InfoHub Logo

«ەل بولاشاعى - ءبىلىمدى ۇرپاعىندا» ادەبي كەش
تاربيەلىك ماقساتى؛ وقۋشىلاردى ەلىمىزدىڭ وتكەنى، قازىرگىسى، بولاشاعى جايلى ويلاندىرىپ، سانالى، ونەرلى ادام بولۋعا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى. انا تىلىندە ەركىن تازا، ادەبي تىلدە كوركەم سويلەۋ، جىلدام ويىن قورىتىپ جاۋاپ بەرۋگە ويلاۋ ورىستەرىن دامىتۋ.
يدەياسى. جاقسى كورۋ، ءسۇيۋ، ونەرلى بولۋ
كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتا. سلايدتار.
ءى تۋر
1. «تانىستىرۋ.» ءار سايىسكەر ءوزىن تانىستىرىپ، الدىنا قويعان ماقساتىن ايتىپ وتەدى.
2. «بايگە.» قويىلعان سۇراقتارعا جىلدام جاۋاپ بەرۋ كەرەك.
3.»كوكپار.» ءبىر زاتتىڭ اتاۋى بەرىلگەن كارتوچكانى سۋىرادى. سول زاتتىڭ پايداسى مەن زيانى تۋرالى ايتۋ.
4. « ەگەر دە مەن...» (جاعدايات بەرىلەدى، سوعان جاۋاپ بەرۋ كەرەك)( ۇپايى از 2 وقۋشى ويىننان شىعادى)
ءىى - تۋر
5.. «كىم كوپ ءان بىلەدى؟»
شارتى: ءبىر ءاننىڭ ەكى جولىن انمەن ايتامىن، ەكى جولىن سايىسكەر جالعاستىرۋ كەرەك. ايتا الماسا كەلەسى وقۋشى نەمەسە كورەرمەندەر جالعاستىرۋعا بولادى.
6. «كىم تاپقىر؟»كارتوچكا بويىنشا ءپان اتاۋىن تاڭداۋ. سوعان بايلانىستى تەرمين سوزدەر تابۋ.
(ۇپايى از ەكى وقۋشى ويىننان شىعادى.)
ءىىى - تۋر
7. «كىم جىلدام؟»
بەرىلگەن ۇزاق سوزدەردەگى ارىپتەردى پايدالانىپ جاڭا سوزدەر قۇراۋ.

8. «شەشەندىك سايىس. « شەشەندىك سوزدەردىڭ جاۋابىن تابۋ
ءمۇعالىم ءسوزى؛
ارمىسىزدار قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار! بۇگىنگى جاستار – حالقىمىزدىڭ بولاشاعى، ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى. وقۋشىلاردىڭ وي ءورىسىن كەڭەيتىپ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن شىڭدايتىن ءبىلىمدى جاستاردى انىقتايتىن، بىلىمگە قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىراتىن
«ەل بولاشاعى - ءبىلىمدى ۇرپاعىندا» اتتى سايىسىمىزدى
باستايمىز.
ءبىلىمدى ادام ەشنارسەدەن قورىقپايدى، مازاسىزدانبايدى.
ءار ۋاقىتتا دا باتىل
ءومىردىڭ ءوزى ادامدى تىرەستىرگەن،
ءبىرى جاڭا، جارىستىڭ ءبىرى ەسكىرگەن.
اينالا وتىرىپ اپ ءيسى قازاق،
ازاماتىن ءوزارا كۇرەستىرگەن.

ءمۇعالىم
سالەمدەسۋ - يگى ءداستۇر كيەلى،
سوزبەن قاراپ، كەيدە شەشەر شيەنى.
جاقسى سوزگە جان سەمىرەر قاشاندا،
جولدانادى سايىسكەرلەر سالەمى
قاتىسۋشىلار رەت - رەتىمەن وزدەرىن تانىستىرىپ وتەدى

2. بايگە سۇراقتارى.
- ادەبيەت ءپانىن نە ءۇشىن وقيمىز؟
- بيىلعى جىلى ادەبيەتتەن وقىعان شىعارمالارىڭدى اتا،
- قازاق ءتىلى ءپانىن نە ءۇشىن وقيمىز؟
- ايگىلى قازاق قىزدارىن اتا.
- بەس ارىستى بىلەسىڭ بە؟
- ۇلتىمىزدىڭ ۇلىلارىن اتا.
- بەس اسىل ءىس.
- قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىن اتا.
- ءتىل تۋرالى ماقال - ماتەلدەر، قاناتتى سوزدەر، ناقىل سوزدەر.
- بەس دۇشپان
- ءتىل اتاسى كىم؟

3. «ك ءو ك پ ا ر»
ءبىر زاتتىڭ زيانى مەن پايداسى تۋرالى ايتۋ.
- ءتىل. – كومپيۋتەر - اۆتوموبيل
- گۇل - تەلەديدار - كوپ وقۋ

4. «ەگەر دە مەن..». (جاعداياتتان شىعۋ)
1. دوسىمنىڭ كوڭىلىن قالدىرسام....
2. جامان باعا الىپ قالسام....
3. انامنىڭ جاقسى كورەتىن زاتىن سىندىرسام...
4. ساباققا دايارلىقسىز كەلسەم...
5. اكەنىڭ ساعىن سىندىرسام...
6. مۇعالىمگە اۋىر ءسوز ايتسام
(ۇپايى از ەكى وقۋشى ويىننان شىعادى.)

5. «كىم كوپ ءان بىلەدى؟»
1) كوزىمنىڭ قاراسى
كوڭىلىمنىڭ ساناسى.(جالعاسى)
بىتپەيدى ىشتەگى،
عاشىقتىڭ جاراسى.
2) جاز گۇلىندەي نازىڭ قايدا،
نەگە جانىم مۇڭايدىڭ...(جالعاسى)

مەن سۇيەتىن ءانىڭ قايدا،
جادىراشى شىرايلىم.

3) الەمنىڭ جارىعىن،
سىيلادىڭ سەن ماعان..(جالعاسى)

دالانىڭ ءار گۇلىن.
جينادىم مەن ساعان.

4) تۇلعاڭدى ارمانىڭا ۇقساتقانمىن،
ۇلگىڭدى كوڭىلىمە قىستاتقانمىن

ەسىمدە الىپپەنى جاتتاتقىزىپ
ەڭ العاش قولعا قالام ۇستاتقان كىم؟

6. كىم تاپقىر؟
تاراتپالارداعى ءپان اتاۋىن تاڭدايمىز. تەرمين سوزدەردى ايتامىز.
قازاق ءتىلى، قازاق ادەبيەتى، فيزيكا، گەوگرافيا
(ۇپايى از ەكى وقۋشى ويىننان شىعادى.)

ءىىى تۋر
7. «كىم جىلدام؟»
بەرىلگەن ۇزاق سوزدەردەگى ارىپتەردى پايدالانىپ جاڭا سوزدەر قۇراۋ.
ادامگەرشىلىك
جاسوسپىرىمدەر
8. شەشەندىك سايىس.
بەرىلگەن شەشەندىك سوزدەردىڭ ناقتى جاۋابىن تابۋ.
بولتىرىك شەشەننىڭ سوزدەرى.
بولتىرىك قارتايعان شاعىندا اقىل سۇراي كەلگەن جاس جىگىت:
- اق اتا، ب ا ق كىمگە قونادى؟ بالا ىستىق پا؟ بايلىق ىستىق پا؟- دەيدى.
سوندا بولتىرىك: نە دەپ جاۋاپ بەرەدى؟

جاۋابى:
- قاراعىم، بايلىق – قولعا ۇستاعان مۇزىڭ ەمەس پە، ب ا ق – ول دا ءبىر ۇشقان قۇسىڭ ەمەس پە، بالا – ارتتا قالعان ءىزىڭ ەمەس پە؟!
بارىنەن دە جولداس - جوراڭمەن، اعايىن - تۋىسىڭمەن، ەل - جۇرتىڭمەن ءسىز - ءبىز دەپ ءومىر سۇرگەنگە نە جەتسىن.
وسىلارعا جۇرەگىڭ جىلى بولسا، قايعىڭ - كۇل، قۋانىشىڭ - وت!- دەيدى.
ون جۇمباقتىڭ شەشۋى.
تولە بي توقسان جاسقا كەلگەنىندە قاز داۋىستى قازىبەك سالەم بەرە بارىپتى. ەلدىڭ جاقسىلارى، شەشەندەر، ويشىلدارى جينالىپ، اڭگىمە دۇكەن قۇرىپ وتىرعاندا
- قاز داۋىستى قازىبەگىم كەلدى. ءبارىڭ تۇگەل جينالدىڭدار. سەندەرگە ايتار ون ءتۇرلى جۇمباعىم بار، سونى شەشىڭدەر،- دەيدى تولە بي.
- ايتىڭىز، ايتىڭىز؟
- ايتسام ون ءتۇرلى جۇمباعىم مىناۋ: ءبىر، ەكى، ءۇش، ءتورت، بەس، التى، جەتى، سەگىز، توعىز، ون.
- بۇل نە دەگەن جۇمباق! وسىنداي دا جۇمباق بولا ما؟
- توكە، بۇل جۇمباقتى مەن شەشەيىن، رۇقسات ەتىڭىز؟- دەيدى قاز داۋىستى قازىبەك.
- رۇقسات، رۇقسات.

جاۋابى.
- ءبىر دەگەنىمىز – بىرلىگى كەتكەن ەل جامان.
- ەكى دەگەنىمىز - ەگەسىپ وتكەن ەر جامان.
- ءۇش دەگەنىمىز – ءۇش بۇتاقتى شىدەردەن شوشىنعان ات جامان.
- ءتورت دەگەنىمىز – توسەكتەن بەزىنگەن جاس جامان.
- بەس دەگەنىمىز – بەلسەنىپ شاپقان جاۋ جامان
- التى دەگەنىمىز - اسقىنىپ كەتكەن دەرت جامان
- جەتى دەگەنىمىز - جاس كەلىنشەك جەسىر قالسا، سول جامان.
- سەگىز دەگەنىمىز - سەرپىلمەگەن قايعى جامان.
توعىز دەگەنىمىز - تورقالى توي، توپىراقتى ولىمگە باس كورسەتپەسە، سول جامان.
ون دەگەنىمىز – وڭالماس كارىلىككە داۋا بولماس دەگەن،- دەيدى قاز داۋىستى قازىبەك
راقمەت، ءدال تاۋىپ شەشتىڭ. ويى دا، ءتىلى دە جۇيرىك تۇلپارىم،- دەپ تولە بي قازىبەككە رازى بولىپتى.

وسىمەنەن سايىسىمىز اياقتالدى.
تۇلپاردان تۇعىر وزباس شابىلسا دا
وعان دا ۇكى تۇمار تاعىلسا دا،- دەگەندەي ءسوز كەزەگى ءادىلقازىلار القاسىنا بەرىلەدى.
بىلىمدىلىك پەن ىزگىلىكتى بويىمىزعا دارىتا بەرەيىك!
س ا ۋ ب و ل ى ڭ ى ز د ا ر!