ءاتىر ءيىسى
جاڭبىردان كەيىنگى كۇزگى دىمقىل توپىراقتىڭ ءيىسى اۋاعا تاراپ، ءۇي ءىشى سالقىن تارتا باستاپتى. دەنەسى توڭازىعانىن سەزىپ، تىتىركەنىپ كەتتى دە، جەڭىل جامىلعىمەن قىمتانىپ، اس ۇيگە كىردى، تەرەزەسى اشىق قالعان ەكەن، سىرتتان كەشكى كوشە شامىنىڭ ءالسىز جارىعى جىلتىراپ كوزگە شالىنادى. تەرەزەنى جابا بەرگەندە ىشكە سەرپىلگەن اۋامەن ىرعاتىلعان تورعىن پەردە بەتىن شارپىدى. ءبىر ءتاتتى كۇي كەشىپ، تاناۋىن تولتىرا سالقىن، تازا اۋانى سىمىرە ىشكە تارتتى. وسى ءسات ۇيالى تەلەفون قوڭىراۋى شىلدىرلاي جونەلدى. جەڭىل قادام الىپ، اياق ۇشىمەن عانا جورعالاي جاتىن بولمەگە جۇگىردى. توسەكتىڭ ۇستىندەگى ۇيالى تەلەفون تىنىمسىز بەزەكتەپ جاتىر. ەكرانىنان الدە ءبىر كەلىستى جىگىتتىڭ فوتوسۋرەتى كورىندى. اقتوتىنىڭ ءجۇزى بال-بۇل جانىپ، ەزۋىنە كۇلكى ۇيىرىلە ادەمى جىگىتتىڭ ءجۇزىن ءبىر سيپاپ جىبەرىپ، تەلەفوندى قۇلاعىنا تاقادى.
— سالەم بەردىك، كەربەز قىز! كەلىپ قالدىق ەسىگىڭنىڭ الدىنا، — دەپ اۋەندەتە سويلەدى داۋىس.
— كەلىپ قالساڭ قۇتتى بولسىن. كۇت ەندى.
— مايىسىپ، بەت-اۋىزىڭدى سىزعىلاپ وتىرىپ الماي تەزدەت وندا، ونسىزدا حور قىزىنان كەم ەمەسسىڭ.
— ەكى كوزىڭ ءتورت بولادى ءالى...
— تاڭ اعارىپ اتقانشا شىداۋعا بارمىن.
— جارايدى، زىرىلداي بەرمە، شىعامىن ءقازىر.
«ءومىرى كوڭىلدى ءوزى» دەپ كۇبىرلەپ قويدى قىز تۇتقانى قويىپ جاتىپ. ۇنەمى جاراسىمدى كيىنىپ، جاعىمدى ءاتىر سەۋىپ جۇرەدى، ناعىز سەرى عوي، شىركىن... تەك ءۇشىنشى رەت كەزدەسكەلى تۇرسا دا، ازىلدەرى جاراسىپ، تەز ءتىل تابىسىپ كەتكەنىنە تاڭ. ءوزىن قالاي كۇتىپ وتىرعانىن ەلەستەتىپ، وزىنەن ءوزى كۇلىمدەپ، تەزدەتىپ تارانىپ، سىلاندى دا، كولبىرەگەن ادەمى كوك كويلەكتىڭ سىرتىنان ۇزىن ەتەكتى، جەڭىل كۇزدىك ىشىگىن كيىپ، سىرتقا قاراي بەتتەدى.
ەسىك الدىنا شىققاندا مەرسەدەس اۆتوكولىگىنىڭ جانىندا ءبىر شوق روزا ۇستاعان جىگىت قارسى الدى. بەتىنە بەتىن تيگىزىپ، ادەپپەن امانداستى دا، كولىكتىڭ ەسىگىن اشىپ، قۇرمەتتى يشارا جاسادى. بار قىلىعى تارتىمدى، قانداي جايلى جان دەپ قىز قۋانىش سەزىندى.
كولىكتىڭ ىشىنەن دە جاعىمدى ءاتىر ءيىسى اڭقىپ تۇر. جىگىت جىميىپ «كەتتىك» دەدى دە، كولىك كەڭ كوشەنى بويلاپ زاۋلاي جونەلدى. زىمىراعان كولىك، ادەمى جىگىت، قونىمدى ءازىل مەن جاعىمدى ءاتىر ءيىسى قىز كوڭىلىن ماسايراتتى. ءجوندى ىرعاعى دا جوق، اسىعىس ايتىلعان رەپ تە بۇل جولى ونشا جاعىمسىز كورىنگەن جوق. ءبىراق جىگىتتىڭ ۇنەمى رەپ تىڭدايتىنىن ەندى عانا بايقاعان سەكىلدى. وسىنشا ادەمى كوڭىل-كۇي مەن جاراسىم سىيلاعانى ءۇشىن جىگىتتىڭ تالعامىنا دا قۇرمەت قىلىپ، مۋزىكانى اۋىستىرۋدى تالاپ ەتكەن جوق، داۋرىعىڭقىراپ كەتكەن دىبىستى ءسال باسەڭدەتىپ قويدى.
كەشكى كوشەنىڭ ءارىن كەلتىرىپ، ماڭدايشاسىنداعى قىزىل-جاسىل شامدارى جالتىلداپ، سازدى ۆالس اۋەنى ويناعان شاعىن كافەنىڭ الدىنا كەلىپ توقتادى. كوك كويلەكتى جاس سۇلۋ سەرى جىگىتكە ەركەلەي، كۇلىمدەي قاراپ، بىلەگىنەن ۇستاپ ىرعالا باسىپ كافەگە ەندى. ىشتەن جىلى اۋامەن بىرگە قۋىرعان ەتتىڭ، ءار ءتۇرلى تاماقتىڭ ءيىسى لاپ قويدى. ەكەۋى قول ۇستاسقان كۇيى وڭاشالاۋ ۇستەلدىڭ بىرىنە بارىپ وتىردى.
جىگىت الدىمەن ءوزى ءدامدى، قىمبات بىرنەشە تاعامدى اتاپ، قىزعا كەزەك بەردى. قىز جىگىت تاڭداعان تاماقتىڭ قۇنىن كورىپ، ءوزى دە سول شاماداعى اسقا زاكاز بەردى. جىگىت جۇزىنەن سابىرلى جىلىلىق ەسىپ، كوڭىلدى اڭگىمە باستادى. جوقتى-باردى ءسوز قىلىپ، اراسىندا بىرنەشە مارتە ۆالس بيلەپ قايتتى. جىگىتتەن تاراعان فرانسۋز ءاتىرىنىڭ ءيىسى قىزدىڭ ساناسىن جاۋلاپ، ونان ارمان قۇمار ەتكەندەي. ءبيى دە ىرعاقتى، كەلىسىمدى. مىقىنىنا جاقىنداتا ۇستاعان قارۋلى قولدىڭ ىستىق تابى دەنەسىنە جايىلىپ بارا جاتادى. ۇستەلگە وتىرعاندا جىگىت كەيبىر اپەندى دوستارىنىڭ قىلىقتارىن ايتىپ كۇلدى، قىز دا كۇلدى. ىشىنەن ءوزىنىڭ قۇربىلارى اراسىنان سونداي مىنەزدەس قىزداردى ىزدەستىرە باستادى. ءوزى جاقىن ارالاساتىن ءبىر قىز تۋرالى ەندى اڭگىمە باستاي بەرگەنى سول ەدى، جىگىتتىڭ ۇيالى تەلەفونى شىر ەتە قالدى. جىگىت تەلەفونعا ءسال قارادى دا، قىزىل تەتىكتى باسىپ، ۇستەلگە قويا سالدى.
— ول كىم؟
— ماڭىزدى ەمەس...
قوڭىراۋ قايتا شالىندى. جىگىت بۇل جولى دا كوتەرمەدى. قىز ءۇنسىز وتىرىپ قالدى. كوپ وتكەن جوق، قوڭىراۋ تاعى شالىندى.
— كوتەرە سالساڭشى ەندى!
— جوق، ەشتەڭەسى جوق.
— كىم ول سونشا؟
— جاي، بىرەۋ...
— ايتساڭشى...
قىز قويمادى.
— جاي، ءبىر قىز، بۇرىن ارالاسىپ ەدىك. ەندى ءبارى بىتكەنىن تۇسىنە الماي ءجۇر ءالى. حابارلاسپا دەسەم قويمايدى...
قىز ۇندەمەدى. ايتپاق بولعان اڭگىمەسىنىڭ دە كەتەۋى كەتكەندەي بولدى. ەندى ىرعاقتى، جىلدام بيلەرگە ارنالعان داڭعازا مۋزىكالار ويناي باستاپتى. ورتاداعى اشىق الاڭقايدا ءبىر توپ قىز، جىگىت جۇلقىنا بيلەپ ءجۇر. قاتارلاس ۇستەلدە ءۇش جاسامىس ايەل اراق ءىشىپ وتىر. وزگە دە ۋلاپ-شۋلاپ، قىزارا بورتكەن ادامداردىڭ قاراسى كوپ سەكىلدى. كافەنىڭ توبەسىندەگى الگىندە عانا قوسىلعان اينالمالى شام جارىق-جۇرق ەتىپ، ءتۇرلى-تۇستى جارىقتار شاشادى. قىزدىڭ مازاسى كەتە باستاعانداي بولدى.
— سىرتقا شىعايىقشى...
— نە بوپ قالدى؟
— مازام كەتىپ، مىناۋ داڭعازا مۋزىكا ۇناماي تۇر.
— وندا تىنىشتاۋ جەرگە بارايىق پا؟
— الدىمەن مىنا جەردەن شىعايىقشى...
— جاقسى، مەن ءسچوتتى تولەي سالايىن، سىرتتا كۇتە تۇر.
قىز تازا اۋاعا شىعىپ، تەرەڭ تىنىس الدى. مەزگىل ءتۇن ورتاسىنا تاقاعان سەكىلدى. كوشەدەگى قوزعالىس ازايىپ، كولىكتەر سايابىرسىپ قالعان. سوناۋ بيىكتەن دوڭگەلەنىپ اي كورىندى، ءار ءبىر تۇستا ءبىر ءوشىپ، ءبىر جانىپ جۇلدىزدار جىمىڭدايدى. كۇندە اسپانعا قاراي بەرمەيسىڭ عوي، قانداي ادەمى ەدى. كەڭسىرىگىنە اۋا تولتىرا قاتتى ءبىر تىنىس الىپ ەدى، جىگىت ءاتىرىنىڭ ءيىسى ءسىڭىپ الىپتى، سالقىن تۇنگى اۋامەن ارالاسىپ ىشكە ەندى. ساف اۋانىڭ ءوز ءيىسىن يىسكەي الماعانىنا رەنجىگەندەي تىجىرىندى. كوپ كەشىكتىرمەي جىگىت تە شىقتى.
— كەتتىك!
— قايدا؟
— ءبىر وڭاشا جەر تابايىق...
— مەنى ۇيگە اپارىپ تاستاشى.
— نەگە؟
— نەگە دەپ سۇراماشى، كەتكىم كەلىپ تۇر ۇيگە.
— جاقسى. كەتتىك وندا سەنىڭ ۇيىڭە...
جىگىت ءالى دە بايىپتى كۇيدە كولىكتى قىزدىرىپ، قان كوشەمەن ىسقىرتا جونەلدى. رەپ قايتا قوسىلدى. قىز بىردەن مۋزىكانى ءوشىرىپ تاستادى. ەكەۋى ءۇن قاتپاستان قىزدىڭ ءۇيىنىڭ الدىنا كەلىپ توقتادى. قىز اسىعا كولىكتەن ءتۇستى.
— ساعان نە بوپ قالدى، اقتوتى؟
— ەشتەڭە... تاعى كەزدەسەمىز، ساۋ بول!
قىز جىلدامداتىپ ۇيگە قاراي ءجۇردى.
— نە بولدى، اقتوتى؟ دۇرىستاپ قوشتاسايىق تا... وۋ، اقتوتى!
قىز تەز-تەز باسىپ ۇيىنە كىرىپ، سىرتقى كيىمدەرىن شەشتى. تەرەزە جابىق تۇرسا دا، سىرتتان گازىن وكىرتە باسقان كولىك گۇرىلى ەستىلدى. اقتوتى تەرەزە جانىنا بارىپ ەدى، دوڭعالاعىنان ءتۇتىن شىعارا قوزعالىپ، انە-مىنە دەگەنشە زىمىراي جونەلىپ، كوزدەن عايىپ بولعان سۇلىك قارا مەرسەدەس كولىگىن كوردى.
سوسىن اۋىر ءبىر تىنىس الدى دا، توسەگىنە كەلىپ جانتايدى. جىگىتتىڭ ءاتىر ءيىسى ءالى دە تاناۋىندا تۇرعان سەكىلدى. بىلەگىن، قولدارىن، ءتىپتى كويلەگىنە دەيىن يىسكەپ كوردى. ءاتىر ءيىسى بارىنەن شىعىپ تۇر. وسىنشا جاعىمسىز ءيىس بولار ما ەكەن، قانداي ءمانسىز! وسى يىستەن باسى اينالاتىن سەكىلدى، ءتىپتى جۇرەگى ايني باستادى.
ورنىنان تۇرىپ، بارلىق كيىمىن شەشىپ، ەندى جۋماق بولعان كىرگە قوستى دا، ءوزى دۋشقا كىرىپ كەتتى. قۇلىن ءمۇسىنىن قىزىقتاپ ۇزاق جۋىندى. بىردە بىلەكتەرىن يىسكەپ قويادى. قوش ءيىستى سابىندار مەن ءار ءتۇرلى گەلدەردى نەشە قايتارا جاعىپ، اسىقپاي ءسۇرتىندى.
جاتىن بولمەدەگى توسەك ۇستىندە جاتقان ۇيالى تەلەفونىنا الدە نەشە قوڭىراۋلار ءتۇسىپتى. بىرنەشە سمس حاتتار كەلىپتى، ءبىرىن دە وقىعان جوق. اسەم، ىرعاقتى دجاز مۋزىكالارىنان ءوزى ءسۇيىپ تىڭدايتىن لۋي ارمسترونگ، نەت كينگ كوۋل، بيللي حوليدەي، بەنني گۋدمەن، چارلي پاركەر، وسكار پيتەرسون — بىرىنەن كەيىن ءبىرى سىرعي بەردى. اسەم اۋەن تەربەگەن شاعىن بولمەدە ۇزاق ويلانىپ جاتىپ، ءتاتتى ۇيقىعا كەتتى.