Dos jáne dostyq
Taqyryby: Dos jáne dostyq
Maqsaty: Oqýshylarǵa dostyń adam ómirindegi mańyzy, dostyqtyń shynaıy belgisi týraly túsindirý; Oqýshylardy ádebı tilmen sóıleýge daǵdylandyrý, olardyń ózin qorshaǵan ortasyn durys túsinýlerine, ómirge degen kózqarastarynyń qalyptasýyna, óz oıyn, pikirin baıandaı jetkize bilýlerine kómektesý; Oqýshylardy dostyqqa adal bolýǵa, ımandylyqqa, syılastyqqa tárbıeleý;
Túri: Trenıń elementteri aralas tanymdyq saǵat
Kórnekiligi: naqyl sózder, syzbalar.
Ádisi: Syn turǵysynan oılaý strategıasy, suraq - jaýap.
Barysy: İ. Uıymdastyrý bólimi.
Psıhologıalyq daıyndyq
Úlkenge de «siz», kishige de «siz».
Barshańyzǵa qurmetpen,
Bas ıemiz biz.
İİ. Negizgi bólim
Júrgizýshi: Qaıyrly kún! Ustazdar men oqýshylar! Jalpy dos degenimiz ne, qalaı dos bolý kerek ekeni bárimizge belgili. Biraq keıbireýler shyndyǵynda dos degen sózdiń mánine jetpeıdi. «Jostyq - ómir úshin eń qajetti nárse, óıtkeni eshkim eshqashanda barlyq basqa ıgilikke túgel ıe bola tursa da, dos – jaransyz ómirdi qalamaq emes» dep Arıstotel atamyz aıtqandaı búgingi sabaǵymyzdy jalpy dos týraly talqylaıtyn bolamyz.
Oqýshylar aldymen dostyq degen ne, ony qalaı túsinemiz, sony aıyryp alaıyp alaıyq. Sender qalaı oılaısyńdar? Dos degen ne?
Oqýshylar: Dos degenimiz eki adamnyń bir – birine degen qarym – qatynasy.
Dos degen qınalǵanda janynan tabylatyn, kómektesetin janashyr jan.
Júrgizýshi: Iá, dostyq degen qasıetti sóz, qasıetti sezim, ol tek jóni túzý adamdar arasynda ǵana qalyptastyryp, ózara qurmet negizinde ǵana damıdy.
«Dostyqty jyrlaımyz»
Dosym, saǵan senemin, senip ótem,
Joldy bóten demeımin, jóni bóten.
Dostyq degen – adamnyń kórigi eken,
Dostyq degen – aqyldyń serigi eken.
Qyran – kúlki tamasha – bári osynda,
Otyrmyn dýman asyp jatqanymen
Olqy tur kóńilim meniń nanasyń ba?
1 - oqýshy:
Dostyq – izgi nıetti adamdardyń bir - birine tek jaqsylyq jasaýǵa serttesip, nıet qosyp is - áreketke ortaqtasýy. Dostyq izgi qasıet.
2 - oqýshy:
Dostyqtyń nári onyń qadirine jete bilý. Dostyq kıeli uǵym.
3 - oqýshy:
Jany taza, júzi jyly, jóni túzý, aqyldy, parasatty bolý - naǵyz dostyqtyń belgisi.
4 - oqýshy:
Dostyqtyń senimi adamdardyń bir - birin qajetsinýi men shynaıy qurmet tutýy.
5 - oqýshy:
Adal dostyq – ómirlik nusqa, amal dostyqtyń órisi qysqa.
6 - oqýshy:
Dostasý, serik tabý adamnyń baqytyna baqyt qosady.
Muǵalim:
- Durys aıtasyńdar, balalar. Dostyq - aspandaǵy jaryq juldyz, teńizdegi gaýhar tas. Juldyzdy da, gaýhar tasty da eshkim kirlete almaıdy. Dostyq adamdy asqaqtatady.
Naǵyz dostyq adamǵa shabyt berip otyrady. Olar bir - biriniń qýanyshynda da. sátsizdiginde de ortaqtasyp otyrady.
Jalǵan dostyqtyń - ǵumyry qysqa bolady. Olar bir - birine shynaıy bolmaıdy. Bir - biriniń kemshilikterin túzemeıdi.
KÓRİNİS:
Erterekte el ishinde Áıtimbet degen sózge sheshen kisi bolypty. Birde zamandastary sheshennen:
- Dostyq nesheý?- dep surapty.
Áıtimbet:
- Dostyqtyń 2túri bolady. Biri - adal dostyq, ekinshisi - amal dostyq,- deıdi.
- Durys – aq endi olardy qalaı ajyrata alamyz?
Sheshen:
- Adal dostyq - ómirlik nusqa, amal dostyqtyń órisi qysqa - dep jaýap beripti.
1júrgizýshi: Adal dos barlyq jerde kerek eken,
Ómirde dostyń orny bólek eken.
Jaqsy dos jadyratsa jan dúnıeńdi,
Jaman dostan jamandyq keledi eken – dep kelesi bólimge kósheıik
Kelesi tapsyrma « Adal dos» pen «Amal dostyń» maǵynasyn túsindirý
Dostyń kóńilin qaldyrma,
Dosyńa adal bol!
Dosyńdy qorlama!
Dosyńdy keshire bil.
Dosyńa kómektese bil.
2Júrgizýshi: Dostyń kóńili shar aına,
Syndyryp alma abaıla,
Muǵalim:
- Al endi dostyqty bir nársege teńep kóreıikshi. Teńegen zatymyzdyń sýretin laıyq. Sosyn sol boıynsha túsindireıik.
Mysaly: Dostyq – adamdar arasyndaǵy baılanys.
Júrgizýshi: Sálem óren dostarym,
Ómirge kep qosqanym.
Molaıtyńdar shattyqty,
Án aıtyńdar baqytty – deı otyryp, kelesi kezekti ánge beremiz.
ÁN: «Dos bolaıyq bárimiz» óleńin oqıdy.
Muǵalim:
- Dos degen kim?
Sharty: Bir sóılemmen aıtý.
Syr bólisetin adam.
Meni óte jaqsy túsinetin adam.
Senimdi adam.
Kórinis: «Eki dos»
1. Eki jaýynger qalaı dos bolypty?
1.«Dosy joqpen syrlas, dosy kóppen syılas» (A. Qunanbaev)
2. «Eń bolmasa bir naǵyz dosy joq adam ómir súrmeı – aq qoısa bolady» (Demokrıt)
3. «Jurttyń bárine birdeı dos bolamyn degender eshkimge de dos bola almaıdy» (Omar Haııam)
4. «Jaman dos - kóleńke: basyńdy kún shalsa qashyp qutyla almaısyń, basyńdy bult shalsa, izdep taba almaısyń» (Seneka)
5. «Dushpandarynyń kóptiginen qoryqpa, olardyń birigýinen qoryq» (Namada)
6. Órge júzgen ónegeli isimen,
Tańda adal dos óz teńińniń ishinen.
7. Jaqsymen dos bolsań,
Aldyńnan shyǵar elpektep.
Jamanmen dos bolsań,
Syrtyńnan júrer ósektep. (Mahambet Ótemisuly)
Dostyq týraly maqal – mátelder:
1. Senimdi dos tiregiń,
Qaldyrma ony bir eli.
2. Dosty keketpe,
Sózin eki etpe.
3. Dostyq mektebinde esep páni júrmeıdi.
4. Aldymen dostyń qamy,
Sodan soń bastyń qamy.
5. Dostardyń puly ortaq, Tili ortaq.
Dostardyń daýy ortaq, Jaýy ortaq.
D – dúnıedegi
O - ozyq oıly
S – sabyrly
T – turaqty
Y – ystyq
Q – qarym – qatynas.
Adam boıyndaǵy jaqsy qasıetter, adamgershilik normalary, álemniń tatýlyǵy bári de osy dostyqtan bastaý alady. Sol bastaý sizderdiń boılaryńyzǵa qalandy dep senemin.
Bas aýyryp, baltyryń sál syzdasa,
Qıyny sol, aýyry sol bizge asa.
Qaıran dostar, kún shýaq qoı qyzdyrar,
Álde kimge kóńiliń bir muzdasa.
Jamandyqqa bastyrmaıdy qaqqylap,
Joldas úshin basyńdy ber, jat qulap.
Jaqyn ólseń taǵy solar júrgeni,
Jumyspenen árli – berli shapqylap.
Dos úıinde saırandaıdy erkin ul,
Joldasy ǵoı jigittiń bir tórkini.
Taǵy solar jalǵyz tastap ketpeıdi,
Tuǵyryńnan túsip qalsań bir kúni.
Joldaspenen jeńil ómir azaby,
Jeńilirek kóteresiń qazany.
Sodan shyǵar,
Adam birge ómirge
Joldasymenen týady eken ǵajaby.
Qorytyndy: Dostyǵymyz árqashan berik bolsyn! Kelgenderińizge kóp – kóp rahmet!
Muǵalim: Balalar, biz sendermen kóp ultty memlekette turamyz. Qazaqstanda 100degen ult ókilderi tatý – tátti ómir súrýde. Endeshe qandaı ult ókilderin bilesińder?
Senderdiń basqa ult ókilderinen dostaryń bar ma? Ózderiń basqa ulttyń qandaı óleńin, ne taqpaǵyn bilesińder?(oqýshylardyń jaýaby tyńdalady)
Týǵan tilim - babam tilim - óz tilim,
Týǵan tilim - anam tilim - óz tilim,
Týǵan tilim - dalam tilim - óz tilim,
Týǵan tilim - adam tilim - óz tilim.
Týǵan tilde syry tereń janym bar,
Týǵan tilde ánim menen sánim bar.
Týǵan tilim til bolýdan qalsa eger,
Júregimdi sýyryp - aq alyńdar!
Kto v drýjbý verıt gorácho,
Kto rádom chývstvýet plecho,
Tot nıkogda ne ýpadet,
V lúboı bede ne propadet.
A eslı ı spotknetsá vdrýg,
To vstat emý pomojet drýg,
Vsegda emý nadejnyı drýg
V bede protánet rýký.
3. Jaǵdaıattar sheshý.
*Saǵan dosyń ókpeli. Nege ekenin bilmeısiń. 2kún boldy seni kórse qashqaqtaıdy. Sen ne isteısiń?
*Dosyń seniń jaqsy kóretin kıimińdi kúıdirip aldy Qandaı sheshim qabyldar ediń?
*Seniń dosyńdy úlken balalar qorqytyp jatyr. Seniń áliń jetpeıdi. Ne isteısiń?
*Seniń dosyń ózinen kishi balanyń telefonyn tartyp aldy. Synyp jınalysynda ony talqylap jatyr. Ol senen kómek kútip otyr. Sen ne aıtar ediń?
*Seniń jańa dosyń burynǵy dosyńdy tastaýyńdy ótindi. Ózimen ǵana dos bolǵanyńdy qalady. Ne isteısiń?
*Dosyń seniń qımas aǵań syılaǵan sývenırińdi unatyp qaldy. Qaıta - qaıta ony qyzyqtaýmen boldy. Qımas dosyń surasa berer me ediń?
Muǵalim sózi: Qoryta kelgende, meniń senderge aıtarym:
Dostyqty qadirleı bilińder
Dosyńnyń kemshiligin keshire bil.
100 som aqshań bolǵansha
100 dosyń bolsyn degendi umytpa
Dos jáne dostyq júkteý
Maqsaty: Oqýshylarǵa dostyń adam ómirindegi mańyzy, dostyqtyń shynaıy belgisi týraly túsindirý; Oqýshylardy ádebı tilmen sóıleýge daǵdylandyrý, olardyń ózin qorshaǵan ortasyn durys túsinýlerine, ómirge degen kózqarastarynyń qalyptasýyna, óz oıyn, pikirin baıandaı jetkize bilýlerine kómektesý; Oqýshylardy dostyqqa adal bolýǵa, ımandylyqqa, syılastyqqa tárbıeleý;
Túri: Trenıń elementteri aralas tanymdyq saǵat
Kórnekiligi: naqyl sózder, syzbalar.
Ádisi: Syn turǵysynan oılaý strategıasy, suraq - jaýap.
Barysy: İ. Uıymdastyrý bólimi.
Psıhologıalyq daıyndyq
Úlkenge de «siz», kishige de «siz».
Barshańyzǵa qurmetpen,
Bas ıemiz biz.
İİ. Negizgi bólim
Júrgizýshi: Qaıyrly kún! Ustazdar men oqýshylar! Jalpy dos degenimiz ne, qalaı dos bolý kerek ekeni bárimizge belgili. Biraq keıbireýler shyndyǵynda dos degen sózdiń mánine jetpeıdi. «Jostyq - ómir úshin eń qajetti nárse, óıtkeni eshkim eshqashanda barlyq basqa ıgilikke túgel ıe bola tursa da, dos – jaransyz ómirdi qalamaq emes» dep Arıstotel atamyz aıtqandaı búgingi sabaǵymyzdy jalpy dos týraly talqylaıtyn bolamyz.
Oqýshylar aldymen dostyq degen ne, ony qalaı túsinemiz, sony aıyryp alaıyp alaıyq. Sender qalaı oılaısyńdar? Dos degen ne?
Oqýshylar: Dos degenimiz eki adamnyń bir – birine degen qarym – qatynasy.
Dos degen qınalǵanda janynan tabylatyn, kómektesetin janashyr jan.
Júrgizýshi: Iá, dostyq degen qasıetti sóz, qasıetti sezim, ol tek jóni túzý adamdar arasynda ǵana qalyptastyryp, ózara qurmet negizinde ǵana damıdy.
«Dostyqty jyrlaımyz»
Dosym, saǵan senemin, senip ótem,
Joldy bóten demeımin, jóni bóten.
Dostyq degen – adamnyń kórigi eken,
Dostyq degen – aqyldyń serigi eken.
Qyran – kúlki tamasha – bári osynda,
Otyrmyn dýman asyp jatqanymen
Olqy tur kóńilim meniń nanasyń ba?
1 - oqýshy:
Dostyq – izgi nıetti adamdardyń bir - birine tek jaqsylyq jasaýǵa serttesip, nıet qosyp is - áreketke ortaqtasýy. Dostyq izgi qasıet.
2 - oqýshy:
Dostyqtyń nári onyń qadirine jete bilý. Dostyq kıeli uǵym.
3 - oqýshy:
Jany taza, júzi jyly, jóni túzý, aqyldy, parasatty bolý - naǵyz dostyqtyń belgisi.
4 - oqýshy:
Dostyqtyń senimi adamdardyń bir - birin qajetsinýi men shynaıy qurmet tutýy.
5 - oqýshy:
Adal dostyq – ómirlik nusqa, amal dostyqtyń órisi qysqa.
6 - oqýshy:
Dostasý, serik tabý adamnyń baqytyna baqyt qosady.
Muǵalim:
- Durys aıtasyńdar, balalar. Dostyq - aspandaǵy jaryq juldyz, teńizdegi gaýhar tas. Juldyzdy da, gaýhar tasty da eshkim kirlete almaıdy. Dostyq adamdy asqaqtatady.
Naǵyz dostyq adamǵa shabyt berip otyrady. Olar bir - biriniń qýanyshynda da. sátsizdiginde de ortaqtasyp otyrady.
Jalǵan dostyqtyń - ǵumyry qysqa bolady. Olar bir - birine shynaıy bolmaıdy. Bir - biriniń kemshilikterin túzemeıdi.
KÓRİNİS:
Erterekte el ishinde Áıtimbet degen sózge sheshen kisi bolypty. Birde zamandastary sheshennen:
- Dostyq nesheý?- dep surapty.
Áıtimbet:
- Dostyqtyń 2túri bolady. Biri - adal dostyq, ekinshisi - amal dostyq,- deıdi.
- Durys – aq endi olardy qalaı ajyrata alamyz?
Sheshen:
- Adal dostyq - ómirlik nusqa, amal dostyqtyń órisi qysqa - dep jaýap beripti.
1júrgizýshi: Adal dos barlyq jerde kerek eken,
Ómirde dostyń orny bólek eken.
Jaqsy dos jadyratsa jan dúnıeńdi,
Jaman dostan jamandyq keledi eken – dep kelesi bólimge kósheıik
Kelesi tapsyrma « Adal dos» pen «Amal dostyń» maǵynasyn túsindirý
Dostyń kóńilin qaldyrma,
Dosyńa adal bol!
Dosyńdy qorlama!
Dosyńdy keshire bil.
Dosyńa kómektese bil.
2Júrgizýshi: Dostyń kóńili shar aına,
Syndyryp alma abaıla,
Muǵalim:
- Al endi dostyqty bir nársege teńep kóreıikshi. Teńegen zatymyzdyń sýretin laıyq. Sosyn sol boıynsha túsindireıik.
Mysaly: Dostyq – adamdar arasyndaǵy baılanys.
Júrgizýshi: Sálem óren dostarym,
Ómirge kep qosqanym.
Molaıtyńdar shattyqty,
Án aıtyńdar baqytty – deı otyryp, kelesi kezekti ánge beremiz.
ÁN: «Dos bolaıyq bárimiz» óleńin oqıdy.
Muǵalim:
- Dos degen kim?
Sharty: Bir sóılemmen aıtý.
Syr bólisetin adam.
Meni óte jaqsy túsinetin adam.
Senimdi adam.
Kórinis: «Eki dos»
1. Eki jaýynger qalaı dos bolypty?
1.«Dosy joqpen syrlas, dosy kóppen syılas» (A. Qunanbaev)
2. «Eń bolmasa bir naǵyz dosy joq adam ómir súrmeı – aq qoısa bolady» (Demokrıt)
3. «Jurttyń bárine birdeı dos bolamyn degender eshkimge de dos bola almaıdy» (Omar Haııam)
4. «Jaman dos - kóleńke: basyńdy kún shalsa qashyp qutyla almaısyń, basyńdy bult shalsa, izdep taba almaısyń» (Seneka)
5. «Dushpandarynyń kóptiginen qoryqpa, olardyń birigýinen qoryq» (Namada)
6. Órge júzgen ónegeli isimen,
Tańda adal dos óz teńińniń ishinen.
7. Jaqsymen dos bolsań,
Aldyńnan shyǵar elpektep.
Jamanmen dos bolsań,
Syrtyńnan júrer ósektep. (Mahambet Ótemisuly)
Dostyq týraly maqal – mátelder:
1. Senimdi dos tiregiń,
Qaldyrma ony bir eli.
2. Dosty keketpe,
Sózin eki etpe.
3. Dostyq mektebinde esep páni júrmeıdi.
4. Aldymen dostyń qamy,
Sodan soń bastyń qamy.
5. Dostardyń puly ortaq, Tili ortaq.
Dostardyń daýy ortaq, Jaýy ortaq.
D – dúnıedegi
O - ozyq oıly
S – sabyrly
T – turaqty
Y – ystyq
Q – qarym – qatynas.
Adam boıyndaǵy jaqsy qasıetter, adamgershilik normalary, álemniń tatýlyǵy bári de osy dostyqtan bastaý alady. Sol bastaý sizderdiń boılaryńyzǵa qalandy dep senemin.
Bas aýyryp, baltyryń sál syzdasa,
Qıyny sol, aýyry sol bizge asa.
Qaıran dostar, kún shýaq qoı qyzdyrar,
Álde kimge kóńiliń bir muzdasa.
Jamandyqqa bastyrmaıdy qaqqylap,
Joldas úshin basyńdy ber, jat qulap.
Jaqyn ólseń taǵy solar júrgeni,
Jumyspenen árli – berli shapqylap.
Dos úıinde saırandaıdy erkin ul,
Joldasy ǵoı jigittiń bir tórkini.
Taǵy solar jalǵyz tastap ketpeıdi,
Tuǵyryńnan túsip qalsań bir kúni.
Joldaspenen jeńil ómir azaby,
Jeńilirek kóteresiń qazany.
Sodan shyǵar,
Adam birge ómirge
Joldasymenen týady eken ǵajaby.
Qorytyndy: Dostyǵymyz árqashan berik bolsyn! Kelgenderińizge kóp – kóp rahmet!
Muǵalim: Balalar, biz sendermen kóp ultty memlekette turamyz. Qazaqstanda 100degen ult ókilderi tatý – tátti ómir súrýde. Endeshe qandaı ult ókilderin bilesińder?
Senderdiń basqa ult ókilderinen dostaryń bar ma? Ózderiń basqa ulttyń qandaı óleńin, ne taqpaǵyn bilesińder?(oqýshylardyń jaýaby tyńdalady)
Týǵan tilim - babam tilim - óz tilim,
Týǵan tilim - anam tilim - óz tilim,
Týǵan tilim - dalam tilim - óz tilim,
Týǵan tilim - adam tilim - óz tilim.
Týǵan tilde syry tereń janym bar,
Týǵan tilde ánim menen sánim bar.
Týǵan tilim til bolýdan qalsa eger,
Júregimdi sýyryp - aq alyńdar!
Kto v drýjbý verıt gorácho,
Kto rádom chývstvýet plecho,
Tot nıkogda ne ýpadet,
V lúboı bede ne propadet.
A eslı ı spotknetsá vdrýg,
To vstat emý pomojet drýg,
Vsegda emý nadejnyı drýg
V bede protánet rýký.
3. Jaǵdaıattar sheshý.
*Saǵan dosyń ókpeli. Nege ekenin bilmeısiń. 2kún boldy seni kórse qashqaqtaıdy. Sen ne isteısiń?
*Dosyń seniń jaqsy kóretin kıimińdi kúıdirip aldy Qandaı sheshim qabyldar ediń?
*Seniń dosyńdy úlken balalar qorqytyp jatyr. Seniń áliń jetpeıdi. Ne isteısiń?
*Seniń dosyń ózinen kishi balanyń telefonyn tartyp aldy. Synyp jınalysynda ony talqylap jatyr. Ol senen kómek kútip otyr. Sen ne aıtar ediń?
*Seniń jańa dosyń burynǵy dosyńdy tastaýyńdy ótindi. Ózimen ǵana dos bolǵanyńdy qalady. Ne isteısiń?
*Dosyń seniń qımas aǵań syılaǵan sývenırińdi unatyp qaldy. Qaıta - qaıta ony qyzyqtaýmen boldy. Qımas dosyń surasa berer me ediń?
Muǵalim sózi: Qoryta kelgende, meniń senderge aıtarym:
Dostyqty qadirleı bilińder
Dosyńnyń kemshiligin keshire bil.
100 som aqshań bolǵansha
100 dosyń bolsyn degendi umytpa
Dos jáne dostyq júkteý
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Modelderdi sıpattaý ádisteri, modelder qasıeti, túrleri.
