Poezıanyń asqar shyńy - Muqaǵalı Maqataev
Sabaqtyń taqyryby: «Poezıanyń asqar shyńy – Muqaǵalı Maqataev»
Sabaqtyń maqsaty: bilimdilik – oqýshylardy aqyn óleńderin súıe bilýge, óleńderiniń mazmunyn tereń uǵyna bilýge úıretý; damytýshylyq – sóıleý tilderin jetildirý, óleńderin naqyshyna keltirip jatqa oqý, súısine bilý sezimderin oıatý, taldaýlar jasaı bilý, oqýshylardyń pikirtalasyn uıymdastyrý;
tárbıelik – oqýshylarǵa estetıkalyq tárbıe berý, óz ultyn, elin jerin, otbasyn súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: magnıtofon taspasy, kitap kórmesi, plakat - tablısalar.
Sabaqtyń barysy. Uıymdastyrý kezeńi: sabaqtyń maqsatymen tanystyrý; oqýshylardy toptarǵa bólý; top jetekshilerin saılaý.
Poezıa áleminde óz oıyn kórkemdikpen, asqan sheberlikpen bere bilý ekiniń biriniń qolynan kele bermeıdi. Bul tek shabyty óte joǵary, óleń shyǵarý daryny bar úlken talant ıesiniń qolynan ǵana keledi. Sondaı talanttardyń biri, poezıa áleminiń asqar shyńy – Muqaǵalı Maqataev.
Muqaǵalı aǵa - ómiriniń sońyna deıin qolynan júırik qalamy túspegen, qazaqtyń qara óleńiniń qudiretine, tereń syryna qanyqqan aqyn. Sóz qudiretiniń mán - maǵynasyn tereń túsinip, sóz marjanyn beıneli órnekpen kesteleıtin Muqaǵalıdaı aqyn kemde-kem.
Balalar, senderge sabaqtyń taqyrybyn qalaı dep oılastyryp alsaq jón bolady degen edim. qane, sol týraly aıtyp, onan soń daıyndaǵan leńderdi taldańdar.
1 - top jetekshisi: Búgingi sabaqtyń taqyrybyn «Meniń Muqaǵalıym» dep alýdy jón kórdik. Sebebi biz Muqaǵalı aqynnyń óleńderine oqyǵanda ózimizge kerektisin alyp, súısinip jatamyz. Osyǵan dálelge Jumash Somjúrekulynyń «Muqaǵalı» atty óleńi jatqa aıtylady...
Kelesi topty oqýshysy: Biz bul sabaqtyń taqyrybyn «Bizde poezıa dáýiri bastaldy» dep aldyq. Bul sóz Ábdilda aǵamyzdiki ǵoı. Ol kisi «Muqaǵalı – qudiretti aqyn. Onyń poezıasy – danalyqtyń kózi. Bizde poezıa dáýiri bastaldy» deıdi. Ia, Muqaǵalı aǵanyń kez-kelgen óleńin oqysań Gaýhar aıtyp ketkendeı:
Bir óleń joq qaıyǵy qaltyldaǵan,
Tórt tuıaǵy taıpalǵan jorǵa kileń,
Astaryna tysy saı altyndanǵan.
«Poezıa» atty óleńi oqylyp, poezıa - ómirdiń kórkem beınesi ekeni, poezıanyń ózi adamnyń ómirimen tutasyp jatqandyǵyn aıtyp, munda aqynnyń sóz qoldanysynda epıforalar basym ekendigi taldanady.
3 - top jetekshisi: Sabaqtyń taqyrybyn «Muqaǵalı – qaıta týǵan aqyn» deýdi uıǵaryp otyrmyz. Muqaǵalı poezıasy – tiri poezıa. Onyń óleńderin bilmeıtinder, ánmen oryndamaıtyndar kemde - kem shyǵar. Bul týraly Roza Qýnaqova «Jyr basy Qarasazdan bastalǵan M. Maqataev búginde án bolyp, aspanda qalyqtap, jyr bolyp juldyzdarmen syrlasyp, sonaý aspan áleminde shyrqap barady» deıdi.
Muǵalim: 3 - toptyń da taqyryp tańdaǵandaryna rıza bolyp, durys dep baǵaladym.
Ary qaraı top-toptaǵy oqýshylar óleńderin oqydy.
1 - top: Muqaǵalıdyń ata-anaǵa, týǵan jerge, Otanyna degen súıispenshiligi sheksiz edi, sondyqtan «Kóziń nursyz deısiń sen», «Ońaı sóz ǵoı Otandy súıem degen», Saǵynyp ańsap barǵanda» óleńderi oqylyp, onyń aıryqsha súıispenshilikterin jyr órneginde ásem kesteleı bilgendigi taldanady...
2 - toptyń oqýshylary sóz alyp, olar mahabbat, dostyq taqyrybyndaǵy jazǵan óleńderin oqyp, taldady.
«Ǵashyqpyn! Shyn ǵashyqpyn, sol adamǵa», «O, mahabbat, sen áli tiri me ediń», «Darıǵa, dombyramdy bershi maǵan», «Bala edik, á», «Sábı bolǵym keledi», «Arýlar», «Armysyńdar, adamdar» óleńderiniń qalaı ómirge kelgenderi aıtylady.
1 - top oqýshylary 2 - top oqýshylaryna suraqtar qoıdy.
Oqýshy: Jastar, qazirgi kezde shynaıy mahabbat bar dep oılaısyńdar ma?
Oqýshylar: Árıne, bar dep oılaımyz. Árbir adamnyń ómirinde mahabbat sezimi kezdesedi...
Mahabbat – máńgilik, eshqashan ólmeıtin sezim dep uǵatyndaryn aıtty.
Oqýshy: Toıǵa shaqyrý bıletterinde qos aqqý salynady. Nege dep oılaısyńdar?
Jaýaptar: Aqqý – mahabbattyń rámizi...
Áset durys aıtady. Aqqýlar bir-birinen aıyrylmaıdy. Bireýi ólse, ekinshisi de óledi. Jastardyń mahabbatyn osy aqqýlardyń mahabbatyna teńegen ǵoı.
Oqýshy: «Arýlar» atty óleńin oqıdy. Bul óleńde arýlardyń qoǵamdaǵy róli, áıel esimi, eń aldymen adamdy jaratýshy, otaý ıesi, bala tárbıeshisi, arýlarǵa degen mahabbat súıispenshiligi taldanyp, óleńniń kórkemdigine erekshe mán berildi.
Kelesi 3 - top Muqaǵalıdyń ár túrli taqyryptaǵy óleńderin oqydy. «Sizder», «Soldat sózi», «Shyndyq týraly» óleńderi oqylyp taldanady. Óleńder taldanyp bolǵan soń «Toptastyrý» ádisi boıynsha «Muqaǵalı qandaı?» ekendigi toltyryldy.
Muqaǵalı
Muqaǵalı poezıasynan neni bilemin? Neni bilgim keledi? Óleńderinde súısiný, rahattaný sezimi baıqaldy ma? Nelerdi bildim? Qaı óleńderinde qandaı kórkemdik quraldary qoldanylǵan?
Muǵalim: Muqaǵalı ómirde kóp qıynshylyqtardy basynan keshirgen, ómiriniń rahaty az bolǵan aqyn. Biraq, shyndap uqqan adamǵa ol ómirdiń shyn rahatyn sezinip ketken jumbaq aqyn. Balalar, Muqaǵalı aǵalaryńnyń barlyq óleńderin jattap alsańdar da senderge artyq bolmaıdy. Aǵamyzdyń rýhanı qazynasyn ult ıgiligine asyratyn HHİ ǵasyrdyń jastary – sendersińder.
Kitaptar kórmesine toqtalyp, onyń «Amanat» atty óleńder jınaǵy jaryq kórgendigi, ǵasyr aýysqan kezde «Ǵasyr aqyny» ataǵy berilgendigi aıtyldy.
Úıge: «Ǵasyr aqyny – Muqaǵalı» atty shyǵarma jazý tapsyrylady, baǵa qoıylady.
Sabaqtyń maqsaty: bilimdilik – oqýshylardy aqyn óleńderin súıe bilýge, óleńderiniń mazmunyn tereń uǵyna bilýge úıretý; damytýshylyq – sóıleý tilderin jetildirý, óleńderin naqyshyna keltirip jatqa oqý, súısine bilý sezimderin oıatý, taldaýlar jasaı bilý, oqýshylardyń pikirtalasyn uıymdastyrý;
tárbıelik – oqýshylarǵa estetıkalyq tárbıe berý, óz ultyn, elin jerin, otbasyn súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: magnıtofon taspasy, kitap kórmesi, plakat - tablısalar.
Sabaqtyń barysy. Uıymdastyrý kezeńi: sabaqtyń maqsatymen tanystyrý; oqýshylardy toptarǵa bólý; top jetekshilerin saılaý.
Poezıa áleminde óz oıyn kórkemdikpen, asqan sheberlikpen bere bilý ekiniń biriniń qolynan kele bermeıdi. Bul tek shabyty óte joǵary, óleń shyǵarý daryny bar úlken talant ıesiniń qolynan ǵana keledi. Sondaı talanttardyń biri, poezıa áleminiń asqar shyńy – Muqaǵalı Maqataev.
Muqaǵalı aǵa - ómiriniń sońyna deıin qolynan júırik qalamy túspegen, qazaqtyń qara óleńiniń qudiretine, tereń syryna qanyqqan aqyn. Sóz qudiretiniń mán - maǵynasyn tereń túsinip, sóz marjanyn beıneli órnekpen kesteleıtin Muqaǵalıdaı aqyn kemde-kem.
Balalar, senderge sabaqtyń taqyrybyn qalaı dep oılastyryp alsaq jón bolady degen edim. qane, sol týraly aıtyp, onan soń daıyndaǵan leńderdi taldańdar.
1 - top jetekshisi: Búgingi sabaqtyń taqyrybyn «Meniń Muqaǵalıym» dep alýdy jón kórdik. Sebebi biz Muqaǵalı aqynnyń óleńderine oqyǵanda ózimizge kerektisin alyp, súısinip jatamyz. Osyǵan dálelge Jumash Somjúrekulynyń «Muqaǵalı» atty óleńi jatqa aıtylady...
Kelesi topty oqýshysy: Biz bul sabaqtyń taqyrybyn «Bizde poezıa dáýiri bastaldy» dep aldyq. Bul sóz Ábdilda aǵamyzdiki ǵoı. Ol kisi «Muqaǵalı – qudiretti aqyn. Onyń poezıasy – danalyqtyń kózi. Bizde poezıa dáýiri bastaldy» deıdi. Ia, Muqaǵalı aǵanyń kez-kelgen óleńin oqysań Gaýhar aıtyp ketkendeı:
Bir óleń joq qaıyǵy qaltyldaǵan,
Tórt tuıaǵy taıpalǵan jorǵa kileń,
Astaryna tysy saı altyndanǵan.
«Poezıa» atty óleńi oqylyp, poezıa - ómirdiń kórkem beınesi ekeni, poezıanyń ózi adamnyń ómirimen tutasyp jatqandyǵyn aıtyp, munda aqynnyń sóz qoldanysynda epıforalar basym ekendigi taldanady.
3 - top jetekshisi: Sabaqtyń taqyrybyn «Muqaǵalı – qaıta týǵan aqyn» deýdi uıǵaryp otyrmyz. Muqaǵalı poezıasy – tiri poezıa. Onyń óleńderin bilmeıtinder, ánmen oryndamaıtyndar kemde - kem shyǵar. Bul týraly Roza Qýnaqova «Jyr basy Qarasazdan bastalǵan M. Maqataev búginde án bolyp, aspanda qalyqtap, jyr bolyp juldyzdarmen syrlasyp, sonaý aspan áleminde shyrqap barady» deıdi.
Muǵalim: 3 - toptyń da taqyryp tańdaǵandaryna rıza bolyp, durys dep baǵaladym.
Ary qaraı top-toptaǵy oqýshylar óleńderin oqydy.
1 - top: Muqaǵalıdyń ata-anaǵa, týǵan jerge, Otanyna degen súıispenshiligi sheksiz edi, sondyqtan «Kóziń nursyz deısiń sen», «Ońaı sóz ǵoı Otandy súıem degen», Saǵynyp ańsap barǵanda» óleńderi oqylyp, onyń aıryqsha súıispenshilikterin jyr órneginde ásem kesteleı bilgendigi taldanady...
2 - toptyń oqýshylary sóz alyp, olar mahabbat, dostyq taqyrybyndaǵy jazǵan óleńderin oqyp, taldady.
«Ǵashyqpyn! Shyn ǵashyqpyn, sol adamǵa», «O, mahabbat, sen áli tiri me ediń», «Darıǵa, dombyramdy bershi maǵan», «Bala edik, á», «Sábı bolǵym keledi», «Arýlar», «Armysyńdar, adamdar» óleńderiniń qalaı ómirge kelgenderi aıtylady.
1 - top oqýshylary 2 - top oqýshylaryna suraqtar qoıdy.
Oqýshy: Jastar, qazirgi kezde shynaıy mahabbat bar dep oılaısyńdar ma?
Oqýshylar: Árıne, bar dep oılaımyz. Árbir adamnyń ómirinde mahabbat sezimi kezdesedi...
Mahabbat – máńgilik, eshqashan ólmeıtin sezim dep uǵatyndaryn aıtty.
Oqýshy: Toıǵa shaqyrý bıletterinde qos aqqý salynady. Nege dep oılaısyńdar?
Jaýaptar: Aqqý – mahabbattyń rámizi...
Áset durys aıtady. Aqqýlar bir-birinen aıyrylmaıdy. Bireýi ólse, ekinshisi de óledi. Jastardyń mahabbatyn osy aqqýlardyń mahabbatyna teńegen ǵoı.
Oqýshy: «Arýlar» atty óleńin oqıdy. Bul óleńde arýlardyń qoǵamdaǵy róli, áıel esimi, eń aldymen adamdy jaratýshy, otaý ıesi, bala tárbıeshisi, arýlarǵa degen mahabbat súıispenshiligi taldanyp, óleńniń kórkemdigine erekshe mán berildi.
Kelesi 3 - top Muqaǵalıdyń ár túrli taqyryptaǵy óleńderin oqydy. «Sizder», «Soldat sózi», «Shyndyq týraly» óleńderi oqylyp taldanady. Óleńder taldanyp bolǵan soń «Toptastyrý» ádisi boıynsha «Muqaǵalı qandaı?» ekendigi toltyryldy.
Muqaǵalı
Muqaǵalı poezıasynan neni bilemin? Neni bilgim keledi? Óleńderinde súısiný, rahattaný sezimi baıqaldy ma? Nelerdi bildim? Qaı óleńderinde qandaı kórkemdik quraldary qoldanylǵan?
Muǵalim: Muqaǵalı ómirde kóp qıynshylyqtardy basynan keshirgen, ómiriniń rahaty az bolǵan aqyn. Biraq, shyndap uqqan adamǵa ol ómirdiń shyn rahatyn sezinip ketken jumbaq aqyn. Balalar, Muqaǵalı aǵalaryńnyń barlyq óleńderin jattap alsańdar da senderge artyq bolmaıdy. Aǵamyzdyń rýhanı qazynasyn ult ıgiligine asyratyn HHİ ǵasyrdyń jastary – sendersińder.
Kitaptar kórmesine toqtalyp, onyń «Amanat» atty óleńder jınaǵy jaryq kórgendigi, ǵasyr aýysqan kezde «Ǵasyr aqyny» ataǵy berilgendigi aıtyldy.
Úıge: «Ǵasyr aqyny – Muqaǵalı» atty shyǵarma jazý tapsyrylady, baǵa qoıylady.
You Might Also Like
