InfoHub Logo

Адамзат даму жолында әрдайым мейірім мен адамгершілік ұғымдарын ең асыл құндылықтар ретінде бағалап келді. Бірақ бүгінгі жаһандану дәуірінде адамдар арасындағы қарым-қатынас салқындай түсті, мейірімділік орнын өзімшілдік, немқұрайлылық және қатігездік басып келеді. Бұл өзгерісті көпшілік аңғарып отыр, бірақ оның себептері мен салдарын терең түсіну әркімнің міндеті емес. Осы мақалада біз адамдардың неге мейірімсіз болып бара жатқанын саралап, себеп-салдарын және оны еңсерудің мүмкін жолдарын қарастырамыз.

Мейірімсіздік — басқа адамның сезімін елемеу, оған жанашыр болмау, қиын жағдайында қол ұшын созбау секілді көріністер арқылы байқалады. Бұл қасиет қоғамда жайылған сайын өзара сенім азайып, адамдар бір-біріне жатырқай қарай бастайды. Мейірімсіздік тек ашық агрессия түрінде емес, бейжайлық, суық сөздер мен әрекеттер арқылы да білінеді.

XXI ғасыр — ақпарат пен технология ғасыры. Әлеуметтік желілер, мессенджерлер адамдардың бір-бірімен шынайы байланыс орнатуына кедергі келтірді. Экранның ар жағындағы диалогтарда эмоция толық жеткізілмейді. Нәтижесінде эмпатия қабілеті төмендеп, адамның басқаның жағдайын сезінуі азаяды. Жасанды интеллектпен қарым-қатынас артқан сайын адам мен адам арасындағы жанды байланыс сирей түседі.

Қазіргі өмір салты — үнемі асығыстық пен мақсат қуған күйзеліс үстінде өтіп жатыр. Адамдарда басқаға көңіл бөлуге, қайырым жасауға уақыт та, күш те қалмайды. Өз мәселелеріне көміліп, басқаға мейірім таныту "артық күш" болып көрінеді. Стресс – мейірімнің ең үлкен жауы.

Отбасылық құндылықтар мен дәстүрлердің босауы — мейірімділік дағдыларының ұмыт болуына әкелді. Бұрынғы қазақы тәрбие — үлкенді құрметтеу, кішіге қамқор болу, жетім мен жесірге сүйеу болу – бүгінгі таңда сирек көрініс тапқан құбылысқа айналып отыр. Балалар материалдық игіліктерге үйір болып өседі, ал рухани құндылықтарға басымдық берілмейді.

Әділетсіздік пен теңсіздік адамдардың жүрегіне реніш пен ашу ұялатады. Біреу әділетсіздік көрген сайын, айналаға деген сенімі азаяды, жанашырлық орнына өшпенділік қалыптасады. Әсіресе кедей мен бай арасындағы алшақтық үлкейген сайын, өзара түсіністік пен мейірім сирей түседі.

Бүгінгі қоғамда табыс, атақ, билік басты мақсаттарға айналды. Рухани құндылықтар екінші орынға ығысты. "Неғұрлым көп алсам" деген ұстаным — адамдардың бір-біріне деген мейірімін тұншықтырды. Пайдакүнемдік пен өзімшілдік қалыпты құбылыс ретінде қабылданып жатыр.

Мейірімділік азайған сайын қоғамда:

Сенімсіздік күшейеді,жалғыздық мәселесі артады,суицид пен психологиялық аурулар көбейеді,қылмыс пен зорлық-зомбылық деңгейі жоғарылап әеуметтік байланыстар әлсірейді.

Бұл өз кезегінде қоғамның тұрақсыздануына және болашақтың бұлыңғырлануына алып келеді.Балаларды кішкентайынан мейірімділікке, жанашырлыққа баулу қажет. Бұл ата-ананың басты міндеті. "Біреуге жақсылық жасау — өзіңе жақсылық" екенін үйрету маңызды.

Медиа мен мәдениет саласында адамгершілік пен қайырымдылықты насихаттайтын фильмдер, бағдарламалар, жобалар көбейту керек. Қоғамда мейірімді адамдардың бейнесін идеал ретінде көрсету тиімді болмақ.Әлеуметтік әділеттілікті қамтамасыз ету

Билік органдары халықтың әл-ауқатын көтеруге, әділ мүмкіндіктер жасауға, теңдік орнатуға күш салуы тиіс. Әділетсіздік жойылған жерде мейірімге орын табылады.

Әр адам айналасындағы адамдарға жылы сөз айту, көмек қолын созу, кішкентай ізгі әрекеттер жасау — қоғамды өзгерту жолындағы алғашқы қадам.

Адамзат табиғатынан мейірімді. Бірақ қоғамның жылдам өзгеруі, материалдық дүниенің алға шығуы сияқты факторлар жүректегі жылуды мұздатты. Егер біз осы өзгерістерге қарсы тұрып, әрқайсымыз өз ішкі мейірімділігімізді сақтасақ, қоғамды да, болашақты да жарқын ете аламыз. Мейірімділік — адам баласының ең ұлы күші. Сол күшті жоғалтпау – әрқайсымыздың борышымыз.

Автор: Бердалы Ораз Ғабитұлы(ЖурФак 3 курс студенті)