Saıahat sabaq
Qaraǵandy oblysy, Nura aýdany,
Q. Shaımenov atyndaǵy orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi
Jaǵalbaıly Raıhan Ospanqyzy
İ. Sabaqtyń taqyryby: Bilim eline saıahat.
İİ. Sabaqtyń maqsaty: 1. Oqýshylardyń sóz taptary týraly alǵan bilimderin, túsinikterin bekitý.
2. Oqýshylardyń aqyl - oıyn, baıqaǵyshtyq qabiletterin, sózdik qorlaryn, sóıleý tilin damytý.
3. Oqýshylardy adamgershilikke, uqyptylyqqa baýlý.
İİİ. Sabaqtyń túri: Saıahat sabaǵy.
IV. Kórnekilikter: Keste, karta, dıdaktıkalyq Tapsyrmalar t. b.
V. Sabaqtyń ádisi: Suraq - jaýap.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Qazaq tilim - óz tilim, ana tilim
Abaı, Muhtar sóılegen dana tilim.
Qasterleıdi ul - qyzyń máńgi seni,
Bolashaǵym, baqytym, dara tilim.
– Mine, balalar, kemeńger ǵulama aqyn – jazýshylarymyzdyń tili - týǵan qazaq tilimi, qazir qazaq tili sabaǵy.
2. Úı Tapsyrmasyn tekserý.
- Qazaq alfavıtinde neshe árip jáne tańba bar? 40árip, 2tańba bar.
- Daýysty dybystar neshege bólinedi?
Jýan dybystar: a, o, u, y(ý)
Jińishke dybystar: á, i, e, ó, ú, ı,(ý)
- Daýyssyz dybystar neshege bólinedi:
Qatań – k, q, p, s, t, f, h, ch, s, sh, sh.
Uıań - b, v, g, ǵ, d, j, z.
Úndi - ı, l, m, n, ń, r, ý, h
3. Psıhologıalyq daıarlyq: Balalar bir - birine tilek aıtady.
4. Bilimderimizdiń artyp, sóz baılyǵymyzdyń molaıǵanyn kórsetý úshin, búgingi sabaqta
«Bilim eline saıahat jasaımyz».
Saıahatqa shyqpas buryn dápterimizdi ashyp, búgingi kún retin jazyp, synyp jumysyn oryndaımyz.
A) Oı ashar. Kóp núkteniń ornyna tıisti áripti jazý.
K... n, d... pter, mekt... p, bal... qshy, q... lam, bór... k, qoz.., aý....
- Al, balalar, «Bilim eline» saıahatqa shyǵamyz. Saıahatta biz sendermen kóp nárselerdi kóremiz. Túrli kedergilerge kezdesemiz.
- Aldymen qandaı aıaldamalarǵa toqtaıtynymyzdy bilýimiz kerek.
- Ol úshin mynaý qorjynnan biz karta – sqemany alýymyz kerek.
- Bizge áje Tapsyrma berip otyr. Eger biz sol Tapsyrmalardy oryndasaq, sonda ǵana kartany alamyz.
- 1. Mátin degen ne?
- 2. Mátinniń túrlerin ata?
- 3. Mátinge at qoıý degenimiz ne?
- 4. Mátindegi negizgi oı degen ne?
- Al, endi avtobýsqa minýimiz kerek. Biraq avtobýstyń esigi jabyq. Esikti ashý úshin biz kelesi Tapsyrmany oryndaýymyz kerek.
- Jaı sóılem degenimiz ne? Qurmalas sóılem degenimiz ne?
Bir ǵana tıanaqty oıdy bildiretin dara sóılemdi jaı sóılem deımiz.
- Eki nemese odan da kóp jaı sóılemnen quralǵan sóılemdi qurmalas sóılem deımiz.
Mysal keltirý: Ańshy qaqpan quryp, qusbegi búrkit saldy. Ańshy qaqmap qurdy. Qusbegi búrkit saldy.
- Al, endi jol júreıik.
1 - aıaldama: «Mektep» aıaldamasy.
Sóz jumbaq sheshemiz.
1. Bilimniń dánin teredi,
Balaǵa bilim beredi. (ustaz).
2. Saǵat saıyn qaǵyldy, tek mektepten tabyldy (qońyraý).
3. Bilimniń mol syıy asy, balǵyndardyń uıasy. (Mektep)
- Balalar, sóz jumbaqty oqyp qandaı sóz oqydyq. Zat.
- Zat dep neni aıtamyz?
- Ózimizdiń bárin qorshaǵan nárselerdiń bári zattar. Mysal keltir:
- Zat esim degenimiz ne?
- Negizgi zat esim degenimiz - bólshekteýge kelmeıtin túbir. (At, ý, bor, t. b.)
- Túbir sózge jurnaq jalǵaný arqyly jasalǵan zat esimdi týyndy zat esim deımiz. (isker, baılyq, kezekshi.)
Tapsyrma №1. Negizgi zat esimderge - shy, shi jurnaqtaryn jalǵap, týyndy zat esim jasa
Kúı, órmek, jylqy, sýret, án.
Tapsyrma №2. Týyndy zat esimderden negizgi zat esimdi ajyratyp jaz.
Dostyq, batyrlyq, sózdik, balalyq.
▪ Jalpy esim degenimiz ne?
Birtektes zattardyń
jalpy ataýy
qala, ózen, kisi.
▪ Jalqy esim degenimiz ne?
Birtektes zattardyń óz ishindegi jekelegen
ataýlary: Almaty, Ertis, Alataý.
Tapsyrma №3 Jalpy esimdi bir baǵanǵa terip jazý, jalqy esimdi ekinshi baǵanǵa jaz:
İrimshik, Gúlnar apaı, qala, Astana, dombyra, Qaraǵandy, búldirgen, Saryarqa, baspaldaq.
Septik jalǵaýlary degenimiz ne?
Sóılemdegi sózderdi bir - birimen baılanystyrý úshin jalǵanatyn jalǵaýlardy septik jalǵaýlary deımiz.
Septikti atandar:
Tapsyrma № 3 sýretshi, balyq sózderin septep jaz.
2 - aıaldama: « Bilgirler» aıaldamasy.
Sóz jumbaqty sheshý:
1. Apta kúni (senbi)
2. Tamaq ishýde qoldanylatyn buıymdar (ydys).
3. Qasıetti taǵam (nan)
4. Sútten jasalǵan taǵam.(irimshik)
5. Bilim beretin oryn (mektep)
- Sóz tizbekti durys sheshsek qandaı taqyryp shyǵyp tur (syn esim)
- Syn esim týraly ne bilemiz?
- Dara syn esim.
Bir ǵana sózden turyp, zattyń syndyq belgisin bildiredi. Aq, boıshań, balasyz.
- Kúrdeli syn esim degenimiz – keminde eki sózdiń tirkesýinen jáne qosarlanýynan bolyp, zattyń syndyq belgisin bildiredi. Óte jaqsy, tap - taza, kóp balaly.
Negizgi s. e.
- eshbir qosymshasyz negizgi túbir kúıindegi syn esim. Sary, tereń.
Túbir sózge jurnaq jalǵaný arqyly jasalǵan syn esimdi týyndy syn esim deımiz. ónerli, kúshti.
Tapsyrma №4
Sózderdiń ishinen týyndy sózderdi terip jaz.
Aq, álsiz, bilgish, kók, ashshy, sózsheń, tar, tapqyr,
Tapsyrma №5 kóp núkteniń ornyna tıisti syn esimdi qoıyp, kóshirip jazý.
Zattyń túrin, túsin bildiretin sózder:.........
Kólemdik, salmaqtyq belgisi:............
Dámin, ıisin:......
(aq, qara, bıik, alasa, uzyn, kók, tátti,, ashshy, jupar, qyshqyl.)
3 - aıaldama: «Tapqyrlar» aıaldamasy.
Balalar, bárimiz birlese otyryp, maqal - mátelderdiń jalǵasyn tez taýyp, suraqtarǵa jaýap bere alsaq, sózjumbaq sheshiledi.
1. Adamnyń arqaýy ne? (as)
2. Olaqtan kim jaman? (salaq)
3. Eńbek adamnyń ekinshinesi? (Anasy)
4. Nesiz kúnin joq?(bilimsiz)
5. kitap - bilim nesi (besigi)
6. Sózdiń kórki ( maqal).
4 - aıaldama: «Oıshyldar»
Sózjumbaqty sheshý
1. Mal ónimi (et).
2. Jyl mezgili (kóktem)
3. Sútten jasalatyn taǵam.(irimshik)
4. Ýaqyt birligi (saǵat)
5. Ákeniń ákesi.(ata)
6. Aýrýdy emdeýshi (dáriger)
7. Baqyt qusy (kógershin)
Etistik degenimiz ne?
Bolymdy
Jáne bolymsyz etistik degenimiz ne?
Bolymdy etistik - is - árekettiń júzege asýyn bildiredi. Kel, sanady,
- bolymsyz etistik - is - árekettiń bolmaýyn, júzege aspaýyn bildiredi ma - me - pa - pe – ba - be jurnaqtarynyń jalǵanýy nemese joq, emes sózderiniń tirkesýi arqyly jasalady.
Etistiktiń shaqtaryń ata.
Oqýlyqpen jumys
Úı jumysy
Q. Shaımenov atyndaǵy orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi
Jaǵalbaıly Raıhan Ospanqyzy
İ. Sabaqtyń taqyryby: Bilim eline saıahat.
İİ. Sabaqtyń maqsaty: 1. Oqýshylardyń sóz taptary týraly alǵan bilimderin, túsinikterin bekitý.
2. Oqýshylardyń aqyl - oıyn, baıqaǵyshtyq qabiletterin, sózdik qorlaryn, sóıleý tilin damytý.
3. Oqýshylardy adamgershilikke, uqyptylyqqa baýlý.
İİİ. Sabaqtyń túri: Saıahat sabaǵy.
IV. Kórnekilikter: Keste, karta, dıdaktıkalyq Tapsyrmalar t. b.
V. Sabaqtyń ádisi: Suraq - jaýap.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Qazaq tilim - óz tilim, ana tilim
Abaı, Muhtar sóılegen dana tilim.
Qasterleıdi ul - qyzyń máńgi seni,
Bolashaǵym, baqytym, dara tilim.
– Mine, balalar, kemeńger ǵulama aqyn – jazýshylarymyzdyń tili - týǵan qazaq tilimi, qazir qazaq tili sabaǵy.
2. Úı Tapsyrmasyn tekserý.
- Qazaq alfavıtinde neshe árip jáne tańba bar? 40árip, 2tańba bar.
- Daýysty dybystar neshege bólinedi?
Jýan dybystar: a, o, u, y(ý)
Jińishke dybystar: á, i, e, ó, ú, ı,(ý)
- Daýyssyz dybystar neshege bólinedi:
Qatań – k, q, p, s, t, f, h, ch, s, sh, sh.
Uıań - b, v, g, ǵ, d, j, z.
Úndi - ı, l, m, n, ń, r, ý, h
3. Psıhologıalyq daıarlyq: Balalar bir - birine tilek aıtady.
4. Bilimderimizdiń artyp, sóz baılyǵymyzdyń molaıǵanyn kórsetý úshin, búgingi sabaqta
«Bilim eline saıahat jasaımyz».
Saıahatqa shyqpas buryn dápterimizdi ashyp, búgingi kún retin jazyp, synyp jumysyn oryndaımyz.
A) Oı ashar. Kóp núkteniń ornyna tıisti áripti jazý.
K... n, d... pter, mekt... p, bal... qshy, q... lam, bór... k, qoz.., aý....
- Al, balalar, «Bilim eline» saıahatqa shyǵamyz. Saıahatta biz sendermen kóp nárselerdi kóremiz. Túrli kedergilerge kezdesemiz.
- Aldymen qandaı aıaldamalarǵa toqtaıtynymyzdy bilýimiz kerek.
- Ol úshin mynaý qorjynnan biz karta – sqemany alýymyz kerek.
- Bizge áje Tapsyrma berip otyr. Eger biz sol Tapsyrmalardy oryndasaq, sonda ǵana kartany alamyz.
- 1. Mátin degen ne?
- 2. Mátinniń túrlerin ata?
- 3. Mátinge at qoıý degenimiz ne?
- 4. Mátindegi negizgi oı degen ne?
- Al, endi avtobýsqa minýimiz kerek. Biraq avtobýstyń esigi jabyq. Esikti ashý úshin biz kelesi Tapsyrmany oryndaýymyz kerek.
- Jaı sóılem degenimiz ne? Qurmalas sóılem degenimiz ne?
Bir ǵana tıanaqty oıdy bildiretin dara sóılemdi jaı sóılem deımiz.
- Eki nemese odan da kóp jaı sóılemnen quralǵan sóılemdi qurmalas sóılem deımiz.
Mysal keltirý: Ańshy qaqpan quryp, qusbegi búrkit saldy. Ańshy qaqmap qurdy. Qusbegi búrkit saldy.
- Al, endi jol júreıik.
1 - aıaldama: «Mektep» aıaldamasy.
Sóz jumbaq sheshemiz.
1. Bilimniń dánin teredi,
Balaǵa bilim beredi. (ustaz).
2. Saǵat saıyn qaǵyldy, tek mektepten tabyldy (qońyraý).
3. Bilimniń mol syıy asy, balǵyndardyń uıasy. (Mektep)
- Balalar, sóz jumbaqty oqyp qandaı sóz oqydyq. Zat.
- Zat dep neni aıtamyz?
- Ózimizdiń bárin qorshaǵan nárselerdiń bári zattar. Mysal keltir:
- Zat esim degenimiz ne?
- Negizgi zat esim degenimiz - bólshekteýge kelmeıtin túbir. (At, ý, bor, t. b.)
- Túbir sózge jurnaq jalǵaný arqyly jasalǵan zat esimdi týyndy zat esim deımiz. (isker, baılyq, kezekshi.)
Tapsyrma №1. Negizgi zat esimderge - shy, shi jurnaqtaryn jalǵap, týyndy zat esim jasa
Kúı, órmek, jylqy, sýret, án.
Tapsyrma №2. Týyndy zat esimderden negizgi zat esimdi ajyratyp jaz.
Dostyq, batyrlyq, sózdik, balalyq.
▪ Jalpy esim degenimiz ne?
Birtektes zattardyń
jalpy ataýy
qala, ózen, kisi.
▪ Jalqy esim degenimiz ne?
Birtektes zattardyń óz ishindegi jekelegen
ataýlary: Almaty, Ertis, Alataý.
Tapsyrma №3 Jalpy esimdi bir baǵanǵa terip jazý, jalqy esimdi ekinshi baǵanǵa jaz:
İrimshik, Gúlnar apaı, qala, Astana, dombyra, Qaraǵandy, búldirgen, Saryarqa, baspaldaq.
Septik jalǵaýlary degenimiz ne?
Sóılemdegi sózderdi bir - birimen baılanystyrý úshin jalǵanatyn jalǵaýlardy septik jalǵaýlary deımiz.
Septikti atandar:
Tapsyrma № 3 sýretshi, balyq sózderin septep jaz.
2 - aıaldama: « Bilgirler» aıaldamasy.
Sóz jumbaqty sheshý:
1. Apta kúni (senbi)
2. Tamaq ishýde qoldanylatyn buıymdar (ydys).
3. Qasıetti taǵam (nan)
4. Sútten jasalǵan taǵam.(irimshik)
5. Bilim beretin oryn (mektep)
- Sóz tizbekti durys sheshsek qandaı taqyryp shyǵyp tur (syn esim)
- Syn esim týraly ne bilemiz?
- Dara syn esim.
Bir ǵana sózden turyp, zattyń syndyq belgisin bildiredi. Aq, boıshań, balasyz.
- Kúrdeli syn esim degenimiz – keminde eki sózdiń tirkesýinen jáne qosarlanýynan bolyp, zattyń syndyq belgisin bildiredi. Óte jaqsy, tap - taza, kóp balaly.
Negizgi s. e.
- eshbir qosymshasyz negizgi túbir kúıindegi syn esim. Sary, tereń.
Túbir sózge jurnaq jalǵaný arqyly jasalǵan syn esimdi týyndy syn esim deımiz. ónerli, kúshti.
Tapsyrma №4
Sózderdiń ishinen týyndy sózderdi terip jaz.
Aq, álsiz, bilgish, kók, ashshy, sózsheń, tar, tapqyr,
Tapsyrma №5 kóp núkteniń ornyna tıisti syn esimdi qoıyp, kóshirip jazý.
Zattyń túrin, túsin bildiretin sózder:.........
Kólemdik, salmaqtyq belgisi:............
Dámin, ıisin:......
(aq, qara, bıik, alasa, uzyn, kók, tátti,, ashshy, jupar, qyshqyl.)
3 - aıaldama: «Tapqyrlar» aıaldamasy.
Balalar, bárimiz birlese otyryp, maqal - mátelderdiń jalǵasyn tez taýyp, suraqtarǵa jaýap bere alsaq, sózjumbaq sheshiledi.
1. Adamnyń arqaýy ne? (as)
2. Olaqtan kim jaman? (salaq)
3. Eńbek adamnyń ekinshinesi? (Anasy)
4. Nesiz kúnin joq?(bilimsiz)
5. kitap - bilim nesi (besigi)
6. Sózdiń kórki ( maqal).
4 - aıaldama: «Oıshyldar»
Sózjumbaqty sheshý
1. Mal ónimi (et).
2. Jyl mezgili (kóktem)
3. Sútten jasalatyn taǵam.(irimshik)
4. Ýaqyt birligi (saǵat)
5. Ákeniń ákesi.(ata)
6. Aýrýdy emdeýshi (dáriger)
7. Baqyt qusy (kógershin)
Etistik degenimiz ne?
Bolymdy
Jáne bolymsyz etistik degenimiz ne?
Bolymdy etistik - is - árekettiń júzege asýyn bildiredi. Kel, sanady,
- bolymsyz etistik - is - árekettiń bolmaýyn, júzege aspaýyn bildiredi ma - me - pa - pe – ba - be jurnaqtarynyń jalǵanýy nemese joq, emes sózderiniń tirkesýi arqyly jasalady.
Etistiktiń shaqtaryń ata.
Oqýlyqpen jumys
Úı jumysy
You Might Also Like
