Batık ónerindegi tabıǵat kórinisin beıneleý
Seksıasy: Beıneleý óneri jáne án - kúı
Ǵylymı joba taqyryby: Batık ónerindegi tabıǵat kórinisin beıneleý
Jospar
İ. Kirispe............................................................................................................. 3
İİ. Negizgi bólim................................................................................................. 4
2. 1 Beıneleý óneri. Batık. Batıktiń shyǵý tarıhy......................................... 4
2. 2 Qazaqstandaǵy batık óneri.......................................................................... 7
2. 3 Batıkpen sýret salý ádisteri, túrleri........................................................ 8
İİİ. Mashyqtaný bólimi................................................................................... 11
3. 1 Qazaqstan tabıǵaty. Batık ónerinde tabıǵat kórinisin beıneleý.......... 11
IV. Qorytyndy............................................................................................... 13
V. Paıdalanǵan ádebıetter tizimi................................................................ 14
Anotasıa......................................................................................................... 15
İ. Kirispe
Zertteýdiń ózektiligi: Qazirgi damyp jatqan álemde batık óneri de óz ornyn tapty.
Zertteýdiń maqsaty: Batık tehnıkasy jaıly aqparat berip, tabıǵat kórinisin beıneleý.
Mindetteri: Batık tehnıkasynyń qyzyqty - qyzyqty jerlerine nazarlaryn aýdarý.
Zertteý ádisteri: zertteý, qoldaný.
Zertteý jumysynyń qurylymy: Ǵylymı jumys 5 bólimnen turady. Olar: kirispe, negizgi bólim, mashyqtaný bólimi, qorytyndy jáne paıdalanylǵan ádebıetter tiziminen turady. Negizgi bólimde batık óneriniń tarıhy, túrleri, ádisteri týraly aıtylsa, mashyqtaný bóliminde batık tehnıkasyn qoldanyp, sýrettiń salyný barysy jazylǵan.
İİ. Negizgi bólim
2. 1 Beıneleý óneri. Batık. Batıktiń shyǵý tarıhy.
Beıneleý óneri (aǵylsh. visual arts) – dúnıeni kózben kórip, túısiný negizinde beıneleıtin plasıkalyq ónerdiń bir salasy. Oǵan: grafıka, músindeme, sán jáne qoldanbaly óner jatady.
Batık óneri óte ertede damyǵan. Indonezıanyń Iava aralynda alǵash ret dúnıege keldi. Alǵashqy matalardyń óndirisine deıin malaızıalyqtar zattaryn alyp kelip aralda, aǵashtyń qabyǵyna, órnekterdi jabaıy aralardyń balqytylǵan balaýyzy arqasynda, ósimdik boıaǵysh zattarmen qalǵan oryndardy sodan soń boıap otyrǵan. Matalar paıda bolǵan soń bul ádistiń negizi – balqytylǵan balaýyzben sýret túsirý – sol jumystyń sándeýge de qoldana bastady. Mataǵa jaǵylǵan balaýyz boıaý tústerin ótkizbeıdi ıaǵnı mehanıkalyq túrde rezerv jasaıdy. Sodan soń mataǵa túrli tústi boıaýdy jaǵa berýge bolady. Balaýyzdyń osy bir qasıeti arqasynda – ejelgi ádisterdiń biri matany árleýdiń negizi qalandy. Ejelgi matany árleýdiń ádisiniń tásili – Batık. Batık sózi Iavan tilinen aýdarǵanda ystyq balaýyzben sýret salý degen maǵynany bildiredi. Osy sózdiń arqasynda ystyq batık tehnıkasynyń ataýy shyǵady.
Batık ( Indonez áripterinen " matalarǵa tamshy ") – matada jasalatyn erekshe tehnıka (sonymen qatar qolymen sándengen matanyń ózin de batık dep ataıdy). Oryndalý tehnıkasy sýret úılestirýinde negizi salynǵan.
Batık Indonezıa halyqtarynda baıaǵydan belgili (ásirese Iava aralynda, bizdiń I ǵasyrda.), Indıada, sodan soń Shýmermen ertedegide, Japonıada, Perýde, Batystaǵy jáne Ortalyq Afrıkada, jáne keshirek (XVIII ǵ)- Evropada, Reseıde 1930 jyldarǵa qaraı kórindi.
Óz ýaqyty boıynsha batık paıda bolýy men damýy, ártúrli eldermen saıahatta jáne sýretshiden sýretshige urpaqtan urpaqqa kóship akvarel, pasteldi, grafıkany, vıtrajdy, beıneleý óneriniń kóptegen qabiletterin ózine sińirip aldy. Artynan jáne damýdyń taıaq bar, ártúrli eldermen saıahattaı jáne súretshige súretshiden, urpaqqa urpaqtan keship óte, soryp aldy ózińdi kóptegen beıneleý ónerlerdiń - akvareli kórkem qabyldaýlary, pasteldiń, grafıktar, vıtrajdy, Búgingi dástúrli klasıkalyq batıktiń mańyzy ońaılatylǵan órnektiń arnaıy quraldarynyń ár alýandyǵynyń arqasynda, qoly jeńildep, tipti kıim ártúrli bólshekterdi, ishki kórinis zattaryn tirkep jazýdy ruqsat etip jatyr.
Batık ár túrli elderde birsypyra aıyrmalyq erekshelikteri bolyp jatyr. Mysaly, Indonezıada Batıktiń negizi - ındıgo tonnyń - kók, qyzyl qońyr jáne pil súıek tústiń barlyq reńderi ındonezıalyq dástúrli oıý sımvoldary maǵynasy ár túrli jáne jıi sımvolıkalyq maǵynaǵa ıe, sýretterdi jáne kastalyq buıymdardy ózderi anyqtady sonymen qatar: patshalyq jáne koróldyq oıýlardy qaıta qaıtalaýǵa eshkimniń quqyqtary bolmady. Iava aralynda áli kúnge deıin eskilikti dástúrlerdi kóziniń qarashyǵyndaı saqtap jatyr, osy kúnge deıin balaýyzdyń ejelgi formalary saqtalǵan. Rezervtiń bul jerdegi qyzmeti arnaıy salynǵan pasta bambýktik shybyqtyń arqasynda jaǵady. Matanyń tek qana qoldan jasalǵanyn alady, boıaý jergilikti ósimdik túbirinen ázirlenip alynady. Osy jolmen boıaý tásili - óte uzaq ýaqytty jáne kóp eńbekti qajet etedi.
Qostanaı qalasy Ǵ. Qaıyrbekov atyndaǵy № 9orta mektebi
Ǵylymı jumys avtory: Ótegenov Eraly Amangeldiuly
Ǵ. Qaıyrbekov atyndaǵy №9 orta mektebiniń
3 «Á» synyp oqýshysy
Joba jetekshisi: Atshybaeva Aıagóz Shalqarqyzy
Ǵ. Qaıyrbekov atyndaǵy №9 orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi
Batık ónerindegi tabıǵat kórinisin beıneleý. júkteý
Ǵylymı joba taqyryby: Batık ónerindegi tabıǵat kórinisin beıneleý
Jospar
İ. Kirispe............................................................................................................. 3
İİ. Negizgi bólim................................................................................................. 4
2. 1 Beıneleý óneri. Batık. Batıktiń shyǵý tarıhy......................................... 4
2. 2 Qazaqstandaǵy batık óneri.......................................................................... 7
2. 3 Batıkpen sýret salý ádisteri, túrleri........................................................ 8
İİİ. Mashyqtaný bólimi................................................................................... 11
3. 1 Qazaqstan tabıǵaty. Batık ónerinde tabıǵat kórinisin beıneleý.......... 11
IV. Qorytyndy............................................................................................... 13
V. Paıdalanǵan ádebıetter tizimi................................................................ 14
Anotasıa......................................................................................................... 15
İ. Kirispe
Zertteýdiń ózektiligi: Qazirgi damyp jatqan álemde batık óneri de óz ornyn tapty.
Zertteýdiń maqsaty: Batık tehnıkasy jaıly aqparat berip, tabıǵat kórinisin beıneleý.
Mindetteri: Batık tehnıkasynyń qyzyqty - qyzyqty jerlerine nazarlaryn aýdarý.
Zertteý ádisteri: zertteý, qoldaný.
Zertteý jumysynyń qurylymy: Ǵylymı jumys 5 bólimnen turady. Olar: kirispe, negizgi bólim, mashyqtaný bólimi, qorytyndy jáne paıdalanylǵan ádebıetter tiziminen turady. Negizgi bólimde batık óneriniń tarıhy, túrleri, ádisteri týraly aıtylsa, mashyqtaný bóliminde batık tehnıkasyn qoldanyp, sýrettiń salyný barysy jazylǵan.
İİ. Negizgi bólim
2. 1 Beıneleý óneri. Batık. Batıktiń shyǵý tarıhy.
Beıneleý óneri (aǵylsh. visual arts) – dúnıeni kózben kórip, túısiný negizinde beıneleıtin plasıkalyq ónerdiń bir salasy. Oǵan: grafıka, músindeme, sán jáne qoldanbaly óner jatady.
Batık óneri óte ertede damyǵan. Indonezıanyń Iava aralynda alǵash ret dúnıege keldi. Alǵashqy matalardyń óndirisine deıin malaızıalyqtar zattaryn alyp kelip aralda, aǵashtyń qabyǵyna, órnekterdi jabaıy aralardyń balqytylǵan balaýyzy arqasynda, ósimdik boıaǵysh zattarmen qalǵan oryndardy sodan soń boıap otyrǵan. Matalar paıda bolǵan soń bul ádistiń negizi – balqytylǵan balaýyzben sýret túsirý – sol jumystyń sándeýge de qoldana bastady. Mataǵa jaǵylǵan balaýyz boıaý tústerin ótkizbeıdi ıaǵnı mehanıkalyq túrde rezerv jasaıdy. Sodan soń mataǵa túrli tústi boıaýdy jaǵa berýge bolady. Balaýyzdyń osy bir qasıeti arqasynda – ejelgi ádisterdiń biri matany árleýdiń negizi qalandy. Ejelgi matany árleýdiń ádisiniń tásili – Batık. Batık sózi Iavan tilinen aýdarǵanda ystyq balaýyzben sýret salý degen maǵynany bildiredi. Osy sózdiń arqasynda ystyq batık tehnıkasynyń ataýy shyǵady.
Batık ( Indonez áripterinen " matalarǵa tamshy ") – matada jasalatyn erekshe tehnıka (sonymen qatar qolymen sándengen matanyń ózin de batık dep ataıdy). Oryndalý tehnıkasy sýret úılestirýinde negizi salynǵan.
Batık Indonezıa halyqtarynda baıaǵydan belgili (ásirese Iava aralynda, bizdiń I ǵasyrda.), Indıada, sodan soń Shýmermen ertedegide, Japonıada, Perýde, Batystaǵy jáne Ortalyq Afrıkada, jáne keshirek (XVIII ǵ)- Evropada, Reseıde 1930 jyldarǵa qaraı kórindi.
Óz ýaqyty boıynsha batık paıda bolýy men damýy, ártúrli eldermen saıahatta jáne sýretshiden sýretshige urpaqtan urpaqqa kóship akvarel, pasteldi, grafıkany, vıtrajdy, beıneleý óneriniń kóptegen qabiletterin ózine sińirip aldy. Artynan jáne damýdyń taıaq bar, ártúrli eldermen saıahattaı jáne súretshige súretshiden, urpaqqa urpaqtan keship óte, soryp aldy ózińdi kóptegen beıneleý ónerlerdiń - akvareli kórkem qabyldaýlary, pasteldiń, grafıktar, vıtrajdy, Búgingi dástúrli klasıkalyq batıktiń mańyzy ońaılatylǵan órnektiń arnaıy quraldarynyń ár alýandyǵynyń arqasynda, qoly jeńildep, tipti kıim ártúrli bólshekterdi, ishki kórinis zattaryn tirkep jazýdy ruqsat etip jatyr.
Batık ár túrli elderde birsypyra aıyrmalyq erekshelikteri bolyp jatyr. Mysaly, Indonezıada Batıktiń negizi - ındıgo tonnyń - kók, qyzyl qońyr jáne pil súıek tústiń barlyq reńderi ındonezıalyq dástúrli oıý sımvoldary maǵynasy ár túrli jáne jıi sımvolıkalyq maǵynaǵa ıe, sýretterdi jáne kastalyq buıymdardy ózderi anyqtady sonymen qatar: patshalyq jáne koróldyq oıýlardy qaıta qaıtalaýǵa eshkimniń quqyqtary bolmady. Iava aralynda áli kúnge deıin eskilikti dástúrlerdi kóziniń qarashyǵyndaı saqtap jatyr, osy kúnge deıin balaýyzdyń ejelgi formalary saqtalǵan. Rezervtiń bul jerdegi qyzmeti arnaıy salynǵan pasta bambýktik shybyqtyń arqasynda jaǵady. Matanyń tek qana qoldan jasalǵanyn alady, boıaý jergilikti ósimdik túbirinen ázirlenip alynady. Osy jolmen boıaý tásili - óte uzaq ýaqytty jáne kóp eńbekti qajet etedi.
Qostanaı qalasy Ǵ. Qaıyrbekov atyndaǵy № 9orta mektebi
Ǵylymı jumys avtory: Ótegenov Eraly Amangeldiuly
Ǵ. Qaıyrbekov atyndaǵy №9 orta mektebiniń
3 «Á» synyp oqýshysy
Joba jetekshisi: Atshybaeva Aıagóz Shalqarqyzy
Ǵ. Qaıyrbekov atyndaǵy №9 orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi
Batık ónerindegi tabıǵat kórinisin beıneleý. júkteý