4 sanymen tanysý, quramyn anyqtaý
Mektepaldy daıarlyq tobynyń uıymdastyrylǵan oqý is - árekettiń tehnologıalyq kartasy
Bólimi: Matematıka
Bilim berý salasy: Tanym
Taqyryby: 4 sanymen tanysý, quramyn anyqtaý
Maqsaty: 4 sanymen tanystyrý, quramyn anyqtaý arqyly 4 sanynyń qataryn retimen aýyzsha jattyqtyrý.
Bilimdilik: Logıkalyq oıyn esepter shyǵarý arqyly balanyń 4 sany kóleminde bilim - biliktiligin arttyrý. San qataryndaǵy aldyńǵy jáne kelesi sandy ataı bilýge úıretý.
Damytýshylyq: Balanyń tanymdyq, shyǵarmashylyq, sóıleý is - áreketterin biriktirip damytý. Jan - jaqty oılaý qabiletimen suraqqa tolyq jaýap berý deńgeıin arttyrý, sózdik qoryn damytý.
Tárbıelik: Eptilikke, ańǵarympazdyqqa tárbıeleý. Bir - birine degen dostyq qarym - qatynasqa tárbıeleý.
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketiniń ádis - tásili: Oı – qozǵaý, áńgimelesý, logıkalyq oıyn damytý, suraq - jaýap, kórsetý, sahnalaý, sanaý, qaıtalaý, oıyn, sergitý sáti, mıǵa shabýyl, baǵalaý, qorytý.
Qajetti kórnekilikteri: «Baýyrsaq» ertegisiniń sýretteri, tútiksheler, baqalshaq, san tańbalary, 2 jolaqty kartochka, jyldyń 4 mezgiliniń sýreti, 4 túlik mal, plakattar, qorap t. b.
Pánaralyq baılanys: Kórkem ádebıet, dene tárbıesi, aınalamen tanysý
Sózdik jumys: birlik, tórt
Motıvasıalyq qozǵaýshy
- Balalar biz bárimiz jaqsy kórip tyńdaıtyn ertegilerdi eske túsireıikshi «Shalqan», «Úsh aıý». «Pysyqaı», «Baýyrsaq».
- Olaı bolsa biz búgingi oqý is - áreketimizdi «Baýyrsaq»ertegisimen bastaıyq... Ertegini kim bastaıdy?
- Nurhanym
- Ertede ataı men ájeı bolypty. Olar bir túıir baýyrsaq pisiripti. Ol baýyrsaq bolsa ormanǵa qashyp ketipti. Aldynan qoıan shyǵady da «seni jeımin deıdi»
- Baýyrsaqqa eń birinshi kim kezdesip edi?
- Qoıan
- Endeshe aldymyzdan 1 sanynyń tańbasyn alyp kótereıikshi
- Ertegini jalǵastyraıyq.
- Qaısar: Baýyrsaq domalap kele jatsa qasqyr shyǵady.
- Qasqyr baýyrsaqqa kezdesken neshinshi ań?
- Ekinshi
- Aldymyzdan 2 tańbasyn alyp kótereıik.
- Jaqsy, rahmet!
(ertegi jelisi boıynsha jalǵasa beredi)
- Al, úshinshi ret baýyrsaqqa kim kezdesedi?
- Aıý kezdesedi
- Durys, 3 sanynyń tańbasyn taýyp kótereıikshi.
- Tamasha rahmet!
- Baýyrsaq barlyq jyrtqysh ańnan qutyldy ma?
- Joq oǵan túlki kezdesedi
- Balalar túlki qolyndaǵy qorapqa baýyrsaqty aldap salyp alǵysy keletin sıaqty. Biz oǵan jol bermeıikshi. (Túlkiden qorapty alamyn, balalardyń nazaryn soǵan aýdaramyn)
İzdenýshi - uıymdastyrýshylyq kezeń
- Balalar, qandaı ádemi qorap. Ózi qandaı pishinge uqsaıdy?
- Endeshe búgingi sabaǵymyzdy 4 sanyna arnap, 4 sanynyń tańbasymen tanysamyz. Aldymen bárimizge ortaq erejeni qabyldaıyq. «Daýysty báseń ustap, bir - birimizge kedergi jasamaı kómek berý» Bárimiz retimen sanaıyq.
- Al mynaý 4 sany
- Qaıtalaıyqshy. (ujymmen qaıtalaý)
(3 - 4 balaǵa aıtqyzý)
- Sonda 1, 2, 3, 4
- 4 sany 3 - ten keıin turady eken. 3 - tiń artqy kórshisi. Endi balalar 4 sany qalaı paıda boldy jáne onyń quramynda neshe birlik bar, soǵan toqtalaıyq. Bárimiz qaıtalaıyq.
Ol degenimiz: - Men jolaqshanyń oń jaǵynan bastap sýret qoıaıyn, káne bárimiz sanap otyraıyq. Taǵy, sanaıyq. (Ujymdyq túrde qaıtalaý)
- Barlyǵy tórteý (dop, alma, sábiz, sańyraýqulaq)
- Endi 1 - shi ne tur?
- Dop tur
- Doptyń astyńǵy tusyna kim 1 sanyn taýyp qoıady eken?
- Bala 1 sanyn taýyp qoıady
- Ekinshi ne tur?
- Alma
- Úshinshi ne tur?
- Sábiz
- Tórtinshi she?
- Sańyraýqulaq. (Ár zattyń tusyna san tańbalaryn qoıyp shyǵady)
Taqtadaǵy sýretter ár túrli. Biraq bireýden, al qosqanda 4 bolady. Kez - kelgen zatty sanaǵanda onyń sany zattyń ár túrligine baılanysty emes eken. Osy 4 sanyna baılanysty qandaı uǵymdar bilemiz. Soǵan toqtalaıyq. Mysaly: Jyldyń 4 mezgili bolady. Olar: 4 túlik mal
- Balalar, aldymyzda baqalshaqtar bar. Qaıtalaıyq.
- Bul sýda bolady. Tasqa uqsas, biraq ár túrli keskinde bolady. Senderge tapsyrma. Baqalshaqty sanap, qansha bolsa sol sannyń tańbasyn kótereıik.
Baqalshaqty eki jolaqty kartochkanyń kók túsiniń ústine qoıyp shyǵamyz.
Al balalar búgingi biz san týraly maǵlumat aldyq. Endeshe sanamaq bilemiz be?
Sanamaqtar:
1, 2, 3 - al qanekeı úsh
4, 5, 6, 7 - mynaý aýyl sheti
8, 9, 10 - al qanekeı qon
Birim - bir, ekim – eki
Úshim – úsh, tórtim – tórt
Besim - bes, altym – alty
Jetim - jeti, segizim – segiz
Toǵyzym – toǵyz, onym – on
On birim - ony tapshy aı kúnim?
Bir degenim – bileý
Eki degenim – ekeý,
Úsh degenim – úski
Tórt degenim – tósek
Bes degenim – besik
Alty degenim – asyq
Jeti degenim – jelke
Segiz degenim – serke
Toǵyz degenim – torqa
On degenim – oımaq
On bir - qara jumbaq.
1 - tańerteń tur
2 - shynyǵyp beki
3 - tazala tis
4 - sabyndap jý, beti
5 - súrtin tez
6 - úıdi jına jalpy
7 - kıin endi
8 - tamaǵyńdy jep ish
9 - ydysty jý, tez
10 - atqa qon
Bul sanamaq jańa kúnde osylaı sana
- Jaqsy raqmet
- Balalar, endi bárimiz qyzyqty tapsyrmalar oryndaýǵa kiriseıik. Ol úshin bir maqaldy eske túsireıik
«Týra berse sý sasıdy
Oılanbasa mı sasıdy»
- Al oılanaıyq
Mıǵa shabýyl
1. Dúkennen Asanǵa anasy tórtburyshty 2 dop ákeldi. Bireýin dosyma berdim. Nesheýi qaldy?
- Tórtburyshty dop bolmaıdy
2. Qustyń tumsyǵy nesheý?
- Bireý
3. Qoıannyń neshe qulaǵy bar?
- Eki qulaǵy bar
4. Úshburyshtyń neshe buryshy bar?
- Úsh buryshy bar
5. Dóńgelektiń neshe buryshy bar?
- Buryshy joq
6. Dalada eki eshki
Qorada eki eshki
Qosqanda barlyǵy
Bolady neshe eshki?
- 4 eshki
7. Tátesi Anarǵa dúkennen 4 saǵyz ákeldi. 1 - eýin Araıgúlge, 1 - eýin Madıarǵa, 1 - eýin Anelge berdi. Nesheýi qaldy?
- 1 - eýi qaldy
- Jaqsy rahmet! boıymyzdy da sergiteıik.
Sergitý sáti
- Balalar bir sát denemizdi sergitip alaıyq
1 - degende ornymyzdan turaıyq
2, 3, 4 alaqandy uraıyq
Oń jaqqa bir burylyp
Sol jaqqa bir burylyp
Bir shynyǵyp alaıyq
- Jaraıdy otyraıyq
- Balalar túlki baýyrsaqty jep qoımaý úshin eń sońǵy tapsyrmasyn oryndaıyq. Qorapta ádemi sýretter bar eken. Bul jaı sýretter emes. Sýrettiń ekinshi betinde sandar beınelengen. Men taqtaǵa bir bala shaqyramyn, ol kózin jumyp saýsaǵynyń ushymen sıpaý ádisi arqyly qandaı san ekenin tanyp, aıtý kerek. (1, 2, 3, 4)
- Endi bárimiz «Qandaı san joq» degen oıyn oınaıyq.
Sharty: Átesh kez - kelgen sandy jaýyp «ký - ka - re - ký» deıdi. Balalar jasyrynǵan sandy taýyp aıtýy qajet. Biz búgin «Baýyrsaq» ertegisi arqyly 4 sanymen tanystyq. Óz ornyn bildik. Qansha birlikten turatynyn tanydyq. Logıkalyq esepter shyǵardyq. Ásirese Madıar, Nurhanym, Ádilet, Qaısar, Anel, Ásemaı qalǵan balalar da óte jaqsy qatysty.
Kútiletin nátıje:
Bilýi: 1, 2, 3, sanyn bilýi jańa 4 sanymen tanysyp, ereksheligin ajyrata bilýi. Kórshiles 3 jáne 4 sandaryn salystyra biledi; 4 sanynyń tórt birlikten quralatynyn bilýi;
Meńgerýi: Qolmen ustaý, estý boıynsha jáne ár túrli qımyldardy sanaı biledi. San men sanamaq, oıyn ádisterin meńgerýi, sózdik qordy meńgerýi
Jasaı alýy: Úlestirmeli materıalmen berilgen tapsyrmany óz betinshe oryndaı alýy. Dostarynyń jumysyna óz kózqarasyn bildirýi, ár oqý is – áreketinde sol pánniń erejesine saı is – qımyl jasaı alýy.
Bólimi: Matematıka
Bilim berý salasy: Tanym
Taqyryby: 4 sanymen tanysý, quramyn anyqtaý
Maqsaty: 4 sanymen tanystyrý, quramyn anyqtaý arqyly 4 sanynyń qataryn retimen aýyzsha jattyqtyrý.
Bilimdilik: Logıkalyq oıyn esepter shyǵarý arqyly balanyń 4 sany kóleminde bilim - biliktiligin arttyrý. San qataryndaǵy aldyńǵy jáne kelesi sandy ataı bilýge úıretý.
Damytýshylyq: Balanyń tanymdyq, shyǵarmashylyq, sóıleý is - áreketterin biriktirip damytý. Jan - jaqty oılaý qabiletimen suraqqa tolyq jaýap berý deńgeıin arttyrý, sózdik qoryn damytý.
Tárbıelik: Eptilikke, ańǵarympazdyqqa tárbıeleý. Bir - birine degen dostyq qarym - qatynasqa tárbıeleý.
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketiniń ádis - tásili: Oı – qozǵaý, áńgimelesý, logıkalyq oıyn damytý, suraq - jaýap, kórsetý, sahnalaý, sanaý, qaıtalaý, oıyn, sergitý sáti, mıǵa shabýyl, baǵalaý, qorytý.
Qajetti kórnekilikteri: «Baýyrsaq» ertegisiniń sýretteri, tútiksheler, baqalshaq, san tańbalary, 2 jolaqty kartochka, jyldyń 4 mezgiliniń sýreti, 4 túlik mal, plakattar, qorap t. b.
Pánaralyq baılanys: Kórkem ádebıet, dene tárbıesi, aınalamen tanysý
Sózdik jumys: birlik, tórt
Motıvasıalyq qozǵaýshy
- Balalar biz bárimiz jaqsy kórip tyńdaıtyn ertegilerdi eske túsireıikshi «Shalqan», «Úsh aıý». «Pysyqaı», «Baýyrsaq».
- Olaı bolsa biz búgingi oqý is - áreketimizdi «Baýyrsaq»ertegisimen bastaıyq... Ertegini kim bastaıdy?
- Nurhanym
- Ertede ataı men ájeı bolypty. Olar bir túıir baýyrsaq pisiripti. Ol baýyrsaq bolsa ormanǵa qashyp ketipti. Aldynan qoıan shyǵady da «seni jeımin deıdi»
- Baýyrsaqqa eń birinshi kim kezdesip edi?
- Qoıan
- Endeshe aldymyzdan 1 sanynyń tańbasyn alyp kótereıikshi
- Ertegini jalǵastyraıyq.
- Qaısar: Baýyrsaq domalap kele jatsa qasqyr shyǵady.
- Qasqyr baýyrsaqqa kezdesken neshinshi ań?
- Ekinshi
- Aldymyzdan 2 tańbasyn alyp kótereıik.
- Jaqsy, rahmet!
(ertegi jelisi boıynsha jalǵasa beredi)
- Al, úshinshi ret baýyrsaqqa kim kezdesedi?
- Aıý kezdesedi
- Durys, 3 sanynyń tańbasyn taýyp kótereıikshi.
- Tamasha rahmet!
- Baýyrsaq barlyq jyrtqysh ańnan qutyldy ma?
- Joq oǵan túlki kezdesedi
- Balalar túlki qolyndaǵy qorapqa baýyrsaqty aldap salyp alǵysy keletin sıaqty. Biz oǵan jol bermeıikshi. (Túlkiden qorapty alamyn, balalardyń nazaryn soǵan aýdaramyn)
İzdenýshi - uıymdastyrýshylyq kezeń
- Balalar, qandaı ádemi qorap. Ózi qandaı pishinge uqsaıdy?
- Endeshe búgingi sabaǵymyzdy 4 sanyna arnap, 4 sanynyń tańbasymen tanysamyz. Aldymen bárimizge ortaq erejeni qabyldaıyq. «Daýysty báseń ustap, bir - birimizge kedergi jasamaı kómek berý» Bárimiz retimen sanaıyq.
- Al mynaý 4 sany
- Qaıtalaıyqshy. (ujymmen qaıtalaý)
(3 - 4 balaǵa aıtqyzý)
- Sonda 1, 2, 3, 4
- 4 sany 3 - ten keıin turady eken. 3 - tiń artqy kórshisi. Endi balalar 4 sany qalaı paıda boldy jáne onyń quramynda neshe birlik bar, soǵan toqtalaıyq. Bárimiz qaıtalaıyq.
Ol degenimiz: - Men jolaqshanyń oń jaǵynan bastap sýret qoıaıyn, káne bárimiz sanap otyraıyq. Taǵy, sanaıyq. (Ujymdyq túrde qaıtalaý)
- Barlyǵy tórteý (dop, alma, sábiz, sańyraýqulaq)
- Endi 1 - shi ne tur?
- Dop tur
- Doptyń astyńǵy tusyna kim 1 sanyn taýyp qoıady eken?
- Bala 1 sanyn taýyp qoıady
- Ekinshi ne tur?
- Alma
- Úshinshi ne tur?
- Sábiz
- Tórtinshi she?
- Sańyraýqulaq. (Ár zattyń tusyna san tańbalaryn qoıyp shyǵady)
Taqtadaǵy sýretter ár túrli. Biraq bireýden, al qosqanda 4 bolady. Kez - kelgen zatty sanaǵanda onyń sany zattyń ár túrligine baılanysty emes eken. Osy 4 sanyna baılanysty qandaı uǵymdar bilemiz. Soǵan toqtalaıyq. Mysaly: Jyldyń 4 mezgili bolady. Olar: 4 túlik mal
- Balalar, aldymyzda baqalshaqtar bar. Qaıtalaıyq.
- Bul sýda bolady. Tasqa uqsas, biraq ár túrli keskinde bolady. Senderge tapsyrma. Baqalshaqty sanap, qansha bolsa sol sannyń tańbasyn kótereıik.
Baqalshaqty eki jolaqty kartochkanyń kók túsiniń ústine qoıyp shyǵamyz.
Al balalar búgingi biz san týraly maǵlumat aldyq. Endeshe sanamaq bilemiz be?
Sanamaqtar:
1, 2, 3 - al qanekeı úsh
4, 5, 6, 7 - mynaý aýyl sheti
8, 9, 10 - al qanekeı qon
Birim - bir, ekim – eki
Úshim – úsh, tórtim – tórt
Besim - bes, altym – alty
Jetim - jeti, segizim – segiz
Toǵyzym – toǵyz, onym – on
On birim - ony tapshy aı kúnim?
Bir degenim – bileý
Eki degenim – ekeý,
Úsh degenim – úski
Tórt degenim – tósek
Bes degenim – besik
Alty degenim – asyq
Jeti degenim – jelke
Segiz degenim – serke
Toǵyz degenim – torqa
On degenim – oımaq
On bir - qara jumbaq.
1 - tańerteń tur
2 - shynyǵyp beki
3 - tazala tis
4 - sabyndap jý, beti
5 - súrtin tez
6 - úıdi jına jalpy
7 - kıin endi
8 - tamaǵyńdy jep ish
9 - ydysty jý, tez
10 - atqa qon
Bul sanamaq jańa kúnde osylaı sana
- Jaqsy raqmet
- Balalar, endi bárimiz qyzyqty tapsyrmalar oryndaýǵa kiriseıik. Ol úshin bir maqaldy eske túsireıik
«Týra berse sý sasıdy
Oılanbasa mı sasıdy»
- Al oılanaıyq
Mıǵa shabýyl
1. Dúkennen Asanǵa anasy tórtburyshty 2 dop ákeldi. Bireýin dosyma berdim. Nesheýi qaldy?
- Tórtburyshty dop bolmaıdy
2. Qustyń tumsyǵy nesheý?
- Bireý
3. Qoıannyń neshe qulaǵy bar?
- Eki qulaǵy bar
4. Úshburyshtyń neshe buryshy bar?
- Úsh buryshy bar
5. Dóńgelektiń neshe buryshy bar?
- Buryshy joq
6. Dalada eki eshki
Qorada eki eshki
Qosqanda barlyǵy
Bolady neshe eshki?
- 4 eshki
7. Tátesi Anarǵa dúkennen 4 saǵyz ákeldi. 1 - eýin Araıgúlge, 1 - eýin Madıarǵa, 1 - eýin Anelge berdi. Nesheýi qaldy?
- 1 - eýi qaldy
- Jaqsy rahmet! boıymyzdy da sergiteıik.
Sergitý sáti
- Balalar bir sát denemizdi sergitip alaıyq
1 - degende ornymyzdan turaıyq
2, 3, 4 alaqandy uraıyq
Oń jaqqa bir burylyp
Sol jaqqa bir burylyp
Bir shynyǵyp alaıyq
- Jaraıdy otyraıyq
- Balalar túlki baýyrsaqty jep qoımaý úshin eń sońǵy tapsyrmasyn oryndaıyq. Qorapta ádemi sýretter bar eken. Bul jaı sýretter emes. Sýrettiń ekinshi betinde sandar beınelengen. Men taqtaǵa bir bala shaqyramyn, ol kózin jumyp saýsaǵynyń ushymen sıpaý ádisi arqyly qandaı san ekenin tanyp, aıtý kerek. (1, 2, 3, 4)
- Endi bárimiz «Qandaı san joq» degen oıyn oınaıyq.
Sharty: Átesh kez - kelgen sandy jaýyp «ký - ka - re - ký» deıdi. Balalar jasyrynǵan sandy taýyp aıtýy qajet. Biz búgin «Baýyrsaq» ertegisi arqyly 4 sanymen tanystyq. Óz ornyn bildik. Qansha birlikten turatynyn tanydyq. Logıkalyq esepter shyǵardyq. Ásirese Madıar, Nurhanym, Ádilet, Qaısar, Anel, Ásemaı qalǵan balalar da óte jaqsy qatysty.
Kútiletin nátıje:
Bilýi: 1, 2, 3, sanyn bilýi jańa 4 sanymen tanysyp, ereksheligin ajyrata bilýi. Kórshiles 3 jáne 4 sandaryn salystyra biledi; 4 sanynyń tórt birlikten quralatynyn bilýi;
Meńgerýi: Qolmen ustaý, estý boıynsha jáne ár túrli qımyldardy sanaı biledi. San men sanamaq, oıyn ádisterin meńgerýi, sózdik qordy meńgerýi
Jasaı alýy: Úlestirmeli materıalmen berilgen tapsyrmany óz betinshe oryndaı alýy. Dostarynyń jumysyna óz kózqarasyn bildirýi, ár oqý is – áreketinde sol pánniń erejesine saı is – qımyl jasaı alýy.