Bastaýysh pen baıandaýyshtyń arasyna qoıylatyn syzyqsha
Bastaýysh pen baıandaýyshtyń arasyna qoıylatyn syzyqsha
Qazaq tili 3 synyp
Maqsaty
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bastaýysh pen baıandaýyshtyń arasyna qoıylatyn syzyqshanyń jasalý joldaryn túsindiremin;
á) Túrli ádisterdi paıdalana otyryp balalardy tapqyrlyq, jyldamdyq, este saqtaý qabiletterin arttyrý, sóıleý tilin jetildirip, sheshendik ónerge baýlý;
b) Sabaq barysynda oqýshylardy saýattylyqqa baýlý;
Sabaqtyń túri: dástúrli sabaq.
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, til damytý, túsindirý, taldaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: plakat, kespe qaǵazdar, qosymsha materıaldar.
Pánaralyq baılanys: ádebıet, orys tili
Kútiletin nátıje
Psıhologıalyq ahýal
Qazaq tilim - óz tilim, ana tilim,
Abaı, Muhtar sóılegen dana tilim.
Qasterleıdi ul qyzyń máńgi seni
Bolashaǵym, baqytym, dara tilim.
- Mine balalar, ǵulama kemeńger aqyndarymyzdyń tili - týǵan tilimiz qazaq tili sabaǵyn bastaımyz.
Qyzyǵýshylyqty oıatý
Salystyr.
Maǵynany taný Bastaýysh pen baıandaýyshtyń qaı sóz tabynan bolǵanyna qaraı jáne ıntonasıa arqyly baılanysýyna qaraı myna jaǵdaılarda bastaýyshtan keıin syzyqsha qoıylady:
1. Bastaýysh ta, baıandaýysh ta ataý tulǵaly zat esim bolsa, aralaryna syzyqsha qoıylady. astyq – bizdiń baılyǵymyz.(«Terbeledi tyń dala».) Kúdirenov Aıtym – aǵa shopan. Erlik – búgingi ómir talaby. («Dala daýylpazdary»)
2. Bastaýysh silteý esimdiginen nemese jikteý esimdiginiń İİİ jaǵynan bolyp, baıandaýysh zat esimnen bolsa, bastaýyshtan keıin syzyqsha qoıylady. Bul – úlken qýanysh Ol – qazir zveno bastyǵy.
3. Bastaýysh zattanǵan syn esimnen, san esimnen jáne esimsheden bolyp, baıandaýysh zat esimnen bolsa, bastaýyshtan keıin syzyqsha qoıylady. Qyzdardyń úlkeni – Maıra, kishisi – saıra. Úsh – taq san. Uzyn beldiń boıynda bıik taýdaı munartqan – Qaraǵandy.
4. Bastaýysh tuıyq etistikten (dara ıa kúrdeli) bolyp, baıandaýysh zat esimnen bolsa nemese kerisinshe, bastaýysh zat esim, baıandaýysh tuıyq etistikten bolsa, aralaryna syzyqsha qoıylady. Meniń umtylǵan tilegim – qalaıda paıdaly adam bolyp shyǵý. Qoı baǵý – qıyn kásip.
5. Bastaýysh ta, baıandaýysh ta san esim bolsa, aralaryna syzyqsha qoıylady: Bes jerde bes – jıyrma bes.
6. Silteý esimdigi men jikteý esimdiginiń İİİ jaǵynan bolǵan bastaýyshty, sondaı - aq zat esim, syn esim, esimsheden bolǵan bastaýyshtardy kórshiles turǵan zat esimnen bolǵan sóılem múshesiniń anyqtaýyshy dep shatastyrmas úshin, bastaýyshtan keıin syzyqsha qoıylady: Bul – jazýshynyń baıqaǵyshtyǵyn kórsetedi. jaqsy – isimen jaqsy. Kórmes – túıeni de kórmes.
7. San esimnen bolǵan bastaýyshty kúrdeli san esimnen bolǵan músheden ajyratý úshin, sońynan syzyqsha qoıylady. Júz – jıyrma beske bólinedi. Júz jıyrma – beske bólinedi
Jattyǵýmen jumys:
41 - jattyǵý.
Kóshirip jazyńdar da, bastaýyshtan keıin tıisti jerine syzyqsha qoıyńdar.
Selo úlken. Bul – Marqakól aýdanynyń ortalyǵy. Altaı jaıylymdary bıyl erekshe. Eń baǵalysy – qyzyl balyq.
Taqtamen jumys: Taqtaǵa birneshe sóılemderge sıntaksıstik, morfologıalyq taladaý júrgizedi.
42 - jattyǵý.
Sóılem túrine qaraı taldap, bastaýyshtan keıin qoıylǵan syzyqshanyń sebebin túsindirý.
43 - jattyǵý.
Kóshirip jazyp, sóılem múshesine taldaý jasaý.
Bilimdi bekitý: Ótilgen taqyrypqa baılanysty birneshe suraqtar qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.
1. Turlaýly múshe degenimiz ne?
2. Bastaýysh degenimiz ne?
3. Baıandaýysh degenimiz ne?
4. Mysal keltir?
5. Sóılem qura?
Sergitý sáti «Kúmis qaqpa» tapsyrmasy
Tapsyrma -
Úıge tapsyrma
Baǵalaý Bilimnen baqyt tabamyz.
Óner, bilim kóp alyp,
Óse bersin sanamyz.
Ózin - ózi baǵalaý
Keri baılanys
Bastaýysh pen baıandaýyshtyń arasyna qoıylatyn syzyqsha. júkteý
Qazaq tili 3 synyp
Maqsaty
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bastaýysh pen baıandaýyshtyń arasyna qoıylatyn syzyqshanyń jasalý joldaryn túsindiremin;
á) Túrli ádisterdi paıdalana otyryp balalardy tapqyrlyq, jyldamdyq, este saqtaý qabiletterin arttyrý, sóıleý tilin jetildirip, sheshendik ónerge baýlý;
b) Sabaq barysynda oqýshylardy saýattylyqqa baýlý;
Sabaqtyń túri: dástúrli sabaq.
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, til damytý, túsindirý, taldaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: plakat, kespe qaǵazdar, qosymsha materıaldar.
Pánaralyq baılanys: ádebıet, orys tili
Kútiletin nátıje
Psıhologıalyq ahýal
Qazaq tilim - óz tilim, ana tilim,
Abaı, Muhtar sóılegen dana tilim.
Qasterleıdi ul qyzyń máńgi seni
Bolashaǵym, baqytym, dara tilim.
- Mine balalar, ǵulama kemeńger aqyndarymyzdyń tili - týǵan tilimiz qazaq tili sabaǵyn bastaımyz.
Qyzyǵýshylyqty oıatý
Salystyr.
Maǵynany taný Bastaýysh pen baıandaýyshtyń qaı sóz tabynan bolǵanyna qaraı jáne ıntonasıa arqyly baılanysýyna qaraı myna jaǵdaılarda bastaýyshtan keıin syzyqsha qoıylady:
1. Bastaýysh ta, baıandaýysh ta ataý tulǵaly zat esim bolsa, aralaryna syzyqsha qoıylady. astyq – bizdiń baılyǵymyz.(«Terbeledi tyń dala».) Kúdirenov Aıtym – aǵa shopan. Erlik – búgingi ómir talaby. («Dala daýylpazdary»)
2. Bastaýysh silteý esimdiginen nemese jikteý esimdiginiń İİİ jaǵynan bolyp, baıandaýysh zat esimnen bolsa, bastaýyshtan keıin syzyqsha qoıylady. Bul – úlken qýanysh Ol – qazir zveno bastyǵy.
3. Bastaýysh zattanǵan syn esimnen, san esimnen jáne esimsheden bolyp, baıandaýysh zat esimnen bolsa, bastaýyshtan keıin syzyqsha qoıylady. Qyzdardyń úlkeni – Maıra, kishisi – saıra. Úsh – taq san. Uzyn beldiń boıynda bıik taýdaı munartqan – Qaraǵandy.
4. Bastaýysh tuıyq etistikten (dara ıa kúrdeli) bolyp, baıandaýysh zat esimnen bolsa nemese kerisinshe, bastaýysh zat esim, baıandaýysh tuıyq etistikten bolsa, aralaryna syzyqsha qoıylady. Meniń umtylǵan tilegim – qalaıda paıdaly adam bolyp shyǵý. Qoı baǵý – qıyn kásip.
5. Bastaýysh ta, baıandaýysh ta san esim bolsa, aralaryna syzyqsha qoıylady: Bes jerde bes – jıyrma bes.
6. Silteý esimdigi men jikteý esimdiginiń İİİ jaǵynan bolǵan bastaýyshty, sondaı - aq zat esim, syn esim, esimsheden bolǵan bastaýyshtardy kórshiles turǵan zat esimnen bolǵan sóılem múshesiniń anyqtaýyshy dep shatastyrmas úshin, bastaýyshtan keıin syzyqsha qoıylady: Bul – jazýshynyń baıqaǵyshtyǵyn kórsetedi. jaqsy – isimen jaqsy. Kórmes – túıeni de kórmes.
7. San esimnen bolǵan bastaýyshty kúrdeli san esimnen bolǵan músheden ajyratý úshin, sońynan syzyqsha qoıylady. Júz – jıyrma beske bólinedi. Júz jıyrma – beske bólinedi
Jattyǵýmen jumys:
41 - jattyǵý.
Kóshirip jazyńdar da, bastaýyshtan keıin tıisti jerine syzyqsha qoıyńdar.
Selo úlken. Bul – Marqakól aýdanynyń ortalyǵy. Altaı jaıylymdary bıyl erekshe. Eń baǵalysy – qyzyl balyq.
Taqtamen jumys: Taqtaǵa birneshe sóılemderge sıntaksıstik, morfologıalyq taladaý júrgizedi.
42 - jattyǵý.
Sóılem túrine qaraı taldap, bastaýyshtan keıin qoıylǵan syzyqshanyń sebebin túsindirý.
43 - jattyǵý.
Kóshirip jazyp, sóılem múshesine taldaý jasaý.
Bilimdi bekitý: Ótilgen taqyrypqa baılanysty birneshe suraqtar qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.
1. Turlaýly múshe degenimiz ne?
2. Bastaýysh degenimiz ne?
3. Baıandaýysh degenimiz ne?
4. Mysal keltir?
5. Sóılem qura?
Sergitý sáti «Kúmis qaqpa» tapsyrmasy
Tapsyrma -
Úıge tapsyrma
Baǵalaý Bilimnen baqyt tabamyz.
Óner, bilim kóp alyp,
Óse bersin sanamyz.
Ózin - ózi baǵalaý
Keri baılanys
Bastaýysh pen baıandaýyshtyń arasyna qoıylatyn syzyqsha. júkteý
You Might Also Like
-
(5 - 6 synyptarǵa arnalǵan ár túrli logıkalyq testiler jınaǵy)
