كۇركىرەپ كۇندەي ءوتتى عوي سوعىس
ءبىز سوعىستى كورگەن جوقپىز... الايدا تاريح قويناۋىنا كەتكەن سول زۇلامات جىلدار جايلى ەل دەگەندە ەزىلىپ، جۇرت دەگەندە جۇمىلىپ، جەرگە تەر توگىپ، حالىققا قان توگىپ قىزمەت ەتكەن، وتان الدىنداعى بورىشىن ادال وتكەرگەن مايدانگەرلەرىمىزدىڭ، تىل ارداگەرلەرىنىڭ ەستەلىكتەرىنەن قانىقپىز.
اناسى باۋىر ەتى بالاسىنان، وتباسى تىرەگى مەن سۇيەنىشى بولعان ازاماتىنان ايرىلعان، جاس ارۋدى جەسىر، جاس بالانى جەتىم ەتىپ، دالانى قانعا بوكتىرگەن سوعىس - فاشيستىك گەرمانيانىڭ، ونىڭ باسىندا تۇرعان گيتلەرشىلەردىڭ قانقۇيلى ارەكەتىنىڭ جەمىسى ەكەنىنە تاريحتان قانىقپىز. جەر جاھاندى جالماپ، "تۇلىمدىنى قۇل ەتسەم، بۇرىمدىنى كۇڭ ەتسەم" دەگەن دۇشپاننىڭ باستى ماقساتى ورىندالمادى. ەلى ءۇشىن ايانىپ قالۋدى ەرلىگىنە سىن، جۇرتى ءۇشىن ايانۋدى جىگىتتىگىنە سىن دەپ ۇعىنار ەرلەر باردا قاي دۇشپاننىڭ بولماسىن پيعىلى ورىندالماق تا ەمەس ەدى.
تۋمىسىنان ەرلىك بىلەكتە ەمەس، جۇرەكتە ەكەنىن ۇعىنىپ وسكەن قازاعىمنىڭ ۇل-قىزدارى دا وتان قورعاۋ جولىندا جان الىپ، جان بەرىستى. ىقىلىم زاماننان بەرى اتا-باباسىنىڭ ۇكىلى نايزاسىنىڭ ۇشىمەن، جۇرەكتەن شىققان ەرلىك ىسىمەن امان ساقتاپ كەلگەن تۋعان جەرىن جاۋ تابانىنا تاپتاتۋعا ولاردىڭ نامىسى جىبەرمەدى.تاعدىردىڭ ءوزى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ قاھارماندارىن ءبىزدىڭ ەلىمىزدە تۋعىزىپ،ولاردىڭ اتاعىن وزىمىزدە عانا ەمەس، وزگە ەلدەرگە دە شىعارعانى - ەرلىك قازاقتىڭ قانىنا سىڭگەن اسىل قاسيەت ەكەنىنىڭ تاعى ءبىر دالەلى.ەرلىك پەن ەلدىكتى جىرلاعان باتىرلىق داستانداردى ەستىپ وسكەن اعا بۋىن قازاقتىڭ قاسيەتتى ۇعىمى نامىستى تۋ ەتىپ، جاۋعا قارسى تايسالماي ۇرىس سالدى.
كۇركىرەپ وتكەن كۇندەي بولعان سول زۇلامات جىلدار دەسە، ەسىمى اۋىزدان شىققاننان-اق ەستىگەن قۇلاققا كوپ نارسەنى ۇقتىرىپ، كەيبىرەۋلەردى كۇنى بۇرىن بۇقتىرىپ تۇراتىن بىرەگەي تۇلعامىز باۋىرجان مومىش ۇلى ەسىمە تۇسەدى. قانشاما حالىق سارىلا كۇتكەن جەڭىستى جاقىنداتۋعا زور ۇلەس قوسقان باتىر بابامىزدىڭ ەتكەن ەرلىگىن، ايتقان سوزدەرىن وقىپ وتىرىپ ءار كەز ءتانتى بولامىن. ول كىسىنىڭ ەرلىك، قولباسشىلىق ىستەرىنە، فوتوسۋرەتتەرىنە قاراپ وتىرعاندا، تاسپاعا جازىلىپ الىنعان داۋىسىن ەستىگەندە قازاق حالقىنىڭ بايىرعى ەرلىك ءبىتىمىن كوز الدىما اكەلەمىن. اتا-بابامىزدىڭ اق الماستاي جارقىلداعان جىگەر-قايراتى دا، باتىلدىق پەن باتىرلىققا قۇشتارلىعى دا باۋىرجان اتانىڭ ءبىر بويىنا توعىسقانداي.ارپالىسپەن وتكەرگەن اۋىر جىلداردا سول كەزدەگى وتاننىڭ جۇرەگى سانالعان ماسكەۋ قالاسىن قورعاۋ جولىندا گەنەرال پانفيلوۆتىڭ شاكىرتى بولعان باتالون كومانديرى باۋىرجان مومىش ۇلى اسكەري تالانتىن، قولباسىشىلىق، قالا بەردى زور ادامگەرشىلىك قارىم-قاسيەتىن كورسەتە بىلگەن ەكەن. سول جىلدارى اعا لەيتەنانت، باتالون كومانديرى نە بارى ەكى جىل ىشىندە پولكوۆنيك اتاعىندا بولا تۇرا ديۆيزيا كومانديرىنىڭ گەنەرالدىق قىزمەتىن اتقارۋى قانعا سىڭگەن قازاقى اسىل قاسيەتتىڭ بەلگىسى ەمەي نەمەنە؟!
"ادامعا دەگەن قالتقىسىز سۇيىسپەنشىلىك ونىڭ بىتىم-بولمىسىمەن بىتە قايناسقان ايرىقشا قاسيەتى بولاتىن"- دەپ ەسكە الادى بەلگىلى مايدانگەر جازۋشى تاحاۋي احتانوۆ. ۇرىستىڭ وتتاي قايناعان ورتاسىنا كوزجۇمبايلىقپەن قويىپ كەتەتىن ەرجۇرەكتىگى باتىر اتامىزدىڭ قاراۋىنداعى جاۋىنگەرلەرگە دەگەن رياسىز سۇيىسپەنشىلىگى مەن وتانشىلدىق اسقاق سەزىمنەن تۋسا كەرەك. ەل اۋزىندا حالىق دانالىعىنداي بولىپ تاراپ كەتكەن باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ:
"تىرەسكەننىڭ تىزەسىن بۇكتىرگەن-ەر،
بەلدەسكەننىڭ بەلىن سىندىرعان-ەر
جاعالاسقاننىڭ جانىن جاھنامعا تاپسىرعان - ەر" دەپ كەلەتىن ءسوزى بار. وسى سوزدەگى ناعىز ەردىڭ اسىل قاسيەتتەرى ەر بابامىزدىڭ ءوز ءون بويىنان تابىلعانى ءسوزسىز.
بۇقساڭ ءولىم قانجارىن سۇعاتىن،يمەنسەڭ تابانىنىڭ استىنا سالىپ ەزەتىن الاساپىران سوعىستا ەل قورعانى بولعان ەرلەردەن مەنىڭ تۋعان جەرىم دە كەندە ەمەس. كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن العان 497 قازاقستاندىقتىڭ ىشىندە وڭىرىمىزدەن ءۇش ايتۋلى ازامات ەرەن ەرلىك پەن تاباندىلىق ارقاسىندا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن الدى. ولار جەرلەستەرى ارداقتاپ كوشە اتىن بەرگەن پ.پ.جۋربا، ۆ.ۆ.بۋنتاۆسكيح، ا.س.كراحمال. باتىر اتانباسا دا مايدان جولىن قاراپايىم قازاق اۋىلىنان باستاعان جەرلەسىمىز ق.تاستانبەكوۆ جەڭىس كۇنىن بەرليندە قارسى الدى.ول كىسىنى "بەرلينگە جەتكەن قازاق" دەپ ماقتانىشپەن ايتۋعا بولادى دەپ ويلايمىن.
تاياقتان تايسالماساڭ، سەمسەردەن سەسكەنبەسەڭ عانا جەڭدىم دەۋگە بولاتىن الماعايىپ سوعىستا وتان ءۇشىن وت كەشكەن جەرلەستەرىمنىڭ ءىسى بۇگىنگى ۇرپاققا ونەگە. ولاردىڭ ەسىمى ەل ەسىندە ماڭگى ساقتالۋى ءتيىس. بايقاساق، ۇلى وتان سوعىسى، ونداعى تىزە بۇگىپ ءتىرى جۇرگەننەن، تىكە تۇرىپ شاھيت بولۋدى قالاعان جاندار ەل جادىنان بىرتىندەپ ءوشىپ بارا جاتقانداي ما... ەرلەر ەسىمى ەل ەسىندە ماڭگى ساقتالۋى ءتيىس قوي. بالاڭ كوڭىلمەن قازىرگى تاڭدا قازاق ءپاتريوتيزىمىن، ۇلتتىق رۋحتى اسپانداتا كوتەرۋ ماسەلەسى الدىڭعى كەزەككە قويىلعان شاقتا قانعا سىڭگەن اسىل قاسيەت - ەرلىك پەن نامىستىڭ، ۇلتجاندىلىقتىڭ ايرىقشا ۇلگىسىن كورسەتكەن قازاقستاندىق مايدانگەرلەردىڭ اتى دارىپتەلىپ، ۇرپاققا تانىلعاننىن قالايمىن.ەل تىرەگى بولۋ ءۇشىن ەر بوپ تۋعان ادال ۇرپاقتىڭ ەل باسىنا سىناق بولعان سۇراپىل سوعىس جىلدارىنداعى توزىمدىلىگى مەن ءومىر ءۇشىن ولگەنشە كۇرەسكەن تاباندىلىعى، قايراتى مەن كاھارماندىعى بولماسا، بۇگىنگى جارقىن بولاشاققا باتىل قادام جاساپ، وركەندەۋ جولىنا تۇسكەن تاۋەلسىز مەملەكەتىمىز دە بولماس پا ەدى، قايدام... سول سەبەپتى دە ەرلەرىمىزدى ەل ءۇشىن، ۇلاندارىمىزدى ۇلت ءۇشىن دارىپتەيىك.