يمپۋلس. ءيمپۋلستىڭ ساقتالۋ زاڭى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: يمپۋلس. ءيمپۋلستىڭ ساقتالۋ زاڭى.
فيزيكا 9 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىگى:
1. يمپۋلس تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
2. دەنەنىڭ ءوزارا اسەرلەسۋ كەزىندە كۇش پەن ۋاقىتتىڭ بايلانىستىلىعىن تاجىريبە جۇزىندە كورسەتۋ.
3. قوزعالعان دەنەنىڭ ماسسا جانە جىلدامدىقپەن بايلانىستىعىن كورسەتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىعى:
1. تاقىرىپتاعى نەگىزگى ۇعىمدار مەن شامالاردى كەڭ كولەمدە تۇسىندىرە وتىرىپ تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
2. ەسەپ شىعارۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتىلىگىن دامىتۋ.
3. تانىمدىق تاپسىرمالار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىلىگى:
1. ەڭبەككە باۋلۋ، عىلىمعا قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ءوز بەتىمەن ىزدەنۋگە داعدىلاندىرۋ.
2. حالىق پەداگوگيكاسىنىڭ ەلەمەنتتەرىن قولدانۋ وقۋشىلاردى ۇلتتىق رۋحتا تاربيەلەۋ، وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق ساناسىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىلارعا قازاق حالقىنىڭ ەرەكشە تاربيەلىك تانىمدىق ىسكەرلىكتەرىن جانە داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى حابارلاۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: شىعارماشىلىقپەن زەرتتەۋ ءادىسى، وقۋ تەحنولوگياسىنىڭ تۇرلەرى، تۇسىندىرمە ءادىسى، تاجىريبە جۇمىسىن جۇرگىزۋ ءادىسى، تەز ويلانۋعا، ىزدەمپازدىققا ۇيرەتۋ ادىستەرى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كىتاپ، شىنى بولات شار، ماگنيت، سۋى بار ستاقان، قاعاز، ناۋا، ءارتۇرلى سالماقتى جۇكتەر، سىزبا نۇسقا.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
2. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
3. جاڭا ساباق بويىنشا ماتەريالدى پىسىقتاۋ.
4. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
5. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
جاڭا ساباق: يمپۋلس. ءيمپۋلستىڭ ساقتالۋ زاڭى.
«يمپۋلس» گرەكتىڭ سوزىنەن شىققان، ونىڭ اۋدارماسى «سوققى» دەگەندى بىلدىرەدى.
بۇل تەرمين مەحانيكادا ەكى شامانى بىلدىرەدى:
1. كۇش ءيمپۋلسى.
2. دەنە ءيمپۋلسى.
كۇش ءيمپۋلسى.
دەنەلەردىڭ ءوزارا اسەرلەسۋىنىڭ ءوزارا اسەرلەسۋىنىڭ ناتيجەسى تەك كۇشكە عانا بايلانىستى ەمەس، ول ءوزارا اسەرلەسۋ ۋاقىتىنا دا بايلانىستى. وعان مىنانداي تاجىريبە ارقىلى كوز جەتكىزۋگە بولادى:
گوريزونتال شىنىعا بولات شار قويالىق. ونىڭ ۇستىمەن كۇشتى ماگنيتتى جىلدام جۇرگىزىپ وتەلىك، سوندا شاردىڭ ورنىنان ازداپ بولسا دا قوزعالعانىن بايقايمىز. تاجىريبەنى قايتالاپ ماگنيتتى شاردىڭ ۇستىمەن جايلاپ قوزعايىق، سوندا شار ماگنيتكە ىلەسە جىلجيدى. بۇل تاجىريبە ءوزارا اسەرلەسۋدىڭ ناتيجەسى ءوزارا اسەرلەسۋ ۋاقىتىنا بايلانىستى ەكەنىن كورسەتەدى.
ۇستەلدە جاتقان ءبىر پاراق قاعازعا سۋى بار ستاقان قويالىق. ەگەر سول قاعازدى جايلاپ تارتساق، وندا ستاقان قاعازبەن بىرگە قوزعالادى. ال ەگەر، قاعازدى قاتتىراق تارتىپ قالساق، وندا قاعاز سۋسىپ شىعادى دا، ستاقان ورنىندا قالا بەرەدى.
تاجىريبەلەر دەنەلەردىڭ ءوزارا اسەرلەسۋى تەك كۇشكە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ءوزارا اسەرلەسۋ ۋاقىتىنا دا بايلانىستى بولاتىنىن كورسەتەدى. سوندىقتان كۇش اسەرىن سيپاتتاۋ ءۇشىن فيزيكاعا ارناۋلى شاما كۇش ءيمپۋلسى ەنگىزىلەدى.
كۇش ءيمپۋلسى دەپ بەلگىلى ۋاقىت ىشىندە كۇش اسەرى ولشەمى بولىپ سانالاتىن ۆەكتورلىق فيزيكالىق شامانى ايتادى.
كۇش ءيمپۋلسى – كۇشتى كۇشكە اسەر ەتۋ ۋاقىتىنا كوبەيتىندىسىمەن ولشەنەدى
فيزيكا 9 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىگى:
1. يمپۋلس تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
2. دەنەنىڭ ءوزارا اسەرلەسۋ كەزىندە كۇش پەن ۋاقىتتىڭ بايلانىستىلىعىن تاجىريبە جۇزىندە كورسەتۋ.
3. قوزعالعان دەنەنىڭ ماسسا جانە جىلدامدىقپەن بايلانىستىعىن كورسەتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىعى:
1. تاقىرىپتاعى نەگىزگى ۇعىمدار مەن شامالاردى كەڭ كولەمدە تۇسىندىرە وتىرىپ تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
2. ەسەپ شىعارۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتىلىگىن دامىتۋ.
3. تانىمدىق تاپسىرمالار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىلىگى:
1. ەڭبەككە باۋلۋ، عىلىمعا قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ءوز بەتىمەن ىزدەنۋگە داعدىلاندىرۋ.
2. حالىق پەداگوگيكاسىنىڭ ەلەمەنتتەرىن قولدانۋ وقۋشىلاردى ۇلتتىق رۋحتا تاربيەلەۋ، وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق ساناسىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىلارعا قازاق حالقىنىڭ ەرەكشە تاربيەلىك تانىمدىق ىسكەرلىكتەرىن جانە داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى حابارلاۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: شىعارماشىلىقپەن زەرتتەۋ ءادىسى، وقۋ تەحنولوگياسىنىڭ تۇرلەرى، تۇسىندىرمە ءادىسى، تاجىريبە جۇمىسىن جۇرگىزۋ ءادىسى، تەز ويلانۋعا، ىزدەمپازدىققا ۇيرەتۋ ادىستەرى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كىتاپ، شىنى بولات شار، ماگنيت، سۋى بار ستاقان، قاعاز، ناۋا، ءارتۇرلى سالماقتى جۇكتەر، سىزبا نۇسقا.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
2. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
3. جاڭا ساباق بويىنشا ماتەريالدى پىسىقتاۋ.
4. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
5. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
جاڭا ساباق: يمپۋلس. ءيمپۋلستىڭ ساقتالۋ زاڭى.
«يمپۋلس» گرەكتىڭ سوزىنەن شىققان، ونىڭ اۋدارماسى «سوققى» دەگەندى بىلدىرەدى.
بۇل تەرمين مەحانيكادا ەكى شامانى بىلدىرەدى:
1. كۇش ءيمپۋلسى.
2. دەنە ءيمپۋلسى.
كۇش ءيمپۋلسى.
دەنەلەردىڭ ءوزارا اسەرلەسۋىنىڭ ءوزارا اسەرلەسۋىنىڭ ناتيجەسى تەك كۇشكە عانا بايلانىستى ەمەس، ول ءوزارا اسەرلەسۋ ۋاقىتىنا دا بايلانىستى. وعان مىنانداي تاجىريبە ارقىلى كوز جەتكىزۋگە بولادى:
گوريزونتال شىنىعا بولات شار قويالىق. ونىڭ ۇستىمەن كۇشتى ماگنيتتى جىلدام جۇرگىزىپ وتەلىك، سوندا شاردىڭ ورنىنان ازداپ بولسا دا قوزعالعانىن بايقايمىز. تاجىريبەنى قايتالاپ ماگنيتتى شاردىڭ ۇستىمەن جايلاپ قوزعايىق، سوندا شار ماگنيتكە ىلەسە جىلجيدى. بۇل تاجىريبە ءوزارا اسەرلەسۋدىڭ ناتيجەسى ءوزارا اسەرلەسۋ ۋاقىتىنا بايلانىستى ەكەنىن كورسەتەدى.
ۇستەلدە جاتقان ءبىر پاراق قاعازعا سۋى بار ستاقان قويالىق. ەگەر سول قاعازدى جايلاپ تارتساق، وندا ستاقان قاعازبەن بىرگە قوزعالادى. ال ەگەر، قاعازدى قاتتىراق تارتىپ قالساق، وندا قاعاز سۋسىپ شىعادى دا، ستاقان ورنىندا قالا بەرەدى.
تاجىريبەلەر دەنەلەردىڭ ءوزارا اسەرلەسۋى تەك كۇشكە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ءوزارا اسەرلەسۋ ۋاقىتىنا دا بايلانىستى بولاتىنىن كورسەتەدى. سوندىقتان كۇش اسەرىن سيپاتتاۋ ءۇشىن فيزيكاعا ارناۋلى شاما كۇش ءيمپۋلسى ەنگىزىلەدى.
كۇش ءيمپۋلسى دەپ بەلگىلى ۋاقىت ىشىندە كۇش اسەرى ولشەمى بولىپ سانالاتىن ۆەكتورلىق فيزيكالىق شامانى ايتادى.
كۇش ءيمپۋلسى – كۇشتى كۇشكە اسەر ەتۋ ۋاقىتىنا كوبەيتىندىسىمەن ولشەنەدى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
