Qazaqstan. Qasym Amanjolov
Taqyryby: Qazaqstan. Qasym Amanjolov
Maqsaty:
Bilimdik:
- týǵanyna100 tolyp otyrǵan aqyn ómirinen maǵlumat berý.
- óleńdi mánerlep oqýǵa, mazmunyn meńgerip taqyryby men ıdeıasyn asha bilýge, óleńdi teorıalyq jaǵynan taldaı bilýge úıretý.
Damytýshylyq: shyǵarmashylyq jumystar arqyly oılaý qabiletteriniń damýyna, til baılyǵynyń artýyna yqpal jasaý
Tárbıelik: otansúıgishtikke, sóz ónerin baǵalap, týǵan jerdi qasterleýge, adamgershilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: aralas sabaq
Sabaqtyń túri: bilim jetildirý, jeke qabiletti damytý
Sabaqtyń ádis - tásilderi: ınteraktıvtik, suraq - jaýap, toptastyrý.
Pánaralyq baılanys: dúnıetaný, qazaq tili
Kórnekiligi: Grafproektor, magnıtti taqta, flomaster, oqýlyq, dápter.
Sabaqtyń jospary:
1. Psıhologıalyq daıyndyq
2. «Juldyzym joǵary» / úı tapsyrmasyn tekserý, bekitý
3. «Ol aqyn edi» /poezıalyq sát
4. «Uly tulǵa» /Jańa taqyrypqa kirispe
5. «Jańa tolqynda» /jańa taqyryppen jumys
6. «Suhbat» / mátin boıynsha suraq - jaýap
7. «Birge oılanaıyq!» /bekitý
8. «Tilek» /Refleksıa
Sabaqtyń barysy:
1. Psıhologıalyq daıyndyq
- Salamatsyńdar ma, balalar! Qane, qonaqtarymyzben amandasyp jibereıik.
- Sabaǵymyzǵa kelgender,
Sálem berdik, bárińe.
İzgilikke sengender,
Sálem berdik bárińe!
Óz baqytyn ózgemen
Teń bólise bilgender
Sálem berdik bárińe!
Bir - birine qarap: Sátti ótsin sabaǵymyz,
Ashyq bolsyn qabaǵymyz!
- Men de senderdiń qabaqtaryńnyń ashyq bolýyna tilektespin! Rahmet, balalar otyra qoıyńdar.
Endeshe, sóz asylyn, til tazalyǵyn sezinetin ana tili sabaǵymyzdy bastaıyq.
- Synypta kim joq?
- Úıge qandaı tapsyrma berildi?
2. «Juldyzym joǵary» Úı tapsyrmasyn tekserý, bekitý
- Úı tapsyrmasyn tekserý maqsatynda «Juldyzym joǵary»oıynyn oınaımyz. Ár suraqqa jaýap bergen saıyn óz juldyzymyzdy jarqyratyp jaǵyp otyramyz.
Sabaqtyń tártibin saqtap, qol kóterip qana jaýap beremiz.
Sonymen birinshi suraq:
*Ótken sabaqta kim týraly oqydyq?
*Qaırat kim? Ol qandaı adam?
*Qorqý, seskený sózderin Qaırat qalaı túsindiredi?
*Qorqaqtyq degen sózdi qalaı túsindiredi?
*Endi, izdenis jumystaryna kezek bereıik, Qaırat týraly taǵy ne bilemiz?
*Jeltoqsan qurbandarynan taǵy kimder týraly bilesińder?
Jaraısyńdar, balalar, barlyǵyń jabyla kómektesip, eń jaryq, eń joǵary juldyzdy jaqtyńdar. Bul juldyz kimniń juldyzy ekenin kóreıik,
(taqtada Qaırattyń sýreti shyǵady.)
- Búgingi sabaqtyń eń jaryq juldyzy, eń bıik juldyzy Qaırattyń juldyzy eken. Qane, juldyzynyń bes tarmaǵyna Qaırattyń bes qasıetin tizip shyǵaıyqshy?
batyr
halyq qaharmany
Otan súıgish
qaısar rýhty aqyn
(plakatqa toptastyrady)
3. «Ol aqyn edi» Poezıalyq mınýt
- Ia, balalar, ol aqyn da edi. Onyń túrmede qorqyp, seskenbesten, alda turǵan asyl mindetterdi júzege asyrýǵa úndeıtin jigerli, júrek tebirenisine toly jazǵan óleńderinen úzindi tyńdap kóreıik.
«Jeltoqsan jeli»ániniń áýeni oınatylady. Nurasyl, Alısher, Bekzat Qaırattyń óleńderinen úzindi oqıdy.
4. «Uly tulǵa» /Jańa taqyrypqa kirispe
- Balalar, búgin biz taǵy bir otansúıgish aqynmen tanysamyz. Ol osy jyly 100 jasqa tolyp otyrǵan, halqymyz «Qyran qanatty» dep baǵa bergen Qasym Amanjolov atalaryń.
Qasym Amanjolov 1911 jyly qazirgi Qaraǵandy oblysy, Qarqaraly aýdanynda dúnıege kelgen. Osy kezge deıin tanysqan basqa avtorlarymyz sıaqty ol da muǵalimdik mamandyqty tańdaǵan aqyn. Sonymen birge, ol ózge tilde jazylǵan shyǵarmalardy qazaq tiline shabyttana aýdaratyn aýdarmashy da bolǵan.
Ol - 1941 - 45 jyldary ótken Uly Otan soǵysyna qatysqan ardager aqyn. 1955 jyldyń 18 qańtary kúni uzaqqa sozylǵan aýrýdan keıin qaıtys bolady.
Bıyl týǵanyna 100 jyl tolýyna oraı respýblıka kóleminde túrli mereıtoılyq sharalar uıymdastyrylýda.
5. «Jańa tolqynda» Jańa materıalmen tanysý
- Qazir, osy Qasym atamyzdyń «Qazaqstan» degen úlken shyǵarmasynan úzindi oqyp, tanysamyz.
1. Magnıtofonnan «Qazaqstan» óleńi tyńdalady.
- Óleń unady ma, balalar?
- Ne týraly aıtylǵan eken?
2. İshten oqytý
- Unasa, endi ózimiz oqyp shyǵaıyq. Qoldaryńa karandash alyp, túsiniksiz sózderdiń astyn syzyp otyrýdy umytpańdar.
3. Sózdik jumysy
Balqash – Balqash ózeni mańyndaǵy óndiristi qala(kartadan kórsetý)
Qas taǵdyrdyń qıqańy - qıyndyqtyń aýyrtpalyǵy
T. b. oqýshylar tanys emes dep tapqan sózdermen jumys jasaý.
4. Kitappen jumys
Ár shýmaqty ár balaǵa kezekpen oqytý.
5. Dáptermen jumys
Óleńdi taldaý:
Sonymen, óleńge taldaý jasap jibereıik, taqtadaǵy úlgi boıynsha dápterge oryndaımyz. Aııa taqtada oryndaıdy.
Taqyryby:
Avtory:
Janry:
Azat jol:
Jańa sóz:
6. «Suhbat» Mátin boıynsha jumys
- Qalaı oılaısyńdar, aqyn bul óleńde ne týraly aıtqysy kelgen?
(Qazaqstan jeriniń keńdigin, qaınaǵan eńbekti, qasıetti jerin, halyqtyń keńpeıildi ligin, erkindigin maqtan etken.)
-«Baqytty qazaq balasy»dep óleńniń qaı shýmaǵyn ataýǵa bolady?
- Kim maǵan mátinnen aqynnyń qýanǵan, shattanǵan kóńilin bildiretin óleń joldaryn taýyp oqyp beredi?
- Aqyn nege qýanyp tur, nege shattanyp tur dep oılaısyńdar?
7. «Birge oılanaıyq» Taqyrypty bekitý
1.- Oqýlyqtaryńnyń 98 - betindegi 5 - jattyǵýǵa kóńil aýdaraıyq.
(Slaıdtan kórsetip, aýyzsha oryndaımyz)
Jerimiz sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
Qasıetti jerimiz, kıeli jerimiz Qazaqpyz sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
Keń dalaly qazaqpyz.
Keń peıildi qazaqpyz.
Namysy sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
El namysy.
Azat sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
Azat jigit
Azat qyz.
Qul sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
Qul emespiz.
Janbyz sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
Erkin janbyz.
2.- Osy sóz tirkesterdi Qazaqstan sózimen baılanystyryp sóılem qurap kórińdershi?
(Qazaqstan bizdiń qasıetti jerimiz. Qazaqstan keń dalaly. t. s. s)
-. Al, endi osy, Qazaqstan sózin qandaı sózben almastyryp aıtýǵa bolady, taýyp kóreıikshi?
(Otan, týǵan jer, atameken...)
3. Trenıń «Siz bilesiz be?»
- Balalar, qazir mynadaı oıyn oınaımyz: Men qasymdaǵy kórshime: «Siz bilesiz be?» dep bastap, búgingi sabaqtan úırengen bir ǵana jańalyǵymdy aıtamyn. Ol óziniń kórshisine aıtady. Osylaısha, bárimiz «Qazaqstan», Qasym Amanjolov, Qaırat Rysqulbekov týraly bilgen jańalyqtarymyzdy aıtyp shyǵýymyz kerek.
Baǵalaý.
Úıge tapsyrma: «Qazaqstan»óleńin jattaý.
8. Refleksıa
Qane, myna taqtadaǵy óleń joldaryn tıisti sózdermen tolyqtyryp oqyp jibereıik:
... bolǵym keledi, jer baılyǵyn aqtarǵan.
... bolǵym keledi, gúl jasaıtyn tastardan.
Asqaqtaǵan... bolyp, shalqyp turǵym keledi.
Jarqyraǵan... bolyp, balqyp turǵym keledi.
Kerekti sózder: ǵalym, jalyn, kúı, kún.
- Endeshe men senderge
- ǵalymnyń izdenimpazdyǵyn;
- jalynnyń kúshtiligin;
- kúıdiń shabytyn;
- kúnniń jylýyn tileımin!
Maqsaty:
Bilimdik:
- týǵanyna100 tolyp otyrǵan aqyn ómirinen maǵlumat berý.
- óleńdi mánerlep oqýǵa, mazmunyn meńgerip taqyryby men ıdeıasyn asha bilýge, óleńdi teorıalyq jaǵynan taldaı bilýge úıretý.
Damytýshylyq: shyǵarmashylyq jumystar arqyly oılaý qabiletteriniń damýyna, til baılyǵynyń artýyna yqpal jasaý
Tárbıelik: otansúıgishtikke, sóz ónerin baǵalap, týǵan jerdi qasterleýge, adamgershilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: aralas sabaq
Sabaqtyń túri: bilim jetildirý, jeke qabiletti damytý
Sabaqtyń ádis - tásilderi: ınteraktıvtik, suraq - jaýap, toptastyrý.
Pánaralyq baılanys: dúnıetaný, qazaq tili
Kórnekiligi: Grafproektor, magnıtti taqta, flomaster, oqýlyq, dápter.
Sabaqtyń jospary:
1. Psıhologıalyq daıyndyq
2. «Juldyzym joǵary» / úı tapsyrmasyn tekserý, bekitý
3. «Ol aqyn edi» /poezıalyq sát
4. «Uly tulǵa» /Jańa taqyrypqa kirispe
5. «Jańa tolqynda» /jańa taqyryppen jumys
6. «Suhbat» / mátin boıynsha suraq - jaýap
7. «Birge oılanaıyq!» /bekitý
8. «Tilek» /Refleksıa
Sabaqtyń barysy:
1. Psıhologıalyq daıyndyq
- Salamatsyńdar ma, balalar! Qane, qonaqtarymyzben amandasyp jibereıik.
- Sabaǵymyzǵa kelgender,
Sálem berdik, bárińe.
İzgilikke sengender,
Sálem berdik bárińe!
Óz baqytyn ózgemen
Teń bólise bilgender
Sálem berdik bárińe!
Bir - birine qarap: Sátti ótsin sabaǵymyz,
Ashyq bolsyn qabaǵymyz!
- Men de senderdiń qabaqtaryńnyń ashyq bolýyna tilektespin! Rahmet, balalar otyra qoıyńdar.
Endeshe, sóz asylyn, til tazalyǵyn sezinetin ana tili sabaǵymyzdy bastaıyq.
- Synypta kim joq?
- Úıge qandaı tapsyrma berildi?
2. «Juldyzym joǵary» Úı tapsyrmasyn tekserý, bekitý
- Úı tapsyrmasyn tekserý maqsatynda «Juldyzym joǵary»oıynyn oınaımyz. Ár suraqqa jaýap bergen saıyn óz juldyzymyzdy jarqyratyp jaǵyp otyramyz.
Sabaqtyń tártibin saqtap, qol kóterip qana jaýap beremiz.
Sonymen birinshi suraq:
*Ótken sabaqta kim týraly oqydyq?
*Qaırat kim? Ol qandaı adam?
*Qorqý, seskený sózderin Qaırat qalaı túsindiredi?
*Qorqaqtyq degen sózdi qalaı túsindiredi?
*Endi, izdenis jumystaryna kezek bereıik, Qaırat týraly taǵy ne bilemiz?
*Jeltoqsan qurbandarynan taǵy kimder týraly bilesińder?
Jaraısyńdar, balalar, barlyǵyń jabyla kómektesip, eń jaryq, eń joǵary juldyzdy jaqtyńdar. Bul juldyz kimniń juldyzy ekenin kóreıik,
(taqtada Qaırattyń sýreti shyǵady.)
- Búgingi sabaqtyń eń jaryq juldyzy, eń bıik juldyzy Qaırattyń juldyzy eken. Qane, juldyzynyń bes tarmaǵyna Qaırattyń bes qasıetin tizip shyǵaıyqshy?
batyr
halyq qaharmany
Otan súıgish
qaısar rýhty aqyn
(plakatqa toptastyrady)
3. «Ol aqyn edi» Poezıalyq mınýt
- Ia, balalar, ol aqyn da edi. Onyń túrmede qorqyp, seskenbesten, alda turǵan asyl mindetterdi júzege asyrýǵa úndeıtin jigerli, júrek tebirenisine toly jazǵan óleńderinen úzindi tyńdap kóreıik.
«Jeltoqsan jeli»ániniń áýeni oınatylady. Nurasyl, Alısher, Bekzat Qaırattyń óleńderinen úzindi oqıdy.
4. «Uly tulǵa» /Jańa taqyrypqa kirispe
- Balalar, búgin biz taǵy bir otansúıgish aqynmen tanysamyz. Ol osy jyly 100 jasqa tolyp otyrǵan, halqymyz «Qyran qanatty» dep baǵa bergen Qasym Amanjolov atalaryń.
Qasym Amanjolov 1911 jyly qazirgi Qaraǵandy oblysy, Qarqaraly aýdanynda dúnıege kelgen. Osy kezge deıin tanysqan basqa avtorlarymyz sıaqty ol da muǵalimdik mamandyqty tańdaǵan aqyn. Sonymen birge, ol ózge tilde jazylǵan shyǵarmalardy qazaq tiline shabyttana aýdaratyn aýdarmashy da bolǵan.
Ol - 1941 - 45 jyldary ótken Uly Otan soǵysyna qatysqan ardager aqyn. 1955 jyldyń 18 qańtary kúni uzaqqa sozylǵan aýrýdan keıin qaıtys bolady.
Bıyl týǵanyna 100 jyl tolýyna oraı respýblıka kóleminde túrli mereıtoılyq sharalar uıymdastyrylýda.
5. «Jańa tolqynda» Jańa materıalmen tanysý
- Qazir, osy Qasym atamyzdyń «Qazaqstan» degen úlken shyǵarmasynan úzindi oqyp, tanysamyz.
1. Magnıtofonnan «Qazaqstan» óleńi tyńdalady.
- Óleń unady ma, balalar?
- Ne týraly aıtylǵan eken?
2. İshten oqytý
- Unasa, endi ózimiz oqyp shyǵaıyq. Qoldaryńa karandash alyp, túsiniksiz sózderdiń astyn syzyp otyrýdy umytpańdar.
3. Sózdik jumysy
Balqash – Balqash ózeni mańyndaǵy óndiristi qala(kartadan kórsetý)
Qas taǵdyrdyń qıqańy - qıyndyqtyń aýyrtpalyǵy
T. b. oqýshylar tanys emes dep tapqan sózdermen jumys jasaý.
4. Kitappen jumys
Ár shýmaqty ár balaǵa kezekpen oqytý.
5. Dáptermen jumys
Óleńdi taldaý:
Sonymen, óleńge taldaý jasap jibereıik, taqtadaǵy úlgi boıynsha dápterge oryndaımyz. Aııa taqtada oryndaıdy.
Taqyryby:
Avtory:
Janry:
Azat jol:
Jańa sóz:
6. «Suhbat» Mátin boıynsha jumys
- Qalaı oılaısyńdar, aqyn bul óleńde ne týraly aıtqysy kelgen?
(Qazaqstan jeriniń keńdigin, qaınaǵan eńbekti, qasıetti jerin, halyqtyń keńpeıildi ligin, erkindigin maqtan etken.)
-«Baqytty qazaq balasy»dep óleńniń qaı shýmaǵyn ataýǵa bolady?
- Kim maǵan mátinnen aqynnyń qýanǵan, shattanǵan kóńilin bildiretin óleń joldaryn taýyp oqyp beredi?
- Aqyn nege qýanyp tur, nege shattanyp tur dep oılaısyńdar?
7. «Birge oılanaıyq» Taqyrypty bekitý
1.- Oqýlyqtaryńnyń 98 - betindegi 5 - jattyǵýǵa kóńil aýdaraıyq.
(Slaıdtan kórsetip, aýyzsha oryndaımyz)
Jerimiz sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
Qasıetti jerimiz, kıeli jerimiz Qazaqpyz sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
Keń dalaly qazaqpyz.
Keń peıildi qazaqpyz.
Namysy sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
El namysy.
Azat sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
Azat jigit
Azat qyz.
Qul sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
Qul emespiz.
Janbyz sózin qandaı sózdermen tirkestirýge bolady?
Erkin janbyz.
2.- Osy sóz tirkesterdi Qazaqstan sózimen baılanystyryp sóılem qurap kórińdershi?
(Qazaqstan bizdiń qasıetti jerimiz. Qazaqstan keń dalaly. t. s. s)
-. Al, endi osy, Qazaqstan sózin qandaı sózben almastyryp aıtýǵa bolady, taýyp kóreıikshi?
(Otan, týǵan jer, atameken...)
3. Trenıń «Siz bilesiz be?»
- Balalar, qazir mynadaı oıyn oınaımyz: Men qasymdaǵy kórshime: «Siz bilesiz be?» dep bastap, búgingi sabaqtan úırengen bir ǵana jańalyǵymdy aıtamyn. Ol óziniń kórshisine aıtady. Osylaısha, bárimiz «Qazaqstan», Qasym Amanjolov, Qaırat Rysqulbekov týraly bilgen jańalyqtarymyzdy aıtyp shyǵýymyz kerek.
Baǵalaý.
Úıge tapsyrma: «Qazaqstan»óleńin jattaý.
8. Refleksıa
Qane, myna taqtadaǵy óleń joldaryn tıisti sózdermen tolyqtyryp oqyp jibereıik:
... bolǵym keledi, jer baılyǵyn aqtarǵan.
... bolǵym keledi, gúl jasaıtyn tastardan.
Asqaqtaǵan... bolyp, shalqyp turǵym keledi.
Jarqyraǵan... bolyp, balqyp turǵym keledi.
Kerekti sózder: ǵalym, jalyn, kúı, kún.
- Endeshe men senderge
- ǵalymnyń izdenimpazdyǵyn;
- jalynnyń kúshtiligin;
- kúıdiń shabytyn;
- kúnniń jylýyn tileımin!