InfoHub Logo

Almaty oblysy, Raıymbek aýdany,
Aqtasty aýyly "Aqtasty orta mektebi"
Qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Bekmuratova Dına Málikqyzy

"Ómir, qymbatsyń maǵan!" /oı – bólisý, pikirlesý, trenıń,/
Maqsaty:
- ómir adam balasyna bir aq ret beriletin qymbat syı ekenine yqpal etý.
- ómir qundylyqtarynyń mánin ashý arqyly adam ómiriniń sıpaty mol tirligi týraly uǵymdaryn keńeıtý
- ómir syryn túsiný, tirshilik qıyndyqtaryn jeńip shyǵýǵa úıretý.
- adam boıynda bolatyn asyl qasıetterdi, adamgershilik, meıirimdilik sezimderin damytý.
- jaqsy qasıetterdi úıretý, jaman qasıetterden jırentý.
- balalardyń oıyn ashý, ómirge degen kózqarastaryn qalyptastyrý.
Kórnekilik: “Ómir - qymbat syı”.
“... Árbir qıyn máseleniń sheshiletin joly bar.”
“Óz ómiriń, óz álemiń óz qolyńda.”
“... Ómirdiń barlyq sátsizdikteri baqytsyzdyq emes.” degen naqyl, maǵynaly sózder jazyldy.
Birinshi biz is – sharamyzdy bastamas buryn Ereje qabyldap alaıyq.
Ereje: - biz tynyshtyqty saqtaımyz;
- bir – birimizdi tyńdaımyz;
- óz oılarymyzben bólisemiz;
- sezimderimizdi syılaımyz;
- bir – birimizdi mazaq etpeımiz;
- ýaqytymyzdy únemdep, qysqa da nusqa jaýap beremiz;
- tártippen, óz kezegimizben sóıleımiz;

Psıholog sózi: Adam shyr etip ómir atty keńistiktiń esigin ashady.. Kindigin kesip, shildehanasyn jasap, sábıge at qoıady. Bizdiń barlyǵymyzdyń óz esimderimiz bar, endi sol esimder syryna úńilip kóreıikshi.
Esimder syry.
Ár oqýshy esimin ataı otyryp kim qoıǵanyn jáne qandaı maǵynany bildiretinin aıtady.
Ómirsheńdik erejesin aıtaıyq.
Jiger degen – Men
Kúsh degen – Men
Mahabbat degen – Men
Keshirim degen – Men
Qudiret degen – Men
Jasóspirim degen – Men
Densaýlyq degen – Men
Jastyq shaq degen – Men
Adaldyq degen – Men
Jarqyndylyq degen – Men
Bar ǵajaıyp degen – Men
Hormen; Bári maǵan baılanysty
Bári meniń qolymda
Ómir - bul.......
Ómir – ózen
Halqymyz ómirdi aǵyp jatqan ózenge teńeıdi. Óıtkeni ómir ózen tárizdi, toqtaýsyz eshkimge bilinbeı arnasymen aǵyp jatady. Sol ózen aǵysynda árbir adam óz arnasyn taba bilý kerek.
Ómir – qymbat syı
Ómir adamǵa bir - aq ret beriletin qymbat syı. Osyndaı syıdy bizge syılaǵan eń qymbat adamdar, olar ata - ana, Sondyqtan biz olardy qurmettep, qadirleýimiz kerek. Eger saǵan anań osyndaı baǵa jetpes syı syılasa, sen soǵan laıyqty ómir súrýge tıissiń.
Ómir - densaýlyq
Densaýlyq – zor baılyq. Árbir adam óz densaýlyǵyn kúte bilý kerek. Qamshynyń sabyndaı qysqa ómirde zıandy ádetterden, ıaǵnı araq ishýden, temeki tartýdan, esirtki qoldanýdan aýlaq bolýymyz kerek. Zıandy ádetter – ómirdiń qas jaýy
Ómir - kúres
Bul - tabıǵat zańdylyǵy. Ómirdegi kezdesetin sátsizdikterdi ýaqytsha qıyndyq dep qabyldaý kerek. Ár nárseniń aqyryn shydamdylyqpen kútip, ne isteseńde oılanyp isteýge úırený kerek. Sabyrly, shydamdy, tózimdi bolýdy úıren. Bireýlerge qıyndyqtar kezdesýi múmkin, al bireýlerge kezdespeýi de múmkin. Sondaı kezderde bireýlerge qyzǵanshaqtyq, kóre almaýshylyq tanytpa, maqsatyń úshin kúrese bil. Ózińniń kúshti jaqtaryńdy kórset, álsizdik, sharasyzdyq tanytpa. Sen óz ómiriń úshin ómir súrýge tıissiń. / “Eki baqa” ańyzy mysalǵa keltiriledi./
Ómir – jeńis
Ómir jeńis pen jeńilisten, sáttilik pen sátsizdikten, qýanysh pen qaıǵydan quralady. Bile bilseń - sonysymen qymbat.
Ómir – mahabbat
Ómirde bári mahabbattan quralǵan. Ananyń balaǵa degen mahabbaty, erdiń elge, týǵan jerge degen mahabbaty, qyz ben jigittiń mahabbaty, bári - bári mahabbattan quralǵan. Mahabbatsyz dúnıe bos.
Psıholog sózi; endi osy oılarymyzdy aqyndardyń sózimen tolyqtyrsaq.

“Eger sen aǵash bolsań ” trenıń. balalar,(japyraq, dińgek, tamyr) bireýin tańdaýlary kerek, nege tańdaǵandaryn aıtyp túsindirýleri qajet.
japyraq - ol kókteıdi, gúldeıdi;
dińgek - barlyq aýyrtpashylyqty, jaýapkershilikti kóteredi;
tamyr – ol arqyly búkil aǵash qorektenedi;

Shyǵarmashylyq tapsyrma
Oqýshylar ózderi daıyndaǵan « Men ómirdi súıemin» atty shyǵarmalaryn oqıdy.

Tynyshtyq sáti «Jigerlendirý»
Baıaý mýzyka áýenimen oqýshylar kózderin jumyp, tynyshtyq álemine enedi.
- Qymbatty meniń dosym.
Jolyńda kóp kedergi kezdesedi, al kezdespese seniń eshkim bolmaǵanyń. Kedergini usaq dep qarama. İri isterdiń júzege asýy kóbinese usaq nárselerge baılanysty. Tasyń órge domalasa tasyma, taýyń shaǵylyp ózgelerden ústemdik kórseń jasyma.
Saǵan jaqsy sóılep turyp, basqalardyń barlyǵyn jamandap otyrǵandarǵa senbe. kúreskender jeńilýi múmkin, kúrespegender jeńilip qalǵandar. Jeńilseń moıynda, ózińdi óziń aldama. Qulamasań turmaısyń. Sátsizdikti solaı baǵala. meniń qulaýym ornymnan turyp, taǵy umtylýym úshin kerek - dep oıla. Joǵaltpasań tappaısyń. bolmasa joǵaltpaısyń! Jeńistiń júz ákesi bar, jeńilis – jetim. Shyńǵa bir sekirispen shyǵam dep dámelenbe. Ózderi bir nárse isteýge tyrysqan adamdarǵa ǵana taǵdyr ońynan keledi. Ózińdi - óziń jigerlendir, jetekte, úırenýge talpyn, basqa adamdar meni qashan jeteleıdi dep kútip otyrma. Jetken jetistigiń shekken beınetińniń kórinisi. Jeńiske jetseń ózim jettim dep, jeńilip qalsań ózgelerdi aıypty deme! Únemi aldyńa maqsat qoıyp, óz erik – jigerińdi jetildirip, shyńdap otyr. Erik ómirdegi baqyt pen tabys kilti, óıtkeni ol maqsat jolyndaǵy qıynshylyqtardy jeńýge adamǵa múmkindik týǵyzady. Al maqsat adam ómiriniń máni men baǵyttylyǵyn aıqyndaıdy. Kezdesken qıyndyqqa qınalma, ol jeńý úshin berilgen! Sátsizdiktiń de óz bereri bar. Ol erkińdi shynyqtyryp, ómirdegi úlken qıyndyqtardy jeńýge kómektesedi. Sen baqytty bolýǵa mindettisiń. Óz baqytyńdy izdep tabatyn ózińsiń!