InfoHub Logo

Taqyryby: Kómektes septik.
Maqsaty: a) zat esimniń septelýi týraly alǵan bilimderin ári qaraı jalǵastyrý.
Kómektes septigi týraly túsinik berý, suraqtaryn, jalǵaýlaryn meńgertý. Kómektes septiginiń qyzymetiniń órisiniń keńdigin jattyǵýlardy oryndaý barysynda túsindirý.
á) Sózderdi septeı bilý daǵdylaryn, olardyń jalǵaýlaryn ajyrata bilý daǵdylaryn qalyptastyrý. Tanymdyq oı - órisin damytý. Sózdik qoryn damytý.
b) Halqymyzdyń ulttyq qundylyqtaryn paıdalaný arqyly balalardy ulttyq salt - dástúrdi súıýge, ony bilýge ultjandylyqqa tárbıeleý.

Kórnekiligi: Ertegi jelisimen qurylǵan slaıd, maqal - mátelder, «Elim - aı»
áninen úzindi. J. Moldaǵalıev, Q. Myrza Álı, A. Baqtygereeva portretteri.
Túri: kiriktirilgen sabaq.(ádebıetpen, mýzykamen)

Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý bólimi: Amandasý, synyptyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý.

Psıhologıalyq daıyndyq.
Ótken sabaqty qaıtalaý.
- Balalar biz qandaı taqyrypty ótip jatyrmyz?
- Zat esimniń septelýi.
- Zat esimniń septelýi degenimiz ne?
- Zat esimge septik jalǵaýlarynyń jalǵanýyn zat esimniń septelýi deımiz.
- Qazaq tilinde neshe septik bar? Jáne ol týraly qandaı ertegini ótip jatyrmyz?
- qazaq tilinde 7 septik bar, jáne ol týraly «Septik shaldyń jeti uly» degen
ertegini ótip jatyrmyz.
- endeshe ertegini esimizge túsireıik.(ertegini eske túsire otyryp, ótilgen septikterdi suraǵymen qaıtalaımyz.)
- olaı bolsa, balalar, ertegimizdi ári qaraı jalǵastyraıyq. Elde jut áli jaılap jatsa kerek. Taǵy 1aı ótkende ajal Septik shaldyń kenje ulyna da kelip jetipti. Kenje uly kim edi, kim aıtady? – «Kómektes»
Jańa sabaq
- Endeshe bizdiń búgingi sabaǵymyz - Kómektes septigi týraly bolmaq. Dápterimizdi ashyp kúnniń jadyn, sabaqtyń taqyrybyn jazyp qoıalyq.
Interaktıvti taqtadan slaıdty ashamyz. Ertegimizdi jalǵastyramyz.
- Sender, mine, sońǵy úmitinen de aıyrylǵan qaraly septik shaldy kórip otyrsyńdar
Kómektes atty ulynan aırylǵan ol taqtaıǵa taǵy bir qyldy ishek qylyp taǵyp, «endi kimmen ómir súremin, nemen shuǵyldanamyn?» dep zar jylap, 7 ishekke asyqty tıek qylyp taǵyp «JETİGEN» aspabyn jasap shyǵarypty. Sodan beri

Kómektes septiginiń suraqtary: kimmen?, nemen?, kimdermen? nelermen?
al jalǵaýlary: – men,- ben,- pen bolypty.

Slaıdtan Jetigen aspabyn kórsetip, onyń búgingi tańda qoldanylýy jóninde áńgimeleý. Qaraqat Ábildınanyń osy aspappen án aıtyp, shákirt tárbıelep júrgenin aıta ketemin.
- qazir JETİGEN sózin dápterimizge septeıik. (septep bolǵan soń, dápterlerin almasyp, birin - biri tekseredi.)
- Balalar Septiktiń uldary neden qaıtys boldy? - juttan
- jut degenimiz ne?
Toptastyrý.

Slaıdtan kórsetý.
Maqalmen jumys.
1. Jut - jeti aǵaıyndy. (maqaldyń maǵynasyn ashyp, sóılem múshesine taldaý.)

2. Jut - jeteý, sodyrmen segiz, salaqpen toǵyz, olaqpen on.
(bul maqalda tabıǵat apatynyń zardaby adamnyń ózine de baılanysty ekenin ańǵartqan. Maqaldan kómektes septigindegi sózderdi tabý.)

Oqýlyqpen jumys.
1 - jattyǵý Sóılemderdi kóshirip jazyp, qaramen jazylǵan sózderdiń túbiri men qosymshasyn tabý.
2 - jattyǵý (aýyzsha) Jumbaqty oqyp, kómektes septiktegi sózderge suraq qoıý.

Oı shaqyrý - Balalar Septik shal JETİGEN aspabyn ne úshin jasady dep oılaısyńdar? (Balalaryn joqtap, muń - zaryn shertý úshin)
- JOQTAÝ – degenimiz ne?(balalar ózderiniń bilgenin aıtady.)
Joqtaý degenimiz - aýyz ádebıetiniń bir túri. Slaıdtan anyqtamasyn oqytý.
Joqtaý - adam qaıtys bolǵan kezde aıtylatyn jyr.
Erterekte qadirli azamaty ólgen qaraly aýyl kıiz úıdiń túndigine, keıde japsaryna aza týyn ilip qoıatyn. Eger ólgen adam jas bolsa, qyzyl tústi jalaý, orta jastaǵy adam bolsa, qara tústi jalaý, qart adam bolsa, aq tústi jalaý ilip qoıatyn bolǵan.
Qaraly aýyl kóship - qonǵanda, úı jyǵyp jatqanda, júk artylyp bolyp, kósh jolǵa shyǵarda daýys salyp joqtaý aıtatyn bolǵan. Munda úlken mán bar. Ólgen adamnyń sońǵy kúnderi ótken jerdi qımaı, sol ata mekeni men ólgen adamnyń arasyndaǵy baılanystyń úzilgenin qaıǵyly túrde pash etýdi bildiredi.
Joqtaý muńly, zarly bolyp keledi.

Sergitý sáti. Mýzykamen pánimen baılanys.
- balalar, qazir kózimizdi jumyp, bir ánnen úzindi tyńdap kóreıik.(Elim - aı áninen úzindi tyńdaý.)
- Bul qandaı án? Shyǵý tarıhy jóninde ne bilesińder?(áńgimeleý)
- Bul joqtaý án. Turan etno - fólklorlyq ansambliniń oryndaýynda oryndalǵan.
Quramynda jetigen aspaby da bar. (slaıdtan Fotosýretin kórsetý.)
Jattyǵý jumystaryn jalǵastyramyz.
4 - jattyǵý. (aýyzsha ) Tıisti qosymshalardy ornyna qoıyp, sóılemderdi oqý.
5 - jattyǵý. Sýrette beınelengen zat ataýlaryna jalǵaý jalǵap, ár sózben baılanystyryp jazý. Osy sóz tirkesterin qatystyryp, 5 sóılem qurap jazý.

Sabaqty qorytyndylaý.
- Qazaq tilinde neshe septik bar?
- Olardy kim ataıdy?
Slaıdtan Qadyr Myrza Álıdiń fotosýretin kórsetý. Aqyn týraly áńgimeleý
- Qadyrdyń «Septeý» atty óleńimen sabaqty qorytyndylaý.
Úıge tapsyrma: 3 - jattyǵý jáne «kıeli 7 sany» uǵymyna qatysty maqal - mátelderdi, uǵymdardy jazyp kelý.
Oqýshylardy baǵalaý.
Sabaqty aıaqtaý.

Ertegi:
«Erte - erte ertede, eshki júni bórtede, zat esim jerinde, qazaq tili elinde Septik degen shal bolypty. Elde jut bolyp, asharshylyq jaılapty. Bul asharshylyq Septik shaldyń úıine de kelip jetipti. Ataý atty uly qaıtys bolǵanda shal aǵashqa attyń qylyn kerip, tıeginiń ornyna qoıypty da, únsiz egilipti. Aı ótken soń İlik degen uly ólgende taǵy bir ishek taǵyp, «neniń zıany, kimniń kózi tıdi eken?» - dep egiledi.
Aı ótken soń Barys atty uly dúnıeden ótedi. Sonda shal taǵy úshinshi ishek taǵyp «kimge aıtyp jylaıyn nege ǵana óldi eken?»dep joqtaý aıtady. Tabys atty uly ólgende «neni aıtyp, kimdi ǵana qarǵaıyn?» - deıdi. Jatys atty uly da ashtyqtan ólgende aǵashqa besinshi ishek taǵylyp, «nede, kimde eken sebebi? - dep jylaıdy. Shyǵys uly da qaıtys bolady, altynshy ishek taǵylyp «neden qaıtys boldyń, kimnen seni suraımyn?»dep egiledi. Kómektesi de sol asharshylyqtan qaıtys bolǵanda «kimmen ómir súrmekpin, nemen endi shuǵyldanamyn?» dep joqtaý aıtyp egiledi. Sodan 7 ishek, 7 tıek taǵylyp «Jetigen»aspaby paıda bolypty. Osy aspap arqyly Shal muńyn halyqqa jetkizgen desedi.