالاسى.
الىستان سالەم بەرەدى، ادەپتى ەلدىڭ بالاسى.
4. ادەپتىلىك، ار، ۇيات - ادامدىقتىڭ بەلگىسى.
5. "ءسىز" دەگەن ادەپ، "ءبىز" دەگەن كومەك
6. بار، بارىن جەيدى، ۇياتسىز ارىن جەيدى.
7. ادەپتى بالا - ارلى بالا، ادەپسىز بالا - سورلى بالا.
8. سىيعا — سىي، سىراعا بال
9. ۇلىڭ وسسە، ۇلى ۇلگىلىمەن اۋىلداس بول.
قىزىڭ وسسە، قىزى ۇلگىلىمەن اۋىلداس بول.
10. ۇيات جۇرگەن جەردە. ابىروي توگىلمەيدى.
ابىروي بار جەردە، ار شاپان سوگىلمەيدى.
11. ادەپسىز بالا اۋىزدىقسىز اتپەن تەڭ.
اقىلدى قاريا جازىپ قويعان حاتپەن تەڭ
12. ار قايدا بولسا، ۇيات سوندا.
13. ادەپتىڭ نە ەكەنىن، ادەپسىز ادامدى كورگەندە ۇعارسىڭ.
14. اعا ادەپتى بولسا، ءىنى ادەپتى.
اپا ادەپتى بولسا، ءسىڭلى ادەپتى.
ءمۇعالىم: حالقىمىز بالا تاربيەسىنە جالپى ادام تاربيەسىنە تەرەڭ ءمان بەرىپ، ءوزىنىن سالت - ءداستۇرى مەن ادەت - عۇرپى ارقىلى مول ونەگە بەرە بىلگەن.
يمان - ارابشا سەنىم دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. دىنگە سەنۋگە بايلانىستى بۇل ۇعىم حالىق اراسىندا ادەپتىلىكتىڭ، ياعني ادامگەرشىلىكتىڭ ءمانىن بەرەتىن ۇعىممەن ۇشتاسىپ، الەۋمەتتىك ادەپتىلىكتى كورسەتەتىن مانگە يە بولدى. ءومىر زاڭدىلىقتارىنا ايقىن سەنىممەن قاراپ، ادامگەرشىلىك راسىمدەرى مەن ۋاجدەرىن، مىندەتتەرى مەن ماقساتتارىن بۇلجىتپاي ورىندايتىن اق نيەتتى، ادال جۇرەكتى، كوپشىل ادامدى – يماندى ادام دەيمىز. يماندى ادام – اينالاسىنداعىلارعا جانە بۇكىل ادامزاتقا تەك جاقسىلىق ويلايدى، ولارعا مەيىر - شاپاعاتىن توگىپ، جاناشىرلىق، قامقورلىق جاساۋعا ءازىر تۇرادى، اركىمگە ادەپپەن، ىزەتپەن، يناباتتىلىقپەن قارايدى. سوندىقتان دا يماندى ادامدى بەت بەينەسىنەن تانىپ، حالىق ونى يمان ءجۇزدى ادام دەيدى.
«تۋرا بيدە تۋعان جوق، تۋىستى بيدە يمان جوق» دەپ، حالىق يماندى ادامنىڭ ادىلەتتى، شىنشىل بولاتىنىن ۋاعىزدايدى. حالقىمىزدىڭ قوناقجايلىلىعى، كەڭپەيىلدىگى، كوپشىلدىگى، دوس كوڭىلدىگى - الەۋمەتتىك يماندىلىقتىڭ بەلگىسى. يماندىلىق ءداستۇرىن قاستەرلەي ءبىلىپ، يماندى ادام بولۋ - كىسىلىك بورىش. يمانى كامىل ادام مەيىرىمدى بولادى. مەيىرىمدىلىك – ادام بويىنداعى قاسيەتتى سەزىم. اتا مەيىرىمى، اكە مەيىرىمى، انا مەيىرىمى، وتباسىنداعى ادامداردىڭ ءبىر - بىرىنە دەگەن مەيىر - شاپاعات - ادەپتىك اسەم قۇبىلىس، تۇيسىكتى باۋراپ الاتىن تۇسىنىك، ۇلاعاتتى ۇعىم، ادامگەرشىلىكتىڭ اسقار شىڭى. حالقىمىز ۇرپاعىن مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەپ، قاتىگەزدىكتەن قاشىپ، قاتالدىقتان ساقتاندىرىپ وتىرعان. ەلىمىز ەر ازاماتتارىن مەيىرىمدى بولسا ەكەن دەگەن اتتارمەن اتاپ، جاستاردى ۇنەمى مەيىرىمدىلىككە باۋراعان. «كوپتى جامانداعان كومۋسىز قالادى» دەپ حالقىمىز مەيىرلى بولۋ - ءوز حالقىن ءسۇيۋ، بىرلىكشىل بولۋ ەكەنىن ۋاعىزدايدى. « ۇلكەن ادامنىڭ ءسوزىن تىڭداي ءبىل» دەپ وسيەت ايتقان اتا – بابامىز مەيىرىمدىلىك نەگىزى – سىيلاسىم ەكەنىن ءدال كورسەتەدى.
ەندىگى كەزەك وقۋشىلارعا بەرىلەدى. باتا، تىلەك جانە باتانىڭ تۇرلەرىنە توقتالامىز.
1 وقۋشى - يليار:
ساباقتى ءبىز «اق باتا» دەپ اتادىق،
ۇلكەندەردەن جۇرەيىك دەپ باتا الىپ.
اق باتامىز باستايدى ەكەن اق جولعا،
شالىس باسىپ كەتپەسىن دەپ شاتاسىپ.
يماندىلىق جاراسادى ۇل - قىزعا،
ال، باتامىز باستايدى ەكەن شىڭ - قۇزعا.
يناباتتى، ۇمىتپاسقا ىزەتتى،
اينالامىز ءبىز ادامي جۇلدىزعا.
2 – ي. كاميلا:
«باتا» ۇعىمىنىڭ ءتۇپ - توركىنىنە بارلاۋ جاسار بولساق. قۇراننىڭ 1 - سۇرەسىنىڭ اتى «فاتيحادان» تۋىنداعان حالىقتىڭ باتا - تىلەك سوزدەرى جەتكىنشەك جاس ۇرپاقتى ادەپتى، سابىرلى، زەردەلى، ارلى بولىپ وسۋىنە باۋليدى. مالدى - باستى، داۋلەتتى، باقىتتى، كەكشىل ەمەس كەشىرىمدى بولۋىن تىلەيدى. باتا - قازاق اراسىندا ادامداردىڭ ءبىر - بىرىنە دەگەن ىنتا - ىقىلاسىنىڭ ادال نيەتى مەن جاقسى تىلەكتەرىن بىلدىرەتىن تاربيەلىك ءمانى زور ءراسىم.
ءمۇعالىم: ال، داستارحان باتاسى تۋرالى ايتساق.
3 - ادىلەت:
داستارحانىڭ مول بولسىن، ابىرويىڭ زور بولسىن!
داستارحانىڭ توق بولسىن، ۋايىم - قايعى جوق بولسىن!
بەرەيىن باتا اسىڭا، اماندىق بەرسىن باسىڭا.
بودەنەدەي جورعالاپ، قىرعاۋىلداي قورعالاپ،
قىدىر كەلسىن قاسىڭا. بار ەكەن دەپ جاسىما،
جوق ەكەن دەپ جاسىما. ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي،
داۋلەت كەلەر قاسىڭا. كورە الماعان دۇشپاننىڭ
جۋا ءبىتسىن جولىنا. باقىتىڭ جەتسىن توتەلەپ.
دۇنيە مالدى جەتەلەپ. اۋزىما تۇسكەن باتانىڭ،
جاتىرمىن ءبارىن توپەلەپ! كوتەردىم مىنە بىلەكتى
اقتاردىم تۇگەل تىلەكتى، مىناۋ تۇرعان بالاڭىز،
باتىر بولسىن جۇرەكتى.
4 - ايدىن: سوعىم باتاسى
سوعىم شۇيگىن بولسىن، قازانىڭ توق بولسىن،
ۋايىم جوق بولسىن. داستارحان كەڭ بولسىن،
بالا-شاعاڭ ەر بولسىن. بىزگە بەرگەنىڭ ەسەسىن بەرسىن،
ەسەسىنە ءتاڭىرى بىرنەشەسىن بەرسىن!
5 - تەمىرجان: كوشى - قون باتاسى
كوشتەرىڭ كولىكتى بولسىن، جولدارىڭ كورىكتى بولسىن،
قونىستارىڭ قۇتتى بولسىن، بوساعالارىڭ مىقتى بولسىن.
اۋرۋ - سىرقاۋدان امان بولىڭدار. باستارىڭ ا ايىرىلماس ب ا ق قونسىن،
مەيىرباندى اللا سەندەرگە جار بولسىن!
6 - س. كاميلا:
ۇلىس وڭ بولسىن، اق مول بولسىن
قايدا بارساڭ دا جول بولسىن!
ۇلىس باقتى بولسىن، ءتورت تۇلىك اقتى بولسىن!
ۇلىس بەرەكە بەرسىن، پالە - جالا جەرگە ەنسىن.
مەكەن تۇراقتى بولسىن، مالعا قۇراقتى بولسىن،
ەلگە شۋاقتى بولسىن، وزەن سۋاتتى بولسىن،
ەرلەر قۋاتتى بولسىن! ۇلى حالقىم توق بولسىن!
كويلەكتەرى كوك بولسىن! قايعى - ۋايىم جوق بولسىن،
قۋانىشتارىڭ كوپ بولسىن!
7 - ايدانا: جاس جۇبايلارعا بەرىلەتىن باتا («جاس جۇبايلار» تەمىرجان مەن كاميلا - ورتاعا شاقىرىلادى)
ۋا، ەكى جاس، ەكى جاس، سىزگە تىلەك - ىقىلاس.
باقىت قونسىن باسىنا ولە - ولگەنشە ارىلماس،
مىنەز بەرسىن تارىنباس، وكپە بەرسىن قابىنباس،
جۇرەك بەرسىن جارىلماس، تىنىس بەرسىن تارىلماس.
بەيبىتشىلىك كۇن بەرسىن، اتا - اناڭدى ساعىنباس!
8 - اليسا: اسكەرگە اتتاناتىن ازاماتقا بەرىلەتىن باتا («اسكەري ازامات»- ايدىن)
ءمانىسىن ۇق باتانىڭ، بورىشىن وتە وتاننىڭ.
مەن دە تىلەپ وتىرمىن. امان بارىپ، ساۋ قايتىپ،
بەرسىن جولدىڭ توتەسىن. جىلدىڭ جارىمدىق مىندەتتىڭ.
ابىرويمەن وتەلسىن. بەرە بەرسىن تىلەۋدى،
بەيبىتشىلىك جاساسىن، بىلمە جاسىپ، ءجۇرۋدى.
شيراپ بويىڭ جاراسىن. شىنىعا بەر بولاتتاي،
ەلگە جاۋدى جولاتپاي، قاتاڭ ساقتا ءتارتىپتى.
تۋرا جۇرگەن ساعاتتاي.
ءمۇعالىم: ەندى كەزەكتى تىيىم سوزدەرگە بەرەيىك. اش ادامعا كومەك بەرىڭدەر. اۋرۋدان حال سۇراندار. قارىزعا باتقان ادامنىڭ قارىزىن وتەۋگە كومەك بەرىڭدەر. كەزدەسكەندە كىم ءبىرىنشى بولىپ سالەم بەرسە، سول ادام ءتاڭىر الدىندا دا، ادام الدىندا دا يماندى ادام. يماننىڭ جاقسىسى - سابىرلى جانە كەڭپەيىلدى بولۋ. ءتاڭىر ايەلدەرمەن سىپايى سويلەسۋدى بۇيىرادى، سەبەبى ايەل - اناڭىز، اجەڭىز، قىزىڭىز. تاماق سالىنعان تاباقتىڭ شەتىنەن عانا الىپ جەۋ كەرەك. ورتاسىنا قول جۇگىرتپە، سەبەبى بەرەكە ورتادا بولادى. بىرەۋگە زيان كەلتىرمە، بىرەۋدىڭ وزىڭە زالال كەلتىرۋىنە جول بەرمە. مۇنىڭ ەكەۋى دە يسلامدا جوق.
9 - داريعا: تىيىم سوزدەر. ادامگەرشىلىك تاربيەسىنە قاتىستى ءادىس - تاسىلدەر قاتارىنا تىيىم سوزدەردى دە جاتقىزۋعا بولادى. مۇنداي سوزدەر اينالاسىنداعى ءار نارسەنى قادىرلەپ، قاستەرلەي بىلۋگە، قاتىگەزدىك پەن كورگەنسىزدىكتەن اۋلاق بولۋعا، وبال، ساۋاتتى بىلۋگە باۋليدى. مىسالى، «ناندى اياققا باسپا»، «اناڭا قاتتى سويلەمە»، «مالدى باسقا ۇرما»، ت. ب.
وقۋشىلار: وسىنداي سوزدەردىڭ ءبىر توبى وقۋشىلاردى تارتىپتىلىككە، سىپايىلىققا، ساقتىققا شاقىرا وتىرىپ، ءار ءتۇرلى جامان ادەتتەن جيىركەندىرەدى. اتاپ ايتقاندا، «ادامعا قاراپ تۇكىرمە»، «كەشكە قاراي كوڭىل سۇراما»، «بىرەۋگە قارۋ كەزەمە»، «پىشاقتىڭ ءجۇزىن جالاما»، «موينىڭا بەلبەۋ سالما»،«كۇلدى شاشپا»، «اعىندى سۋعا كىر جۋما»، «شاشتى اياق استىنا تاستاما»، «قۇدىققا تۇكىرمە»، سياقتى تىيىم سوزدەر تازالىققا، ۇقىپتىلىققا، تابيعاتتى قاستەرلەۋگە شاقىرادى.
ءمۇعالىم: ۇياتتان بەزگەن ميات
ميات دەگەن قىرىستىڭ ەستىدىم ءبىر سور ءىسىن:
يناباتتى ۇياتتى، سىيلاناتىن ۇياتتى،
سابىر ويلى ۇياتتى، ابىرويلى ۇياتتى
ۇرسىپ، سوزبەن ەزىپتى - ۇياتتان ول بەزىپتى.
يماندىلىق - ىزەت،- دەپ، يماندى نىق كۇزەت،- دەپ،
جاعىندىردىڭ كارىگە، باعىندىردىڭ بارىنە!
اركىمگە باس ءيدىردىڭ: ءار كۇن كۇندە مىڭ كۇيدىردىڭ....
مۇنجىق بولىپ وڭبايمىن! ىنجىق، مومىن بولمايمىن!
ۇيات، مەنەن كەت!- دەپتى، ۇيات ودان شەتتەپتى.
قاشىپ ۇيات جولاماي، بەزىپتى دوس بولا الماي......
وي، وبال - اي! وبال - اي! ولاق بوپ ول ۇيالماي،
سالاق بولىپ ۇيالماي دورەكىلىك مىنەزبەن،
ورەكپىلىك مىنەزبەن اقىلىنان تانىپتى،
اقىماق بوپ قالىپتى. ۇياتسىزدا سابىر، وي،
بولماس اقىل، ابىروي.
ءمۇعالىم: يماندىلىق – بالا تاربيەسىنىڭ ەڭ باستى قاينار بۇلاعى. سوندىقتان تاربيەنى دىننەن بولەك الىپ قاراۋعا استە بولمايدى. قانشالىقتى جاقسى تاربيە كورسە دە، دىنىنە ەنجار، سەلقوس قارايتىن، يماندىلىق نەگىزدەرىنە اسا ءمان بەرمەيتىن ۇرپاق ەكى دۇنيەدە دە مۇراتقا تولىق جەتە المايدى.
قازىرگى جاھاندانۋ زامانىندا قوعامىمىزداعى كەيبىر جاستاردىڭ ادەپسىز ادەتتەرگە، مۇسىلمانعا جات قىلىقتارعا بوي الدىرۋى، باتىستىق مادەنيەتكە ەلىكتەپ، ءازازىل اۋەندەرگە ءۇيىر بولىپ، اقىرىندا بولاشاعىنان ءۇمىت كۇتتىرگەن وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ۇلتتىق، رۋحاني قۇندىلىقتارعا قارسى كەلۋىنىڭ باستى سەبەبى دە، ءسوز جوق، ناق وسى يماندىلىق تاربيەنىڭ السىزدىگىنەن نەمەسە جوقتىعىنان.
جالپى ءبىر عاسىرداي ۋاقىت بويى اجىراپ قالعان ءتول دىنىمىزگە ورالۋ، رۋحاني قۇندىلىقتاردى باستى نازاردا ۇستاۋ قوعامدا قوردالانعان تالاي تۇيىتكىلدى ماسەلەلەردىڭ شەشىمى بولىپ تابىلادى.
اسىل ءدىنىمىز تۋىلعان نارەستەدەن باستاپ، ەر جەتكەنگە دەيىن پەرزەنتكە قانداي تاربيە بەرۋ كەرەكتىگىن ناقتىلاپ بەرگەن.
سولاردى ءبىزدىڭ اتا - بابالارىمىز سالت - داستۇرىمىزبەن بىتە قايناستىرىپ ۇستانىپ كەلگەن. ەندى بالا تاربيەسىنە قاتىستى داستۇرلەردى تىزبەكتەپ اتاپ وتەيىك. سولاردىڭ ءبىرى نارەستە العاش تۋىلعان ساتتە جۇزەگە اساتىن امالدار.
تۋىلعان نارەستەمەن سۇيىنشىلەۋ، نارەستەنىڭ قۇلاعىنا ازان ايتۋ
نارەستە تۋىلعان سوڭ اتقارىلاتىن كەلەسى ءبىر ءىس وڭ قۇلاعىنا ازان، سول قۇلاعىنا قامات ايتۋ مۇستاحاب – جاقسى امالعا جاتادى. ءال - بايھاقي مەن ءاس - سۋنني حاسان يبن اليدەن (ر. ع.) اللا ەلشىسىنىڭ (س. ع. س.): «كىمدە - كىمنىڭ بالاسى تۋىلعاندا وڭ قۇلاعىنا ازان ايتىپ، سول قۇلاعىنا قامات ايتىلاتىن بولسا، وندا ول نارەستەگە «ۋممۋ سيبيان» اسەر ەتە المايدى»، – دەگەنىن جەتكىزدى. «ۋممۋ سيبيان» – سابيلەردى اۋرۋعۋ شالدىقتىراتىن جەل نەمەسە جىننىڭ اسەرى.
نارەستەگە ازان ايتۋدىڭ ءمانى مەن سىرى – ازان سوزدەرىنەن شايتاننىڭ قاشاتىندىعىندا. ءابۋ ھۋرايرادان (ر. ع.) جەتكەن حاديستە اللانىڭ ەلشىسى (س. ع. س.): «نارەستەنىڭ تۋىلعان كەزدەگى داۋىسى شايتاننىڭ ازازىلدىگىنەن»، – دەگەن».
سابيگە بەرىلەتىن باتا كورىنىس تۇرىندە جاس ءسابيدىڭ اجەسى نەمەسە ەلگە سىيلى، قۇرمەتتى ادام ات قويۋ ءۇشىن قۇراننان «فاتيحا» سۇرەسىن ايتادى. ال ءبىز ارنايى شاقىرىلعان اۋدانىمىزدىڭ يمامى - جەڭىس اعايعا ءسوز بەرەمىز. بالانىڭ قۇلاعىنا ءۇش رەت اتى ايتىلىپ، باتا بەرىلەدى، سوڭى انگە ۇلاسادى.
10 - اينۇر: مەن ءبىر باتا بەرەيىن،
بەرىلگەندە باتا نە دەيىن. اۋەلى قۇداي وڭداسىن،
ەش جاماندىق بولماسىن. اتا - بابا ءارۋاعى
ءارقاشاندا قولداسىن. نۇرعا بولەپ جۇرەكتى.
وزىڭە باتا بەرەيىن اعىنان ايتىپ تىلەكتى.
11 - باعيلا: سۇيكىمدى بول، ونەرگە – بىلىمگە يكەم بول.
بايتەرەكتەي بويشاڭداپ، ورەڭ - ءورشىل، وركەندى بول.
جاقسى جولدى تاڭدا، جاماندىق ءتالىم الما.
بابالاردىڭ ءداستۇرىن جاڭالاسىن، جالعاسىن.
شۇعىلالى شۋاق كۇن كەش، باسىندى سۇر بۇلت شالماسىن،
قىرانداي بيىك سامعارسىڭ.
ءمۇعالىم: شىنىندا بۇگىنگى ءبىزدىڭ كىشكەنتاي ىنىمىزگە ات قويىلىپ، بەرگەن باتاسىنداي ونەرلى - ءبىلىمدى بولسىن دەپ تاربيە ساعاتىمىزدىڭ سوڭىندا ءان – شاشۋىمىزدى قابىل الىڭىزدار. ديانا مەن اينۇردىڭ ورىنداۋىندا ءان.
ءمۇعالىم: قاسىڭدا جاقسى كورگەن كورشىڭ بولسىن،
كورشىڭىز جاقسى بولسا - بەينە توركىن.
اعايىن، تۋعان - تۋىس، جەكجاتتارىڭ
بارشاسى ساۋ - سالامات ءوسىپ - ءونسىن!
You Might Also Like
