Qosh keldiń Áz Naýryz!
Qosh keldiń Áz Naýryz!
Balalar ásem bezendirilgen zalǵa ásem ánniń yrǵaǵymen sappen kiredi.
Tárbıeshi: Naýryz shyǵys kúntizbesinde jańa jyl basy dep sanalady. 21 - 22 naýryzda kún men tún teńeledi. Naýryz degen sózdiń ózi «naý» — jańa, «rýz» — kýn degen sózderden alynyp, jańa jyl degen uǵymdy bildiredi. Adamdar Naýryzǵa daıyndalady. Olar úı, aryq, aýla, kósheni tazalaıdy. Aǵash, gúl egedi. Adamdar úılerinde dastarhan jaıady. Án shyrqap, bı bılep, oıyn uıymdastyrady.
— Qurmetti qonaqtar, balalar!
Naýryz – Ulystyń uly kúni qutty bolsyn!
Aq mol bolsyn!
Jańa jyl baq, bereke, molshylyq ákelsin!
— Naýryz — baqyttyń bastamasy, ulylyqtyń uıytqysy, jaqsynyń jarshysy, yntymaqtyń belgisi, ómirge nur syılaǵan, sezimge gúl syılaǵan halyq qasterleıtin kún.
— Al, endi bizdiń kishkentaı búldirshinderimiz naýryz meıramǵa daıyndaǵan taqpaqtaryn usynady.
Án: «Kóktem»
(Áje kiredi de shashý shashady)
Tárbıeshi: qurmetti qonaqtar, sizderge arnalǵan baqsha búldirshinderiniń «Altyn saqa» ertegisinen qysqasha kórinisti tamashalańyzdar:
Shal: Shek, sheký, eı kebenek! Myna eshkiler ábden mazamdy aldy. «Qoı baqtym qońyraý taqtym, eshki baqtym eńirep baqtym» degen osy eken ǵoı. Ýh, ábden sharshadym, dem alaıynshy - dep maldas quryp otyra qalady. Sol kezde artynan Mystan kempir kelip shaldy qylqyndyra bastaıdy.
Mystan: Ah, bálem qolyma tústiń be?
Shal: Oıbaı, oıbaı jibershi, qylqynyp baramyn.
Mystan: Sen maǵan ne beresiń?
Shal: Bir otar qoı beremin.
Mystan: Joq maǵan qoı kerek emes, balańdy ber áıtpese jibermeımin
Shal: Jaraıdy, jalǵyz Kenjebek degen ulym bar edi, sony al.
Mystan: Onda kelisemin, ony qalaı beresiń?
Shal: Balamnyń jaqsy kóretin altyn saqasy bar, sony saǵan berip keteıin, balam altyn saqasyn izdep kelgende, sen ony ustap alasyń. – Mine, altyn saqasy,- dep qaltasynan altyn saqasyn alyp beredi de ózi ketip qalady. Mystan altyn saqanyń janynda otyrady. (Bala altyn saqasyn izdep jyǵady.)
Bala: Apa, apa altyn saqamdy alyp berińizshi.
Mystan: Oı, men otyrsam tura almaımyn, tursam otyra almaımyn, óziń alshy.
(Bala eńkeıip saqasyn ala bergende mystan balany ustap alady.)
Bala: Apa, meni jiberińizshi, saqamdy berińizshi.
Mystan: Saqań kerek bolsa, meniń shartymdy orynda. Maǵan taqpaqtar aıtyp berińder. (Balalar taqpaqtar aıtady.)
Káýsar: Áje degen kóp shyǵar
Ájemdeı joq shyǵar
Meıirimdi bul kisi
Qandaı ǵajap kúlkisi
Nurasyl: Aınalaıyn anashym
Álpeshtegen balasyn
Emip ósken bóbekpiz
Anamyzdyń mamasyn
Azıza: Kóktem keldi shýaqty
Balalardy qýantty
Alaqaı - aý, alaqaı
Qustar kelip, gúl atty.
Aıajan: Álpeshtegen, aıalaǵan
Aq sút bergen apataıym
Sálem jazyp búgin saǵan
Merekeńmen quttyqtaımyn!
Eńlik: Men úshin ne kerek, bárin izdep tabasyń
Aınalaıyn anashym, jumysyńa barasyń
Qaıtyp meni kórgende
Shyn saǵynyp qalasyń
Móldir: Arpa, bıdaı, tary bar
Qatyq malta taǵy bar
İshiletin, jeıtinniń
Bul kójede bári bar.
Tárbıeshi: Mystan apa endi Kenjebekti jiberesiz be?
Mystan: Joq, maǵan endi balalar óz ónerlerin kórsetsin.
(Balalar Naýryzǵa arnalǵan bılerin bıleıdi.)
Bı: «Qamajaı»
Mystan: Týý, kóńilim bir kóterilip qaldy ǵoı.
Tárbıeshi: Mystan apa, endi Kenjebekti jiberesiz be?
Mystan: Jibermeımin, qane uldaryńnyń kúshterin synap kóreıinshi dep, belindegi arqanyn sheship beredi.
Ulttyq oıyn: «Kúsh synasý»
Mystan: Qandaı kúshti balalar.
Tárbıeshi: Mystan apa Kenjebekti endi jiberetin shyǵarsyz.
Mystan: Joq, meniń endi taǵy da taqpaqtar tyńdaǵym kelip otyr
(Balalardyń taqpaqtary aıtylady.)
Nurdáýlet: Naýryzben quttyqtap
Alys - jaqyn qaýyshty
Kóktemdegi jarqyn sát
Kóńilderge aýysty
Nazerke: Jaıdarymyz bárimiz
Dastarhanda dánimiz
Kójesi kóp, aǵy kóp
Qandaı jaqsy Naýryz!
Káýsar: Óleń órlep, jyr samǵaı
Úılesti ásem sánimiz
Bolady eken jyl sondaı
Qandaı bolsa Naýryz.
Beknur: Alaqaı - aý, alaqaı
Búgin meıram balaqaı
Kóńildi toı meıram
Kel balaqaı, balaqaı.
Saǵynbek: Naýryz toıyn qarsy alyp
Bı bıleıik, án salyp
Qushaqtarǵa gúl tolyp
Tıtteı - tıtteı kún bolsyn.
Palına: Naýryz, Naýryz,
Ný - ka drýjno veselıs
Hodı v gostı, peı kýmys
V slavnyı prazdnık Naýryz.
Tárbıeshi: Qazaq halqynyń ejelgi salt - dástúriniń biri – bata - tilek bildirý. «Jańbyrmenen jer kógeredi, batamen er kógeredi», dep aq nıetpen bata berip, tilek tileýdi dástúrge aınaldyrǵan.
Kórinis: «Bóbekke arnalǵan bata»
Kishkentaı bóbegin kótergen kelinshek, atadan bata alýǵa keledi.
Kelinshek: Ata, bóbegime bata berińizshi:
Ata: Nurǵa bólep júrekti
Kótereıik bilekti
Bóbekke bata bereıik
Aǵynan aıtyp tilekti
Bir úıdiń balasy bolma
Kóp úıdiń sanasy bol
Bir úıdiń atasy bolma
Kóp úıdiń danasy bol
Aqty aq dep baǵala
Qarany qara dep baǵala
Osy aıtqannyń bári kep
Alla bersin mol baqty
Aýmın!
Án: «Naýryz keldi»
Tárbıeshi: Mystan apa endi balalarymyzdyń taǵy ulttyq oıynyn tamashalańyz.
Ulttyq oıyn: «Oramal tastamaq»
Tárbıeshi: Mystan apa endi Kenjebekti jiberesiz be?
Mystan: Joq. Balalardyń taqpaǵyn tyńdaǵym kelip tur.
Tárbıeshi: Taqpaqtarǵa kezek bereıik:
Aıgerim: Kóriktisi aı kóktemniń
Jasyl boıaý tókken kim?
Qustar qaıtyp kelipti
Qoıǵa qozy óripti
Aıana: Naýryz keldi dalama
Naýryz keldi qalama
Qýanady ata - ana
Qýanady bala da
Aıaýlym: Aq qabaqty anashym
Kún sáýleli anashym
Aıjan: Meniń ájem jyr ájem
Shýaǵy mol jan ájem
Mystan: Jaraısyńdar, balalar sender sondaı aqyldy, jaqsy balalar ekensińder. Meniń barlyq syndarymnan súrinbeı óttińder. Kenjebektiń saqasyn ózine qaıyryp bereıin.
Tárbıeshi: Naýryz qutty bolsyn!
Denderimiz saý, myqty bolsyn!
Naýryz toıy jylda kele bersin!
Barlyq halyq baqytty bolsyn!
Qosh saý bolyńyzdar! Kóriskenshe kún nurly bolsyn!
Barlyqtaryńyzdy Naýryz dastarhanyna shaqyramyz! Naýryz kójeden dám tatyńyzdar!
Jambyl oblysy,
T. Rysqulov aýdany,
"Balbóbek" bóbekjaıy
Jýmagýlova Gýljan Bazarbaevna
Balalar ásem bezendirilgen zalǵa ásem ánniń yrǵaǵymen sappen kiredi.
Tárbıeshi: Naýryz shyǵys kúntizbesinde jańa jyl basy dep sanalady. 21 - 22 naýryzda kún men tún teńeledi. Naýryz degen sózdiń ózi «naý» — jańa, «rýz» — kýn degen sózderden alynyp, jańa jyl degen uǵymdy bildiredi. Adamdar Naýryzǵa daıyndalady. Olar úı, aryq, aýla, kósheni tazalaıdy. Aǵash, gúl egedi. Adamdar úılerinde dastarhan jaıady. Án shyrqap, bı bılep, oıyn uıymdastyrady.
— Qurmetti qonaqtar, balalar!
Naýryz – Ulystyń uly kúni qutty bolsyn!
Aq mol bolsyn!
Jańa jyl baq, bereke, molshylyq ákelsin!
— Naýryz — baqyttyń bastamasy, ulylyqtyń uıytqysy, jaqsynyń jarshysy, yntymaqtyń belgisi, ómirge nur syılaǵan, sezimge gúl syılaǵan halyq qasterleıtin kún.
— Al, endi bizdiń kishkentaı búldirshinderimiz naýryz meıramǵa daıyndaǵan taqpaqtaryn usynady.
Án: «Kóktem»
(Áje kiredi de shashý shashady)
Tárbıeshi: qurmetti qonaqtar, sizderge arnalǵan baqsha búldirshinderiniń «Altyn saqa» ertegisinen qysqasha kórinisti tamashalańyzdar:
Shal: Shek, sheký, eı kebenek! Myna eshkiler ábden mazamdy aldy. «Qoı baqtym qońyraý taqtym, eshki baqtym eńirep baqtym» degen osy eken ǵoı. Ýh, ábden sharshadym, dem alaıynshy - dep maldas quryp otyra qalady. Sol kezde artynan Mystan kempir kelip shaldy qylqyndyra bastaıdy.
Mystan: Ah, bálem qolyma tústiń be?
Shal: Oıbaı, oıbaı jibershi, qylqynyp baramyn.
Mystan: Sen maǵan ne beresiń?
Shal: Bir otar qoı beremin.
Mystan: Joq maǵan qoı kerek emes, balańdy ber áıtpese jibermeımin
Shal: Jaraıdy, jalǵyz Kenjebek degen ulym bar edi, sony al.
Mystan: Onda kelisemin, ony qalaı beresiń?
Shal: Balamnyń jaqsy kóretin altyn saqasy bar, sony saǵan berip keteıin, balam altyn saqasyn izdep kelgende, sen ony ustap alasyń. – Mine, altyn saqasy,- dep qaltasynan altyn saqasyn alyp beredi de ózi ketip qalady. Mystan altyn saqanyń janynda otyrady. (Bala altyn saqasyn izdep jyǵady.)
Bala: Apa, apa altyn saqamdy alyp berińizshi.
Mystan: Oı, men otyrsam tura almaımyn, tursam otyra almaımyn, óziń alshy.
(Bala eńkeıip saqasyn ala bergende mystan balany ustap alady.)
Bala: Apa, meni jiberińizshi, saqamdy berińizshi.
Mystan: Saqań kerek bolsa, meniń shartymdy orynda. Maǵan taqpaqtar aıtyp berińder. (Balalar taqpaqtar aıtady.)
Káýsar: Áje degen kóp shyǵar
Ájemdeı joq shyǵar
Meıirimdi bul kisi
Qandaı ǵajap kúlkisi
Nurasyl: Aınalaıyn anashym
Álpeshtegen balasyn
Emip ósken bóbekpiz
Anamyzdyń mamasyn
Azıza: Kóktem keldi shýaqty
Balalardy qýantty
Alaqaı - aý, alaqaı
Qustar kelip, gúl atty.
Aıajan: Álpeshtegen, aıalaǵan
Aq sút bergen apataıym
Sálem jazyp búgin saǵan
Merekeńmen quttyqtaımyn!
Eńlik: Men úshin ne kerek, bárin izdep tabasyń
Aınalaıyn anashym, jumysyńa barasyń
Qaıtyp meni kórgende
Shyn saǵynyp qalasyń
Móldir: Arpa, bıdaı, tary bar
Qatyq malta taǵy bar
İshiletin, jeıtinniń
Bul kójede bári bar.
Tárbıeshi: Mystan apa endi Kenjebekti jiberesiz be?
Mystan: Joq, maǵan endi balalar óz ónerlerin kórsetsin.
(Balalar Naýryzǵa arnalǵan bılerin bıleıdi.)
Bı: «Qamajaı»
Mystan: Týý, kóńilim bir kóterilip qaldy ǵoı.
Tárbıeshi: Mystan apa, endi Kenjebekti jiberesiz be?
Mystan: Jibermeımin, qane uldaryńnyń kúshterin synap kóreıinshi dep, belindegi arqanyn sheship beredi.
Ulttyq oıyn: «Kúsh synasý»
Mystan: Qandaı kúshti balalar.
Tárbıeshi: Mystan apa Kenjebekti endi jiberetin shyǵarsyz.
Mystan: Joq, meniń endi taǵy da taqpaqtar tyńdaǵym kelip otyr
(Balalardyń taqpaqtary aıtylady.)
Nurdáýlet: Naýryzben quttyqtap
Alys - jaqyn qaýyshty
Kóktemdegi jarqyn sát
Kóńilderge aýysty
Nazerke: Jaıdarymyz bárimiz
Dastarhanda dánimiz
Kójesi kóp, aǵy kóp
Qandaı jaqsy Naýryz!
Káýsar: Óleń órlep, jyr samǵaı
Úılesti ásem sánimiz
Bolady eken jyl sondaı
Qandaı bolsa Naýryz.
Beknur: Alaqaı - aý, alaqaı
Búgin meıram balaqaı
Kóńildi toı meıram
Kel balaqaı, balaqaı.
Saǵynbek: Naýryz toıyn qarsy alyp
Bı bıleıik, án salyp
Qushaqtarǵa gúl tolyp
Tıtteı - tıtteı kún bolsyn.
Palına: Naýryz, Naýryz,
Ný - ka drýjno veselıs
Hodı v gostı, peı kýmys
V slavnyı prazdnık Naýryz.
Tárbıeshi: Qazaq halqynyń ejelgi salt - dástúriniń biri – bata - tilek bildirý. «Jańbyrmenen jer kógeredi, batamen er kógeredi», dep aq nıetpen bata berip, tilek tileýdi dástúrge aınaldyrǵan.
Kórinis: «Bóbekke arnalǵan bata»
Kishkentaı bóbegin kótergen kelinshek, atadan bata alýǵa keledi.
Kelinshek: Ata, bóbegime bata berińizshi:
Ata: Nurǵa bólep júrekti
Kótereıik bilekti
Bóbekke bata bereıik
Aǵynan aıtyp tilekti
Bir úıdiń balasy bolma
Kóp úıdiń sanasy bol
Bir úıdiń atasy bolma
Kóp úıdiń danasy bol
Aqty aq dep baǵala
Qarany qara dep baǵala
Osy aıtqannyń bári kep
Alla bersin mol baqty
Aýmın!
Án: «Naýryz keldi»
Tárbıeshi: Mystan apa endi balalarymyzdyń taǵy ulttyq oıynyn tamashalańyz.
Ulttyq oıyn: «Oramal tastamaq»
Tárbıeshi: Mystan apa endi Kenjebekti jiberesiz be?
Mystan: Joq. Balalardyń taqpaǵyn tyńdaǵym kelip tur.
Tárbıeshi: Taqpaqtarǵa kezek bereıik:
Aıgerim: Kóriktisi aı kóktemniń
Jasyl boıaý tókken kim?
Qustar qaıtyp kelipti
Qoıǵa qozy óripti
Aıana: Naýryz keldi dalama
Naýryz keldi qalama
Qýanady ata - ana
Qýanady bala da
Aıaýlym: Aq qabaqty anashym
Kún sáýleli anashym
Aıjan: Meniń ájem jyr ájem
Shýaǵy mol jan ájem
Mystan: Jaraısyńdar, balalar sender sondaı aqyldy, jaqsy balalar ekensińder. Meniń barlyq syndarymnan súrinbeı óttińder. Kenjebektiń saqasyn ózine qaıyryp bereıin.
Tárbıeshi: Naýryz qutty bolsyn!
Denderimiz saý, myqty bolsyn!
Naýryz toıy jylda kele bersin!
Barlyq halyq baqytty bolsyn!
Qosh saý bolyńyzdar! Kóriskenshe kún nurly bolsyn!
Barlyqtaryńyzdy Naýryz dastarhanyna shaqyramyz! Naýryz kójeden dám tatyńyzdar!
Jambyl oblysy,
T. Rysqulov aýdany,
"Balbóbek" bóbekjaıy
Jýmagýlova Gýljan Bazarbaevna