InfoHub Logo

Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylarǵa halyq arasynda ejelden qoldanylyp kele jatqan
metaldar týraly, olardyń qasıetteri, adamǵa qajettiligi týraly, qoldaný aıasynyń keńdigi týraly bilimderin tolyqtyrý.

Mindetteri: Syn turǵysynan oılaýdy damytý tehnologıasy arqyly oqýshylardy ózindik jumysqa daǵdylandyrý jáne saraptaý, oqýshylardyń logıkalyq oılaý qabiletterin, tulǵalyq qasıetterin qabiletterin damytý. Oqýshyny óz betinshe jumys isteýge, birlesip jumys jasaýǵa, ózgeniń pikirimen sanasýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: saıys sabaǵy
Qoldanylǵan tehnologıa: STO jobasy elementteri
Sabaqtyń ádisi: İzdený - zertteý ádisi
Sabaqtyń kórnekiligi: Metaldar jıyntyǵy, dıdaktıkalyq kesteler, metal buıym túrleri.
metalǵa baı taǵam sýretteri. Q. Sátpaevtyń «Týǵan jerdiń qara tasyn maqtan ete bilmegen azamat, bógde jerdiń altyn tasyn da maqtap jarytpaq emes» danalyq sózi jazylǵan plakat.

Sabaqtyń jospary.
Oqýshynyń tanymdyq is - áreketin uıymdastyrý, úsh topqa bólý.
İ. Qyzyǵýshylyqty oıatý. «Oı qozǵaý» strategıasy.(Oqýshylarǵa Q. Myrzalıevtiń «Mendeleev kestesi» óleńin oqı otyryp, oqýshylardan óleńde neshe metal elementtiń aty atalatyndyǵyn tabý jóninde tapsyrma beriledi)

Balalyqpen baıqamappyn, ol kezderde ańǵalmyn,
Mendeleev kestesine qarap turyp tań qaldym.
Tań qaldym da oıǵa shomdym, jasyramyn nesine,
Hımıa emes, osy keste saldy ómirdi esime.
Kim oılaǵan formýlalar qozǵaıdy dep sherińdi,
Uıadaǵy ár element bir taǵdyr bop kórindi.
Anaý emes, mynaý emes – tıtan bolý syryń ba?
O, jasaǵan! Tıtan nege jıyrma ekinshi orynda?
Temirdeı dep maqtaýshy edik, Temirdiń de kezi ótken
Kezi ótpese, turar ma edi 26 - shy kezekte.
Bylq etpeıtin sabyrly da, salmaqty bolǵasyn,
Toǵyzynshy qatarǵa áreń iligipti qorǵasyn.
Al ornyn surama sen
Aıtýǵa ony uıalam
Syǵalaıdy ol beıshara aqyrǵy bir uıadan. elementter ishinde de qatty sirá, qaqtyǵys,
Shylapshyndyq mysyńnan da tur keıindeý aq kúmis.
Kúmis deımiz
Kúmistiń de ómir emes ómiri –
Ekinshi emes,
Úshinshi emes –
Qyryq jetinshi nómiri.
Qalaı saǵan unaı ma bul?
Unasa eger, al tyńda:
Júldeli oryn tımeı qalǵan platına,
Altynǵa!
Jetpis segiz,
Jetpis toǵyz –
Ekeýiniń kezegi
Ekeýi de jaratqannan bir qıanat sezedi.
Tas - talqanyn shyǵarǵysy kelgendeı bir shetinen,
Platına sup - sur bolyp, qany shyqqan betinen
Qurmetti tor tımese eger shyn asylda bar ma aıyp?
Óz orynyn kúte - kúte ketken altyn sarǵaıyp.

İİ. Maǵynany taný. «Djıkso» strategıasy boıynsha oqýshylar ózderine berilgen tapsyrmalar arqyly jumys jasaıdy.. Oqýshylar óz betimen keńinen qoldanylatyn metaldar jóninde maǵlumat alady.
İ top tapsyrmasy. Adam aǵzasyndaǵy metaldardyń bıologıalyq roli. ( natrıı, ıod, kálsı, altyn, selen, qorǵasyn, t. b metal úlgileri)
İİ top tapsyrmasy. Metaldardyń adam ómirindegi mańyzy.(ónerkásipte, tehnıka, sharýashylyqta, kúndelikti turmystaǵy buıymdar)
İİİ top tapsyrmasy. Quramynda metaldar bar taǵamdar týraly málimet.(alma, banan, almurt, qurma, kıvı, anar, sút ónimderi, qyryqqabat, balyq, jumyrtqa, qara nan t. b)
İİİ. Oı tolǵanys. «Jýan jáne jińishke suraqtar» strategıasy.
A) «Kim jyldam?» oıyny. Ár topqa 5 suraq beriledi, shapshań, utymdy jaýap berý kerek.
İ - top
1. Jeńil balqıtyn metal? /Sezıı/
2. Tez magnıttelýge jáne magnıttik qasıetin joıýǵa beıim metal (temir)
3. Elektr shamynyń qylyn jasaıtyn, eń qıyn balqıtyn metal (vólfram)
4. Tyńaıtqysh retinde qoldanylatyn siltilik metal? /Kalıı/
5. Negizgi topshanyń metaldary (s. p elementter)

İİ - top.
1. Nelikten temir «aspan tasy» dep atalǵan? (sebebi meteorıttiń quramynda temir bar)
2. Súıekti qaptaıtyn element? /Kálsı/
3. Mendeleev jasaǵan hımıalyq elementterdiń perıodtyq júıesindegi metaldardyń
paıyzdyq mólsheri. (80%)
4. Metaldardyń jáne onyń quramalarynyń aınaladaǵy ortamen árekettesip, búlinýi.
/Korozıa/
5. Taıqazan 7 metaldan quıylǵan, ol qandaı metaldar? (temir, myrysh, qalaıy, qorǵasyn, kúmis, altyn, mys)

İİİ - top.
1. Bastapqy býyny palýanǵa tán, ekinshi býyny ónerpazǵa tán element? (Kúsh - án)
2. Germanıadaǵy oblys ataýymen atalatyn element? (magnıı)
3. Dúnıe bóliginiń atymen atalatyn element? /Evropıı/
4. Eń qatty metal (hrom)
5. Pyshaqpen kesýge bolatyn metaldar (natrıı, kálsı)

B) «Jeti jurttyń tilin bil». (Hımıalyq elementterge jumbaq jasyrylady, tapqan hımıalyq elementtiń atyn qazaqsha, oryssha, latynsha ataý kerek).
1. Ózi aýyr metalǵa jatady,
Balalar osy metal quıǵan saqamen atady (qorǵasyn, svınes, plúmbým)

2. Aspandaǵy aıdy osy elementpen teńestiredi,
Salmaqty adamdy maqtaýdy da kelistiredi. (kúmis, serebro, argentıým)

3. Mashına men traktordyń jany,
Qara metalýrgıanyń nany. (temir, jelezo, ferrým)

4. El ishi -.......... besik (altyn, zoloto, aýrým)
5. Batyr maıdanda shyńdalady,
........ qaınaýda shyńdalady. (temir, jelezo, ferrým)

G) «Metal mánin kim biledi?» kezeńinde ár top oqýshylary taǵam sýretterin paıdalana otyryp, jazǵan mánjazbalaryn, qosymsha habarlamalaryn baıandaıdy..

IV. Tirek sózder strategıasy (Muǵalim tirek sózder beredi, oqýshylar tirek sózderdi paıdalana otyryp sóılemder quraıdy.)
Jáne, kepili, óte, qoınaýy, tehnıkanyń, odan, baı, Otanymyzdyń, damýynyń, metaldar, men, ári, qazirgideı, jetýiniń, dárejege, ǵylym, jer, metaldarǵa, birden - bir.
(Otanymyzdyń jer qoınaýy metaldarǵa óte baı. «Metaldar – ǵylym men tehnıkanyń qazirgideı dárejege jetýiniń jáne odan ári damýynyń birden – bir kepili»)

Sabaqty qorytyndylaý. Oqýshylardyń tanymdyq qabiletterin, taqyryp sheńberinde alǵan bilimderin baǵalaý.
Úıge tapsyrma: «Metaldar beıbit zamanǵa kerek» – esse jazý.