بىرلىگىمىز جاراسقان
اقتوبە وبلىسى، بايعانين اۋدانى،
ا. س. پۋشكين اتىنداعى ورتا مەكتەپ ادىسكەرى
ەلشينبەكوۆا تاماشا بۋريبايەۆنا
بىرلىگىمىز جاراسقان
بەيبىتشىلىك – باۋىرلاستىقتىڭ بەلگىسى
ماقساتى: جاس ۇرپاقتى بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ جانە نىعايتۋعا، ءوز وتانىن سۇيۋگە، ەلىمىزدىڭ ساياساتىن قولداۋعا، ەرلىككە، ينتەرناسيوناليزمگە تاربيەلەۋ؛ وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىك، باۋىرلاستىق، وتانسۇيگىشتىك قاسيەتتەرگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: بەيبىتشىلىك رامىزدەرى، گازەت - جۋرنالداردان ماقالالار، سۋرەتتەر، بەيبىتشىلىك تۋرالى قاناتتى سوزدەر.
بارىسى.
جۇرگىزۋشى: بەيبىتشىلىك. وسى ءبىر اسىل ءسوز ءقازىر بۇكىل دۇنيەگە تاراپ، ءاربىر ىزگى نيەتتى، ادال ويلى ادامنىڭ جۇرەگىنەن قۇرمەتتى ورىن الدى. قازاقتىڭ بارلىعى ءبىر - بىرىنە باۋىر.
بەيبىتشىلىك – ادامزات ءومىرىنىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭى. ونىڭ شايقالماي، سىنباۋى ءۇشىن بەيبىتشىلىك قۇسى اسپان كوگىندە قالىقتاي بەرەدى. بەيبىتشىلىك بىزگە وڭاي كەلگەن جوق، وسى سوزدە سۇراپىل قاندى سوعىستىڭ ادام ايتقىسىز ازابى، حالىقتار قاھارماندىعىنىڭ، دوستىعىنىڭ ۇلگىسى، بەيبىتشىلىك جولىنداعى حالىقتار كۇرەسىنىڭ تاريحي جەڭىستەرى ۇشتاسىپ جاتىر.
1941 جىلى 22 - ماۋسىم كۇنى تاڭعى ساعات 4 - تە بەيبىت جاتقان كسرو - عا جاۋ تۇتقيىلدان سوعىس اشتى. جاۋىنگەرلەر قاسىقتاي قانى، شىبىنداي جانى قالعانشا جاۋمەن ايانباي ايقاستى.
بەيبىتشىلىك، جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق. سوعىس 50 ميلليون ادامنىڭ ءومىرىن جالمادى.
1 - وقۋشى: ارداگەرلەر ەسكە الار وتكەندەردى،
ءومىر ءۇشىن ورتەنىپ كەتكەندەردى.
ال بۇگىن ماقتان ەتەر ۇرپاقتاردى
جەڭىس الىپ ەلىنە جەتكەندەردى.
(سول كەزدە سايكەس مۋزىكا بەرىلىپ تۇرۋى قاجەت. ساحناعا ويلى، سابىرلى باسىپ، قولىندا مىلتىعى بار سارباز شىعادى).
سارباز: زۇلىمدىقپەن دەيسىڭ بۇگىن ب ا ق تايدىڭ،
ال مەن بولسام تىنىشتىقتى ساقتايمىن.
مەن الماتى، قازاقستان، بالقاشپىن،
قىراعىمىن، كىرپىگىمدى قاقپايمىن.
بالالاردىڭ، بابالاردىڭ ماقساتىن
قانشا عاسىر كەلدىڭ ەكەن اڭساتىپ؟
و، زۇلىم جاۋ، اۋلاق ءارى ەلىمنەن،
ەندى ءقايتىپ الا المايسىڭ تاڭ ساتىپ.
الەم بۇگىن استان - كەستەڭ قىزعانىش،
قىزعانىشتان بارادى ما سىزداپ ءىش.
(بەيبىتشىلىك ءرامىزى قىز شىعادى دا، ولەڭ وقىپ، قولىنداعى قىزىل گۇلدى ساربازعا ۇسىنادى).
بەيبىتشىلىك ءرامىزى:
راس دوسىم، داڭقىڭ كەتتى جاڭعىرىپ،
گۇلدەندى ەلىڭ، شىرقا كوككە ءان قىلىپ.
بەيبىتشىلىك ءرامىزىمىن، سەنىمەن،
وتانىممەن قاشاندا مەن ماڭگىلىك.
ال ادامدار قوستاپ ءبىزدى جاتادى،
ەندىگى كۇن نۇرسۇلتان دەپ اتادى.
سەن بار جەردە مەن دە بارمىن، الەم دە،
مەنىڭ، سەنىڭ جانە ونىڭ وتانى.
جامبىل: مەن داۋىرمەن،
ۇل - قىزىڭدى جاسقاماي،
كوگىمىزدە كۇلىمدەي بەر، اسپان، اي.
ەي نۇرلى كۇن، مەيىرىمدى عاسىرىم،
ادامزاتتىڭ كوز جاسىنا باستاما.
سارباز: ءداۋىر ءۇنى، ارمىسىڭ،
تىڭدا تىنىش دۇنيە بۇلاق ءۇنىن،
اعىتايىق ءان مەنەن جىر اعىنان.
مەن ساقشىمىن، ۇلى ەلىم، ۇلى وتانىم،
وركەندەي بەر الاڭسىز، قىراعىمىن.
(ءداۋىر ءۇنى) جامبىل ءبىر شۋماق ولەڭ وقىپ (اق كوگەرشىن) بەيبىتشىلىك رامىزىنە ۇسىنادى.
جامبىل: جيىرماسىنشى عاسىرىم،
كەلمەس ەشبىر جاسىرعىم.
بەيبىتشىلىك ءرامىزى
سىنىعىسىڭ اسىلدىڭ.
ءوتتى - كەتتى تاسىر كۇن،
زۇلمات جاۋدى قاشىردىڭ.
جارالىمىن مەن ءالى،
يىعىنا اسىلدىم.
ساعان عانا سەنەمىن،
اماناتىنا يە بول
جيىرماسىنشى عاسىردىڭ.
اق كوگەرشىندى تاماشالاپ جوعارى كوتەرىسەدى. «اق كوگەرشىن» ءانى ورىندالادى.
اق كوگەرشىن
اق كوگەرشىن، كوگەرشىن،
قولعانات قۇس سەن ەدىڭ.
بار كەزىپ قايت ەل ءۇشىن
جەر دۇنيەنىڭ كولەمىن.
ادىلەتتىڭ قۇسى دەپ
كوز الماستان جولىڭنان.
باقىت بولىپ قونشى دەپ
ۇشىرامىن قولىمنان.
قايىرماسى:
ەل تىلەگىن الىپ ۇش
ادامزاتتىڭ باعىنا.
قارا بۇلتتى جارىپ ۇش
مۇحيتتىڭ ارعى جاعىنا.
سەنەن كوزىن المايدى
اق نيەتتى بار ادام.
اق قاناتىڭ تالمايدى
ادىلەتتەن جارالعان.
تىنىش - بەيبىت ءومىردىڭ
بەلگىسى بوپ قانات قاق.
الەمگە ورتاق كوڭىلدىڭ
قايت شىڭىنا قوناقتاپ.
بەيبىتشىلىك ءرامىزى:
اياۋلى الەم، ارمان كۇن،
جۇرەككە جۇرەك جالعا دا،
اق كوگەرشىن – ارداعىم،
اق ارمانداردى الداما.
سارباز: بۇعاۋلانىپ جاتىر وق،
تىنىشتىقتى بۇزبايدى.
قان دا توكتىك باتىر بوپ
سوعان جانىم سىزدايدى.
بولسىن ەلدە توي عانا،
قۋانىشقا قوسىلام.
مىلتىقپەنەن ويناما،
بالالار - اي، شوشىنام!
1 - وقۋشى: اعاش اياق دامىل تاپپاي سىزداتىپ،
تۇلا بويىن سىرقىراتىپ مۇزداتىپ،
سۇم سوعىستىڭ مۇگەدەگى كوز ىلمەي،
ۇزاق تاڭعا دوڭبەكشىدى ءجۇز جاتىپ.
2 - وقۋشى: تايماسا دا باسىنان سىي، ب ا ق، ىرىس،
سەزىم دەگەن اعىندى ارنا، تاعى كۇش،
جۇرەكتەردى ءالى كۇنگە ورتەيدى.
جۇرگىزۋشى: ءار ادامنىڭ بويىندا تۋعان جەرىنە، ەلىنە دەگەن ساعىنىش سەزىم بولادى. قازاق ەلى دەگەن ەسىمگە كىر تۇسىرمەي، تۋعان جەردى انگە قوسىپ ماداقتاعان ەكەن. «تۋعان جەردە جۇرسەڭ، ءوز اناڭنىڭ قولىندا ۇيىقتاعانداي سەزىمدە بولاسىڭ» دەگەن ەكەن.
نە تۇسىندىك؟ قانداي وي تۇيدىك؟
مەنىڭ ەلىم، وتان، تۋعان ولكەم، بەيبىتشىلىك دەگەن سوزدەردى كەڭ اۋقىمدا تانىپ بىلدىك.
ا. س. پۋشكين اتىنداعى ورتا مەكتەپ ادىسكەرى
ەلشينبەكوۆا تاماشا بۋريبايەۆنا
بىرلىگىمىز جاراسقان
بەيبىتشىلىك – باۋىرلاستىقتىڭ بەلگىسى
ماقساتى: جاس ۇرپاقتى بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ جانە نىعايتۋعا، ءوز وتانىن سۇيۋگە، ەلىمىزدىڭ ساياساتىن قولداۋعا، ەرلىككە، ينتەرناسيوناليزمگە تاربيەلەۋ؛ وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىك، باۋىرلاستىق، وتانسۇيگىشتىك قاسيەتتەرگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: بەيبىتشىلىك رامىزدەرى، گازەت - جۋرنالداردان ماقالالار، سۋرەتتەر، بەيبىتشىلىك تۋرالى قاناتتى سوزدەر.
بارىسى.
جۇرگىزۋشى: بەيبىتشىلىك. وسى ءبىر اسىل ءسوز ءقازىر بۇكىل دۇنيەگە تاراپ، ءاربىر ىزگى نيەتتى، ادال ويلى ادامنىڭ جۇرەگىنەن قۇرمەتتى ورىن الدى. قازاقتىڭ بارلىعى ءبىر - بىرىنە باۋىر.
بەيبىتشىلىك – ادامزات ءومىرىنىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭى. ونىڭ شايقالماي، سىنباۋى ءۇشىن بەيبىتشىلىك قۇسى اسپان كوگىندە قالىقتاي بەرەدى. بەيبىتشىلىك بىزگە وڭاي كەلگەن جوق، وسى سوزدە سۇراپىل قاندى سوعىستىڭ ادام ايتقىسىز ازابى، حالىقتار قاھارماندىعىنىڭ، دوستىعىنىڭ ۇلگىسى، بەيبىتشىلىك جولىنداعى حالىقتار كۇرەسىنىڭ تاريحي جەڭىستەرى ۇشتاسىپ جاتىر.
1941 جىلى 22 - ماۋسىم كۇنى تاڭعى ساعات 4 - تە بەيبىت جاتقان كسرو - عا جاۋ تۇتقيىلدان سوعىس اشتى. جاۋىنگەرلەر قاسىقتاي قانى، شىبىنداي جانى قالعانشا جاۋمەن ايانباي ايقاستى.
بەيبىتشىلىك، جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق. سوعىس 50 ميلليون ادامنىڭ ءومىرىن جالمادى.
1 - وقۋشى: ارداگەرلەر ەسكە الار وتكەندەردى،
ءومىر ءۇشىن ورتەنىپ كەتكەندەردى.
ال بۇگىن ماقتان ەتەر ۇرپاقتاردى
جەڭىس الىپ ەلىنە جەتكەندەردى.
(سول كەزدە سايكەس مۋزىكا بەرىلىپ تۇرۋى قاجەت. ساحناعا ويلى، سابىرلى باسىپ، قولىندا مىلتىعى بار سارباز شىعادى).
سارباز: زۇلىمدىقپەن دەيسىڭ بۇگىن ب ا ق تايدىڭ،
ال مەن بولسام تىنىشتىقتى ساقتايمىن.
مەن الماتى، قازاقستان، بالقاشپىن،
قىراعىمىن، كىرپىگىمدى قاقپايمىن.
بالالاردىڭ، بابالاردىڭ ماقساتىن
قانشا عاسىر كەلدىڭ ەكەن اڭساتىپ؟
و، زۇلىم جاۋ، اۋلاق ءارى ەلىمنەن،
ەندى ءقايتىپ الا المايسىڭ تاڭ ساتىپ.
الەم بۇگىن استان - كەستەڭ قىزعانىش،
قىزعانىشتان بارادى ما سىزداپ ءىش.
(بەيبىتشىلىك ءرامىزى قىز شىعادى دا، ولەڭ وقىپ، قولىنداعى قىزىل گۇلدى ساربازعا ۇسىنادى).
بەيبىتشىلىك ءرامىزى:
راس دوسىم، داڭقىڭ كەتتى جاڭعىرىپ،
گۇلدەندى ەلىڭ، شىرقا كوككە ءان قىلىپ.
بەيبىتشىلىك ءرامىزىمىن، سەنىمەن،
وتانىممەن قاشاندا مەن ماڭگىلىك.
ال ادامدار قوستاپ ءبىزدى جاتادى،
ەندىگى كۇن نۇرسۇلتان دەپ اتادى.
سەن بار جەردە مەن دە بارمىن، الەم دە،
مەنىڭ، سەنىڭ جانە ونىڭ وتانى.
جامبىل: مەن داۋىرمەن،
ۇل - قىزىڭدى جاسقاماي،
كوگىمىزدە كۇلىمدەي بەر، اسپان، اي.
ەي نۇرلى كۇن، مەيىرىمدى عاسىرىم،
ادامزاتتىڭ كوز جاسىنا باستاما.
سارباز: ءداۋىر ءۇنى، ارمىسىڭ،
تىڭدا تىنىش دۇنيە بۇلاق ءۇنىن،
اعىتايىق ءان مەنەن جىر اعىنان.
مەن ساقشىمىن، ۇلى ەلىم، ۇلى وتانىم،
وركەندەي بەر الاڭسىز، قىراعىمىن.
(ءداۋىر ءۇنى) جامبىل ءبىر شۋماق ولەڭ وقىپ (اق كوگەرشىن) بەيبىتشىلىك رامىزىنە ۇسىنادى.
جامبىل: جيىرماسىنشى عاسىرىم،
كەلمەس ەشبىر جاسىرعىم.
بەيبىتشىلىك ءرامىزى
سىنىعىسىڭ اسىلدىڭ.
ءوتتى - كەتتى تاسىر كۇن،
زۇلمات جاۋدى قاشىردىڭ.
جارالىمىن مەن ءالى،
يىعىنا اسىلدىم.
ساعان عانا سەنەمىن،
اماناتىنا يە بول
جيىرماسىنشى عاسىردىڭ.
اق كوگەرشىندى تاماشالاپ جوعارى كوتەرىسەدى. «اق كوگەرشىن» ءانى ورىندالادى.
اق كوگەرشىن
اق كوگەرشىن، كوگەرشىن،
قولعانات قۇس سەن ەدىڭ.
بار كەزىپ قايت ەل ءۇشىن
جەر دۇنيەنىڭ كولەمىن.
ادىلەتتىڭ قۇسى دەپ
كوز الماستان جولىڭنان.
باقىت بولىپ قونشى دەپ
ۇشىرامىن قولىمنان.
قايىرماسى:
ەل تىلەگىن الىپ ۇش
ادامزاتتىڭ باعىنا.
قارا بۇلتتى جارىپ ۇش
مۇحيتتىڭ ارعى جاعىنا.
سەنەن كوزىن المايدى
اق نيەتتى بار ادام.
اق قاناتىڭ تالمايدى
ادىلەتتەن جارالعان.
تىنىش - بەيبىت ءومىردىڭ
بەلگىسى بوپ قانات قاق.
الەمگە ورتاق كوڭىلدىڭ
قايت شىڭىنا قوناقتاپ.
بەيبىتشىلىك ءرامىزى:
اياۋلى الەم، ارمان كۇن،
جۇرەككە جۇرەك جالعا دا،
اق كوگەرشىن – ارداعىم،
اق ارمانداردى الداما.
سارباز: بۇعاۋلانىپ جاتىر وق،
تىنىشتىقتى بۇزبايدى.
قان دا توكتىك باتىر بوپ
سوعان جانىم سىزدايدى.
بولسىن ەلدە توي عانا،
قۋانىشقا قوسىلام.
مىلتىقپەنەن ويناما،
بالالار - اي، شوشىنام!
1 - وقۋشى: اعاش اياق دامىل تاپپاي سىزداتىپ،
تۇلا بويىن سىرقىراتىپ مۇزداتىپ،
سۇم سوعىستىڭ مۇگەدەگى كوز ىلمەي،
ۇزاق تاڭعا دوڭبەكشىدى ءجۇز جاتىپ.
2 - وقۋشى: تايماسا دا باسىنان سىي، ب ا ق، ىرىس،
سەزىم دەگەن اعىندى ارنا، تاعى كۇش،
جۇرەكتەردى ءالى كۇنگە ورتەيدى.
جۇرگىزۋشى: ءار ادامنىڭ بويىندا تۋعان جەرىنە، ەلىنە دەگەن ساعىنىش سەزىم بولادى. قازاق ەلى دەگەن ەسىمگە كىر تۇسىرمەي، تۋعان جەردى انگە قوسىپ ماداقتاعان ەكەن. «تۋعان جەردە جۇرسەڭ، ءوز اناڭنىڭ قولىندا ۇيىقتاعانداي سەزىمدە بولاسىڭ» دەگەن ەكەن.
نە تۇسىندىك؟ قانداي وي تۇيدىك؟
مەنىڭ ەلىم، وتان، تۋعان ولكەم، بەيبىتشىلىك دەگەن سوزدەردى كەڭ اۋقىمدا تانىپ بىلدىك.
You Might Also Like
-
№31 ت. بيگەلدينوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ
-
يبامەن قۇيعان شايىنا، كوپشىلىك بەرسە العىسىن
