زاتتىڭ تىعىزدىعى جانە تىعىزدىقتىڭ ولشەم بىرلىگى
فيزيكا 7 سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: زاتتىڭ تىعىزدىعى جانە تىعىزدىقتىڭ ولشەم بىرلىگى.
وقۋ ماقساتتارى: تۋىندى ولشەم بىرلىكتەر مەن نەگىزگى حبج بىرلىكتەردى اجىراتۋ
دۇرىس، دۇرىس ەمەس ءپىشىندى جانە سۇيىقتاردىڭ تىعىزدىعىن انىقتاۋ ءادىسىن سيپاتتاۋ
تىعىزدىقتىڭ انىقتاماسىن ءبىلۋ جانە تىعىزدىق = ماسسا / كولەم فورمۋلاسى بويىنشا ەسەپ جۇرگىزۋ؛
ساباق ماقساتتارى: ءداستۇرلى ەمەس ساباق تۇرلەرىندە وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، وزىنە - ءوزى باعا بەرۋگە، ءوزىنىڭ جەتىستىكتەرىن سەزىنىپ، ءالسىز جاقتارىنا سىن كوزبەن قاراۋعا ۇيرەتۋ.
باعالاۋ كريتەرييلەرى تىعىزدىقتىڭ انىقتاماسىن بىلەدى جانە تىعىزدىق = ماسسا / كولەم فورمۋلاسى بويىنشا ەسەپ جۇرگىزە الادى.
تىلدىك ماقساتتار
ماسسا - Mass - ماسسا
كولەم - Volume - وبەم
ولشەۋ - Measure - يزمەرەنيە
دەنە - Body - تەلو
تىعىزدىق - Density - پلوتنوست
ساباقتىڭ باسى
سالەمدەسۋ، ماقساتقا باعىتتاۋ
ساباقتىڭ ورتاسى
«ءتاتتى ءادىسى» توپقا ءبولۋ.
ءسوزجۇمباق ارقىلى ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ. قوسىمشا سۇراق جالپىلاما سۇراقتار قويۋ ارقىلى وتكەن تاقىرىپتى قايتالاۋ:
ماسسا دەگەنىمىز نە؟ ونى قالاي ولشەيمىز؟ قانداي ارىپپەن بەلگىلەنەدى؟ حبج ولشەم بىرلىگى قانداي؟
كولەم دەگەنىمىز نە؟ ول قانداي ارىپپەن بەلگىلەنەدى؟ كولەمدى قالاي ولشەيمىز؟ حبج ولشەم بىرلىگى قانداي؟
پروبلەمالىق سۇراق:
نەگە كولەمى بىردەي دەنەلەردىڭ ماسسالارى ءار ءتۇرلى؟
ال ماسسالارى بىردەي دەنەلەردىڭ كولەمدەرى ءار ءتۇرلى؟ نەلىكتەن؟ قالاي ويلايسىڭدار؟
سونىمەن، بۇل قانداي ەكى شامانىڭ اراسىنداعى تاۋەلدىلىك دەپ ويلايسىڭدار؟
ءبىزدى قورشاعان دەنەلەردىڭ بارلىعى قانداي دا ءبىر زاتتان: اعاشتان، تەمىردەن جانە تاعى دا باسقا زاتتاردان جاسالادى. بارلىق دەنەلەردىڭ وزدەرىنە ءتان ءپىشىنى كولەمى، اۋدانى، ماسساسى ت. ب ولشەمدەرى بولادى. دەنەلەردىڭ وسىنداي سيپاتتامالارىن ولشەۋلەر جۇرگىزۋ ارقىلى انىقتايمىز. مىسالى: دەنەنىڭ ماسسساسىن تارازىعا تارتىپ انىقتايمىز. دەنەنىڭ ماسساسى ونىڭ ولشەمىنە، قانداي زاتتان جاسالعانىنا تاۋەلدى. مىسالى، 1 م تەمىر 1 م قورعاسىننان جەڭىل، ال 1 م اليۋمينييدەن اۋىر بولادى. دەمەك، كولەمدەرى بىردەي دەنەلەردى سالىستىرا وتىرىپ، ولاردىڭ اۋىر - جەڭىل ەكەندىگىن انىقتاي الامىز. بۇدان، زاتتىڭ قاسيەتىن سيپاتتايتىن تىعىزدىق دەپ اتالاتىن فيزيكالىق شاما ەنگىزىلەدى.
زاتتىڭ تىعىزدىعى دەپ سول زاتتىڭ كولەم بىرلىگىندەگى ماسساسىنا تەڭ فيزيكالىق شامانى ايتادى.
ρ = m / v m=ρ*V V=abc
تىعىزدىق = ماسسا / كولەم
زات تىعىزدىعىنىڭ بىرلىگى ءۇشىن بىرلىكتەردىڭ حالىقارالىق جۇيەسىندە كيلوگرامنىڭ مەتر كۋبقا قاتىناسى الىنعان.(كگ/م³).
كىتاپپەن جۇمىس. (3 مينۋت وقعا بەرىلەدى) (وقۋشىلارعا تاقىرىپ بويىنشا سۇراقتار قويىلادى)
1. تىعىزدىق دەگەنىمىز نە؟
2. تىعىزدىق قانداي شاماعا جاتادى؟
3. تىعىزدىقتىڭ فورمۋلاسى جانە ولشەم بىرلىگى
«ىستىق ورىندىق» ءادىسى
№1 ەسەپ:
بەر: Si: شەشۋى:
ا=4م
ۆ=2، 5م ρ=m/v V=4م*2، 5م*2م=20م³
س=2م V=abc
ρ=1، 3 كگ/م³ m=ρ*V m=1، 3 كگ/م³*20م³=26كگ
m -؟
مەكتەپ: جبب اباي ورتا مەكتەپ - بالاباقشا كەشەنى
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: ايتيموۆا ز. ن.
زاتتىڭ تىعىزدىعى جانە تىعىزدىقتىڭ ولشەم بىرلىگى جۇكتەۋ
ساباق تاقىرىبى: زاتتىڭ تىعىزدىعى جانە تىعىزدىقتىڭ ولشەم بىرلىگى.
وقۋ ماقساتتارى: تۋىندى ولشەم بىرلىكتەر مەن نەگىزگى حبج بىرلىكتەردى اجىراتۋ
دۇرىس، دۇرىس ەمەس ءپىشىندى جانە سۇيىقتاردىڭ تىعىزدىعىن انىقتاۋ ءادىسىن سيپاتتاۋ
تىعىزدىقتىڭ انىقتاماسىن ءبىلۋ جانە تىعىزدىق = ماسسا / كولەم فورمۋلاسى بويىنشا ەسەپ جۇرگىزۋ؛
ساباق ماقساتتارى: ءداستۇرلى ەمەس ساباق تۇرلەرىندە وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، وزىنە - ءوزى باعا بەرۋگە، ءوزىنىڭ جەتىستىكتەرىن سەزىنىپ، ءالسىز جاقتارىنا سىن كوزبەن قاراۋعا ۇيرەتۋ.
باعالاۋ كريتەرييلەرى تىعىزدىقتىڭ انىقتاماسىن بىلەدى جانە تىعىزدىق = ماسسا / كولەم فورمۋلاسى بويىنشا ەسەپ جۇرگىزە الادى.
تىلدىك ماقساتتار
ماسسا - Mass - ماسسا
كولەم - Volume - وبەم
ولشەۋ - Measure - يزمەرەنيە
دەنە - Body - تەلو
تىعىزدىق - Density - پلوتنوست
ساباقتىڭ باسى
سالەمدەسۋ، ماقساتقا باعىتتاۋ
ساباقتىڭ ورتاسى
«ءتاتتى ءادىسى» توپقا ءبولۋ.
ءسوزجۇمباق ارقىلى ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ. قوسىمشا سۇراق جالپىلاما سۇراقتار قويۋ ارقىلى وتكەن تاقىرىپتى قايتالاۋ:
ماسسا دەگەنىمىز نە؟ ونى قالاي ولشەيمىز؟ قانداي ارىپپەن بەلگىلەنەدى؟ حبج ولشەم بىرلىگى قانداي؟
كولەم دەگەنىمىز نە؟ ول قانداي ارىپپەن بەلگىلەنەدى؟ كولەمدى قالاي ولشەيمىز؟ حبج ولشەم بىرلىگى قانداي؟
پروبلەمالىق سۇراق:
نەگە كولەمى بىردەي دەنەلەردىڭ ماسسالارى ءار ءتۇرلى؟
ال ماسسالارى بىردەي دەنەلەردىڭ كولەمدەرى ءار ءتۇرلى؟ نەلىكتەن؟ قالاي ويلايسىڭدار؟
سونىمەن، بۇل قانداي ەكى شامانىڭ اراسىنداعى تاۋەلدىلىك دەپ ويلايسىڭدار؟
ءبىزدى قورشاعان دەنەلەردىڭ بارلىعى قانداي دا ءبىر زاتتان: اعاشتان، تەمىردەن جانە تاعى دا باسقا زاتتاردان جاسالادى. بارلىق دەنەلەردىڭ وزدەرىنە ءتان ءپىشىنى كولەمى، اۋدانى، ماسساسى ت. ب ولشەمدەرى بولادى. دەنەلەردىڭ وسىنداي سيپاتتامالارىن ولشەۋلەر جۇرگىزۋ ارقىلى انىقتايمىز. مىسالى: دەنەنىڭ ماسسساسىن تارازىعا تارتىپ انىقتايمىز. دەنەنىڭ ماسساسى ونىڭ ولشەمىنە، قانداي زاتتان جاسالعانىنا تاۋەلدى. مىسالى، 1 م تەمىر 1 م قورعاسىننان جەڭىل، ال 1 م اليۋمينييدەن اۋىر بولادى. دەمەك، كولەمدەرى بىردەي دەنەلەردى سالىستىرا وتىرىپ، ولاردىڭ اۋىر - جەڭىل ەكەندىگىن انىقتاي الامىز. بۇدان، زاتتىڭ قاسيەتىن سيپاتتايتىن تىعىزدىق دەپ اتالاتىن فيزيكالىق شاما ەنگىزىلەدى.
زاتتىڭ تىعىزدىعى دەپ سول زاتتىڭ كولەم بىرلىگىندەگى ماسساسىنا تەڭ فيزيكالىق شامانى ايتادى.
ρ = m / v m=ρ*V V=abc
تىعىزدىق = ماسسا / كولەم
زات تىعىزدىعىنىڭ بىرلىگى ءۇشىن بىرلىكتەردىڭ حالىقارالىق جۇيەسىندە كيلوگرامنىڭ مەتر كۋبقا قاتىناسى الىنعان.(كگ/م³).
كىتاپپەن جۇمىس. (3 مينۋت وقعا بەرىلەدى) (وقۋشىلارعا تاقىرىپ بويىنشا سۇراقتار قويىلادى)
1. تىعىزدىق دەگەنىمىز نە؟
2. تىعىزدىق قانداي شاماعا جاتادى؟
3. تىعىزدىقتىڭ فورمۋلاسى جانە ولشەم بىرلىگى
«ىستىق ورىندىق» ءادىسى
№1 ەسەپ:
بەر: Si: شەشۋى:
ا=4م
ۆ=2، 5م ρ=m/v V=4م*2، 5م*2م=20م³
س=2م V=abc
ρ=1، 3 كگ/م³ m=ρ*V m=1، 3 كگ/م³*20م³=26كگ
m -؟
مەكتەپ: جبب اباي ورتا مەكتەپ - بالاباقشا كەشەنى
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: ايتيموۆا ز. ن.
زاتتىڭ تىعىزدىعى جانە تىعىزدىقتىڭ ولشەم بىرلىگى جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مەنىڭ وتباسىم ق دىبىسى مەن ءارپى.
