B dybysy men árpi
Atyraý qalasy
№11 Y Altynsarın atyndaǵy orta mektep
Bastaýysh synyp muǵalimi: Jumaǵalıeva Kúlán Ǵabdyjanqyzy
Sabaqtyń taqyryby: B dybysy men árpi
Sabaqtyń maqsaty: Bilimdigi: B dybysy men árpin tanytý. B dybysyna qatysty sózder durys oqýǵa, jazýǵa úıretý. B dybysy arqyly berilgen sózderdi oqý men jazýǵa úıretý.
Sabaqtyń damytýshylyǵy: B dybysyna qatysty jańa sózderdi meńgertý arqyly oqýshylardyń oı - órisin, tilin, sózdik qoryn, oılaý, este saqtaý qabiletin, damytý.
Sabaqtyń tárbıeligi: Oqýshylardy tabıǵatqa degen súıispenshiligin arttyrý, ony qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaqty túsindirý.
Sabaqtyń ádisi: suraq – jaýap, áńgimeleý, jınaqtaý, aýyzsha, jazbasha.
Sabaqtyń kórnekiligi: Kespe árip, sabaqqa qatysty sýretter, áriptiń jazý úlgisi.
Sabaqtyń barysy: I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý, psıhologıalyq jaǵdaı týǵyzý.
Psıhologıalyq daıyndyq
«Qaıyrly kún» dep aıtamyz,
Túste birge qaıtamyz.
Otbasynyń gúlimiz,
Kóńildi óter kúnimiz.
Oı qozǵaý.
– Dybysty ne isteımiz? ( Estımiz, aıtamyz).
– Dybystar neshege bólinedi? Ekige daýysty jáne daýyssyz
– Áripti ne isteımiz? (Aıtamyz, kóremiz).
- Ótken sabaqta qandaı dybyspen tanystyq?
II. Úı tapsyrmany tekserý: - M dybysy qandaı dybys?
- Sózdiń qaı býynynda jazylady?
Daýystap tizbekteı oqý.
Taqtaǵa sózder jazǵyzý.
- Oqýshylar jyl mezgilderi neshege bólinedi?
- 4 - ke bólinedi.
- Ár mezgil neshe aıǵa sozylady?
- 3 aıǵa sozylady.
- Mezgil degen sózdiń birinshi dybysy qandaı dybystan bastalyp tur?
- M dybysy qandaı dybys?
- Nege?
- Qandaı túspen boıalady?
- Olaı bolsa úıge qandaı tapsyrma berildi?
«M» dybysy men árpi, «Qar»mátinin oqý.
- «Qar» mátininde qaı mezgil sýrettelgen?
- Qysta qandaı erekshe belgiler bolady?
«Monshaq qurastyrý» Kasadaǵy sózderdi oqytý.
Monsha maı adam maman
Monshaq sham qadam oramal
İİİ. Jan - jaqty bilimderin pysyqtaý
— Sonymen ótken sabaqta biz qandaı dybyspen tanystyq?
ü O, a daýysty dybystar.
Sebebi, bul dybystardy aıtqanda ókpeden shyqqan aýa aýyz qýysynda eshbir kedergige ushyramaı aýa erkin shyǵady.
- Daýyssyz dybys qalaı aıtylady? Qandaı tekshemen belgilenedi?
ü T, P, N, R, Ǵ, L, Ý, Sh, I, Q, D, M - daýyssyz dybystar.
Sebebi, bul dybystardy aıtqanda ókpeden shyqqan aýa aýyz qýysynda túrli kedergilerge ushyrap, aýa qysylyp shyǵady.
Áripterdi jatqa aıtqyzý: ( Aa, Tt, Pp, Nn, Ǵǵ, Rr, Ll, Ýý, Shsh, Iı, Oo, Q q, Dd, Mm)
Taqtaǵa jazý: mata, maqta, tamaq, mal, mol, qalam.
İÚ. Jańa sabaq. a). Jumbaq sheshý
1) Ózi bireý, kózi úsheý. (Baǵdarsham)
2) Qanaty joq ushpaıdy
Sý astynda qystaıdy. (Balyq)
3) Jazý jazyp jalyqpaǵan
Jaza - jaza aryqtaǵan (Bor)
- Osy jumbaqtyń sheshýlerine nazar aýdaraıyq
- Balyq, baǵdarsham, bor.
- Osy sózderde birinshi qandaı dybys estilip tur?
- «B» dybysy.
Artıkýlásıasy: «B» - erinniń bir - birine nyq tıip, artynsha kilt ashylýynan
paıda bolatyn uıań daýyssyz.
Hormen aıtý. Mysaly: bor, basqa, baraban.
«B» dybysy tek qana sózdiń basynda, ortasynda kezdesedi.
Aq saraıyn talqandap
Shyqty bireý taltańdap.
(Balapan)
Qyzyqtyryp árkimdi - aq
Sýda júzer jaltyldap
«B» árpinen bastalǵan
Sol júzgishtiń atyn tap.
(Balyq)
Tarbań, tarbań tarbıǵan,
Túri jaman jarbıǵan
( Baqa)
Balalar, osy sýrettegi ataýlar qandaı dybystan bastalyp tur?
- B dybysynan bastalady.
- Olaı bolsa biz búgin B dybysymen tanysamyz. Kasadan B árpin aldyrtý.
- B dybysy qandaı dybys?
- Daýyssyz dybys.
(B dybysyn aıtqyzý)
Bizdiń búgingi sabaǵymyzǵa balapan qonaqqa keldi. Biz bul balapandy qamqorlyqqa alyp, qıyn kezeńderde kómektesip, qorǵaýymyz kerek.
- Balapan qandaı dybyspen kelgen eken?
- B dybysymen keldi.
- B dybysymen býyn quraý kerek. Ká\ne kim kómektesedi?
- Ba, Bo, Bý Býyndardy oqytý.
«Sóz oıla, kóp oıla» oıyny.
B dybysy bar sózderdi kim taba alady?
«Balapanǵa qamqor bol» oıyny.
- Balapanǵa qorek taýyp berý kerek. Olar ne jeıdi?
- Qurt, qumyrsqa, qońyz jeıdi.
- Olaı, bolsa qurt - qumyrsqa terip beremiz.
V. Oqýlyqpen jumys. Sýretpen jumys
a). – Balyq, baqa sózderine býyndyq, dybystyq taldaý jasaý.
B daýyssyz dybys ekenin ańǵartý.
b). - Árip tańbasymen tanystyrý. 3 ret dybystaý Baspa túri – B b
Jazba túri –
Hormen oqytý. «Shapalaq» ádisimen.
Bala, bata, bor, Bota
Baba, bota, bal, Bolat
Bala, balaqan, balapan, botaqan
Sóılemdi oqytý
Bolat, balapandarǵa qara.
Nelikten balapandarǵa qara deıdi. Ne bolýy múmkin?
Ony mysyq jep ketýi múmkin.
Olaı bolsa mysyqty úrkitý kerek. Qalaı úrkitemiz?
Án salyp úrkitip jibereıik
Taqtamen jumys: Bala, baba, bata, bota, bor, bal.
Sóılem quratý.
Býyn quramy: ártúrli sózderdi oqı bilýge jattyqtyrý. Aman, nan, mal, qaımaq.
Ú. Sergitý sáti
«Tólder» áni
Osy tólderdiń ishinde ataýynda b dybysy bar sózder bar ma?
Buzaý, bota.
Úİ. Dáptermen jumys.
B árpin taqtaǵa jazyp kórsetý.
Aýada jazý
Dápterge jazý
Dápterimizdi ashaıyq
Qolǵa qalam alaıyq
Salaqtyqtan qashaıyq
Ádemi etip jazaıyq.
a). bastyrý jumysy
á). ózderi salý
b). sýretpen jumys
Úİİ. Bilimdi bekitý. 1. Ótilgen áripterdi pysyqtaý: Aa, Tt, Pp, Nn, Ǵǵ, Rr, Ll, Shsh, ı, Qq, Dd, Mm. Býyndar: ma, ta, pa, ǵa, ra, la, sha, qa, da, ma. ba.
Sózdik dıktant.
Mal, bor, bala, dala.(dybystyq taldaý)
- Qazir qaı mezgil?
«Kúz mezgili»
- Kúzdiń neshinshi aıy?
Oıyndar.
«Joǵalǵan árip»: t... r, d... p, b... l;
«Shashylǵan áripter: a, r, b; r, o, b; a, l, a, b; (bar, bor, bala)
Úİİİ. Sabaqty qorytyndylaý:- B dybysy qaı býynda jazylady? - B qandaı dybys?
Balapanyn izdep anasy keldi. Anasy taýyq «balapan» degen sózden kim kóp sóz qurastyra alady deıdi.
№11 Y Altynsarın atyndaǵy orta mektep
Bastaýysh synyp muǵalimi: Jumaǵalıeva Kúlán Ǵabdyjanqyzy
Sabaqtyń taqyryby: B dybysy men árpi
Sabaqtyń maqsaty: Bilimdigi: B dybysy men árpin tanytý. B dybysyna qatysty sózder durys oqýǵa, jazýǵa úıretý. B dybysy arqyly berilgen sózderdi oqý men jazýǵa úıretý.
Sabaqtyń damytýshylyǵy: B dybysyna qatysty jańa sózderdi meńgertý arqyly oqýshylardyń oı - órisin, tilin, sózdik qoryn, oılaý, este saqtaý qabiletin, damytý.
Sabaqtyń tárbıeligi: Oqýshylardy tabıǵatqa degen súıispenshiligin arttyrý, ony qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaqty túsindirý.
Sabaqtyń ádisi: suraq – jaýap, áńgimeleý, jınaqtaý, aýyzsha, jazbasha.
Sabaqtyń kórnekiligi: Kespe árip, sabaqqa qatysty sýretter, áriptiń jazý úlgisi.
Sabaqtyń barysy: I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý, psıhologıalyq jaǵdaı týǵyzý.
Psıhologıalyq daıyndyq
«Qaıyrly kún» dep aıtamyz,
Túste birge qaıtamyz.
Otbasynyń gúlimiz,
Kóńildi óter kúnimiz.
Oı qozǵaý.
– Dybysty ne isteımiz? ( Estımiz, aıtamyz).
– Dybystar neshege bólinedi? Ekige daýysty jáne daýyssyz
– Áripti ne isteımiz? (Aıtamyz, kóremiz).
- Ótken sabaqta qandaı dybyspen tanystyq?
II. Úı tapsyrmany tekserý: - M dybysy qandaı dybys?
- Sózdiń qaı býynynda jazylady?
Daýystap tizbekteı oqý.
Taqtaǵa sózder jazǵyzý.
- Oqýshylar jyl mezgilderi neshege bólinedi?
- 4 - ke bólinedi.
- Ár mezgil neshe aıǵa sozylady?
- 3 aıǵa sozylady.
- Mezgil degen sózdiń birinshi dybysy qandaı dybystan bastalyp tur?
- M dybysy qandaı dybys?
- Nege?
- Qandaı túspen boıalady?
- Olaı bolsa úıge qandaı tapsyrma berildi?
«M» dybysy men árpi, «Qar»mátinin oqý.
- «Qar» mátininde qaı mezgil sýrettelgen?
- Qysta qandaı erekshe belgiler bolady?
«Monshaq qurastyrý» Kasadaǵy sózderdi oqytý.
Monsha maı adam maman
Monshaq sham qadam oramal
İİİ. Jan - jaqty bilimderin pysyqtaý
— Sonymen ótken sabaqta biz qandaı dybyspen tanystyq?
ü O, a daýysty dybystar.
Sebebi, bul dybystardy aıtqanda ókpeden shyqqan aýa aýyz qýysynda eshbir kedergige ushyramaı aýa erkin shyǵady.
- Daýyssyz dybys qalaı aıtylady? Qandaı tekshemen belgilenedi?
ü T, P, N, R, Ǵ, L, Ý, Sh, I, Q, D, M - daýyssyz dybystar.
Sebebi, bul dybystardy aıtqanda ókpeden shyqqan aýa aýyz qýysynda túrli kedergilerge ushyrap, aýa qysylyp shyǵady.
Áripterdi jatqa aıtqyzý: ( Aa, Tt, Pp, Nn, Ǵǵ, Rr, Ll, Ýý, Shsh, Iı, Oo, Q q, Dd, Mm)
Taqtaǵa jazý: mata, maqta, tamaq, mal, mol, qalam.
İÚ. Jańa sabaq. a). Jumbaq sheshý
1) Ózi bireý, kózi úsheý. (Baǵdarsham)
2) Qanaty joq ushpaıdy
Sý astynda qystaıdy. (Balyq)
3) Jazý jazyp jalyqpaǵan
Jaza - jaza aryqtaǵan (Bor)
- Osy jumbaqtyń sheshýlerine nazar aýdaraıyq
- Balyq, baǵdarsham, bor.
- Osy sózderde birinshi qandaı dybys estilip tur?
- «B» dybysy.
Artıkýlásıasy: «B» - erinniń bir - birine nyq tıip, artynsha kilt ashylýynan
paıda bolatyn uıań daýyssyz.
Hormen aıtý. Mysaly: bor, basqa, baraban.
«B» dybysy tek qana sózdiń basynda, ortasynda kezdesedi.
Aq saraıyn talqandap
Shyqty bireý taltańdap.
(Balapan)
Qyzyqtyryp árkimdi - aq
Sýda júzer jaltyldap
«B» árpinen bastalǵan
Sol júzgishtiń atyn tap.
(Balyq)
Tarbań, tarbań tarbıǵan,
Túri jaman jarbıǵan
( Baqa)
Balalar, osy sýrettegi ataýlar qandaı dybystan bastalyp tur?
- B dybysynan bastalady.
- Olaı bolsa biz búgin B dybysymen tanysamyz. Kasadan B árpin aldyrtý.
- B dybysy qandaı dybys?
- Daýyssyz dybys.
(B dybysyn aıtqyzý)
Bizdiń búgingi sabaǵymyzǵa balapan qonaqqa keldi. Biz bul balapandy qamqorlyqqa alyp, qıyn kezeńderde kómektesip, qorǵaýymyz kerek.
- Balapan qandaı dybyspen kelgen eken?
- B dybysymen keldi.
- B dybysymen býyn quraý kerek. Ká\ne kim kómektesedi?
- Ba, Bo, Bý Býyndardy oqytý.
«Sóz oıla, kóp oıla» oıyny.
B dybysy bar sózderdi kim taba alady?
«Balapanǵa qamqor bol» oıyny.
- Balapanǵa qorek taýyp berý kerek. Olar ne jeıdi?
- Qurt, qumyrsqa, qońyz jeıdi.
- Olaı, bolsa qurt - qumyrsqa terip beremiz.
V. Oqýlyqpen jumys. Sýretpen jumys
a). – Balyq, baqa sózderine býyndyq, dybystyq taldaý jasaý.
B daýyssyz dybys ekenin ańǵartý.
b). - Árip tańbasymen tanystyrý. 3 ret dybystaý Baspa túri – B b
Jazba túri –
Hormen oqytý. «Shapalaq» ádisimen.
Bala, bata, bor, Bota
Baba, bota, bal, Bolat
Bala, balaqan, balapan, botaqan
Sóılemdi oqytý
Bolat, balapandarǵa qara.
Nelikten balapandarǵa qara deıdi. Ne bolýy múmkin?
Ony mysyq jep ketýi múmkin.
Olaı bolsa mysyqty úrkitý kerek. Qalaı úrkitemiz?
Án salyp úrkitip jibereıik
Taqtamen jumys: Bala, baba, bata, bota, bor, bal.
Sóılem quratý.
Býyn quramy: ártúrli sózderdi oqı bilýge jattyqtyrý. Aman, nan, mal, qaımaq.
Ú. Sergitý sáti
«Tólder» áni
Osy tólderdiń ishinde ataýynda b dybysy bar sózder bar ma?
Buzaý, bota.
Úİ. Dáptermen jumys.
B árpin taqtaǵa jazyp kórsetý.
Aýada jazý
Dápterge jazý
Dápterimizdi ashaıyq
Qolǵa qalam alaıyq
Salaqtyqtan qashaıyq
Ádemi etip jazaıyq.
a). bastyrý jumysy
á). ózderi salý
b). sýretpen jumys
Úİİ. Bilimdi bekitý. 1. Ótilgen áripterdi pysyqtaý: Aa, Tt, Pp, Nn, Ǵǵ, Rr, Ll, Shsh, ı, Qq, Dd, Mm. Býyndar: ma, ta, pa, ǵa, ra, la, sha, qa, da, ma. ba.
Sózdik dıktant.
Mal, bor, bala, dala.(dybystyq taldaý)
- Qazir qaı mezgil?
«Kúz mezgili»
- Kúzdiń neshinshi aıy?
Oıyndar.
«Joǵalǵan árip»: t... r, d... p, b... l;
«Shashylǵan áripter: a, r, b; r, o, b; a, l, a, b; (bar, bor, bala)
Úİİİ. Sabaqty qorytyndylaý:- B dybysy qaı býynda jazylady? - B qandaı dybys?
Balapanyn izdep anasy keldi. Anasy taýyq «balapan» degen sózden kim kóp sóz qurastyra alady deıdi.