Sábıdiń dúnıege kelýine, úılený saltyna, kóńil - kúıdi bildirýge baılanysty óleń - jyrlar
Qazaq ádebıeti 9 - synyp
Sabaqtyń taqyryby: Sábıdiń dúnıege kelýine, úılený saltyna, kóńil - kúıdi bildirýge baılanysty óleń - jyrlar (2 – sabaq)
Silteme: Kúntizbelik jospar, orta merzimdik jospar, oqýlyq. Muǵalimge arnalǵan nusqaýlyq, STO strategıasy, 9 - synyp oqýlyǵy
Jalpy maqsaty: Turmys – salt jyrlarynyń túrlerin meńgerý. Salt - dástúrdi qasterleý, dáripteý.
İzdenimpazdyq qasıetterge jeteleý, oqýshylardyń til baılyǵyn arttyrý, tapqyrlyqqa baýlý.
Oqytý nátıjesi: STO - ǵa úırete otyryp, mánerlep oqýǵa, ony talqylaýǵa úıretý
Toppen birlese jumys jasaı biledi, taqyrypty asha alady, erejege baǵynady, bir - birin tyńdaı biledi. Turmys – salt jyrlarynyń negizgi túrlerin ajyrata alady. Jumbaq, jańyltpash, ótirik óleńderdi qurastyra alady.
Óz oılaryn erkin jetkize alady.
Oqytý formasy: Jeke balamen, toppen, synyp ujymymen jumys júrgizý
Oqýda qoldanylatyn modýlder men ádister: Oqytý men oqýdaǵy jańa tásilder. Synı turǵydan oılaýǵa úıretý. Oqytý úshin jáne oqýdy baǵalaý. Toptastyrý. Mıǵa shabýyl
Qural – jabdyqtar flıpchart, oqýlyq, kespe qaǵazdar
Kezeń
1 kezeń
Uıymdastyrý2 mın
Úı tapsyrmasyn tekserý 5mın
Muǵalimniń is - áreketi
Qyzyǵýshylyqty oıatý
Sálemdesý arqyly synypta psıhologıalyq ahýaldy qalyptastyrý
Turmys - salt jyrlary jáne onyń túrleri týraly suraımyn
Adamnyń týýynan bastap, qartaıǵanǵa deıingi ómir jolynyń ár kezeńin atap ótý, oǵan arnap óleń - jyr shyǵarý qazaq halqynyń ejelgi dástúri bolǵan. Bala týǵanda eldi jınap "shildehana" jasaý, azan shaqyryp, at qoıǵyzý, besikke salý, aıaǵyn apyl - tapyl basa bastaǵan kezde "tusaý kesý", alǵash ret jolǵa shyqsa "toqym qaǵar", bes jasqa kelgende "atqa mingizý", mektepke oqýǵa barǵanda "til ashar" toılaryn jasaý sekildi salt - dástúrler saqtalǵan. Osyndaı salttan týǵan óleńniń biri — besik jyry. Balany besikke salýdy qazaqtar qýanyshpen toılap ótkizgen. Muny da oıyn - saýyqqa aınaldyrǵan. Onda aıtylatyn óleń - jyrlarda jas bala deni saý, eńbek súıgish, ónerli, elin qorǵaýshy er - azamat bolyp ósse eken degen tilek baıqalady.
"Besik jyrynda " ananyń balaǵa degen meıiri, mahabbaty jyrlanady.
Máselen:
Áldı, bópem, áldı - aı!
Aınalaıyn shyraǵym,
Kólge bitken quraǵym.
Jaǵamdaǵy qundyzym,
Aspandaǵy juldyzym,
Áldı, bópem, áldı - aı!
Kitappen jumys: Kitaptan óleńderdi mánerlep, naqyshyna keltire oqıdy.
Adamnyń dúnıege kelýi qandaı zańdy qubylys bolsa, dúnıeden ótýi de sondaı zańdylyq. Týý, ósý, ólý, qaıta jańǵyrý — tabıǵatqa tán nárse. Adam da — tabıǵattyń perzenti. Adam dúnıege jylap kelip, jylap ketedi. Tirshiliktegi qýanysh sezimin, ómiriniń ár kezeńin óleń - jyrmen órnekteý qandaı zańdy bolsa, ólimmen baılanysty qaıǵy, muń - sherdi de osylaı atap ótý ejelgi el dástúri bolǵan. Qazaqtyń uly aqyny Abaıdyń "Týǵanda dúnıe esigin ashady óleń, óleńmen jer qoınyna kirer deneń" deýi osy jaǵdaıdy sıpattaýdan týǵan. Adam ólimimen baılanysty kóńildegi muń - sherdi, qaıǵy - qasiretti syrtqa shyǵarǵan óleń - jyrlardy kóńil - kúıimen baılanysty týǵan shyǵarmalar deımiz. Olar qoshtasý, estirtý, joqtaý bolyp úshke bólinedi.
Qoshtasý. Qoshtasý óleńiniń negizińde belgili bir qaıǵyly hal jatady. Qazaq halqy óziniń tarıhynda talaı aýyr kúnderdi basynan keshirdi. Jat jurttyq jaýlarmen soǵys kezinde kir jýyp, kindik kesken jerin tastap, qonys aýdarýǵa týra keldi.
Tipti tynyshtyq zamannyń ózinde de halyqtyń aıaýly aqyndary, sheshenderi, jyrshylary eliniń han - sultandarymen kelise almaı, basqa jaqqa ketýge májbúr bolǵan kezder bar. Sondaılardyń keıbireýleri patsha úkimetimen, baı, bolystarmen ustasyp, Sibirge jer aýdaryldy. Kútpegen jerden súıikti balasynan, súıgen jarynan aıyryldy. Mine, osyndaı jaǵdaılarǵa baılanysty qoshtasý óleńderi paıda boldy.
Qoshtasý óleńderiniń taqyryby ár alýan bolsa da, mazmuny, túri tórkindes keledi. Olardyń qaı - qaısysynda bolsa da kóńil kúıi, eline, jerine, ǵashyq jaryna, ata - anasyna, týǵan - týysqanyna degen mahabbat, súıispenshilik sezimi bildiriledi.
Kitappen jumys: Kitaptan óleńderdi mánerlep, naqyshyna keltire oqıdy.
Qyz uzatý toıynda toıbastar, syńsý, jar - jar; kelin túsiretin aýylda betashar óleńderi aıtylǵan.
Sabaqtyń taqyryby: Sábıdiń dúnıege kelýine, úılený saltyna, kóńil - kúıdi bildirýge baılanysty óleń - jyrlar (2 – sabaq)
Silteme: Kúntizbelik jospar, orta merzimdik jospar, oqýlyq. Muǵalimge arnalǵan nusqaýlyq, STO strategıasy, 9 - synyp oqýlyǵy
Jalpy maqsaty: Turmys – salt jyrlarynyń túrlerin meńgerý. Salt - dástúrdi qasterleý, dáripteý.
İzdenimpazdyq qasıetterge jeteleý, oqýshylardyń til baılyǵyn arttyrý, tapqyrlyqqa baýlý.
Oqytý nátıjesi: STO - ǵa úırete otyryp, mánerlep oqýǵa, ony talqylaýǵa úıretý
Toppen birlese jumys jasaı biledi, taqyrypty asha alady, erejege baǵynady, bir - birin tyńdaı biledi. Turmys – salt jyrlarynyń negizgi túrlerin ajyrata alady. Jumbaq, jańyltpash, ótirik óleńderdi qurastyra alady.
Óz oılaryn erkin jetkize alady.
Oqytý formasy: Jeke balamen, toppen, synyp ujymymen jumys júrgizý
Oqýda qoldanylatyn modýlder men ádister: Oqytý men oqýdaǵy jańa tásilder. Synı turǵydan oılaýǵa úıretý. Oqytý úshin jáne oqýdy baǵalaý. Toptastyrý. Mıǵa shabýyl
Qural – jabdyqtar flıpchart, oqýlyq, kespe qaǵazdar
Kezeń
1 kezeń
Uıymdastyrý2 mın
Úı tapsyrmasyn tekserý 5mın
Muǵalimniń is - áreketi
Qyzyǵýshylyqty oıatý
Sálemdesý arqyly synypta psıhologıalyq ahýaldy qalyptastyrý
Turmys - salt jyrlary jáne onyń túrleri týraly suraımyn
Adamnyń týýynan bastap, qartaıǵanǵa deıingi ómir jolynyń ár kezeńin atap ótý, oǵan arnap óleń - jyr shyǵarý qazaq halqynyń ejelgi dástúri bolǵan. Bala týǵanda eldi jınap "shildehana" jasaý, azan shaqyryp, at qoıǵyzý, besikke salý, aıaǵyn apyl - tapyl basa bastaǵan kezde "tusaý kesý", alǵash ret jolǵa shyqsa "toqym qaǵar", bes jasqa kelgende "atqa mingizý", mektepke oqýǵa barǵanda "til ashar" toılaryn jasaý sekildi salt - dástúrler saqtalǵan. Osyndaı salttan týǵan óleńniń biri — besik jyry. Balany besikke salýdy qazaqtar qýanyshpen toılap ótkizgen. Muny da oıyn - saýyqqa aınaldyrǵan. Onda aıtylatyn óleń - jyrlarda jas bala deni saý, eńbek súıgish, ónerli, elin qorǵaýshy er - azamat bolyp ósse eken degen tilek baıqalady.
"Besik jyrynda " ananyń balaǵa degen meıiri, mahabbaty jyrlanady.
Máselen:
Áldı, bópem, áldı - aı!
Aınalaıyn shyraǵym,
Kólge bitken quraǵym.
Jaǵamdaǵy qundyzym,
Aspandaǵy juldyzym,
Áldı, bópem, áldı - aı!
Kitappen jumys: Kitaptan óleńderdi mánerlep, naqyshyna keltire oqıdy.
Adamnyń dúnıege kelýi qandaı zańdy qubylys bolsa, dúnıeden ótýi de sondaı zańdylyq. Týý, ósý, ólý, qaıta jańǵyrý — tabıǵatqa tán nárse. Adam da — tabıǵattyń perzenti. Adam dúnıege jylap kelip, jylap ketedi. Tirshiliktegi qýanysh sezimin, ómiriniń ár kezeńin óleń - jyrmen órnekteý qandaı zańdy bolsa, ólimmen baılanysty qaıǵy, muń - sherdi de osylaı atap ótý ejelgi el dástúri bolǵan. Qazaqtyń uly aqyny Abaıdyń "Týǵanda dúnıe esigin ashady óleń, óleńmen jer qoınyna kirer deneń" deýi osy jaǵdaıdy sıpattaýdan týǵan. Adam ólimimen baılanysty kóńildegi muń - sherdi, qaıǵy - qasiretti syrtqa shyǵarǵan óleń - jyrlardy kóńil - kúıimen baılanysty týǵan shyǵarmalar deımiz. Olar qoshtasý, estirtý, joqtaý bolyp úshke bólinedi.
Qoshtasý. Qoshtasý óleńiniń negizińde belgili bir qaıǵyly hal jatady. Qazaq halqy óziniń tarıhynda talaı aýyr kúnderdi basynan keshirdi. Jat jurttyq jaýlarmen soǵys kezinde kir jýyp, kindik kesken jerin tastap, qonys aýdarýǵa týra keldi.
Tipti tynyshtyq zamannyń ózinde de halyqtyń aıaýly aqyndary, sheshenderi, jyrshylary eliniń han - sultandarymen kelise almaı, basqa jaqqa ketýge májbúr bolǵan kezder bar. Sondaılardyń keıbireýleri patsha úkimetimen, baı, bolystarmen ustasyp, Sibirge jer aýdaryldy. Kútpegen jerden súıikti balasynan, súıgen jarynan aıyryldy. Mine, osyndaı jaǵdaılarǵa baılanysty qoshtasý óleńderi paıda boldy.
Qoshtasý óleńderiniń taqyryby ár alýan bolsa da, mazmuny, túri tórkindes keledi. Olardyń qaı - qaısysynda bolsa da kóńil kúıi, eline, jerine, ǵashyq jaryna, ata - anasyna, týǵan - týysqanyna degen mahabbat, súıispenshilik sezimi bildiriledi.
Kitappen jumys: Kitaptan óleńderdi mánerlep, naqyshyna keltire oqıdy.
Qyz uzatý toıynda toıbastar, syńsý, jar - jar; kelin túsiretin aýylda betashar óleńderi aıtylǵan.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Bilimdilik: Orta ǵasyrlar kezindegi Qazaqstan jerindegi qalyptasqan jaǵdaılardy qamtı otyryp, Qazaq handyǵynyń qurylýyn jáne ony basqarǵan handar jaıynda bilimderin pysyqtaý. XY - XYII ǵasyrdaǵy qa...
