Maqal - mátelder týraly túsinik
Maqal men mátelder
Maqal - mátelder – talaı zamandar boıy qalyptasyp urpaqtan urpaqqa aýysyp kelgen halyqtyq mura, asqan sheberlikpen jasalǵan sóz órnegi. Maqal - mátelderden halyqtyń aqyl - oı, danalyǵy men tapqyrlyǵyn kóremiz. Olar – keleli oı, keń mazmundy bir - aq aýyz sózben aıtyp, qorytyndy jasaýdyń tamasha úlgisi, halyq tapqyrlyǵymen aıtqanda, «toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini». Maqal - mátelder ári yqsham, ári kórkem túrde jasalyp, tereń oı, keń mazmundy qamtıdy.
Maqaldarda oı tujyrymdalyp, danalyq qorytyndy, túıindi pikir túrinde aıtylady. Mysaldar: Keń bolsań, kem bolmaısyń. Ázil aıtsań da, ádil aıt. Bıdaıdyń keýdesin kótergeni – daqyly joqtyǵy, jigittiń keýdesin kótergeni – aqyly joqtyǵy. Tuz astyń dámin keltirse, maqal sózdiń sánin keltiredi.
Mátelderde oı - pikir maqaldaǵydaı, tikeleı kesip aıtý túrinde emes, janamalap nusqaı salý (ıshara) túrinde aıtylady. Mysaldar: Aıdaǵanyń eki - aq eshki, ysqyryǵyń jer jarady. Baıaǵy jartas – bir jartas. Sózińdi bireý sóılese, aýzyń qyshyp bara ma. It ashýyn tyrnadan alady.
Maqal - mátelderdiń ishinde týra maǵynasynda uǵynylatyny da, astarly, keltirindi maǵynasynda uǵynylatyny da bar. Mysaly, Olaqtan salaq jaman; jaýǵa janyńdy berseń de, syryńdy berme degen maqaldardy tikeleı, týra maǵynasynda uǵynamyz. Al Bolat pyshaq qyn túbinde jatpaıdy; Qalaýyn tapsa, qar janar – degen maqaldardy keltirindi maǵynasynda qabyldap túsinemiz. Munyń aldyńǵysy "asyl nárse qashan da jaryq kóredi, ol únemi jasyryn kúıinde qalmaıdy, qalaı da bir jarq etip shyǵady" degendi, al sońǵysy «retin tapsa, qoldan kelmeıtin is bolmaıdy» degendi bildiredi.
Maqal - mátelderdiń kópshiligi obrazdy, beıneli túrde kelip, astarly, aýyspaly maǵynasynda uǵynylady. Mysaly: Temirdi qyzǵa kezde soq. Qoly qımyldaǵannyń aýzy qımyldar. Shaban úırek buryn ushar. Syryn bilmes attyń syrtynan júrme.
Maqal - mátelder – talaı zamandar boıy qalyptasyp urpaqtan urpaqqa aýysyp kelgen halyqtyq mura, asqan sheberlikpen jasalǵan sóz órnegi. Maqal - mátelderden halyqtyń aqyl - oı, danalyǵy men tapqyrlyǵyn kóremiz. Olar – keleli oı, keń mazmundy bir - aq aýyz sózben aıtyp, qorytyndy jasaýdyń tamasha úlgisi, halyq tapqyrlyǵymen aıtqanda, «toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini». Maqal - mátelder ári yqsham, ári kórkem túrde jasalyp, tereń oı, keń mazmundy qamtıdy.
Maqaldarda oı tujyrymdalyp, danalyq qorytyndy, túıindi pikir túrinde aıtylady. Mysaldar: Keń bolsań, kem bolmaısyń. Ázil aıtsań da, ádil aıt. Bıdaıdyń keýdesin kótergeni – daqyly joqtyǵy, jigittiń keýdesin kótergeni – aqyly joqtyǵy. Tuz astyń dámin keltirse, maqal sózdiń sánin keltiredi.
Mátelderde oı - pikir maqaldaǵydaı, tikeleı kesip aıtý túrinde emes, janamalap nusqaı salý (ıshara) túrinde aıtylady. Mysaldar: Aıdaǵanyń eki - aq eshki, ysqyryǵyń jer jarady. Baıaǵy jartas – bir jartas. Sózińdi bireý sóılese, aýzyń qyshyp bara ma. It ashýyn tyrnadan alady.
Maqal - mátelderdiń ishinde týra maǵynasynda uǵynylatyny da, astarly, keltirindi maǵynasynda uǵynylatyny da bar. Mysaly, Olaqtan salaq jaman; jaýǵa janyńdy berseń de, syryńdy berme degen maqaldardy tikeleı, týra maǵynasynda uǵynamyz. Al Bolat pyshaq qyn túbinde jatpaıdy; Qalaýyn tapsa, qar janar – degen maqaldardy keltirindi maǵynasynda qabyldap túsinemiz. Munyń aldyńǵysy "asyl nárse qashan da jaryq kóredi, ol únemi jasyryn kúıinde qalmaıdy, qalaı da bir jarq etip shyǵady" degendi, al sońǵysy «retin tapsa, qoldan kelmeıtin is bolmaıdy» degendi bildiredi.
Maqal - mátelderdiń kópshiligi obrazdy, beıneli túrde kelip, astarly, aýyspaly maǵynasynda uǵynylady. Mysaly: Temirdi qyzǵa kezde soq. Qoly qımyldaǵannyń aýzy qımyldar. Shaban úırek buryn ushar. Syryn bilmes attyń syrtynan júrme.
You Might Also Like
-
Taqyryby: «Jańasha mektepke – qazirgi zamanǵy ustaz».
