Dybystar men áripter
Saýat ashý sabaǵy
Bilim berý salasy]: Qatynas
Sabaqtyń taqyryby: Dybys jáne áripter
Sabaqtyń maqsaty: Dybys pen árip týraly túsinik berý, dybys pen áriptiń aıyrmashylyǵyn ajyrata bilýge úıretý. Sózderge dybystyq taldaý jasatý arqyly aqyl-oıyn damytý, sóılem quratý arqyly sózdik qoryn molaıtý. Toptyq jumysta bir-birine kómektesýge úıretý. Jazýǵa qoldaryn jattyqtyrý.
Ádis-tásilder: Túsindirý, Uıymdastyrylǵan oqý - is áreketi: Saýat ashý
kórsetý, suraq-jaýap.
Kórneki quraldar: Sújetti sýretter, oıynshyqtar, kespe áripter.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi
Psıho jattyǵý: «Kúlimdeıik».
- Balalar adam janynyń, júreginiń kilti bizdiń ezýimizde.Eger biz únemi dostarymyzǵa, ata-anamyzǵa, apaılarǵa kúlimdep, jadyrap kóńildi júrsek biz meıirimdi, aqyldy bolyp ósemiz. Jan-jaǵymyzǵa kúlki syılaıyq.
Olaı bolsa kel, balalar kúleıik!
Kel balalar kúleıik,
Kúlkimenen túleıik
Qabaq shytqan ne kerek
Kúlip ómir súreıik!
- Balalar búgingi sabaǵymyz óte erekshe.Sabaqqa degen yntamyzdy kótereıik.
Jattyǵý «Biz baısaldymyz»
Biz baısaldymyz,
Muqıat tyńdaımyz,
Este saqtaımyz,
Bóget jasamaımyz,
Sabaqta ótkendi, árdaıym qaıtalaımyz!
- Balalar bul neniń dybysy?
Tańǵajaıyp kezeń. Topqa qonaq keledi. (mýzykamen kiredi)
- Sálemetsińder me balalar bul daıarlyq top pa?
- Men óte qyzyqty áripter áleminen keldim. Men dybystar áleminiń hanshaıymymyn. Men senderge óz álemim jaıly aıtyp bereıin.
- Áldeqandaı patshalyqta emes, áldeqandaı memlekette emes, týra ózińniń aýzyńnyń ishinde dybystar turyp jatyr, al olardyń úıi mine qandaı ádemi.
(aýyzdy kórsetshi, asha ǵoı qane). Úıdiń tóbesi bar. Eden tómengi tańdaı, Esik erinder. Esik bekem bolý úshin súıek sharbaqtar da bar.Bári jaqsy bolar edi, biraq úıdiń ishinde ashýly aıdahar kirip alypty. Alaıda keıbir dybystar emin-erkin ótip ketedi jáne olar qyzyl kıim kıip alypty. Al basqa dybystardyń jolyna kedergi jasapty. Esikti jaýyp alady nemese qorshaýdy qoıyp qoıady. Olar emin erkin shyǵa almaıdy sondyqtan kók kóılek kıipti.
Men jaıly ne bilesińder?
- Sóz, sóılem, dybys, daýysty, daýyssyz dybys jaıly balalar aıtady.
Meniń álemim jaıly bildińder endi men sendermen qoshtasaıyn .Senderge qyzyqty tapsyrmalar bar solardy oryndasańdar senderdi syılyqtar kútip tur. Saý bolyńdar!
1. Jumbaq
Bul ne? Sıyr.
Qaı dybystan bastalyp tur? (S)
S ı y r sózinde qansha dybys qansha árip bar? 4 árip 4 dybys Sıyr sózin býynǵa bólý. Sı-yr eki býyn . Qansha daýysty dybys bolsa sonsha býyn bolady Sózdiń estilýine qaraı birneshe bólikke bólýge bolady. Ony býynǵa bólý dep ataımyz..
(Taqtaǵa bir bala basqa b-r ornynda tekshelermen jazady)
Qansha daýysty dybys, qansha daýyssyz dybys.olardy
Eki daýysty, ol ı jáne y dybystary. Ol úıtkeni sozylyp ándetip kedergige ushyramaı aıtylady. Qyzyl tekshemen belgileımiz.
S, R-daýyssyz úıtkeni qysylyp kedergige ushyrap dybystaýǵa kelmeıdi.
Sıyr bul sóz.
Sıyr qandaı bolady?
Ala bul da sóz. Endi eki sózdi baılanystyraıyq. Ala sıyr. Bul endi sóılem bolady.
Sóılem sózderden quralady.Ol tıanaqty oıdy bildiredi. Ony mynadaı syzba túrinde beremiz. Tekshemen sóılemdi jazý.(taqtada)
Sóılem arqyly adam óz oıyn kórgenin túsindiredi.Sóılemdegi sózder bir birinen bólek jazylady.
Sóılemniń birinshi sózi bas árippen beriledi. Sóılem sońynda (! ?) belgisi qoıylady.
2.Balalar kózimizdi jumyp eshtemeni kórmesek te meniń daýysymdy, ıttiń úrýi, mashınanyń gúrilin estısińder. (taspadan tyńdatý) Bular dybystar.
Olardy kózben kórmegenmen qulaqpen estısiń. Olardy estımiz, aıtamyz.
Dybystar - árippen tańbalanyp jazylady.
3.Dıdaktıkalyq oıyn «Qaı dybystan bastalady» Sýrettegi zattyń qaı dybystan bastalǵanyn tabady.
4. Býyn uıqastar:
ra-ra-ra – ushyp júr ara; ar-ar-ar – dala toly qar; yr-yr-yr – úıdiń syrtynda qyr; ry-ry-ry – japyraqtar sary; ir-ir-ir – ústi – basy kir;
5. K. Ereshovtyń «Ala buzaý» atty áńgimesin oqyp berý.
Eskendir kúnde ala buzaýyna sút berip júrip, kókoraı shópke jaıyp, qamqorlyq jasap júrdi.Bir kúni ala buzaý toǵaıda júrgen malǵa qosylyp ketti. Eskendir buzaýyn izdep toǵaıǵa keldi.bir kezde qatty jel soqty.Jel soqqanda qandaı dybystar shyǵady? Jel ýleıdi. Ý-ý-ý
Jeldiń áserinen aǵashtardyń japyraǵy shýlaıdy.
Qandaı dybystar estiledi? SH-sh-sh
Toǵaıda júrý óte qıyn boldy.
Masa yzyńdap, mazasyn alady. Z-z-z
Eskendir qasyna erip kelgen Aqtóstiń yryldaǵan dybysyn estidi. R-r-r
Eskendir aınalasyna qarady.Shóp arasynda basyn kóterip, Aqtóske qarap aıbat turyp turǵan jylandy baıqady.
Jylan Aqtóske qarap ysyldap tur eken. S-s-s
Jylandy kórgen Eskendir qoryqqanynan ósip turǵan emen túbine qaraı sheginedi.Yjyldaǵan dybysty qulaǵy shalady.Ol emenniń butaǵyna ornalasqan aranyń uıasyn kóredi. Yjyldaǵan aralar J-j-j.
Eskendir ala buzaýyn shaqyrady.
- Káne balalar, buzaýyn shaqyrýǵa kómekteseıikshi: Aýqaý-aýqaý!
Jaqyn jerden buzaýyn úıine aıdap qaıtty.
- Balalar, sonda biz ártúrli dybystar estidik, biz dybysty qaıtemiz?
6.Sergitý sáti.
- Men dybystardy daýystap aıtamyn, al sen « A» dybysyn estigende alaqanyńdy shapalaqta.
- Estigende aıaǵyńdy typyrlat t.s.s qımyldar
O-O-O-Ý-Ý- Ý-A-A-A-E-E- E-Y-Y- Y A-A-A- T –T-T-M-M-M A-A-Á -Á- Ó- A- E
7. Mnemo joldar arqyly balalarǵa mazmunyn aıtqyzý.
8. Sýret boıynsha sóılem qurastyr.Tekshemen sóılem jazý.
9. Sózdik oıyn «Qarama –qarsy sózder»
Men «joǵary» desem, sen...
Men «tóbe» desem, sen...
Men «úlken» desem, sen...
Men «alys» dese, sen...
Men «bıik»desem, sen...
Men «aýyl» desem, sen…
Men «qurǵaq» desem, sen…
10.Rebýs sheshý
11. Dáptermen jumys Úlgi boıynsha jazý.
Sonymen balalar, sóz dybystardan quralady, dybystardy aıtamyz, estımiz
Dybystar árippen tańbalanyp jazylady, áripterdi kóremiz, oqımyz, jazamyz.
12. Kim jyldam? logıkalyq oıyn
Muzdy qala neden jasalǵan? (Muzdan).
Kitap neden jasalǵan? (qaǵazdan)
Ormanda ne kóp? (aǵash).
Anasy qyzyn úıge shaqyrdy kim úıde? (anasy)
Qorytyndy: «Óz kóńil –kúıińdi sal»
Rahmet aıtyp sizderge, kúlkimizdi syılaıyq.
Kóriskenshe kún jaqsy, aman-esen bolaıyq!
Ekibastuz qalasy
№23 «Balaýsa» mektepke deıingi mekeme
Abdınova Ú. D
Bilim berý salasy]: Qatynas
Sabaqtyń taqyryby: Dybys jáne áripter
Sabaqtyń maqsaty: Dybys pen árip týraly túsinik berý, dybys pen áriptiń aıyrmashylyǵyn ajyrata bilýge úıretý. Sózderge dybystyq taldaý jasatý arqyly aqyl-oıyn damytý, sóılem quratý arqyly sózdik qoryn molaıtý. Toptyq jumysta bir-birine kómektesýge úıretý. Jazýǵa qoldaryn jattyqtyrý.
Ádis-tásilder: Túsindirý, Uıymdastyrylǵan oqý - is áreketi: Saýat ashý
kórsetý, suraq-jaýap.
Kórneki quraldar: Sújetti sýretter, oıynshyqtar, kespe áripter.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi
Psıho jattyǵý: «Kúlimdeıik».
- Balalar adam janynyń, júreginiń kilti bizdiń ezýimizde.Eger biz únemi dostarymyzǵa, ata-anamyzǵa, apaılarǵa kúlimdep, jadyrap kóńildi júrsek biz meıirimdi, aqyldy bolyp ósemiz. Jan-jaǵymyzǵa kúlki syılaıyq.
Olaı bolsa kel, balalar kúleıik!
Kel balalar kúleıik,
Kúlkimenen túleıik
Qabaq shytqan ne kerek
Kúlip ómir súreıik!
- Balalar búgingi sabaǵymyz óte erekshe.Sabaqqa degen yntamyzdy kótereıik.
Jattyǵý «Biz baısaldymyz»
Biz baısaldymyz,
Muqıat tyńdaımyz,
Este saqtaımyz,
Bóget jasamaımyz,
Sabaqta ótkendi, árdaıym qaıtalaımyz!
- Balalar bul neniń dybysy?
Tańǵajaıyp kezeń. Topqa qonaq keledi. (mýzykamen kiredi)
- Sálemetsińder me balalar bul daıarlyq top pa?
- Men óte qyzyqty áripter áleminen keldim. Men dybystar áleminiń hanshaıymymyn. Men senderge óz álemim jaıly aıtyp bereıin.
- Áldeqandaı patshalyqta emes, áldeqandaı memlekette emes, týra ózińniń aýzyńnyń ishinde dybystar turyp jatyr, al olardyń úıi mine qandaı ádemi.
(aýyzdy kórsetshi, asha ǵoı qane). Úıdiń tóbesi bar. Eden tómengi tańdaı, Esik erinder. Esik bekem bolý úshin súıek sharbaqtar da bar.Bári jaqsy bolar edi, biraq úıdiń ishinde ashýly aıdahar kirip alypty. Alaıda keıbir dybystar emin-erkin ótip ketedi jáne olar qyzyl kıim kıip alypty. Al basqa dybystardyń jolyna kedergi jasapty. Esikti jaýyp alady nemese qorshaýdy qoıyp qoıady. Olar emin erkin shyǵa almaıdy sondyqtan kók kóılek kıipti.
Men jaıly ne bilesińder?
- Sóz, sóılem, dybys, daýysty, daýyssyz dybys jaıly balalar aıtady.
Meniń álemim jaıly bildińder endi men sendermen qoshtasaıyn .Senderge qyzyqty tapsyrmalar bar solardy oryndasańdar senderdi syılyqtar kútip tur. Saý bolyńdar!
1. Jumbaq
Bul ne? Sıyr.
Qaı dybystan bastalyp tur? (S)
S ı y r sózinde qansha dybys qansha árip bar? 4 árip 4 dybys Sıyr sózin býynǵa bólý. Sı-yr eki býyn . Qansha daýysty dybys bolsa sonsha býyn bolady Sózdiń estilýine qaraı birneshe bólikke bólýge bolady. Ony býynǵa bólý dep ataımyz..
(Taqtaǵa bir bala basqa b-r ornynda tekshelermen jazady)
Qansha daýysty dybys, qansha daýyssyz dybys.olardy
Eki daýysty, ol ı jáne y dybystary. Ol úıtkeni sozylyp ándetip kedergige ushyramaı aıtylady. Qyzyl tekshemen belgileımiz.
S, R-daýyssyz úıtkeni qysylyp kedergige ushyrap dybystaýǵa kelmeıdi.
Sıyr bul sóz.
Sıyr qandaı bolady?
Ala bul da sóz. Endi eki sózdi baılanystyraıyq. Ala sıyr. Bul endi sóılem bolady.
Sóılem sózderden quralady.Ol tıanaqty oıdy bildiredi. Ony mynadaı syzba túrinde beremiz. Tekshemen sóılemdi jazý.(taqtada)
Sóılem arqyly adam óz oıyn kórgenin túsindiredi.Sóılemdegi sózder bir birinen bólek jazylady.
Sóılemniń birinshi sózi bas árippen beriledi. Sóılem sońynda (! ?) belgisi qoıylady.
2.Balalar kózimizdi jumyp eshtemeni kórmesek te meniń daýysymdy, ıttiń úrýi, mashınanyń gúrilin estısińder. (taspadan tyńdatý) Bular dybystar.
Olardy kózben kórmegenmen qulaqpen estısiń. Olardy estımiz, aıtamyz.
Dybystar - árippen tańbalanyp jazylady.
3.Dıdaktıkalyq oıyn «Qaı dybystan bastalady» Sýrettegi zattyń qaı dybystan bastalǵanyn tabady.
4. Býyn uıqastar:
ra-ra-ra – ushyp júr ara; ar-ar-ar – dala toly qar; yr-yr-yr – úıdiń syrtynda qyr; ry-ry-ry – japyraqtar sary; ir-ir-ir – ústi – basy kir;
5. K. Ereshovtyń «Ala buzaý» atty áńgimesin oqyp berý.
Eskendir kúnde ala buzaýyna sút berip júrip, kókoraı shópke jaıyp, qamqorlyq jasap júrdi.Bir kúni ala buzaý toǵaıda júrgen malǵa qosylyp ketti. Eskendir buzaýyn izdep toǵaıǵa keldi.bir kezde qatty jel soqty.Jel soqqanda qandaı dybystar shyǵady? Jel ýleıdi. Ý-ý-ý
Jeldiń áserinen aǵashtardyń japyraǵy shýlaıdy.
Qandaı dybystar estiledi? SH-sh-sh
Toǵaıda júrý óte qıyn boldy.
Masa yzyńdap, mazasyn alady. Z-z-z
Eskendir qasyna erip kelgen Aqtóstiń yryldaǵan dybysyn estidi. R-r-r
Eskendir aınalasyna qarady.Shóp arasynda basyn kóterip, Aqtóske qarap aıbat turyp turǵan jylandy baıqady.
Jylan Aqtóske qarap ysyldap tur eken. S-s-s
Jylandy kórgen Eskendir qoryqqanynan ósip turǵan emen túbine qaraı sheginedi.Yjyldaǵan dybysty qulaǵy shalady.Ol emenniń butaǵyna ornalasqan aranyń uıasyn kóredi. Yjyldaǵan aralar J-j-j.
Eskendir ala buzaýyn shaqyrady.
- Káne balalar, buzaýyn shaqyrýǵa kómekteseıikshi: Aýqaý-aýqaý!
Jaqyn jerden buzaýyn úıine aıdap qaıtty.
- Balalar, sonda biz ártúrli dybystar estidik, biz dybysty qaıtemiz?
6.Sergitý sáti.
- Men dybystardy daýystap aıtamyn, al sen « A» dybysyn estigende alaqanyńdy shapalaqta.
- Estigende aıaǵyńdy typyrlat t.s.s qımyldar
O-O-O-Ý-Ý- Ý-A-A-A-E-E- E-Y-Y- Y A-A-A- T –T-T-M-M-M A-A-Á -Á- Ó- A- E
7. Mnemo joldar arqyly balalarǵa mazmunyn aıtqyzý.
8. Sýret boıynsha sóılem qurastyr.Tekshemen sóılem jazý.
9. Sózdik oıyn «Qarama –qarsy sózder»
Men «joǵary» desem, sen...
Men «tóbe» desem, sen...
Men «úlken» desem, sen...
Men «alys» dese, sen...
Men «bıik»desem, sen...
Men «aýyl» desem, sen…
Men «qurǵaq» desem, sen…
10.Rebýs sheshý
11. Dáptermen jumys Úlgi boıynsha jazý.
Sonymen balalar, sóz dybystardan quralady, dybystardy aıtamyz, estımiz
Dybystar árippen tańbalanyp jazylady, áripterdi kóremiz, oqımyz, jazamyz.
12. Kim jyldam? logıkalyq oıyn
Muzdy qala neden jasalǵan? (Muzdan).
Kitap neden jasalǵan? (qaǵazdan)
Ormanda ne kóp? (aǵash).
Anasy qyzyn úıge shaqyrdy kim úıde? (anasy)
Qorytyndy: «Óz kóńil –kúıińdi sal»
Rahmet aıtyp sizderge, kúlkimizdi syılaıyq.
Kóriskenshe kún jaqsy, aman-esen bolaıyq!
Ekibastuz qalasy
№23 «Balaýsa» mektepke deıingi mekeme
Abdınova Ú. D
You Might Also Like
