InfoHub Logo

Алматы қаласы, Қазақстан Республикасының
Білім және Ғылым министрлігі
Тұран университеті
Ғылыми жетекшісі: ф. ғ. к. ,
қауымдастырылған профессор Тулекова Г. Х.
Орындаған: Базарбек Жания Бауыржанқызы

Аңдатпа
Бұл мақалада ғалымдар мен аудиторлық компаниялардың алдында тұрған негізгі мәселелер мен міндеттер қарастырылады. Ғалымдар тек зерттеу жүргізіп қана қоймай, қаржылық және ұйымдастырушылық қиындықтарды жеңе білуі керек. Аудиторлық компаниялар өз кезегінде ақпараттың сенімділігін қамтамасыз ету, этикалық мәселелер және тәуекелдерді бағалау мәселелеріне тап болады. Қазіргі заманғы технологияларды дамытуды және ғалымдар мен аудиторлардың кәсіби даярлығын жақсартуды қоса алғанда, осы проблемаларды шешу жолдары қарастырылады. Зерттеу академиялық қауымдастық, бизнес және мемлекеттік органдар үшін қызығушылық тудырады, өйткені ол ғылымның дамуына және қаржылық есептіліктің ашықтығын қамтамасыз етуге әсер етеді.

Кілт сөздер: қаржы, технологиялар, компания, мемлекет, қауымдастық.

Аннотация

В этой статье рассматриваются основные проблемы и задачи, стоящие перед учеными и аудиторскими компаниями. Ученые должны уметь не только проводить исследования, но и преодолевать финансовые и организационные трудности. Аудиторские компании, в свою очередь, сталкиваются с проблемами обеспечения достоверности информации, этическими проблемами и оценкой рисков. Рассматриваются пути решения этих проблем, включая развитие современных технологий и улучшение профессиональной подготовки ученых и аудиторов. Исследование представляет интерес для академического сообщества, бизнеса и государственных органов, поскольку оно влияет на развитие науки и обеспечение прозрачности финансовой отчетности.

Ключевые слова: финансы, технологии, компания, государство, сообщество.

Annotation

This article discusses the main problems and challenges facing scientists and audit companies. Scientists should be able not only to conduct research, but also to overcome financial and organizational difficulties. Audit companies, in turn, face problems of ensuring the reliability of information, ethical problems and risk assessment. The ways of solving these problems are considered, including the development of modern technologies and improving the professional training of scientists and auditors. The research is of interest to the academic community, business and government agencies, as it affects the development of science and ensuring transparency of financial reporting.

Keywords: finance, technology, company, state, community.

Ғалымдар мен аудиторлық компаниялар қазіргі қоғамда маңызды рөл атқарады. Ғалымдар зерттеумен айналысады, біздің білімімізді әр түрлі салаларда кеңейтеді және прогресс пен инновацияға ықпал етеді. Аудиторлық компаниялар өз кезегінде бизнес пен ұйымдардың қаржылық есептілігінің ашықтығы мен сенімділігін қамтамасыз ете отырып, тәуелсіз тексерушілер рөлін атқарады. Алайда, ғалымдар мен аудиторлық компаниялар олардың жұмысын қиындататын және нәтижелердің сапасына әсер ететін бірқатар қиындықтар мен міндеттерге тап болуы керек. Бұл мақалада біз ғалымдар мен аудиторлық компаниялардың алдында тұрған негізгі мәселелер мен міндеттерді қарастырамыз. Белгілі ғалым Я. В. Соколовтың айтуынша «тексерудің мақсаты–кемшіліктерді құрту және жамандықты жою,ал аудиттің мақсаты–кемшіліктерді кеміту және қастықты шектеу» [1]. Зерттеуші ғалымдар көбінесе қаржылық және ұйымдастырушылық қиындықтарға тап болады. Ғылыми жобаларды қаржыландыру шектеулі болуы мүмкін және қаржыландыру үшін бәсекелестік жоғары. Бюджет пен ресурстардағы шектеулер зерттеу жүргізу және сенімді нәтижелер алу мүмкіндігін шектеуі мүмкін. Сонымен қатар, зертханаларды ұйымдастыру, инфрақұрылымды қамтамасыз ету және жұмысты үйлестіру сияқты ұйымдастырушылық аспектілер де қиындық тудыруы мүмкін [2].

Аудиторлық компаниялар өз кезегінде қаржылық есептіліктің сенімділігі мен дәлдігін қамтамасыз ету мәселелеріне тап болады. Клиенттердің бизнесімен байланысты тәуекелдерді бағалау жоғары құзыреттілік пен аналитикалық дағдыларды қажет етеді. Сондай-ақ, этикалық мәселелер аудит жүргізу кезінде, әсіресе аудиторлық компания мен оның клиенттері арасында мүдделер қақтығысы туындаған жағдайларда туындауы мүмкін. Осы мәселелерді шешу және қойылған міндеттерді орындау қазіргі әлемде маңызды бола түсуде [3].

Тәуекелдерді бағалау қажеттілігі және әртүрлі бизнес үлгілеріне сәйкес жұмысты ұйымдастыру аудиторлардан икемділік пен бейімделуді талап етеді. Осылайша, аудиторлар жоғары кәсіби құзыреттілікті, Қаржылық есептілікті дұрыс және дәл бағалау үшін талдау және коммуникация дағдыларының болуы маңызды. Аудит процесінде туындайтын мүдделер қақтығысы тағы бір проблема болуы мүмкін, әсіресе егер аудитор сол клиентке басқа қызметтерді ұсынса. Бұл аудитордың объективтілігіне деген сенімге нұқсан келтіруі мүмкін [4]. Осылайша мәселелерді болжаған сайын,күрделене түсуде. Аудиттің қиындық пен проблемаларсыз болуы көптеген күрделі жұмыстарды жеңілдететіні хақ. Яғни осы саланың басты қызметі болып табылатын есеп жүргізу процессі одан әрі дамып,нақтырақ болып, есептеулеріміз бен анализдеріміз айқындала түспек.

Аудиторлық компаниялардың алдында тұрған негізгі мәселелерге нақтылай тоқтала кетсек:

1. Қаржылық есептіліктің сапасы: аудиттің негізгі проблемаларының бірі-компанияның қаржылық есептілігінің дұрыстығы мен объективтілігін қамтамасыз ету. Аудиторлар компанияның қаржылық нәтижелері мен қаржылық есептілігінде қаншалықты дәл және шынайы көрінетінін бағалауы керек.
2. Алаяқтық пен қатені анықтау: аудиторларға компанияның қаржылық есептілігіндегі алаяқтықты немесе қателерді анықтау қиынға соғуы мүмкін, әсіресе олар әдейі жасырылған болса. Бұл аудиторлардан осындай жағдайларды анықтау үшін арнайы дағдылар мен құралдарды қажет етеді.
3. Тәуелсіздік: аудиторлар өз жұмыстарында Тәуелсіздік пен ашық ойды қамтамасыз етуі керек. Алайда, кейде аудиторлар Компания басшылығының немесе басқа мүдделі тараптардың қысымына ұшырауы мүмкін жағдайлар туындайды, бұл олардың тәуелсіздігіне қауіп төндіруі мүмкін.
4. Нормативтік-құқықтық базаның күрделілігі: аудит саласындағы реттеу мен стандарттар күрделі және өзгермелі болуы мүмкін. Аудиторлар өз қызметінің ағымдағы талаптарға сәйкестігін қамтамасыз ету үшін заңнама мен нормативтердің өзгерістері мен жаңартуларын үнемі қадағалап отыруы қажет.
5. Технологиялық сын-қатерлер: цифрландыру және технологияларды дамыту жағдайында аудиторлар үлкен көлемдегі деректерді өңдеуге, киберқауіпсіздікке және мамандандырылған бағдарламалық құралдарды пайдалануға байланысты жаңа сын-қатерлерге тап болуы керек [5].
Сондай-ақ инновация және үздіксіз даму: тез өзгеретін экономикалық және технологиялық ортада ғалымдар мен аудиторлық компаниялар инновацияларға және олардың дағдылары мен білімдерін үнемі дамытуға назар аударуы керек.

Қорытындылай келе, ғалымдар мен аудиторлық компаниялар көптеген күрделі мәселелер мен міндеттерге тап болатынын көре отырып, соның ішінде білім мен әдістерді үнемі жаңартып отыру, өзгеретін талаптар мен стандарттарға бейімделу және тәуелсіздікті сақтау мен тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру арасындағы тепе-теңдікті ұстап отыру керек екенін түсіндік. Бұл проблемалар аудиторлық практика мен ғылыми зерттеулерді дамытуға және жетілдіруге ықпал ететін инновациялық тәсілдер мен шешімдерді іздеу үшін ғалымдар мен аудиторлық компаниялардың бірлескен күш-жігерін қажет етеді. Осы проблемаларды шешу аудиттің сапасын қамтамасыз ету және қоғамның қазіргі заманғы сын-тегеуріндері мен үміттеріне жауап беретін ғылыми жетістіктерге қол жеткізу үшін маңызды болып табылады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. IAS 8 «Accounting policies, changes in accounting estimates and errors». [Электронды ресурс] //
2. IFRS [web-сайт]. – URL: https://www. ifrs. org/issued-standards/list-of-standards/ias-8-accounting-policieschanges-in-accounting-estimates-and-errors/ (қарау уақыты: 10. 09. 2020).
3. «Концептуальные основы финансовой отчетности». [Электронды ресурс]. // «Параграф» ақпараттық жҥйесі – URL:https://online. zakon. kz/document/?doc_id=31504194#pos=5;-106 (қарау уақыты 11. 09. 2020)
4. Кутер М. И. Теория бухгалтерского учета: Учебник. — 2-е изд. , перераб. и доп. - М. : Финансы и статистика, 2002. - 640 с.
5. Мошкалова Б. К. , Аскаров Д. С. Этапы реформирования бухгалтерского учета в Республике Казахстан // Многогранность оценки бизнеса: проблемы и перспективы в условиях формирования наукоемкой экономики. – 2014. – Алматы. Эконом

---