InfoHub Logo

Portret. Músin. Beıne. Beıne – adamnyń kelbeti, minez-qulqy, syrtqy kórinisi. Adamnyń baǵalanýynyń shyńy „ıdeal” dep atalady. Álemde ıdeal adam bolmaıdy. Biraq árkim ózine ıdeal izdeıdi. Súıgen jary óz ıdealym dep, aqyn Ábdildany tańdady. Onyń ıdeal adam ekenin „Portretter” poemasynan anyq kórýge bolady. Aqyn Ábdilda shynaıy ómirde qandaı adam?

Ómir. Ólim. Ómir bar jerde ólimniń de bolatyny – zańdylyq. Ólim jas talǵamaıdy. Ómirden dúnıege jańa kelgen sharana da, erjetip kele jatqan jasóspirim de, qolyna taıaq ustap, eńkeıgen kári de ótedi. Ábdilda qorǵanyshy – ákesinen, jol kórsetýshi aǵasynan erte aıyryldy. Qos ólim aqynnyń saǵyn syndyrdy. Ómirge „qatalsyń” dep syn aıtqan ol óz áreketiniń durys emestigin túsinip, otbasyna qorǵan bolý úshin kúızelisten shyǵa bildi. Budan aqynnyń ómir synaǵyna tóze biletin qaıtpas qaısar minezin kórýge bolady. Qaısarlyq – naǵyz er jigitke tán qasıet. Endeshe, aqyn jas oqyrmanyn qaısarlyqqa tárbıeleýdi maqsat etkendeı. 

Estelik. Mura. Amanat. Amanat – adamǵa basqa adamnyń dúnıeden óter aldynda beretin syıy. Amanatqa qıanat jasamaǵan adamǵa beriletin joǵary shen – „adal adam”. Aqyn Ábdilda – adal adam. Ol ózine berilgen saǵatty búkil baılyǵynan joǵary sanady. Ol – qarapaıym shoıyn saǵat, alaıda ákesinen qalǵan estelik, ákesiniń amanaty edi. Onyń sonshalyqty qymbat bolýyn:

Saǵatym, mine, aldymda meniń,

Ákemnen qalǵan tozbaıtyn shoıyn,–

dep túsindiredi. Materıaldyq qundylyqtan rýhany qundylyqty joǵary qoıatyn aqyn bolmysy qyzyqtyrady. 

Jańa kún. Aıly tún. Ómir. Kúıbeń tirshilik. Ómir osylaı syrǵyp ótýde. Ábdildanyń ómir súrýge degen qushtarlyǵy kún sanap ósti. Oǵan negizgi sebep – bolashaqqa degen senimi edi. Aqyn Ábdilda „senimniń álemdi qutqaratynyn” dáleldedi. Ol jas urpaqtyń bilimdi bolatynyna, árkimniń aıdaýynda júrmeıtinine sendi. Maǵjan „Men jastarǵa senemin” dese, aqyn Ábdilda:

Erteńniń taǵy ıesi keler,

Tapsyrdym, sendim jas balalarǵa,–

dep, jas urpaqqa úmit artady. Búgingi tańda aqyn úmiti aqtaldy. Qazirgi qazaq balasynyń bári bilimdi, aqyldy, alǵyr.

Adam óziniń artyna ulaǵatty sóz, óshpes iz qaldyrýy kerek. Abaısha aıtqanda, „atyn adam qoıǵan soń”, nadan bolmaýy tıis. Ábdilda „Portretter” premasy arqyly el esinde máńgi qaldy. Ol ómirden óz ornyn tapty. Bala kúngi „aqyn” bolamyn degen tátti qıal ýaqyt óte shyndyqqa aınaldy. Aqyn bala kúngi armandarynyń oryndalǵanyna masattanady. Oqyrmany, biz de, qyzyǵyp, óz qıalymyzǵa erik bergendeımiz. Poemanyń „Portretter” dep atalýynda úlken sebep bar. „Portret” – aqynnyń bala kúngi esteligi, avtobıografıasy. Al keıipkerleri – sanada saqtalǵan, tozbaıtyn portret ıeleri. Ómirdiń ár belesi – bir estelik. Ondaǵy ár beıne – bir portret. Adam jadyndaǵy portretter shań basýǵa tıis emes. Aqynnyń aıtpaǵy osy dep oılaımyn. 

---