InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءزاردىڭ ءتۇزىلۋى جانە شىعارىلۋى
ساباقتىڭ ماقساتى:
● بىلىمدىلىك: ءزاردىڭ ءتۇزىلۋ كەزەڭدەرى تۋرالى تىڭ مالىمەتتەر بەرىپ، بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ
● تاربيەلىك: ءزار شىعارۋ جولدارىنىڭ اۋرۋلارى تۋرالى ويلانا بىلۋگە، دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ
● دامىتۋشىلىق: ءزاردىڭ ءتۇزىلۋ كەزەڭدەرىنە تالداۋ جاساپ بىلۋگە، بۇيرەك جۇمىسى، بۇيرەك اۋرۋلارى تۋرالى تۇسىنىكتەمە بەرۋگە ۇيرەتۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
ساباق باستالعاندا موزايكا ارقىلى ءۇش توپقا بولىندىك. ءار توپقا توپباسشى سايلاندى.
ءى توپ. بىلگىشتەر
ءىى توپ. تاپقىرلار
ءىىى توپ. العىرلار
ءار توپباسشىعا جانە توپ مۇشەلەرىنە ساباق بارىسىندا كىم جاۋاپ بەرگەنىن، قالاي جاۋاپ بەرگەنىن، قانداي تاپسىرمالارعا قاتىسقانىن سارالاپ، ساباق سوڭىندا قورىتىندىلاپ باعالاۋ كەرەك ەكەنى ەسكەرتىلدى.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
1. ىدىراۋ ونىمدەرىن شىعاراتىن مۇشەلەردى اتا؟
2. ءزار شىعارۋ جۇيەسىنە قانداي مۇشەلەر جاتادى؟
3. بۇيرەكتىڭ قۇرىلىسى قانداي؟
4. نەفروننىڭ قۇرىلىسى؟

ءىىى. سەرگىتۋ ءساتى: قارا جورعا ءبيى
ءىV. ميعا شابۋىل: ءزار تۋرالى نە بىلەتىنىمىزدى ەسكە ءتۇسىرۋ

V. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
ءزاردىڭ قۇرامى:
• 96%- ى سۋ
• 1، 5 % بەياعزالىق زاتتار، حلورلى ناتريي كوبىرەك، سۋلفاتتار، فوسفاتتار، كاليي، كالسيي، ماگنيي كاربوناتتارى از مولشەردە
• 2، 5 % اعزالىق زاتتار بولادى، نەسەپنار (موچيەۆينا)، ءزار قىشقىلى
• تاۋلىگىنە 1، 2 - 1، 6ل ءزار بولەدى
• ۋروحروم پيگمەنتى زارگە سارعىش ءتۇس بەرەدى

بۇيرەكتە ءزاردىڭ ءتۇزىلۋى 2 كەزەڭنەن تۇرادى: ءسۇزىلۋ(فيلتراسيا) جانە قايتا ءسىڭىرىلۋ (رەابسوربسيا).
ساباقتى ءارى قاراي جالعاستىرۋ ءۇشىن ءار توپقا پوستەر قۇرۋعا تاپسىرما بەرىلدى.
ءى توپ. بۇيرەك جۇمىسىنا ىشىمدىكتىڭ اسەرى.
ءىى توپ. بۇيرەك اۋرۋلارى.
ءىىى توپ. بۇيرەك گيگيەناسى.
ءار توپ وقۋشىلارى توپباسشىمەن بىرگە وقۋلىقتى پايدالانا وتىرىپ پوستەر قۇرۋعا بەلسەندىلىكپەن كىرىسىپ كەتتى. بەرىلگەن ۋاقىت بىتكەننەن كەيىن ءار توپتان ءبىر وقۋشى تاقتاعا شىعىپ ءوز پوستەرىن قورعادى.

بۇيرەك جۇمىسىنا ىشىمدىكتىڭ اسەرى:
• بۇيرەك جاسۋشالارى زياندى زاتتاردى شىعارا المايتىن بولادى
• جاسۋشالار قابىنىپ، زارمەن بىرگە اعزادان قاجەتتى ءنارۋىز ءبولىنىپ، سىرتقا شىعا باستايدى
• ىشىمدىكپەن ۋلانعان بۇيرەك ءبۇرىسىپ، ءزاردىڭ ءبولىنۋى توقتايدى

بۇيرەك اۋرۋلارى:
○ ۋرەميا (ءزارلىقان) – قاندا نەسەپنار مولشەرى شەكتەن تىس كوبەيەدى
○ نەفريت – بۇيرەك قابىنۋى، باكتەريالار تۋدىرادى، ءزار ءتۇزىلۋ باياۋلايدى
○ بۇيرەك تاسى(ۋروليتاز) – ءزار قۇرامىنداعى قاتتى زاتتار ءزار جولىندا قاتايىپ، تاسقا اينالادى (ءزار قىشقىلى، كالسيي فوسفاتى)
○ قۋىقتىڭ قابىنۋى(سيستيت) – قۋىققا سالقىن تيگەننەن ءزار توقتامايدى.
○ ەنۋرەز (شىجىڭ) – تۇندە ءزار توقتاماۋ. بادامشا بەزدەرىنىڭ جۇلىن قىزمەتىنىڭ بۇزىلۋىنان بولادى.
○ ۋرولوگ – بۇيرەك اۋرۋىن ەمدەيتىن دارىگەر.
○ گەمودياليزاتور – جاساندى بۇيرەك اسپابى.
بۇيرەك گيگيەناسى:
○ سالاۋاتتى ءومىر ءسۇرۋ
○ وتە اششى، وتە تۇزدى تاعامداردى پايدالانباۋ
○ ىشىمدىكتەن، ەسىرتكىدەن، تەمەكى تارتۋدان اۋلاق ءجۇرۋ
○ ءارتۇرلى قابىنۋعا قارسى اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ
VI. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
بۇگىنگى ساباققا قاتىسى بار دايەكسوزدەرگە توقتالايىق.
• ۋروحروم – زارگە سارعىش ءتۇس بەرەتىن پيگمەنت

• فيلتراسيا – ءسۇزىلۋ، ءزار ءتۇزىلۋدىڭ ءى - كەزەڭى
• رەابسوربسيا – قايتا ءسىڭىرىلۋ( لات ”ابسوربسيا”- ءسۇزىلۋ، “رە” – كەرى قايتۋ)
• ۋرەميا - بۇيرەك قىزمەتىنىڭ بۇزىلۋى، قاندا نەسەپناردىڭ مولشەرىنىڭ شەكتەن تىس كوبەيۋى، ءزارلىقان اۋرۋى.
• نەفريت - قاننىڭ ءنارۋىزى ازايىپ، قان سارىسۋىنىڭ ۇلپا سۇيىقتىعىنان سۋدى سورۋ ارەكەتى تومەندەيدى
• رەنين - جاراقاتتانعان بۇيرەكتەن قانعا بولىنەدى، قانتامىرلارىن تارىلتىپ، قان قىسىمىن كوتەرەدى
• ۋروليتاز - بۇيرەك تاسى، ءزار قۇرامىندا قاتتى زاتتار كوبەيىپ كەتسە، ءزار جولىندا قاتايىپ، تاسقا اينالادى
• ەنۋرەز - بالالاردا تۇندە ءزار توقتاماۋ
• ۋرولوگ - بۇيرەك اۋرۋلارىن ەمدەيتىن دارىگەر

بەكىتۋ سۇراقتارى:
● ءزاردىڭ قۇرامى قانداي؟
● ەرەسەك ادام تاۋلىگىنە قانشا ءزار بولەدى؟
● بۇيرەكتە ءزاردىڭ ءتۇزىلۋى نەشە كەزەڭنەن تۇرادى؟
● ءبىرىنشى رەتتىك ءزار ءتۇزىلۋ
● ەكىنشى رەتتىك ءزار ءتۇزىلۋ
● بۇيرەكتىڭ قىزمەتىن رەتتەۋگە قاتىساتىن گورمون؟
● ءزاردىڭ تۇزىلۋىنە اۋانىڭ، تەمپەراتۋرانىڭ، تاماقتاردىڭ اسەرى بار ما؟

شىعارماشىلىق جۇمىس: “بۇيرەكتەرىڭىزدى ساقتاڭىزدار” تاقىرىبىنا جازعان ەسسە، شىعارعان ولەڭدەرىن قورعايدى.
بۇيرەك قۇرساق قۋىسىندا،
بەل ومىرتقا تۇسىندا.
ۇرمەبۇرشاق ءپىشىندى.
سول جاق بۇيرەك ءسال تومەن،
ويتكەنى سول جاق بۇيرەككە،
باۋىر سالماق تۇسىرگەن.
ارتەريا، ۆەنا، جۇيكەلەر،
كەزدەسكەن بۇيرەك قاقپاسىندا.
بۇيرەك سۇزگىش قىزمەتىن اتقارعان،
كەرەكسىز زاتتان قاندى تۇگەل تازارتقان.

VII. باعالاۋ: ءار توپتىڭ توپباسشىلارى ءمۇعالىمنىڭ كومەگىنە سۇيەنە وتىرىپ، ءوز توپ مۇشەلەرىن باعالادى.
VIII. ۇيگە تاپسىرما: ءزاردىڭ ءتۇزىلۋى جانە شىعارىلۋى.
تەرىنىڭ قۇرىلىسىنا پرەزەنتاسيا دايىنداۋ.