Juqpaly aýrýlar. A vırýsty gepatıt aýrýynyń paıda bolýy, aldyn alý sharalary
Sabaqtyń taqyryby: Juqpaly aýrýlar. A vırýsty gepatıt aýrýynyń paıda bolýy, aldyn alý sharalary.
Sabaqtyń maqsaty: Vırýsty gepatıt aýrýynyń paıda bolýy, taralý joldary men aýrýdyń alǵashqy belgileri, saqtaný joldary týraly túsinik berý. Jeke bas tazalyǵyna saqtaýǵa baýlý.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi:
1. Zıandy ádetterge neler jatady?
2. Temekiniń, ishimdiktiń, esirtkiniń adam organızmine áseri qandaı?
3. Zıandy ádetterge baılanysty qandaı maqal - mátelder bilemiz?
(oqýshylardyń pikirlerin tyńdaý, oılaryn tolyqtyrý )
Jańa sabaq. Oı qozǵaý.
Aǵzalarǵa aýrý týǵyzatyn juqpaly aýrýlar bes topqa bólinedi:
1. Bakterıalar, ıaǵnı mıkrobtar týǵyzatyn aýrýlar ( týberkýlez, ish ótý, ókpe qabynýy, t. b.)
2. Vırýstar, bakterıaǵa qaraǵanda kishkentaı mıkrobtar týǵyzatyn aýrýlar ( sary aýrý, qutyrý, tumaý, t. b.)
3. Grıbok týǵyzatyn aýrýlar (qyshyma, temiretki(dermatomıkoz), aıaqtaǵy grıbok, t. b.)
4. Denede tirshilik etetin ishki parazıtter týdyratyn aýrýlar ( bezgek, ish súzegi, t. b.)
5. Denede tirshilik etetin syrtqy parazıtter týdyratyn aýrýlar ( bıt, búrge, qotyr, qyshyma, t. b.)
Biz búgin vırýsty «A» gepatıtimen tanysamyz. Búgingi sabaǵymyzdy bastamas buryn baýyr degenimiz ne? Muny myna sýretterge qarap, tanysamyz.
(Sýret) Baýyr – eń iri bez. Massasy shamamen 1500 gram. Ol qyzyl - qońyr tústi. Onyń kóp bóligi oń jaq qabyrǵa astynda ornalasady. Baýyr kóptegen ýly zattardy tutyp, zıansyzdandyrady, qaýipsizdendiredi. Vırýsty gepatıtterdiń barlyǵy birdeı tek osy baýyrdy zaqymdaıdy
Vırýsty gepatıtter - juqpaly aýrýlar ishinde eń ózekti máselelerdiń biri bolyp tabylady. Bunyń ishinde eń kóp taraǵan túri - «A» vırýsty gepatıt. Ol tez juǵady jáne tez taralatyn aýrýlardyń biri. Ol halyq arasynda sary aýrý dep te atalady. «A» vırýsty gepatıtti juqtyratyn aýrý kózi - gepatıtpen aýratyn naýqas. Vırýs tasymaldaýshy adammen tikeleı tyǵyz baılanys kezinde aýrýdy juqtyrýy múmkin jáne ol saý adamnyń aǵzasyna aýyz arqyly, las qol arqyly, aýyz sý arqyly, vırýspen lastanǵan tamaq arqyly jáne naýqas paıdalanǵan quraldar arqyly juǵady. Shybyndar vırýstyń tasymaldaýshysy bolyp tabylady. Alǵashqy belgileri: aýrýdyń jasyryn kezeńi 25 - 30 kúnge sozylady, osy kezeń ótken soń naýqastyń basy aýyryp, álsizdik paıda bolady. Júregi aınyp, qusady, tamaqqa tábeti joǵalady, oń jaq qabyrǵanyń astynyń aýyrsynýy baıqalady. Dene qyzýy kóterilip, ish ótýi múmkin. Kishi jáne úlken dárettiń túsiniń ózgerýi - gıpatıtke tán belgiler bolyp tabylady, Kózdiń, teriniń sarǵaıýy paıda bolady. Sary aýrý 2 - 4 aptaǵa sozylady. «A» vırýsty gepatıtke uqsas aýrý belgileri paıda bolǵanda, ózdiginen em qabyldaýǵa bolmaıdy, birden dárigerge qaralý kerek. Aýrýdyń negizgi aldyn alý sharasy - ekpe alý.
Eger em ýaqytynda bastalsa, naýqastyń jyldam saýyǵyp ketedi.
Sabaqty pysyqtaý:
Arnaıy berilgen fıgýralar arqyly synypty eki topqa bólý.
İ top
1. Aýrýdyń alǵashqy belgileri.
2. «Jany saýǵa - kúnde toı»
İİ top
1Aýrýdyń alǵashqy belgileri.
2. «Aýrýdyń jaqsysy joq, dáriniń táttisi joq»
Sıtýasıalyq suraq:
Mysaly, aýrýhanada eki bala gepatıt aýrýymen aýyrdy delik. Bir bala aýrýynan tez aıyqty, ekinshisiniń jaǵdaıy nasharlap ketti. Nelikten?
Oqýshylardyń pikirleri tyńdalady. Tolyqtyrylady
Sabaqty qorytyndylaý:
Gepatıtten saqtaıtyn qatań erejeler:
• Ashyq sýqoımasy men belgisiz sý kózderinen sý ishpeý
• Jazda ózenderde, kólderde sýǵa shomylǵanda sý jutyp qoımaý
• Qoldy jıi - jıi sabynda jýý
• Kókónister men jemisterdi paıdalanar aldynda muqıat jýý
• Shybyndardy únemi joıyp otyrý
• Taǵamdardy saqtaý jáne daıyndaý ádisterin qatań ustaný
P. K. Ivanovtyń «Qaraǵym» atty iliminiń 6 - erejesi «Aınala qorshaǵan tabıǵatty súı. Tóńiregińe túkirme, jalpy qaqyrynyp - túkirinip, ishińnen eshteńe shyǵarma. Osyǵan ádetten. Bul seniń densaýlyǵyń».
Endeshe balalar, aýyrmaý árqaısymyzdyń óz qolymyzda eken. Tazalyqty saqtap, bir - birimizge qamqor bolyp júrsek, biz bárin de jeńemiz.
Juqpaly aýrýlar. A vırýsty gepatıt aýrýynyń paıda bolýy, aldyn alý sharalary júkteý
Sabaqtyń maqsaty: Vırýsty gepatıt aýrýynyń paıda bolýy, taralý joldary men aýrýdyń alǵashqy belgileri, saqtaný joldary týraly túsinik berý. Jeke bas tazalyǵyna saqtaýǵa baýlý.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi:
1. Zıandy ádetterge neler jatady?
2. Temekiniń, ishimdiktiń, esirtkiniń adam organızmine áseri qandaı?
3. Zıandy ádetterge baılanysty qandaı maqal - mátelder bilemiz?
(oqýshylardyń pikirlerin tyńdaý, oılaryn tolyqtyrý )
Jańa sabaq. Oı qozǵaý.
Aǵzalarǵa aýrý týǵyzatyn juqpaly aýrýlar bes topqa bólinedi:
1. Bakterıalar, ıaǵnı mıkrobtar týǵyzatyn aýrýlar ( týberkýlez, ish ótý, ókpe qabynýy, t. b.)
2. Vırýstar, bakterıaǵa qaraǵanda kishkentaı mıkrobtar týǵyzatyn aýrýlar ( sary aýrý, qutyrý, tumaý, t. b.)
3. Grıbok týǵyzatyn aýrýlar (qyshyma, temiretki(dermatomıkoz), aıaqtaǵy grıbok, t. b.)
4. Denede tirshilik etetin ishki parazıtter týdyratyn aýrýlar ( bezgek, ish súzegi, t. b.)
5. Denede tirshilik etetin syrtqy parazıtter týdyratyn aýrýlar ( bıt, búrge, qotyr, qyshyma, t. b.)
Biz búgin vırýsty «A» gepatıtimen tanysamyz. Búgingi sabaǵymyzdy bastamas buryn baýyr degenimiz ne? Muny myna sýretterge qarap, tanysamyz.
(Sýret) Baýyr – eń iri bez. Massasy shamamen 1500 gram. Ol qyzyl - qońyr tústi. Onyń kóp bóligi oń jaq qabyrǵa astynda ornalasady. Baýyr kóptegen ýly zattardy tutyp, zıansyzdandyrady, qaýipsizdendiredi. Vırýsty gepatıtterdiń barlyǵy birdeı tek osy baýyrdy zaqymdaıdy
Vırýsty gepatıtter - juqpaly aýrýlar ishinde eń ózekti máselelerdiń biri bolyp tabylady. Bunyń ishinde eń kóp taraǵan túri - «A» vırýsty gepatıt. Ol tez juǵady jáne tez taralatyn aýrýlardyń biri. Ol halyq arasynda sary aýrý dep te atalady. «A» vırýsty gepatıtti juqtyratyn aýrý kózi - gepatıtpen aýratyn naýqas. Vırýs tasymaldaýshy adammen tikeleı tyǵyz baılanys kezinde aýrýdy juqtyrýy múmkin jáne ol saý adamnyń aǵzasyna aýyz arqyly, las qol arqyly, aýyz sý arqyly, vırýspen lastanǵan tamaq arqyly jáne naýqas paıdalanǵan quraldar arqyly juǵady. Shybyndar vırýstyń tasymaldaýshysy bolyp tabylady. Alǵashqy belgileri: aýrýdyń jasyryn kezeńi 25 - 30 kúnge sozylady, osy kezeń ótken soń naýqastyń basy aýyryp, álsizdik paıda bolady. Júregi aınyp, qusady, tamaqqa tábeti joǵalady, oń jaq qabyrǵanyń astynyń aýyrsynýy baıqalady. Dene qyzýy kóterilip, ish ótýi múmkin. Kishi jáne úlken dárettiń túsiniń ózgerýi - gıpatıtke tán belgiler bolyp tabylady, Kózdiń, teriniń sarǵaıýy paıda bolady. Sary aýrý 2 - 4 aptaǵa sozylady. «A» vırýsty gepatıtke uqsas aýrý belgileri paıda bolǵanda, ózdiginen em qabyldaýǵa bolmaıdy, birden dárigerge qaralý kerek. Aýrýdyń negizgi aldyn alý sharasy - ekpe alý.
Eger em ýaqytynda bastalsa, naýqastyń jyldam saýyǵyp ketedi.
Sabaqty pysyqtaý:
Arnaıy berilgen fıgýralar arqyly synypty eki topqa bólý.
İ top
1. Aýrýdyń alǵashqy belgileri.
2. «Jany saýǵa - kúnde toı»
İİ top
1Aýrýdyń alǵashqy belgileri.
2. «Aýrýdyń jaqsysy joq, dáriniń táttisi joq»
Sıtýasıalyq suraq:
Mysaly, aýrýhanada eki bala gepatıt aýrýymen aýyrdy delik. Bir bala aýrýynan tez aıyqty, ekinshisiniń jaǵdaıy nasharlap ketti. Nelikten?
Oqýshylardyń pikirleri tyńdalady. Tolyqtyrylady
Sabaqty qorytyndylaý:
Gepatıtten saqtaıtyn qatań erejeler:
• Ashyq sýqoımasy men belgisiz sý kózderinen sý ishpeý
• Jazda ózenderde, kólderde sýǵa shomylǵanda sý jutyp qoımaý
• Qoldy jıi - jıi sabynda jýý
• Kókónister men jemisterdi paıdalanar aldynda muqıat jýý
• Shybyndardy únemi joıyp otyrý
• Taǵamdardy saqtaý jáne daıyndaý ádisterin qatań ustaný
P. K. Ivanovtyń «Qaraǵym» atty iliminiń 6 - erejesi «Aınala qorshaǵan tabıǵatty súı. Tóńiregińe túkirme, jalpy qaqyrynyp - túkirinip, ishińnen eshteńe shyǵarma. Osyǵan ádetten. Bul seniń densaýlyǵyń».
Endeshe balalar, aýyrmaý árqaısymyzdyń óz qolymyzda eken. Tazalyqty saqtap, bir - birimizge qamqor bolyp júrsek, biz bárin de jeńemiz.
Juqpaly aýrýlar. A vırýsty gepatıt aýrýynyń paıda bolýy, aldyn alý sharalary júkteý
You Might Also Like
