Ara men Shybyn. Ospanhan Áýbákirov
Taqyryby: Ara men Shybyn. Ospanhan Áýbákirov.
Maqsaty: a) Oqýshynyń jeke qabileti men belsendiligine súıene otyryp, mysaldaǵy túıindi oıdy ashýǵa jaǵdaı jasaý.
á) Óz betinshe shyǵarmashylyqpen jumys isteýge baýlı otyryp, baılanystyryp sóıleýin, shyǵarmashylyq oılaýyn damytý;
b) saýattylyqqa, shapshańdyqqa, eńbekke, tazalyqqa, uqyptylyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: saıys - sabaq.
Ádisi: suraq - jaýap, taldaý, izdený. Kórnekiligi: sýretter, syzba
Barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi: Sabaqqa daıarlyq.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserip baǵalaý.
1. A. Baıtursynov týraly ne bilesiń?
2. Bul mysalda keıipkerler ne istemekshi boldy?
3. Olar nege júkti ornynan qozǵalta almady?
4. Mysalda adamdardyń qandaı áreketi synalady?
Jumbaq sheshý:
1. Shaqsam, ýdaı tisim Ony, bala, túsin. Kóp jeı berseń baldy, Aýyrady tisiń. Ara
2. Qysta uıyqtap jatar, Jazda dýman ashar. Shybyn. Bal arasy men shybyn - býnaqdeneli janýarlarǵa jatady. Óte usaq bolǵandyqtan, olardy «jándikter» dep ataıdy. Bal arasy tabıǵatta ózdiginen tirshilik etedi. Gúl shyrynyn soryp, bal jınaıdy. Baly úshin adamdar bal arasyn qolda asyraıdy. Ony «eńbekqor jándik» dep ataıdy. Olar óziniń dene turqynyń óte kishkeneligine qaramastan úlken jumystar atqarady. Shybyn - zıandy jándik. Ol las jerde júredi. Túrli juqpaly aýrýlar taratady. Sondyqtan úıde shybynnyń bolmaýyn únemi qadaǵalap otyrý kerek.
İİİ. Jańa sabaq: Ara men Shybyn. Avtor týraly qysqasha derek. Ospanhan Áýbákirov 1934 jyly týyp, 1986 jyly qaıtys bolǵan. Ol Almaty oblysy Jambyl aýdany Qaraqastek aýylynda dúnıege kelgen. Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty Óner ınstıtýtynyń teatr fakúltetin bitirgen. Onyń «Qońyraý», «Bódene», «Kúlkińiz kele me?», «Anaý men Mynaý», «Bir dorba», t. b. kóptegen jınaqtary bar. Ospanhan Áýbákirov – talantty satırık. Satırık dep adamnyń boıyndaǵy teris qylyqtardy synap, mysqyldap jazatyn jazýshyny aıtamyz. Ne bilesiń?
Ara jarǵaqqanattylar otrádyna jatatyn býnaqdene, uzyndyǵy 1 - 1, 5 sm.- Aralar sary ala bolyp kıingen jaýyngerlerge uqsaıdy. Demtútik arqyly aýamen demalady.– Uıasyn shatyrǵa, aǵashtardyń qýysyna butaqtarǵa salady. Quıryǵynyń ushynda ótkir shanshar bizi bar.– Shaqqan jeri isip ketedi. Aralardyń 22 myńnan astam túrleri belgili. Olar ara patshasy, erkek ara, jumysshy ara bolyp úshke bólinedi.
Shybyn qosqanattylar otrádynyń bir tarmaǵyna jatady. Jer sharynda keń taraǵan. Shybyndardyń murtshalary qysqa, úsh býnaqty. Shybyn kóptegen juqpaly aýrýlardy – dızenterıa, asqazan súzegin, ishek - qaryn qurttarynyń jumyrtqalaryn taratady. Úı - jaılarda shybynnyń ósip - ónýine jol bermeý úshin as - sýdyń betin jaýyp ustaý kerek. Mal nemese qus ustaǵan jaǵdaıda qora - qopsyny taza ustaý kerektigin este saqtaý kerek. Shybynǵa qarsy «Mýholov», «Dıhlofos», «Nefos» t. b. dýstardy paıdalanǵan jón. Oqýlyqpen jumys. Mysaldy oqytyp, taldaý. 1. Úntaspadan «Ara men Shybyn» dıalogyn tyńdatý.
2. Tirek syzba boıynsha mysaldy taldaý.
Ara men Shybyn beınelengen sýret boıynsha ekeýine minezdeme, sıpattama berý.
İÚ. Sergitý. "Kim shapshań?"
Y. Sabaqty bekitý:«Kim aqyn?» tapsyrmasy. Úsh topqa óleń boıynsha uıqas tabý tapsyrmasy beriledi: Keldi araǵa Shybyn Jıyp jatqan shyryn, Shaqyrdy Shybyn qonaqqa Ara kelse keshigip, Jatyp qapty sheshinip. Qonaqty durys kútpepti, Shybynǵa aqyl jetpepti. «Kim utqyr?» tapsyrmasy. Bul tapsyrma boıynsha mynandaı suraqtar taratylyp beriledi. Oqýshylar oılaryn myna suraq negizinde jınaqtaıdy: 1.«Qonaqjaı» degendi qalaı túsinesiń? 2.«Qonaq» degen kim? Qonaqtyń qandaı túrleri bar? 3. Qonaqty iltıpatpen qarsy alý degendi qalaı túsinesiń? «Kim tapqyr?» tapsyrmasy. Mysal boıynsha maqal - mátel taýyp jazý tapsyrmasy beriledi. 1. Kelgenshe qonaq uıalady, kelgen soń úı ıesi uıalady. 2. Qonaq asyńa emes, qabaq - qasyńa rıza. 3. Eńbekshiniń nany tátti, jalqaýdyń jany tátti.
YI. Úıge: Oqyp kelý
Maqsaty: a) Oqýshynyń jeke qabileti men belsendiligine súıene otyryp, mysaldaǵy túıindi oıdy ashýǵa jaǵdaı jasaý.
á) Óz betinshe shyǵarmashylyqpen jumys isteýge baýlı otyryp, baılanystyryp sóıleýin, shyǵarmashylyq oılaýyn damytý;
b) saýattylyqqa, shapshańdyqqa, eńbekke, tazalyqqa, uqyptylyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: saıys - sabaq.
Ádisi: suraq - jaýap, taldaý, izdený. Kórnekiligi: sýretter, syzba
Barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi: Sabaqqa daıarlyq.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserip baǵalaý.
1. A. Baıtursynov týraly ne bilesiń?
2. Bul mysalda keıipkerler ne istemekshi boldy?
3. Olar nege júkti ornynan qozǵalta almady?
4. Mysalda adamdardyń qandaı áreketi synalady?
Jumbaq sheshý:
1. Shaqsam, ýdaı tisim Ony, bala, túsin. Kóp jeı berseń baldy, Aýyrady tisiń. Ara
2. Qysta uıyqtap jatar, Jazda dýman ashar. Shybyn. Bal arasy men shybyn - býnaqdeneli janýarlarǵa jatady. Óte usaq bolǵandyqtan, olardy «jándikter» dep ataıdy. Bal arasy tabıǵatta ózdiginen tirshilik etedi. Gúl shyrynyn soryp, bal jınaıdy. Baly úshin adamdar bal arasyn qolda asyraıdy. Ony «eńbekqor jándik» dep ataıdy. Olar óziniń dene turqynyń óte kishkeneligine qaramastan úlken jumystar atqarady. Shybyn - zıandy jándik. Ol las jerde júredi. Túrli juqpaly aýrýlar taratady. Sondyqtan úıde shybynnyń bolmaýyn únemi qadaǵalap otyrý kerek.
İİİ. Jańa sabaq: Ara men Shybyn. Avtor týraly qysqasha derek. Ospanhan Áýbákirov 1934 jyly týyp, 1986 jyly qaıtys bolǵan. Ol Almaty oblysy Jambyl aýdany Qaraqastek aýylynda dúnıege kelgen. Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty Óner ınstıtýtynyń teatr fakúltetin bitirgen. Onyń «Qońyraý», «Bódene», «Kúlkińiz kele me?», «Anaý men Mynaý», «Bir dorba», t. b. kóptegen jınaqtary bar. Ospanhan Áýbákirov – talantty satırık. Satırık dep adamnyń boıyndaǵy teris qylyqtardy synap, mysqyldap jazatyn jazýshyny aıtamyz. Ne bilesiń?
Ara jarǵaqqanattylar otrádyna jatatyn býnaqdene, uzyndyǵy 1 - 1, 5 sm.- Aralar sary ala bolyp kıingen jaýyngerlerge uqsaıdy. Demtútik arqyly aýamen demalady.– Uıasyn shatyrǵa, aǵashtardyń qýysyna butaqtarǵa salady. Quıryǵynyń ushynda ótkir shanshar bizi bar.– Shaqqan jeri isip ketedi. Aralardyń 22 myńnan astam túrleri belgili. Olar ara patshasy, erkek ara, jumysshy ara bolyp úshke bólinedi.
Shybyn qosqanattylar otrádynyń bir tarmaǵyna jatady. Jer sharynda keń taraǵan. Shybyndardyń murtshalary qysqa, úsh býnaqty. Shybyn kóptegen juqpaly aýrýlardy – dızenterıa, asqazan súzegin, ishek - qaryn qurttarynyń jumyrtqalaryn taratady. Úı - jaılarda shybynnyń ósip - ónýine jol bermeý úshin as - sýdyń betin jaýyp ustaý kerek. Mal nemese qus ustaǵan jaǵdaıda qora - qopsyny taza ustaý kerektigin este saqtaý kerek. Shybynǵa qarsy «Mýholov», «Dıhlofos», «Nefos» t. b. dýstardy paıdalanǵan jón. Oqýlyqpen jumys. Mysaldy oqytyp, taldaý. 1. Úntaspadan «Ara men Shybyn» dıalogyn tyńdatý.
2. Tirek syzba boıynsha mysaldy taldaý.
Ara men Shybyn beınelengen sýret boıynsha ekeýine minezdeme, sıpattama berý.
İÚ. Sergitý. "Kim shapshań?"
Y. Sabaqty bekitý:«Kim aqyn?» tapsyrmasy. Úsh topqa óleń boıynsha uıqas tabý tapsyrmasy beriledi: Keldi araǵa Shybyn Jıyp jatqan shyryn, Shaqyrdy Shybyn qonaqqa Ara kelse keshigip, Jatyp qapty sheshinip. Qonaqty durys kútpepti, Shybynǵa aqyl jetpepti. «Kim utqyr?» tapsyrmasy. Bul tapsyrma boıynsha mynandaı suraqtar taratylyp beriledi. Oqýshylar oılaryn myna suraq negizinde jınaqtaıdy: 1.«Qonaqjaı» degendi qalaı túsinesiń? 2.«Qonaq» degen kim? Qonaqtyń qandaı túrleri bar? 3. Qonaqty iltıpatpen qarsy alý degendi qalaı túsinesiń? «Kim tapqyr?» tapsyrmasy. Mysal boıynsha maqal - mátel taýyp jazý tapsyrmasy beriledi. 1. Kelgenshe qonaq uıalady, kelgen soń úı ıesi uıalady. 2. Qonaq asyńa emes, qabaq - qasyńa rıza. 3. Eńbekshiniń nany tátti, jalqaýdyń jany tátti.
YI. Úıge: Oqyp kelý
You Might Also Like
