InfoHub Logo

9 synyp
Taqyryby: “Bilimdi urpaq – EL TİREGİ”
Maqsaty: Matematıkany oqytýdaǵy oqýshylardyń qyzyǵýshylardyń qalyptastyrýda, este saqtaý qabiletin shyńdaýda, oı - óristerin keńeıtýge, oqýshynyń pándi tereń meńgerýine, bilimge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, olardy uıymshyldyqqa tárbıeleıdi.

Saıystyń júrý barysy:
1. Eki topqa bólý
2. Úı tapsyrmasy. “ Sózjumbaq”
3. Logıkalyq suraqtar
4. Bul kim?
5. Qazaqtyń ulttyq ólshem birlikterin jazý
6. Sandar jáne matematıkalyq termınder
aralasqan maqal - mátelder jarysy
7. Qorytyndy

1 - bólim oqýshylardy eki topqa bólý. Aldymen synypty eki topqa bólemiz. Birinshi top “Alǵyrlar”, ekinshi top “Tapqyrlar”. Endi úıge berilgen tapsyrma boıynsha úıden daıyndap kelgen sózjumbaq taryn bir - birine beredi. Sosyn eki top sózjumbaqtaryn sheshedi. Alǵyrlar toby 4 upaı, Tapqyrlar toby 4 upaı aldy.

3 - bólim. Logıkalyq suraqtar.
“Alǵyrlar” tobyna:
1. Eshqashan qıylyspaıtyn túzýler (paralel túzýler)
2. Dáleldeýdi qajet etpeıtin sóılem (aksıoma)
3. Bólimderdi 10, 100, 1000.... bolyp kelgen bólshekter (ondyq bólshekter)
4. Qarsy jatqan katettiń gıpotenýzaǵa qatynasy (sınýs)
5. Jazyqtyqta bir núkteden birdeı qashyqtyqta ornalasqan núktelerdiń jıyny (sheńber)

«Tapqyrlar» tobyna:
1. Tolyq buryshtyń shamasy (360)
2. Dáleldeýdi qajet etetin sóılem (teorema)
3. Tik burysh jasap qıylysatyn túzýler (perpendıkýlár)
4. Nárselerdi sanaǵanda qoldanylatyn sandar (natýral sandar)
5. Buryshty qaq bóletin sáýle (bısektrısa)
Eki topta 3 upaı enshiledi.

4 - bólim: Bul kim?
Bul bólimde matematıka tarıhynan suraqtar qoıylady.
1. Koordınatalar júıesin engizgen ǵalym kim?( R. Dekart)
2. Geometrıada jańalyq ashqan úshin Zevs qudaıyna júz ógiz soıyp, qurban etken kim? ( V. Pıfagor)
3. Algebranyń negizin salýshy, orta Azıa matematıgi jáne astronomy, «Ál - jebr ál múkabala» kitabynyń avtory kim? ( Ál - Horezmı)
4. Matematıka koroly kim? ( K. Gaýss)
5. Qazaqstandaǵy Respýblıkalyq fızıka - matematıka mektebi kimniń atymen atalady? ( O. A. Jáýtikov)
Bul bólimde «Alǵyrlar» toby 5 suraqqa da durys jaýap berip, 5 upaıdy enshiledi. Al «Tapqyrlar» toby eshqandaı suraqqa jaýap bere almady.

5 - bólim «Qazaqtyń ulttyq ólshem birlikteri». Ár top ózderi biletin qazaqtyń ulttyq ólshem birlikterin jazady. «Alǵyrlar» toby: uzyndyq, aýdan, kólem, ýaqyt, salmaq. «Tapqyrlar» toby: sm, kg, mm, m, lıtr.
Bul saıysta eki topta 5 upaıdan aldy.
6 - bólim: Sandar jáne matematıkalyq termınder aralasqan maqal - mátelder jarysy. Bul jarysta «Alǵyrlar» toby:
1. Jerdi eki jyrtqan, ónimdi eki ese alady.
2. Ár qylǵan jaqsylyqtyń bir qaıtýy bar.
3. Shyndyq on eki qabat shynjyrdy úzedi.
4. Jetige kelgenshe, jerden jeti ret taıaq jeısiń.
5. Qyryqta qylań, elýde eles.

«Tapqyrlar» toby:
1. Bolar bala jeti jastan bas bolar.
2. On myń sózdiń túıinin, on sózben shesh.
3. Alty jyl ash bolsańda, ata saltyńdy syıla.
4. Otyz kún orazanyń bir kún aıty bar.
5. Bes barmaq jumylsa judyryq bolady.
Eki topta bes maqaldan aıtyp 5 - upaı enshiledi.
Sonymen jalpy esep boıynsha «Alǵyrlar» toby 17 upaı, al «Tapqyrlar» toby 12 upaı enshilep, búgingi saıysta «Alǵyrlar» toby jeńiske jetti. Osymen «Bilimdi urpaq - el tiregi» atty tárbıelik sharamyz aıaqtaldy. Nazar aýdaryp qaraǵandaryńyzǵa rahmet.