جاتىس سەپتىگى
ءپانى: قازاق ءتىلى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاتىس سەپتىگى
ساباقتىڭ ءتيپى: تانىمدىق
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: زات ەسىمنىڭ سەپتەلۋى تۋرالى بىلىمدەرىن نىعايتۋ. جاتىس سەپتىكتەگى سوزدەردىڭ قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەتىنىمەن جانە ونىڭ جالعاۋلارىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: جاتتىعۋلار ورىنداتا وتىرىپ، جاتىس سەپتىكتەگى ءسوز سويلەمدە تۇرلاۋسىز مۇشە بولاتىنىن اڭعارتۋ، وقۋشىلاردىڭ سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىك: ساۋاتتى تازا جازۋعا، ءتىلىن سىيلاي بىلۋگە، دەنساۋلىقتارىن ساقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
فورماسى: توپتىق
ءپانارالىق بايلانىس: انا ءتىلى، ماتەماتيكا، دەنە شىنىقتىرۋ
ساباقتا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ، وي قوزعاۋ، ماعىنانى تانۋ.
ساباقتىڭ وتىلەتىن ورنى: مۋلتيمەديالىق كابينەت
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق
قيمىل جاتتىعۋلارى
1 - دە ساباققا كەلەمىز،
ساباقتان قالمايمىز دەگەنبىز!
4 پەن 5 - كە وقىپ ساباقتى،
جارىستا وزگەنى جەڭەمىز!
ساباعىمىزدىڭ ەرەجەسى
● تىڭدايمىز
● ءبىر - ءبىرىمىزدى تىڭدايمىز
● تولىقتىرامىز
● قاتەمىزدى تۇزەيمىز، كومەكتەسەمىز
ساباق بويىنا وسى ەرەجەلەردى ۇستانىپ، بىرلەسىپ جۇمىس جاساۋعا شاقىرامىن.
- زات ەسىمنىڭ سەپتىك جالعاۋلارى دەگەنىمىز نە؟
- قازاق تىلىندە نەشە سەپتىك بار؟
- 7 سەپتىكتى اتا
- 7 سانىمەن بايلانىستى قانداي اتاۋلاردى بىلەسىڭدەر؟
(7 اتا، 7 قازىنا، 7 كەرەمەت، 7 كۇن ت. ب)
بالالار، ەڭ ءبىرىنشى بايلىق نە؟
- دەنساۋلىق
ەنشە، بۇگىنگى ساباقتا ءبىز «دەنساۋلىق الەمىنە» ساياحاتقا شىعامىز.
- ساياحاتقا نەمەن شىعامىز؟
- ءقازىر قاي مەزگىل؟
ەندەشە قىستا سپورتتىڭ قانداي تۇرلەرىمەن شۇعىلدانامىز؟
شاڭعىمىزدى دايىندايىق!
تاقتادا «دەنساۋلىق الەمى» بەكەتتەرىنىڭ سىزباسى
ال، ءبىرىنشى بەكەتكە دە كەلىپ جەتتىك.
1.«كۇن ءتارتىبى» بەكەتى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
48 - جاتتىعۋ «حوككەي ويىنى» اڭگىمەلەرىن تىڭداۋ.
مالىمەت: ادامنىڭ بارلىق ءومىرى ۋاقىتتى بولۋدەن قۇرالادى، كەيبىرەۋلەر ونى قوعامنىڭ تالابىمەن جاساسا، ال كەيبىرەۋلەرى جەكە باسىنىڭ ىڭعايىنا قاراي ورىندايدى. دۇرىس قۇرىلعان كۇن ءتارتىبى دەگەنىمىز ۇيقىنىڭ تاماقتانۋدىڭ، ەڭبەكتىڭ، جانە ت. ب. دۇرىس ۇيىمداستىرىلۋى. كۇن ءتارتىبىن جاساۋ ادامدى تياناقتى بولۋعا، جۇمىسىن ۋاقىتىندا تىندىرۋعا جانە كوپ نارسەگە ۇلگەرۋگە تاربيەلەيدى. ونىڭ دۇرىس قويىلۋى ادام دەنساۋلىعىنىڭ كورسەتكىشى بولىپ تا تابىلادى.
ءى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
اناگراممانى شەش. ساتىج تەسپىگى
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى – جاتىس سەپتىگى.
نە ءبىلۋ كەرەك:
سەپتىك تۇرلەرىن
نە ىستەي ءبىلۋ كەرەك:
سوزدەردى تالداي، سەپتەي ءبىلۋ
ساۋساق جاتتىعۋلارى
ساۋساقتارىمىزدى جازۋعا دايىندايمىز (بۇگەمىز، جازامىز، بۇرايمىز)
داپتەرمەن جۇمىس
كۇن رەتىن جازۋ
«ەستە ساقتاپ، ءسوز قۇرا» ويىنى (ەستە ساقتاۋىن جەتىلدىرۋ)
شارتى: وقىلعان سوزدەردىڭ رەتىن ساقتاي وتىرىپ، ءبىرىنشى ارىپتەرىنەن جاڭا ءسوز قۇرا.
كەرەگە، ىرىمشىك، تاۋىق، اسپان، پالۋان (كىتاپ)
بالقاراعاي، ىشىك، لاق، ىسكەر، ماقتا (ءبىلىم)
كوركەم جازۋ
1) وسى سوزدەردى تابىس سەپتىگىنە قويىپ، كوركەم جاز.
2) سويلەم قۇرا (ماقال - ماتەل)
ءىV. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋگە دايىندىق كەزەڭى.
2.«ۇيقى گيگيەناسى» بەكەتى
جۇمباقپەن جۇمىس.(تاقتادا بەرىلەدى)
مالىمەت:
ۇيقى مەحانيزمىن، ونىڭ فيزيولوگيالىق ءمانىن تۇڭعىش رەت اكادەميك ي. پ. پاۆلوۆ اشىپ بەردى. ول ۇيقى – ميدىڭ بارلىق ورتالىقتارىن قامتيتىن كەڭ تاراعان تەجەۋ ەكەنىن انىقتادى. ۇيىقتاعان كەزدە بۇلشىق ەتتەر بوساڭسيدى، تىنىس الۋ سيرەپ، جۇرەك سوعۋى باسەڭدەيدى، دەنە تەمپەراتۋراسى، قان قىسىمى، زات الماسۋ تومەندەيدى، قىسقاسى ورگانيزمنىڭ بۇكىل قىزمەتىن رەتتەيتىن نەرۆ ورتالىقتارىنىڭ بەلسەندىلىگى قۇلدىرايدى. ادام تاۋلىكتىڭ 8 ساعاتىن ۇيقىمەن وتكىزەدى. جىلى سۋ قۇيىنىپ، جۋىنىپ، ءتىستى شايىپ، اياقتى جۋۋ دا اعزاعا وتە پايدالى.
كوزگە ارنالاعان جاتتىعۋلار
قيما - قاعازدارمەن جۇمىس.
شىعارماشىلىق دەڭگەي
1) بەرىلگەن سوزدەرگە ءبىر ءارىپ قوسىپ ماعىناسى وزگەرگەن ءسوز جاز:
قالا + ( ) تابا + ( )
ات + ( ) ەل + ( )
باقا + ( ) ءور + ( )
2) سوزدەردى كىمدە؟ نەدە؟ قايدا؟ سۇراعىنا جاۋاپ بەرەتىندەي ەتىپ وزگەرتىپ جاز.
3) سوزدەردى ءسوز قۇرامىنا تالدا.
1) قالام، اتا، باقان، تابان، ەلى، ءورت.
- بۇلار قاي سەپتىكتە تۇر؟ (اتاۋ)
2) قالامدا، اتادا، باقاندا، تاباندا، ەلىندە، ورتتە.
- قانداي سۇراقتاردىڭ كومەگىمەن وزگەرتتىك؟(نەدە؟)، ەلىندە سوزىنە سۇراق قوي
3)- قانداي جالعاۋلار جالعادىڭ؟ قانداي ەرەجەگە سۇيەندىك؟
ەندەشە ەرەجەنى شىعارىپ الايىق.
ونى كىتاپپەن سالىستىرايىق.
كىمدەردە؟ نەلەردە؟ دەگەن سۇراقتار قانداي زات ەسىمدەرگە قويىلادى؟
3.«دارۋمەندەر»بەكەتى
توپپەن جۇمىس
1 - توپ - لوتو
2 - توپ – گرافيكالىق ديكتانت
3 - توپ - سويلەم قۇرا.
4 - توپ - توپتاستىرۋ
سەرگىتۋ ءساتى
ورنىمىزدان تۇرامىز،
قولدى بەلگە قويامىز،
بۇرىلامىز وڭعا ءبىر،
بۇرىلامىز سولعا ءبىر.
مالىمەت: دۇرىس، ءتيىمدى تاماقتانعان ادام ءبىراز اۋرۋ - سىرقاۋعا ۇشىراماي، ولاردى وڭاي جەڭىپ وتىراتىن بولادى. ءتيىمدى تاماقتانۋدىڭ مەزگىلسىز، ەرتە قارتايۋدان ساقتاندىرادى.
وقۋلىقپەن جۇمىس
دارۋمەن (ۆيتامين)– ادام مەن جانۋارلاردىڭ تىرشىلىگىنە، ولاردىڭ ورگانيزمىندەگى زات الماسۋدىڭ ءبىرقالىپتى بولۋى ءۇشىن از مولشەردە وتە قاجەتتى بيولوگيالىق اكتيۆتى ورگانيكالىق قوسپالار. ۆيتامين (لاتىنشا vءىta – تىرشىلىك) تۋرالى ءىلىمنىڭ نەگىزىن 1880 جىلى ورىس دارىگەرى نيكولاي لۋنين سالدى.
58 - جاتتىعۋ
دياگرامما ارقىلى سالىستىرۋ
«-» «+» «-»
ب. س ج. س.
بەرىلگەن سەپتىكتەردىڭ سۇراقتارى مەن جالعاۋلارىن سالىستىر. قورىتىندى جاسا.
4.«كوز - ادامنىڭ ايناسى» بەكەتى
مالىمەت: كوز ءوزىنىڭ قۇرىلىسى جاعىنان وپتيكالىق جۇيە رەتىندە فوتواپپاراتقا ۇقساس، ءبىراق كوزدىڭ وپتيكالىق جۇيەسى الدەقايدا كۇردەلى. ادام كوزىنىڭ ءپىشىنى شار ءتارىزدى، شامالى قىسىڭقى، ديامەترى 23 - 25 مم.
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
1 - دەڭگەي
سوزدەردى جاتىس سەپتىگىنە قويىپ، جازىڭىز.
جەرلەر، ءۇي، ورمان، اقىندار، تاۋ، سۋ، دالا، ءشول
2 - دەڭگەي
جاتىس سەپتىكتە تۇرعان ءسوزدىڭ استىن سىزىڭىز.
1. كوكتەم كەلىپ، قىر دا، كوك تە قۋانىشقا كەنەلدى. قىردا قىزعالداق قاپتاپ كەتىپتى.
2. كەش تە، ەرتە دە ەمەس، ءدال ۋاقىتىندا بار. كەشتە بارلىق ونەرپازدار سايىسقا ءتۇستى.
3 - دەڭگەي
ورنى اۋىستىرىلىپ بەرىلگەن سوزدەردەن سويلەم قۇرا
تىرشىلىك تابادى ەتەتىن ودان شالعىندا كوپتەگەن جانۋارلار وزدەرىنە پانا.
5.«مارجان تىستەر» بەكەتى
ادامنىڭ تىسىنە العاش بوپ ات بەرگەن گيپپوكرات. ول بالانىڭ ءتىسى سۇتتەن شىعادى دەپ ەسەپتەگەن سوڭ «ءسۇت ءتىس» دەپ اتاعان. ۇلۋدا شامامەن 25 مىڭ ءتىس بار. اعزاداعى كالسيدىڭ 99 پايىزى تىستە.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ. «ءوزىڭىزدى تەكسەرىڭىز»
6.«سپورت» بەكەتى.
باعالاۋ. توپ باسشىلارى باعالايدى. ءار توپقا ماداقتامالار بەرىلەدى.
مالىمەت:
1900 - 1920 جىلدارى «ارقان تارتىس» وليمپيادا ويىندارىنىڭ باعدارلاماسىنا ەنگەن.
ۇستەل تەننيسىندەگى شاردىڭ سالماعى – 2، 5 گر. برازيليا - بارلىق فۋتبول چەمپيوناتتارىنا قاتىسقان الەمدەگى جالعىز مەملەكەت. فۋتبول دوبىندا 12 قارا بەسقىرلى جانە 20 اق التىقىرلى فيگۋرا بار
ۇيگە تاپسىرما: 105 - بەت، 64 - 65 جاتتىعۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاتىس سەپتىگى
ساباقتىڭ ءتيپى: تانىمدىق
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: زات ەسىمنىڭ سەپتەلۋى تۋرالى بىلىمدەرىن نىعايتۋ. جاتىس سەپتىكتەگى سوزدەردىڭ قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەتىنىمەن جانە ونىڭ جالعاۋلارىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: جاتتىعۋلار ورىنداتا وتىرىپ، جاتىس سەپتىكتەگى ءسوز سويلەمدە تۇرلاۋسىز مۇشە بولاتىنىن اڭعارتۋ، وقۋشىلاردىڭ سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىك: ساۋاتتى تازا جازۋعا، ءتىلىن سىيلاي بىلۋگە، دەنساۋلىقتارىن ساقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
فورماسى: توپتىق
ءپانارالىق بايلانىس: انا ءتىلى، ماتەماتيكا، دەنە شىنىقتىرۋ
ساباقتا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ، وي قوزعاۋ، ماعىنانى تانۋ.
ساباقتىڭ وتىلەتىن ورنى: مۋلتيمەديالىق كابينەت
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق
قيمىل جاتتىعۋلارى
1 - دە ساباققا كەلەمىز،
ساباقتان قالمايمىز دەگەنبىز!
4 پەن 5 - كە وقىپ ساباقتى،
جارىستا وزگەنى جەڭەمىز!
ساباعىمىزدىڭ ەرەجەسى
● تىڭدايمىز
● ءبىر - ءبىرىمىزدى تىڭدايمىز
● تولىقتىرامىز
● قاتەمىزدى تۇزەيمىز، كومەكتەسەمىز
ساباق بويىنا وسى ەرەجەلەردى ۇستانىپ، بىرلەسىپ جۇمىس جاساۋعا شاقىرامىن.
- زات ەسىمنىڭ سەپتىك جالعاۋلارى دەگەنىمىز نە؟
- قازاق تىلىندە نەشە سەپتىك بار؟
- 7 سەپتىكتى اتا
- 7 سانىمەن بايلانىستى قانداي اتاۋلاردى بىلەسىڭدەر؟
(7 اتا، 7 قازىنا، 7 كەرەمەت، 7 كۇن ت. ب)
بالالار، ەڭ ءبىرىنشى بايلىق نە؟
- دەنساۋلىق
ەنشە، بۇگىنگى ساباقتا ءبىز «دەنساۋلىق الەمىنە» ساياحاتقا شىعامىز.
- ساياحاتقا نەمەن شىعامىز؟
- ءقازىر قاي مەزگىل؟
ەندەشە قىستا سپورتتىڭ قانداي تۇرلەرىمەن شۇعىلدانامىز؟
شاڭعىمىزدى دايىندايىق!
تاقتادا «دەنساۋلىق الەمى» بەكەتتەرىنىڭ سىزباسى
ال، ءبىرىنشى بەكەتكە دە كەلىپ جەتتىك.
1.«كۇن ءتارتىبى» بەكەتى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
48 - جاتتىعۋ «حوككەي ويىنى» اڭگىمەلەرىن تىڭداۋ.
مالىمەت: ادامنىڭ بارلىق ءومىرى ۋاقىتتى بولۋدەن قۇرالادى، كەيبىرەۋلەر ونى قوعامنىڭ تالابىمەن جاساسا، ال كەيبىرەۋلەرى جەكە باسىنىڭ ىڭعايىنا قاراي ورىندايدى. دۇرىس قۇرىلعان كۇن ءتارتىبى دەگەنىمىز ۇيقىنىڭ تاماقتانۋدىڭ، ەڭبەكتىڭ، جانە ت. ب. دۇرىس ۇيىمداستىرىلۋى. كۇن ءتارتىبىن جاساۋ ادامدى تياناقتى بولۋعا، جۇمىسىن ۋاقىتىندا تىندىرۋعا جانە كوپ نارسەگە ۇلگەرۋگە تاربيەلەيدى. ونىڭ دۇرىس قويىلۋى ادام دەنساۋلىعىنىڭ كورسەتكىشى بولىپ تا تابىلادى.
ءى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
اناگراممانى شەش. ساتىج تەسپىگى
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى – جاتىس سەپتىگى.
نە ءبىلۋ كەرەك:
سەپتىك تۇرلەرىن
نە ىستەي ءبىلۋ كەرەك:
سوزدەردى تالداي، سەپتەي ءبىلۋ
ساۋساق جاتتىعۋلارى
ساۋساقتارىمىزدى جازۋعا دايىندايمىز (بۇگەمىز، جازامىز، بۇرايمىز)
داپتەرمەن جۇمىس
كۇن رەتىن جازۋ
«ەستە ساقتاپ، ءسوز قۇرا» ويىنى (ەستە ساقتاۋىن جەتىلدىرۋ)
شارتى: وقىلعان سوزدەردىڭ رەتىن ساقتاي وتىرىپ، ءبىرىنشى ارىپتەرىنەن جاڭا ءسوز قۇرا.
كەرەگە، ىرىمشىك، تاۋىق، اسپان، پالۋان (كىتاپ)
بالقاراعاي، ىشىك، لاق، ىسكەر، ماقتا (ءبىلىم)
كوركەم جازۋ
1) وسى سوزدەردى تابىس سەپتىگىنە قويىپ، كوركەم جاز.
2) سويلەم قۇرا (ماقال - ماتەل)
ءىV. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋگە دايىندىق كەزەڭى.
2.«ۇيقى گيگيەناسى» بەكەتى
جۇمباقپەن جۇمىس.(تاقتادا بەرىلەدى)
مالىمەت:
ۇيقى مەحانيزمىن، ونىڭ فيزيولوگيالىق ءمانىن تۇڭعىش رەت اكادەميك ي. پ. پاۆلوۆ اشىپ بەردى. ول ۇيقى – ميدىڭ بارلىق ورتالىقتارىن قامتيتىن كەڭ تاراعان تەجەۋ ەكەنىن انىقتادى. ۇيىقتاعان كەزدە بۇلشىق ەتتەر بوساڭسيدى، تىنىس الۋ سيرەپ، جۇرەك سوعۋى باسەڭدەيدى، دەنە تەمپەراتۋراسى، قان قىسىمى، زات الماسۋ تومەندەيدى، قىسقاسى ورگانيزمنىڭ بۇكىل قىزمەتىن رەتتەيتىن نەرۆ ورتالىقتارىنىڭ بەلسەندىلىگى قۇلدىرايدى. ادام تاۋلىكتىڭ 8 ساعاتىن ۇيقىمەن وتكىزەدى. جىلى سۋ قۇيىنىپ، جۋىنىپ، ءتىستى شايىپ، اياقتى جۋۋ دا اعزاعا وتە پايدالى.
كوزگە ارنالاعان جاتتىعۋلار
قيما - قاعازدارمەن جۇمىس.
شىعارماشىلىق دەڭگەي
1) بەرىلگەن سوزدەرگە ءبىر ءارىپ قوسىپ ماعىناسى وزگەرگەن ءسوز جاز:
قالا + ( ) تابا + ( )
ات + ( ) ەل + ( )
باقا + ( ) ءور + ( )
2) سوزدەردى كىمدە؟ نەدە؟ قايدا؟ سۇراعىنا جاۋاپ بەرەتىندەي ەتىپ وزگەرتىپ جاز.
3) سوزدەردى ءسوز قۇرامىنا تالدا.
1) قالام، اتا، باقان، تابان، ەلى، ءورت.
- بۇلار قاي سەپتىكتە تۇر؟ (اتاۋ)
2) قالامدا، اتادا، باقاندا، تاباندا، ەلىندە، ورتتە.
- قانداي سۇراقتاردىڭ كومەگىمەن وزگەرتتىك؟(نەدە؟)، ەلىندە سوزىنە سۇراق قوي
3)- قانداي جالعاۋلار جالعادىڭ؟ قانداي ەرەجەگە سۇيەندىك؟
ەندەشە ەرەجەنى شىعارىپ الايىق.
ونى كىتاپپەن سالىستىرايىق.
كىمدەردە؟ نەلەردە؟ دەگەن سۇراقتار قانداي زات ەسىمدەرگە قويىلادى؟
3.«دارۋمەندەر»بەكەتى
توپپەن جۇمىس
1 - توپ - لوتو
2 - توپ – گرافيكالىق ديكتانت
3 - توپ - سويلەم قۇرا.
4 - توپ - توپتاستىرۋ
سەرگىتۋ ءساتى
ورنىمىزدان تۇرامىز،
قولدى بەلگە قويامىز،
بۇرىلامىز وڭعا ءبىر،
بۇرىلامىز سولعا ءبىر.
مالىمەت: دۇرىس، ءتيىمدى تاماقتانعان ادام ءبىراز اۋرۋ - سىرقاۋعا ۇشىراماي، ولاردى وڭاي جەڭىپ وتىراتىن بولادى. ءتيىمدى تاماقتانۋدىڭ مەزگىلسىز، ەرتە قارتايۋدان ساقتاندىرادى.
وقۋلىقپەن جۇمىس
دارۋمەن (ۆيتامين)– ادام مەن جانۋارلاردىڭ تىرشىلىگىنە، ولاردىڭ ورگانيزمىندەگى زات الماسۋدىڭ ءبىرقالىپتى بولۋى ءۇشىن از مولشەردە وتە قاجەتتى بيولوگيالىق اكتيۆتى ورگانيكالىق قوسپالار. ۆيتامين (لاتىنشا vءىta – تىرشىلىك) تۋرالى ءىلىمنىڭ نەگىزىن 1880 جىلى ورىس دارىگەرى نيكولاي لۋنين سالدى.
58 - جاتتىعۋ
دياگرامما ارقىلى سالىستىرۋ
«-» «+» «-»
ب. س ج. س.
بەرىلگەن سەپتىكتەردىڭ سۇراقتارى مەن جالعاۋلارىن سالىستىر. قورىتىندى جاسا.
4.«كوز - ادامنىڭ ايناسى» بەكەتى
مالىمەت: كوز ءوزىنىڭ قۇرىلىسى جاعىنان وپتيكالىق جۇيە رەتىندە فوتواپپاراتقا ۇقساس، ءبىراق كوزدىڭ وپتيكالىق جۇيەسى الدەقايدا كۇردەلى. ادام كوزىنىڭ ءپىشىنى شار ءتارىزدى، شامالى قىسىڭقى، ديامەترى 23 - 25 مم.
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
1 - دەڭگەي
سوزدەردى جاتىس سەپتىگىنە قويىپ، جازىڭىز.
جەرلەر، ءۇي، ورمان، اقىندار، تاۋ، سۋ، دالا، ءشول
2 - دەڭگەي
جاتىس سەپتىكتە تۇرعان ءسوزدىڭ استىن سىزىڭىز.
1. كوكتەم كەلىپ، قىر دا، كوك تە قۋانىشقا كەنەلدى. قىردا قىزعالداق قاپتاپ كەتىپتى.
2. كەش تە، ەرتە دە ەمەس، ءدال ۋاقىتىندا بار. كەشتە بارلىق ونەرپازدار سايىسقا ءتۇستى.
3 - دەڭگەي
ورنى اۋىستىرىلىپ بەرىلگەن سوزدەردەن سويلەم قۇرا
تىرشىلىك تابادى ەتەتىن ودان شالعىندا كوپتەگەن جانۋارلار وزدەرىنە پانا.
5.«مارجان تىستەر» بەكەتى
ادامنىڭ تىسىنە العاش بوپ ات بەرگەن گيپپوكرات. ول بالانىڭ ءتىسى سۇتتەن شىعادى دەپ ەسەپتەگەن سوڭ «ءسۇت ءتىس» دەپ اتاعان. ۇلۋدا شامامەن 25 مىڭ ءتىس بار. اعزاداعى كالسيدىڭ 99 پايىزى تىستە.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ. «ءوزىڭىزدى تەكسەرىڭىز»
6.«سپورت» بەكەتى.
باعالاۋ. توپ باسشىلارى باعالايدى. ءار توپقا ماداقتامالار بەرىلەدى.
مالىمەت:
1900 - 1920 جىلدارى «ارقان تارتىس» وليمپيادا ويىندارىنىڭ باعدارلاماسىنا ەنگەن.
ۇستەل تەننيسىندەگى شاردىڭ سالماعى – 2، 5 گر. برازيليا - بارلىق فۋتبول چەمپيوناتتارىنا قاتىسقان الەمدەگى جالعىز مەملەكەت. فۋتبول دوبىندا 12 قارا بەسقىرلى جانە 20 اق التىقىرلى فيگۋرا بار
ۇيگە تاپسىرما: 105 - بەت، 64 - 65 جاتتىعۋ.