سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 اپتا بۇرىن)
فايلدار مەن قاپشىقتار
ينفورماتيكا (7 سىنىپ)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: فايلدار مەن قاپشىقتار
ساباقتىڭ ماقساتى:
فايلدار جانە قاپشىقتار تۋرالى تولىق ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، وقۋ پروسەسىندە قولدانبالى تاپسىرمالار جاساۋدى جانە العان بىلىمدەرىن دامىتادى؛
مىندەتتەرى:
مازمۇنعا بايلانىستى مىندەتى: وقۋشىلاردى فايلدار، قاپشىقتار، تاڭباشالار ۇعىمدارىمەن تانىسا وتىرىپ، ولارمەن جۇمىس ىستەۋ ءادىس - تاسىلدەرىن مەڭگەرەدى؛
ستو – عا بايلانىستى مىندەتى: شاپشاڭدىققا، جۇمىستى جۇيەلى جاساۋعا، جاساعان ءىس - ارەكەتتى ناقتى جەتكىزە بىلۋگە جانە كومپيۋتەردى ەركىن مەڭگەرۋگە ۇيرەنەدى، ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋگە داعدىلانادى.
ارەكەتكە بايلانىستى مىندەتى: جاڭا مالىمەتتەر ارقىلى ءبىلىم قورىن كوبەيتۋ، وي - ءورىسىن دامىتۋ، «بىلسەم» دەگەن داعدىلارىن قالىپتاستىرىپ، قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى. وقۋشىلار توپتا جۇمىس جاسايتىن بولادى.
ساباق ءتۇرى: دامىتپالى
ساباق ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ ساباعى.
ءادىس - تاسىلدەرى: «اۆتور ورىندىعى» ويىنى، پراكتيكالىق جۇمىس، توپپەن جۇمىس، ببب ءادىسى، “سيقىرلى تاياقشا” ويىنى.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، فيزيكا.
كورنەكى قۇرالدار: دەمونستراسيالىق كورسەتىلىم، وقۋلىق، تاپسىرمالار.

ساباقتىڭ بارىسى: 1. وقۋشىلاردى ۇيىمداستىرۋ
ا) سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ
ب) وقۋشىلاردىڭ ساباققا ازىرلىگىن تەكسەرىپ، ەكى توپقا ءبولۋ
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ
بۇل ءبولىم «اۆتور ورىندىعى» ويىنى ارقىلى جۇرگىزىلەدى.

1. “مەنىڭ كومپيۋتەرىم”قاپشىعىنىڭ تەرەزەسى ارقىلى باعدارلامالاردى قالاي ىسكە قوسامىز؟
2. باعىتتاۋىش باعدارلاماسى ارقىلى باعدارلامالاردى قالاي ىسكە قوسامىز؟
3. “پۋسك”باتىرماسىن پايدالانىپ باعدارلامالاردى قالاي ىسكە قوسامىز؟
4. قاپشىقتار بەلگىلەرىنىڭ جانىنداعى «+» نەمەسە «-» بەلگىسى قانداي ماعىنا بىلدىرەدى؟
5. باعىتتاۋشى باعدارلاماسى نەشە بولىكتەن تۇرادى؟

3. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ
4. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
5. ساباقتى بەكىتۋ
6. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ:
فايلدار مەن قاپشىقتار دەگەن نە جانە ولار تۋرالى نە بىلەمىز؟

ءىى. ماعىنانى تانۋ:
جاڭا تۇسىنىكتەر:
فايلدار مەن قاپشىقتار
قاپشىق دەگەنىمىز - بۇل وبەكتىلەردىڭ بىرلەستىگى. Windows وبەكتىلەرىن نەگىزگى جانە ارنايى دەپ شارتتى تۇردە بولۋگە بولادى. Windows XP – ءدىڭ نەگىزگى وبەكتىلەرىنە قاپشىق - تار، پروگراممالار، قۇجاتتار جانە تاڭباشالار جاتادى.
ارنايى وبەكتىلەرىنە: باس مەنيۋ، باسقارۋ تاقتاسى، مەنىڭ كومپيۋتەرىم جانە سەبەت جاتادى. قاپشىقتار كومپيۋتەردە بەلگىلى تارتىپپەن ورنالاسادى، ونى يەرارحيا دەپ اتايدى. Windows XP - ءدىڭ قاپشىقتارىنىڭ يەرارحياسىنىڭ ەڭ باسى جۇمىس ۇستەلى قاپشىعى بولىپ تابىلادى. بۇل بارلىق قاپشىقتاردىڭ انالىق قاپشىعى رەتىندە قولدانىلادى. ونىڭ ءبىرقاتار ەرەكشە قاسيەتتەرى بار. جۇمىس ۇستەلى بارلىق تەرەزەلەردىڭ استىندا بولادى، ول بارلىق تەرەزەلەر جيمالانعان كەزدە عانا تولىق كورىنەدى.

بۇل WindowsXP وبەكتىلەرىنىڭ شارتتى يەرارحياسىنىڭ سحەماسى بولىپ تابىلادى.

فايل دەگەنىمىز نە؟ فايل — اتى بار ءبىرقاتار بايتتار تىزبەگى. فايل نە باعدارلاما، نە قۇجات بولۋى مۇمكىن. Windows - تا باعدارلامالاردىڭ باسقا اتاۋى — قولدانبا دا قولدانىلادى.
ءار فايلدىڭ اتى بولادى. ونىڭ اتى وڭ جانە سول بولىكتەن تۇرادى. وڭ جاق بولىگى ءۇش سيمۆولدان تۇرادى جانە ونىڭ ءتيپىن انىقتايدى. سول جاق بولىكتىڭ ۇزىندىعى 1 - 255 سيمۆولعا دەيىن بولادى.
فايل تيپتەرىنىڭ كەيبىر نەگىزگى "قۇجات رەتىندە" بەلگىلەنۋلەرىنىڭ ءتىزىمى تومەندە كەلتىرىلگەن:
*. bmp Paint گرافيكالىق قولدانباسىنىڭ سۋرەتى
*. doc Word جانە WordPad ماتىندىك رەداكتورلارىنىڭ قۇجاتتارى
*. txt بلوكنوت قولدانباسىنىڭ قۇجاتى
*. wav فونوگراف قولدانباسىنىڭ دىبىستىق فايلى.
*. avi بەينە - كليپ
*. xls Excel كەستەلىك پروسەسسورىنىڭ قۇجاتى
*. ppt PowerPoint قولدانباسىنىڭ تۇساۋكەسەرى

قاپشىقتار (بۋمالار) - بۇل قانداي دا ءبىر بەلگىسى بويىنشا فايلداردى بىرلەستىرۋ، مىسالى، تاقىرىپتىق بەلگىسى بويىنشا: ءبىر عانا ويىنعا نەمەسە رەداكتورعا جاتاتىن فايلدار. باسقا سوزبەن ايتقاندا، قاپشىق - بۇل اتى اتالعان فايلدار توبى. Windows'98 - ءدىڭ قاپشىقتارى كاتالوگ ءرولىن اتقارادى. تۇرمىستىق دەڭگەيدە قاپشىقتى كادىمگى ىشىنە قاعاز بەتتەرىن — فايلداردى سالاتىن قاپشىقپەن سالىستىرۋعا بولادى. Windows'98 - دەگى بارلىق فايلدار، قۇجاتتار مەن باعدارلامالار قاپشىقتاردا ساقتالادى. قاپشىقتىڭ اتى، فايلدىڭ اتى سياقتى ونىڭ مازمۇنىن كورسەتە الادى.
قاپشىقتىڭ پيكتوگرامماسى بولۋى مۇمكىن. قاپشىقتاردا تاڭباشالار، فايلدار جانە باسقا قاپشىقتار دا بولۋى مۇمكىن. قاپشىق بوس بولۋى دا مۇمكىن. قاپشىقتا اتى بىردەي وبەكتىلەر بولماۋى كەرەك. قاپشىقتىڭ ىشىندەگىسىن قاراپ شىعۋ ءۇشىن، ماۋستىڭ باتىرماسىن وندا ەكى رەت باسۋ جەتكىلىكتى.
قاپشىقتار ەكى تۇردە بولادى:
- كادىمگى قاپشىق - كاتالوگتار؛
- ارنايى قاپشىقتار (مەنىڭ كومپيۋتەرىم، سەبەت، پرينتەرلەر جانە ت. ب.).
قاپشىقتاردى قۇرۋ جانە ونىڭ كۇرىلىمى:
قاپشىق ەلەمەنتتەرى: تاقىرىپ، مەنيۋ، تەرەزەنى باسقارۋ باتىرمالارى، اينالدىرۋ جولاعى، قۇرال - سايماندار تاقتاسى، قالىپ - كۇي جولى. قاجەت ەلەمەنتتەر جيىنىن مىنا جولمەن تاڭداۋعا بولادى: ءتۇر - قۇرال - سايماندار تاقتاسى جانە ءتۇر => قالىپ - كۇي جولى.
تەرەزەدە جانا قاپشىق قۇرۋ.
قاپشىقتى فايل => سوزدات => پاپكا كومانداسىمەن قۇرادى. مۇنى ورىنداعاننان كەيىن وسى تەرەزەنىڭ قاپشىقتارى مەن فايلدارىنىڭ ءتىزىمىنىڭ سوڭىندا جاڭا قاپشىق بەلگىشەسى پايدا بولادى. قاپشىقتىڭ اتىن ونى قۇرعاننان كەيىن بىردەن ەنگىزۋگە بولادى. فايلعا ات بەرىلمەگەن جاعدايدا وعان اۆتوماتتى تۇردە "جاڭا فايل" اتى مەنشىكتەلەدى.

جۇمىس ۇستەلىندە جاڭا قاپشىق قۇرۋ
جۇمىس ۇستەلىنىڭ جاڭا قاپشىقتى ورنالاستىرماقشى بولعان جەرىندە ماۋستىڭ وڭ جاق باتىرماسىن باسۋ — كونتەكستى مەنيۋ پايدا بولادى.
سوزدات => پاپكا كومانداسىن ورىنداۋ. جۇمىس ۇستەلىندە قاپشىق بەلگىشەسى پايدا بولادى. قاپشىقتىڭ اتىن ەنگىزىپ، ەنگىزۋ پەرنەسىن باسۋ
جارلىق — بۇل باعدارلامالاردى ىسكە قوسۋ نەمەسە فايلدى اشۋ قاسيەتى بار پيكتوگرامما، وبەكتىنىڭ تامعاسى، كومپيۋتەر ءۇشىن وبەكتىگە جول نۇسقايتىن كوماندالىق فايل، ال پايدالانۋشى ءۇشىن جۇمىس ۇستەلىندەگى نەمەسە تەرەزەدەگى جاي بەلگىشە، ول Windows'98 - دەگى قانداي دا ءبىر وبەكتىگە: فايلعا، قاپشىققا، ديسكىگە، كومپيۋتەرگە، پرينتەرگە ت. ب. سايكەس كەلەدى.
تاڭباشا جەكە ءبىر وبەكت ەمەس، ول فايلعا سىلتەمە عانا. سوندىقتان ونى جويعاندا فايلدار جويىلمايدى. تاڭباشادا ماۋسپەن ەكى رەت شەرتۋ، فايلعا نەمەسە قاپشىقتىڭ بەلگىشەسىنە ەكى رەت شەرتۋ اسەرىمەن بىردەي (باعدارلاما ىسكە قوسىلادى، قۇجات نەمەسە قاپشىق اشىلادى.)
اعىمداعى تەرەزەدە تاڭباشا قۇرۋ.
اعىمداعى تەرەزەدە تاڭباشالاردى فايل => سوزدات => يارلىك، فايل => سوزدات يارلىك نەمەسە كونتەكستى مەنيۋدىڭ سوزدات - يارلىك كومانداسىنىڭ كومەگىمەن جاساۋعا بولادى. تاڭباشانى جاساعاننان كەيىن ونى قاجەتتى ورىنعا، ورنالاستىرۋعا بولادى.
جۇمىس ۇستەلىندە تاڭباشا قۇرۋ.
1. ءجۇمىس ۇستەلىنىڭ بوس جەرىنە مەڭزەردى ورنالاستىرىپ، ماۋستىڭ وڭ جاق باتىرماسىن باسسا، كونتەكستى مەنيۋ پايدا بولادى.
2. سوزدات => يارلىك وپسياسىن تانداعاندا، "سوزدانيە يارلىكا"("تاڭباشانى قۇرۋ") ديالوگ تەرەزەسى پايدا بولادى.
3. "شولۋ" (وبزور) باتىرماسىن باسۋ، "شولۋ" ديالوگ تەرەزەسىن اشادى. فايلدار مەن قاپشىقتار اراسىنان وبەكت تابۋ.
4. "اشۋ" باتىرماسىن باسۋ ارقىلى "تاڭباشا جاساۋ تەرەزەسى" اشىلادى. وندا، فايلعا جول تولىق كورسەتىلگەن.
5. "دالەە" ("ودان ءارى") باتىرماسىن باسۋ - "تاڭباشانىڭ اتىن تاڭداۋ" (ۆىبور نازۆانيا يارلىكا) ديالوگ تەرەزەسىن اشادى. مۇندا وبەكتىنىڭ جۇيەلىك اتىن وزگەرتۋگە بولادى.
6. "دايىن" (گوتوۆو) باتىرماسىن باسۋ - جۇمىس ۇستەلىندە جاڭا تاڭباشا پايدا بولادى.

ءىىى. وي تولعانىس.
تاپسىرمالار:
1. بەرىلگەن وبەكتىلەردىڭ اتتارىن ءۇش باعانعا ءبولىپ جازىڭدار
2. جۇمىس ۇستەلىندەگى «تاپسىرمالار» قاپشىعىن اشىڭدار جانە كەستەنى تولتىرىڭدار.
3. جۇمىس ۇستەلىندە ءوز ەسىمىڭىزبەن اتالاتىن قاپشىق قۇرىڭىز. سول قاپشىقتىڭ ىشىندە تەكستىك قۇجات قۇرىپ، ونىڭ ىشىنە ءوزىڭ تۋرالى مالىمەت جاز. قاپشىقتىڭ اتىن وزگەرتىڭىز.
4. جۇمىس ۇستەلىندە بىرنەشە تاڭباشالار قۇرىڭدار جانە ولاردى اشىپ كورسەتىڭدەر
5. ۇلەستىرمەدەگى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ

ساباقتى بەكىتۋ سۇراقتارى:
● باعدارلامالاردى ىسكە قوسۋ جانە قاپشىقتاردى اشۋدىڭ نەشە جولى بار؟
● فايل دەگەنىمىز نە؟ تولىق سيپاتتاما بەر.
● قاپشىق دەگەنىمىز نە؟ قاپشىق قۇرۋ جولدارى قانداي؟
● تاڭباشا دەگەنىمىز نە؟ تاڭباشا قۇرۋ جولدارى قانداي؟

ساباقتى قورىتىندىلاۋ
«سيقىرلى تاياقشا» ادىسىمەن قورىتىندىلاۋ
وقۋشىلار ساباقتا نە ۇيرەنگەندەرىن ءبىر - ءبىر سويلەممەن ايتىپ شىعادى.

وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما:

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما