InfoHub Logo

Күні кеше ғана соғыс өртіне оранған Украина бүгінде жаһандық қауіпсіздік индустриясындағы ойын ережесін қайта жазып жатыр. Ауыр артиллериямен атой салып, шекарасын бұзып кірген Ресей армиясы мен әскери үстемдігін сақтап қалуға тырысқан АҚШ – енді Киевтің инновациялық серпінінен алаңдай бастаған. Өйткені Украина соғысқа деген көзқарасты, әсіресе қару өндіру мен қолдану логикасын түбегейлі өзгертіп отыр.

Танкіге қарсы техника ма, әлде әскери философия ма?

Соғыстың алғашқы сәттерінде Ресей танкілері украин даласын торуылдап жүргенде, украин сарбаздарының қолындағы Javelin зымырандары шешуші факторға айналды. Бұрын тек теория жүзінде тиімділігі айтылып келген бұл қару, Украинада нақты нәтижесін көрсетті. Вашингтондағы мамандар оны алғаш көргенде, таңданыстарын жасыра алмады.

Сол секілді HIMARS жүйесінің де Украинада қайта туғанын айтпай кету мүмкін емес. Бұрынғы 100 метрлік ауытқуды украин инженерлері бар болғаны бірнеше метрге дейін қысқартты. Бұл – оқты үнемдеу ғана емес, майдандағы стратегияны алгоритмге бағындыру деген сөз.

Дрондар дәуірі басталды

Бүгінгі таңда Украина дрон өндірісінің жаңа орталығына айналып отыр. Мұнда жасалып жатқан дрондар бюджеттік жағынан тиімді, бірақ тиімділігі жағынан алпауыт елдердің өнімінен кем емес. Әсіресе шағын дрондар арқылы стратегиялық нысандарды көздеп, әскери тактиканы мүлде басқа арнаға бұрып жіберді. Бұл – «асимметриялық соғыс» ұғымының жаңа түсінігі.

Егер бұрын дрон тек барлау құралы ретінде қабылданса, қазір ол майдан шебінің негізгі ойыншысына айналды. Бұл құралдар – бюджеттік шектеуге қарамай, нақты нәтиже көрсетудің символына айналды.

Киев – жаңа әскери технохаб

Украинада бүгінде қанатты зымырандар мен жоғары дәлдіктегі соғыс құралдары жасалып жатыр. Олардың бағасы Батыс қаруларынан бірнеше есе арзан. Бірақ дәлдігі, сенімділігі – еш кем түспейді. Бұл – Украина тек майданда емес, технологиялық жарыста да көшбасшы екенін дәлелдеп отыр.

Кей сарапшылар Украинаны әскери технология бойынша Израильмен салыстыра бастады. Бұл ел үшін соғыс – бюрократияға тұншығып жатқан дәстүрлі армиялар секілді ұзақ мерзімді жоспар емес, күн сайын өмір мен өлім арасындағы шешім. Сондықтан оларда жаңашылдық тез, нақты және икемді.

АҚШ пен Ресей: жаңа қауіптің көлеңкесінде

Киевтің мұндай қарқынмен дамуы, әрине, дәстүрлі әскери алпауыттардың ұйқысын бұзып отыр. Трамп әкімшілігінің Украинаға суық қабақ танытуының бір себебі – дәл осы инновациялық қарудан туындаған бәсекелестік. Ал Путин үшін бұл – посткеңестік кеңістіктегі Ресей үстемдігінің күйреуі. Егер украин қаруы басқа елдерге тараса, Мәскеудің бұрынғы беделі қайта келмеске кетері анық.

Еуропа үшін тарихи сәт

Бүгінгі Украина – көмекке зәру ел ғана емес, қауіпсіздік саласында тың парадигма ұсынып отырған серіктес. Еуроодақ бұл мүмкіндікті қалт жібермей, Киевке саяси және технологиялық қолдау көрсетуі қажет. Өйткені Украина – енді тек майдан емес, идеялар мен инновациялар майданына айналды.

Кішкентай елдер үлкен өзгеріс жасай алмайды деген ескі түсінік Украинамен бірге күйреп жатыр. Бүгінгі шайқас – тек оқпен емес, ақылмен де жүріп жатыр.