Men jáne meniń mamandyǵym (Esse)
«Naýyrzym aýdandyq bilim bóliminiń
Jambyl bastaýysh mektebi» MM
Býrtaeva Asel Hamıtbekovna
Men jáne meniń mamandyǵym (Esse)
Ustaz bolý – sezimniń aqyndyǵy
Ustaz bolý – júrektiń batyldyǵy
Ustaz bolý – ómirdiń kún shýaǵy
Azbaıtuǵyn adamnyń asyldyǵy
Ǵ. Qaıyrbekov
Búgingi tańda urpaq aldynda «Qazaqstan – 2030» baǵdarlamasyndaǵy «Barlyq Qazaqstandyqtardyń ósip - órkendeý qaýipsizdigi men ál – aýqatynyń artýy» degen merzimdik mindetti úshinshi myńjyldyqta iske asyrý jaýapkershiligi tur.
Elimizdiń bolashaǵy, ultymyzdyń erteńi mektep qabyrǵasynda bilim alatyn jas urpaqtyń sanaly oılaý qabileti men bilimine, iskerligine baılanysty. Sondyqtan da egemendi elimizdiń bilim berý júıesinde álemdik deńgeıge jetý úshin jasalynyp jatqan talpynystar oqytýdyń ártúrli ádis - tásilderine qoldana otyryp, tereń bilimdi, izdenimpaz, barlyq is - áreketinde shyǵarmashylyq baǵyt ustanatyn, sol turǵyda óz bolmysyn tanı alatyn jeke tulǵany qalyptastyrý isine erekshe mán berilýde. Endeshe, mektep oqýshylarynyń dúnıetanymyn keńeıtýde, oqý tanymdyq belsendiligin arttyryp, bilim, bilikterin jetildirýdiń qoǵamdyq máni zor degen sóz.
Elbasymyz N. Á. Nazarbaev elimizdiń erteńi, búgini jas urpaqtyń qolynda, ol jas urpaqtyń taǵdyry – ustazdardyń qolynda, - dep aıtqanda qazirgi tańda jáne bolashaqta ustazdardyń alatyn orny erekshe ekendigin taǵy da bir naqtylap kórsetkendeı. Mine, sondyqtan men mektep qabyrǵasynda oqyp júrgende – aq, bolashaq ómirimniń ustazdyq degen uly mamandyqpen ushtasaryna kámil sendim. Dana halqymyz «Ómirde eki nárseden qatelespeý kerek: birinshisi – mamandyq tańdaý, ekinshisi – jar tańdaý» degen eken. Meniń júrek qalaýymmen tańdaǵan mamandyǵym – «Pedagogıka jáne psıhologıa» mamandyǵy. Bul qandaı mamandyq? Pedagog - psıholog degen kim? Pedagog retinde oqýshylardyń oqý úlgerimin, tártibin jaqsartý barysynda jumys istesek, psıholog retinde árbir oqýshyǵa jeke tulǵa retinde qarap, olardyń ishki jan syryn, oıyn túsine otyryp, durys jol silteý, baǵyt – baǵdar kórsetý, belgili bir iske degen qyzyǵýshylyqtary men belsendilikterin arttyrý, shyǵarmashylyq qabiletterin damytý baǵytynda jumys isteýimiz kerek.
Árbir adamǵa jaqsy maman bolyp qalyptasýy úshin bilim, tynymsyz eńbek, ózine degen senimdilik, maqsatyna jetýge degen erik – jiger, tıanaqtylyq sıaqty qasıetter qajet. Al jaqsy psıholog bolyp qalyptasý úshin joǵaryda kórsetilgen qasıettermen qatar, árbir isti shyǵarmashylyqpen, adamgershilikpen sheshýdi qajet etetin ıntýısıa, dáldik, tapqyrlyq, meıirimdilik sıaqty qasıetter bolýy qajet dep esepteımin. Osynyń nátıjesinde psıholog – kómekshi, psıholog – ózgelerdiń jan – dúnıesin tereń túsinetin nemese túsinýge umtylatyn – zertteýshi, psıholog – ózgelerdiń jan aýrýyn emdep jazýǵa umtylatyn – qoldaýshy, - dep aıta alamyz. Osyndaı jaqsy qasıetterdi boıyna sińirip, eńbek jolyn bastaǵan árbir jas psıholog óz mamandyǵy arqyly qoǵamǵa, jalpy adamzatqa tıgizer paıdasy kóp ekenine senemin. Men mektep qabyrǵasynda «oqýshy – mektep – ata – ana» úshtik odaǵymen jumys isteı júrip, ár túrli máselelerdi sheshýde, kezdesken qıynshylyqtardy joıýda, túzetý – damytý jumystaryn júrgizý barysynda atalǵan qasıetterdi qoldaný nátıjesinde ǵana tabystarǵa jetýdemin. Sonymen qatar, Ýılám Ýordtyń «Jaı muǵalim – habarlaıdy, jaqsy muǵalim – túsindiredi, keremet muǵalim – kórsetedi, uly muǵalim - shabyttandyrady», - degen sózi negizgi qaǵıdama aınaldy.
Qazirgi tańda jahandaný dáýirinde ǵylym men tehnıkanyń damý kezeńi. Bilim ordalaryna qoıylatyn talaptar da ózgeshe: básekege qabiletti, ózine senimdi, shyǵarmashyl, daryndy, kóp tildi meńgergen, bilimdi jeke tulǵa qalyptastyrý. Sonyń ishinde aqparattyq tehnologıanyń damý qarqyny qoǵamnyń damýyna jaqsy áser etýimen qatar, oqýshylarymyzdyń tálim – tárbıesine, oqý úlgerimine óz zıanyn tıgizýde. Oqýshylarymyzdyń barlyǵy bos ýaqyttarynda derlik ǵalamtor jelisinde otyryp agressıvti minez – qulyq qalyptastyratyn oıyndar oınap, odan qalsa kógildir ekran aldynda sheteldik án tyńdap, fılmderin kórip otyratyndyǵy barlyǵymyzǵa aıan. Atalǵan sebepterdiń nátıjesinde oqýshylarymyzdyń minez – qulqynda, tálim – tárbıesinde, ómirge degen kózqarastarynda kóptegen qıynshylyqtar týyndaýda. Sonymen qatar, ata – analardyń bala tárbıesimen aınalysýǵa ýaqyttarynyń jetkiliksizdigi, balalaryn materıaldyq turǵyda qamtamasyz etip, moraldyq turǵyda qoldaýdy umytyp ketip jatady. Bul jerde mektep psıhologtaryna da artylar júk aýyr. Psıholog árbir oqýshynyń jan dúnıesin túsine otyryp, kómekke zárý janǵa ýaqytynda qoldaý kórsetip, qaıǵysyna ortaqtasyp, qýanyshyna qýanyp, qateligi bolsa túzep, jaqsylyǵy bolsa, madaqtap otyrýǵa jumys jasaıdy. Mine, sondyqtan psıholog mamandyǵyna degen suranystyń artý sebebi de osynda.
Men psıholog mamany retinde jumys isteı júrip, halqymyzdyń adam jany týraly kóne ǵasyrlardan beri aıtylyp kele jatqan oılarymen tanystym. Solardyń biri Ál – Farabı, A. Qunanbaev, Sh. Qudaıberdiulynyń jan men tán týraly oılary qazaq halqynyń jan men tán úndestigine burynnan kóńil bóle bilgen dana halyq ekendigine taǵy da bir kózimdi jetkizdi. Qazirgi tańda men ulttyq pedagogıkamen qatar, sheteldik pedagog – ǵalymdardyń oı – pikirlerin, psıhologıalyq ádistemelerin praktıkalyq jumys isteý barysynda qoldanamyn.
Maqsat – aıqyn, mindet – bireý: el eńsesin eseleý jolynda aıanbaı eńbek etip, bilimniń altyn qazyǵyn ıgerý. Olaı bolsa, Elbasynyń myǵym ári myqty, syndarly da salıqaly saıasatyn qoldaı otyra, el ıgiligi úshin bar kúsh – jigerim men bilimimdi sala bermekpin.
Jambyl bastaýysh mektebi» MM
Býrtaeva Asel Hamıtbekovna
Men jáne meniń mamandyǵym (Esse)
Ustaz bolý – sezimniń aqyndyǵy
Ustaz bolý – júrektiń batyldyǵy
Ustaz bolý – ómirdiń kún shýaǵy
Azbaıtuǵyn adamnyń asyldyǵy
Ǵ. Qaıyrbekov
Búgingi tańda urpaq aldynda «Qazaqstan – 2030» baǵdarlamasyndaǵy «Barlyq Qazaqstandyqtardyń ósip - órkendeý qaýipsizdigi men ál – aýqatynyń artýy» degen merzimdik mindetti úshinshi myńjyldyqta iske asyrý jaýapkershiligi tur.
Elimizdiń bolashaǵy, ultymyzdyń erteńi mektep qabyrǵasynda bilim alatyn jas urpaqtyń sanaly oılaý qabileti men bilimine, iskerligine baılanysty. Sondyqtan da egemendi elimizdiń bilim berý júıesinde álemdik deńgeıge jetý úshin jasalynyp jatqan talpynystar oqytýdyń ártúrli ádis - tásilderine qoldana otyryp, tereń bilimdi, izdenimpaz, barlyq is - áreketinde shyǵarmashylyq baǵyt ustanatyn, sol turǵyda óz bolmysyn tanı alatyn jeke tulǵany qalyptastyrý isine erekshe mán berilýde. Endeshe, mektep oqýshylarynyń dúnıetanymyn keńeıtýde, oqý tanymdyq belsendiligin arttyryp, bilim, bilikterin jetildirýdiń qoǵamdyq máni zor degen sóz.
Elbasymyz N. Á. Nazarbaev elimizdiń erteńi, búgini jas urpaqtyń qolynda, ol jas urpaqtyń taǵdyry – ustazdardyń qolynda, - dep aıtqanda qazirgi tańda jáne bolashaqta ustazdardyń alatyn orny erekshe ekendigin taǵy da bir naqtylap kórsetkendeı. Mine, sondyqtan men mektep qabyrǵasynda oqyp júrgende – aq, bolashaq ómirimniń ustazdyq degen uly mamandyqpen ushtasaryna kámil sendim. Dana halqymyz «Ómirde eki nárseden qatelespeý kerek: birinshisi – mamandyq tańdaý, ekinshisi – jar tańdaý» degen eken. Meniń júrek qalaýymmen tańdaǵan mamandyǵym – «Pedagogıka jáne psıhologıa» mamandyǵy. Bul qandaı mamandyq? Pedagog - psıholog degen kim? Pedagog retinde oqýshylardyń oqý úlgerimin, tártibin jaqsartý barysynda jumys istesek, psıholog retinde árbir oqýshyǵa jeke tulǵa retinde qarap, olardyń ishki jan syryn, oıyn túsine otyryp, durys jol silteý, baǵyt – baǵdar kórsetý, belgili bir iske degen qyzyǵýshylyqtary men belsendilikterin arttyrý, shyǵarmashylyq qabiletterin damytý baǵytynda jumys isteýimiz kerek.
Árbir adamǵa jaqsy maman bolyp qalyptasýy úshin bilim, tynymsyz eńbek, ózine degen senimdilik, maqsatyna jetýge degen erik – jiger, tıanaqtylyq sıaqty qasıetter qajet. Al jaqsy psıholog bolyp qalyptasý úshin joǵaryda kórsetilgen qasıettermen qatar, árbir isti shyǵarmashylyqpen, adamgershilikpen sheshýdi qajet etetin ıntýısıa, dáldik, tapqyrlyq, meıirimdilik sıaqty qasıetter bolýy qajet dep esepteımin. Osynyń nátıjesinde psıholog – kómekshi, psıholog – ózgelerdiń jan – dúnıesin tereń túsinetin nemese túsinýge umtylatyn – zertteýshi, psıholog – ózgelerdiń jan aýrýyn emdep jazýǵa umtylatyn – qoldaýshy, - dep aıta alamyz. Osyndaı jaqsy qasıetterdi boıyna sińirip, eńbek jolyn bastaǵan árbir jas psıholog óz mamandyǵy arqyly qoǵamǵa, jalpy adamzatqa tıgizer paıdasy kóp ekenine senemin. Men mektep qabyrǵasynda «oqýshy – mektep – ata – ana» úshtik odaǵymen jumys isteı júrip, ár túrli máselelerdi sheshýde, kezdesken qıynshylyqtardy joıýda, túzetý – damytý jumystaryn júrgizý barysynda atalǵan qasıetterdi qoldaný nátıjesinde ǵana tabystarǵa jetýdemin. Sonymen qatar, Ýılám Ýordtyń «Jaı muǵalim – habarlaıdy, jaqsy muǵalim – túsindiredi, keremet muǵalim – kórsetedi, uly muǵalim - shabyttandyrady», - degen sózi negizgi qaǵıdama aınaldy.
Qazirgi tańda jahandaný dáýirinde ǵylym men tehnıkanyń damý kezeńi. Bilim ordalaryna qoıylatyn talaptar da ózgeshe: básekege qabiletti, ózine senimdi, shyǵarmashyl, daryndy, kóp tildi meńgergen, bilimdi jeke tulǵa qalyptastyrý. Sonyń ishinde aqparattyq tehnologıanyń damý qarqyny qoǵamnyń damýyna jaqsy áser etýimen qatar, oqýshylarymyzdyń tálim – tárbıesine, oqý úlgerimine óz zıanyn tıgizýde. Oqýshylarymyzdyń barlyǵy bos ýaqyttarynda derlik ǵalamtor jelisinde otyryp agressıvti minez – qulyq qalyptastyratyn oıyndar oınap, odan qalsa kógildir ekran aldynda sheteldik án tyńdap, fılmderin kórip otyratyndyǵy barlyǵymyzǵa aıan. Atalǵan sebepterdiń nátıjesinde oqýshylarymyzdyń minez – qulqynda, tálim – tárbıesinde, ómirge degen kózqarastarynda kóptegen qıynshylyqtar týyndaýda. Sonymen qatar, ata – analardyń bala tárbıesimen aınalysýǵa ýaqyttarynyń jetkiliksizdigi, balalaryn materıaldyq turǵyda qamtamasyz etip, moraldyq turǵyda qoldaýdy umytyp ketip jatady. Bul jerde mektep psıhologtaryna da artylar júk aýyr. Psıholog árbir oqýshynyń jan dúnıesin túsine otyryp, kómekke zárý janǵa ýaqytynda qoldaý kórsetip, qaıǵysyna ortaqtasyp, qýanyshyna qýanyp, qateligi bolsa túzep, jaqsylyǵy bolsa, madaqtap otyrýǵa jumys jasaıdy. Mine, sondyqtan psıholog mamandyǵyna degen suranystyń artý sebebi de osynda.
Men psıholog mamany retinde jumys isteı júrip, halqymyzdyń adam jany týraly kóne ǵasyrlardan beri aıtylyp kele jatqan oılarymen tanystym. Solardyń biri Ál – Farabı, A. Qunanbaev, Sh. Qudaıberdiulynyń jan men tán týraly oılary qazaq halqynyń jan men tán úndestigine burynnan kóńil bóle bilgen dana halyq ekendigine taǵy da bir kózimdi jetkizdi. Qazirgi tańda men ulttyq pedagogıkamen qatar, sheteldik pedagog – ǵalymdardyń oı – pikirlerin, psıhologıalyq ádistemelerin praktıkalyq jumys isteý barysynda qoldanamyn.
Maqsat – aıqyn, mindet – bireý: el eńsesin eseleý jolynda aıanbaı eńbek etip, bilimniń altyn qazyǵyn ıgerý. Olaı bolsa, Elbasynyń myǵym ári myqty, syndarly da salıqaly saıasatyn qoldaı otyra, el ıgiligi úshin bar kúsh – jigerim men bilimimdi sala bermekpin.
You Might Also Like
