InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Ulttyq kod: ulttyq mádenıet, salt - dástúrimiz
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa qazaq halqynyń salt - dástúri týraly bilimderin terendetý. Qazaq halqynyń adamgershilik qasıetteriniń halyqtyń salt - dástúrimen sabaqtastyǵyn túsindirý, elimizdiń keıbir salty men yrymdaryn úıretý. Ulttyq mádenıetke, halqymyzdyń tarıhyna qyzyǵýshylyq, óz halqynyń salt - dástúrin saqtaýǵa, damytýǵa daıyn azamatty qalyptastyrý. Imandylyq, ınabattylyq, izettilik qasıetterin qalyptastyrý. Adamgershilikke, elin súıýge, qurmetteýge tárbıeleý
Damytýshylyq: Materıaldyq mádenıet týraly túsinikterin keńeıtý,
mádenıetti jan - jaqty qyrynan tanı bilýge kómektesý, qazaq halqynyń materıaldyq murajaıyna saıahat jasata otyryp, bilimderin eske túsirý arqyly damytý.
Tárbıelik: Qazaq halqynyń baı mádenıetine degen qyzyǵýshylyqtaryn odan ári damytý, estetıkalyq tárbıe berý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interaktıvti taqta, prezentasıa, flıpchart, kitap kórmesi, býkletter.
Sabaqtyń ádisi: baıandaý, suraq - jaýap, pikir almasý, bilim alýshylardyń shyǵarmashylyq jumysy, t. b
Pánaralyq baılanys: ádebıet, orys ádebıet, qazaq tili, tarıh, óner.

Muǵalim: Sálemetsizder me, balalar! Biz qazir sizdermen salt - dástúrimiz týraly áńgime qozǵaımyz. Ár ulttyń ózindik erekshelikteri bolatyny belgili. Bizdiń tárbıemiz ananyń aq sútinen, ana áldıinen, atanyń qasıetti sózderinen bastaý alady. Bizdiń halqymyzdyń tárbıe tásilderi men tájirıbeleri óte kóp. Halqymyzdyń ádet - ǵurpyn, dástúrin, tarıhyn bilý, ony qasterleý – árqaısymyzdyń boryshymyz. Búgin biz osy halqymyzdyń asa qadirli salt - dástúrlerine, tarıhyna, bizge qaldyrǵan muralaryna arnalady. Ata - babamyzdyń qasterlep kelgen, biz bilmeıtin álde de kóp tarıhı mańyzdylyǵy zor muralary kóp, bizge aıtatyn ósıetteri, bizge qaldyrǵan tarıhı baılyqtary kóp.

İ. Uıymdastyrý kezeńi: sálemdesý, túgendeý, sergitý, topqa bólý
«Salt - dástúrin bilgen - elin súıgen azamat» (Ár top ózderine berilgen dástúrdi túsindirip berýi kerek, durys jaýapqa bir upaı beriledi).
«Mádenıet» tobynyń suraqtary:
1. Baıǵazy - balalardyń, jastardyń jańa kıimi, qýanyshty sátterge beriletin syı
2. Tábárik - bireý oıyn toıda júlde alsa nemese qudalyq salt - dástúrde káde bolsa, odan janyndaǵylarǵa úles berýi.
3. Káde - aıtta, oıyn toıda meıramdarda beriletin syı. Toı kádeleri toıbastar, aıttyq, kórimdik, tábárik, jyrtys, sarqyt.
4. Jeti ata - Bala, Áke, Ata, Arǵy ata, Baba, Túp ata, Tek ata.
5. Qazan shegeleý - ázil - qaljyńy jarasqan adamdar biriniń úıine bas qosyp baryp «osy úıdiń qazanyn shegeleı keldik», - deıdi. Úı ıesi qonaq jaılylyq tanytyp, olarǵa qonaqasy beredi. Demek «qazan shegeleý» qonaq bola keldik degen uǵymdy bildiredi.
6. Qoryqtyq quıý - áldeneden qoryqqan, shoshynǵan adamǵa qoryqtyq quıyp em jasaıdy
7. Ushyqtaý - tamaqtan, ıisten ushynǵan adamdy ushyqtaý

«Tulpar» tobynyń suraqtary:
1. Tusaýkeser toıy - sábı júre bastaǵan kezde ata – anasy «balam tez júrip ketsin»degen oımen jasalady. Arnaıy jip daıyndap, jyldam júretin adamǵa qıdyrady.
2. Tilashar toıy - búldirshinniń tili jeke – jeke sózderdi aıtýǵa ıkemdele bastaǵan kezde, tili tez shyǵýy úshin dástúrli «tilashar»toıy yrymyn jasaıdy.
3. Atqa mingizý toıy - balanyń býyny bekip, at ústinde ózin - ózi ustap otyra alatyndaı jaǵdaıǵa jetkende ashamaı erge mingizip úıretedi.
4. Súndet toıy - er balalardy 5 - 7 ne 9 jasynda súndetke otyrǵyzady.
5. Toqymqaǵar - bala birinshi ret úıinen alysqa jolaýshylaǵanda ótkiziledi.
6. Qymyzmuryndyq - jaz toıy bolyp, mamyr aıynan bastap maýsym aıyna sozylatyn úlken toı. Osy kezde mal otyǵyp, bıeler jelige baılanyp, qymyz jınalyp, aǵaıyn - jekjattar birin - biri qymyzǵa shaqyrady. Quran oqyp, mal soıylyp, túrli oıyn - saýyqtar, jarystar uıymdastyrylady. Osy kezde túrli toı - tomalaqtar da ótkiziledi.
7. Mızam (Saban toı) - kúz aıynda dıqandar men baǵbandardyń qurmetine arnalǵan toı. Bul toıda túrli jarystar men oıyn - saýyqtar ótkizildi.

Jambyl oblysy, Jýaly aýdany,
B. Momyshuly aýyly № 29 Aleksandr Gersen orta mektebi
Madıbekova B. A.

Ulttyq kod: ulttyq mádenıet, salt-dástúrimiz. júkteý
Ulttyq kod: ulttyq mádenıet, salt-dástúrimiz. slaıdyn júkteý