- 05 naý. 2024 03:46
- 203
Qara sózder. Abaıdyń otyz toǵyzynshy qara sózi
Qara sózder. Abaıdyń otyz toǵyzynshy qara sózi
OTYZ TOǴYZYNSHY SÓZ
Ras, burynǵy bizdiń ata - babalarymyzdyń bul zamandaǵylardan bilimi, kútimi, sypaıylyǵy, tazalyǵy tómen bolǵan. Biraq bul zamandaǵylardan artyq eki minezi bar eken. Endigi jurt ata - babalarymyzdyń mindi isin bir - birlep tastap kelemiz, álgi eki ǵana táýir isin birjola joǵaltyp aldyq. Osy kúngiler ózge minezge osy órmelep ilgeri bara jatqanyna qaraı sol atalarymyzdyń eki ǵana táýir minezin joǵaltpaı tursaq, biz de el qataryna kirer edik. Sol eki minez joq bolǵan soń, álgi úırengen ónerimizdiń bári de adamshylyqqa uqsamaıdy, shaıtandyqqa tartyp barady. Jurttyqtan ketip bara jatqanymyzdyń bir úlken sebebi sol kórinedi.
Ol eki minezi qaısy deseń, áýeli - ol zamanda el basy, top basy degen kisiler bolady eken. Kósh - qońdy bolsa, daý - janjaldy bolsa, bılik solarda bolady eken. Ózge qara jurt jaqsy - jaman ózderiniń sharýasymen júre beredi eken. Ol el basy men top basylary qalaı qylsa, qalaı bitirse, halyqta ony synamaq, birden birge júrgizbek bolmaıdy eken. «Qoı asyǵyn qolyńa al, qolaıyńa jaqsa, saqa qoı», «Bas - basyńa bı bolsa, manar taýǵa syımassyń, basalqańyz bar bolsa, janǵan otqa kúımessiń» dep maqal aıtyp, tileý qylyp, eki tizgin, bir shylbyrdy berdik saǵan, bergen soń, qaıtyp buzylmaq túgil, jetpegenińdi jetiltemin dep, jamandyǵyn jasyryp, jaqsylyǵyn asyramyn dep tyrysady eken. Ony zor tutyp, áýlıe tutyp, onan soń jaqsylary da kóp azbaıdy eken. Bári óz baýyry, bári óz maly bolǵan soń, shynymenen jetesinde joq bolmasa, solardyń qamyn jemeı qaıtedi?
Ekinshi minezi - namysqorlyq eken. At atalyp, arýaq shaqyrylǵan jerde aǵaıynǵa ókpe, arazdyqqa qaramaıdy eken, janyn salysady eken. «Ózine ar tutqan jattan zar tutady» dep, «Az arazdyqty qýǵan kóp paıdasyn ketirer» dep, «Aǵaıynnyń azary bolsa da, bezeri bolmaıdy», «Altaý ala bolsa, aýyzdaǵy ketedi, tórteý túgel bolsa, tóbedegi keledi» desip, «Jol qýǵan qazynaǵa jolyǵar, daý qýǵan pálege jolyǵar» desip. Kánekı, endi osy eki minez qaıda bar? Bular da arlylyq, namystylyq, tabandylyqtan keledi. Bulardan aıyryldyq. Endigilerdiń dostyǵy - peıil emes, aldaý, dushpandyǵy - keıis emes, ne kúndestik, ne tynysh otyra almaǵandyq.
OTYZ TOǴYZYNSHY SÓZ
Ras, burynǵy bizdiń ata - babalarymyzdyń bul zamandaǵylardan bilimi, kútimi, sypaıylyǵy, tazalyǵy tómen bolǵan. Biraq bul zamandaǵylardan artyq eki minezi bar eken. Endigi jurt ata - babalarymyzdyń mindi isin bir - birlep tastap kelemiz, álgi eki ǵana táýir isin birjola joǵaltyp aldyq. Osy kúngiler ózge minezge osy órmelep ilgeri bara jatqanyna qaraı sol atalarymyzdyń eki ǵana táýir minezin joǵaltpaı tursaq, biz de el qataryna kirer edik. Sol eki minez joq bolǵan soń, álgi úırengen ónerimizdiń bári de adamshylyqqa uqsamaıdy, shaıtandyqqa tartyp barady. Jurttyqtan ketip bara jatqanymyzdyń bir úlken sebebi sol kórinedi.
Ol eki minezi qaısy deseń, áýeli - ol zamanda el basy, top basy degen kisiler bolady eken. Kósh - qońdy bolsa, daý - janjaldy bolsa, bılik solarda bolady eken. Ózge qara jurt jaqsy - jaman ózderiniń sharýasymen júre beredi eken. Ol el basy men top basylary qalaı qylsa, qalaı bitirse, halyqta ony synamaq, birden birge júrgizbek bolmaıdy eken. «Qoı asyǵyn qolyńa al, qolaıyńa jaqsa, saqa qoı», «Bas - basyńa bı bolsa, manar taýǵa syımassyń, basalqańyz bar bolsa, janǵan otqa kúımessiń» dep maqal aıtyp, tileý qylyp, eki tizgin, bir shylbyrdy berdik saǵan, bergen soń, qaıtyp buzylmaq túgil, jetpegenińdi jetiltemin dep, jamandyǵyn jasyryp, jaqsylyǵyn asyramyn dep tyrysady eken. Ony zor tutyp, áýlıe tutyp, onan soń jaqsylary da kóp azbaıdy eken. Bári óz baýyry, bári óz maly bolǵan soń, shynymenen jetesinde joq bolmasa, solardyń qamyn jemeı qaıtedi?
Ekinshi minezi - namysqorlyq eken. At atalyp, arýaq shaqyrylǵan jerde aǵaıynǵa ókpe, arazdyqqa qaramaıdy eken, janyn salysady eken. «Ózine ar tutqan jattan zar tutady» dep, «Az arazdyqty qýǵan kóp paıdasyn ketirer» dep, «Aǵaıynnyń azary bolsa da, bezeri bolmaıdy», «Altaý ala bolsa, aýyzdaǵy ketedi, tórteý túgel bolsa, tóbedegi keledi» desip, «Jol qýǵan qazynaǵa jolyǵar, daý qýǵan pálege jolyǵar» desip. Kánekı, endi osy eki minez qaıda bar? Bular da arlylyq, namystylyq, tabandylyqtan keledi. Bulardan aıyryldyq. Endigilerdiń dostyǵy - peıil emes, aldaý, dushpandyǵy - keıis emes, ne kúndestik, ne tynysh otyra almaǵandyq.