ماقال - ماتەلدەر
پاۆلودار قالاسى، قاليجان بەكقوجين اتىنداعى
№12 جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبى
شىنارگۇل ساعىندىق قىزى
قازاق ءتىلى 5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماقال - ماتەلدەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ماقال - ماتەلدەر تۋرالى ءبىلىم، بىلىگىن تەرەڭدەتۋ، سالىستىرۋ، اجىراتا ءبىلۋ داعدىلارى مەن وقۋ، تالداۋ ماشىقتارىن قالىپتاستىرۋ؛
تاربيەلىك: انا ءتىلىن ارداقتاپ باعالاي بىلۋگە، ءسوز ءقادىرىن تەرەڭ ۇعۋعا تاربيەلەۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋىن، وي دالدىگىن دامىتۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ، ءتۇرلى امال - تاسىلدەر ارقىلى ىزدەندىرە وتىرىپ شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
كورنەكىلىك: پروەكتور، كەستە، تىرەك - سىزبا، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، ىزدەندىرۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، اعىلشىن ءتىلى، بەينەلەۋ، ماتەماتيكا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: شىعارماشىلىق ىزدەنىس.
پسيحولوگيالىق دايىندىق:(شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرۋ)
مەيىرىمدى جۇرەكپەن (جۇرەكتەرىن ۇستايدى)
اق پەيىلدى تىلەكپەن (قولدارىن كوككە كوتەرەدى)
امانداسىپ الايىق (ءبىر - ءبىرىنىڭ قولدارىن ۇستايدى)
ءبىر جادىراپ قالايىق (ءبىر - بىرىنە قاراپ كۇلىمدەيدى)
ەڭبەك ەتىپ ەرىنبەي،
جاقسى باعا الايىق! (باس بارماقتارىن كورسەتەدى)
ءۇي جۇمىسىن سۇراۋ:
«ىنتا» توبى.
1. تۇراقتى تىركەس دەگەن نە؟
2. تۇراقتى تىركەستى عىلىم تىلىندە باسقاشا نە دەپ اتايمىز؟
«جىگەر توبى». سۋرەتتەرگە قاراپ، تۇراقتى تىركەستەر تابۋ. (قاس، كوز، قۇلاق، اراسىندا؛ يت، كۇشىك، سيىر، قياندا؛ بەت، اۋىز، مۇرىن، شىقتى؛ اي، جۇلدىز، كۇن، تۋدى.)
1. قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا – لەزدە، تەز.
2. يت ارقاسى قياندا – الىس.
3. بەتىنەن وتى شىقتى – ۇيالۋ.
4. ايى وڭىنان تۋدى – جولى بولدى.
«دارىن» توبى. كەستەنى تولتىرۋ.
تۇراقتى تىركەستەر
ءتىلى شىعۋ
يت ولگەن جەر
تاياق تاستام
قويان جۇرەك
جاڭا ساباق:
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبىن مىنا ءسوزجۇمباقتى شەشۋ ارقىلى انىقتايتىن بولامىز. قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ.
ءسوزجۇمباق "ماقال ماتەل"
1. جازىلۋى بىردەي، ماعىنالارى ءار ءتۇرلى سوزدەر.
2. زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن ءسوز تابى.
3. جىلقى ءپىرى.
4. ادامنىڭ ءتۇرلى كوڭىل - كۇيىن بىلدىرەتىن سوزدەر.
5. قىستىڭ ءبىرىنشى ايى.
6. بالاعا ەڭ قىمبات –.
7. ءبىلىم بەرەتىن مەكەمە.
8. بىرنەشە سويلەمنەن قۇرالىپ نەگىزگى ويدى بىلدىرەدى.
9. كوركەمدەپ سۋرەتتەۋدە زاتتى نە قۇبىلىستى ەكىنشى زاتپەن نەمەسە قۇبىلىسپەن سالىستىرىپ بەينەلەۋ.
10. سيىر ءپىرى.
11. سوزدەر مەن سويلەمدەردى بايلانىستىراتىن ءسوز تابى.
قانداي ءسوز شىقتى؟ (ماقال - ماتەل)
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «ماقال - ماتەل» ەكەن. ماقساتىن وقۋشىلار ايتادى.
توپتاعى وقۋشىلار ساباقتى پوستەر ارقىلى ءتۇسىندىرىپ قورعايدى.
ءى كەزەڭ. «ءبىلىم ينەمەن قۇدىق قازعانداي»
ءىىى دەڭگەي. گرافيكالىق ديكتانت.
وقۋسىز ءبىلىم جوق ------------------ بىرلىگى كۇشتى ەل وزادى
ءوز بىلمەگەنىڭدى كىسىدەن سۇرا ----- بىلىممەن جۇگىر
بىرلىگى جوق ەل توزادى ------------- ءبىلىمسىز كۇنىڭ جوق
ادەپتى بالا – ارلى بالا --------- الىسقا قارايدى
جاقسى تۋسا ەل ىرىسى ------------ تالاپ قىلماي مۇراتقا جەتپەس
تىلىڭمەن جۇگىرمە ------------------- ۇلكەن جوق بولسا، كىشىدەن سۇرا
ادام بولاتىن بالا ---------------- ادەپسىز بالا – سورلى بالا
جان قينالماي جۇمىس بىتپەس ----- جاڭبىر جاۋسا جەر ىرىسى
ءىى دەڭگەي. سوزدەردىڭ بالامالارىن تۇراقتى تىركەسپەن جاز.
حابارلاسپاۋ – ات ءىزىن سالماۋ.
جۋاس – قوي اۋزىنان ءشوپ الماس.
رەنجىستى – قىرعي قاباق بولۋ.
ادەمى – ءۇرىپ اۋىزعا سالعانداي.
قۋانۋ – ەكى ەزۋى قۇلاعىنا جەتۋ.
جەك كورۋ – الا كوزىمەن اتۋ.
ۇيالۋ – جەر بولۋ.
سويلەمەۋ – جۇمعان اۋزىن اشپاۋ.
اشۋشاڭ – كوك ايىل.
قاتىگەز – تاسجۇرەك.
ءى دەڭگەي. ماقال - ماتەلدى تولىقتىرۋ، ەكى تىلگە اۋدارۋ.
1. تۋعان جەرگە... تىك. (تۋىڭ - فلاگ - flag)
2.... جىلاتىپ ايتار، دۇشپان كۇلدىرىپ ايتار. (دوس - درۋگ - friend)
3. ونەر الدى... ءتىل. (قىزىل - كراسنىي - red)
4.... جىگىت جول باستار. (باتىر - گەروي - hero)
5.... كەپىلى – تازالىق. (دەنساۋلىق - زدوروۆە - health)
ءىى كەزەڭ. «ونەر – اعىپ جاتقان بۇلاق، ءبىلىم – جانىپ جاتقان شىراق»
ءىىى دەڭگەي. ءسوز قۇرامىنا تالداۋ. ەلباسىمىزدى، وقۋشىلارىڭىزبەن
ءىى دەڭگەي. فونەتيكالىق تالداۋ. ءمۇعالىم، الىپپە
ءى دەڭگەي. ساتىلاي كەشەندى زات ەسىمگە مورفولوگيالىق تالداۋ. الاتاۋ، بالالىق.
ءىىى كەزەڭ. «ءسوز اسىلى – ماقال».
ءىىى دەڭگەي. سەمانتيكالىق كارتانى تولتىرۋ.
ماقال. ماتەل. تابۋ. تۇراقتى تىركەس. ەۆفەميزم. ديسفەميزم.
ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي، تويادى قارنىڭ تىلەنبەي.
سارقىرامانىڭ بەر جاعىندا ماڭىرامانى ۇلىما جەپ جاتىر ەكەن.
داۋكەننىڭ بالاسى ۇرى، وسەكشى، بوقمۇرىن.
كارى تۇلكى قاقپانعا تۇسپەس.
وسەر ەلدىڭ اقىنى كوپ، وشەر ەلدىڭ اكىمى كوپ.
ايداعانى بەس ەشكى، ىسقىرىعى جەر قارادى.
الدار كوسە بايلاردى الداۋ ماقساتىندا ءوز جانىنان قوسىپ ايتادى.
اۋدان مەن اۋىلدىڭ اراسى تاياق تاستام جەر.
№12 جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبى
شىنارگۇل ساعىندىق قىزى
قازاق ءتىلى 5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماقال - ماتەلدەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ماقال - ماتەلدەر تۋرالى ءبىلىم، بىلىگىن تەرەڭدەتۋ، سالىستىرۋ، اجىراتا ءبىلۋ داعدىلارى مەن وقۋ، تالداۋ ماشىقتارىن قالىپتاستىرۋ؛
تاربيەلىك: انا ءتىلىن ارداقتاپ باعالاي بىلۋگە، ءسوز ءقادىرىن تەرەڭ ۇعۋعا تاربيەلەۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋىن، وي دالدىگىن دامىتۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ، ءتۇرلى امال - تاسىلدەر ارقىلى ىزدەندىرە وتىرىپ شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
كورنەكىلىك: پروەكتور، كەستە، تىرەك - سىزبا، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، ىزدەندىرۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، اعىلشىن ءتىلى، بەينەلەۋ، ماتەماتيكا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: شىعارماشىلىق ىزدەنىس.
پسيحولوگيالىق دايىندىق:(شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرۋ)
مەيىرىمدى جۇرەكپەن (جۇرەكتەرىن ۇستايدى)
اق پەيىلدى تىلەكپەن (قولدارىن كوككە كوتەرەدى)
امانداسىپ الايىق (ءبىر - ءبىرىنىڭ قولدارىن ۇستايدى)
ءبىر جادىراپ قالايىق (ءبىر - بىرىنە قاراپ كۇلىمدەيدى)
ەڭبەك ەتىپ ەرىنبەي،
جاقسى باعا الايىق! (باس بارماقتارىن كورسەتەدى)
ءۇي جۇمىسىن سۇراۋ:
«ىنتا» توبى.
1. تۇراقتى تىركەس دەگەن نە؟
2. تۇراقتى تىركەستى عىلىم تىلىندە باسقاشا نە دەپ اتايمىز؟
«جىگەر توبى». سۋرەتتەرگە قاراپ، تۇراقتى تىركەستەر تابۋ. (قاس، كوز، قۇلاق، اراسىندا؛ يت، كۇشىك، سيىر، قياندا؛ بەت، اۋىز، مۇرىن، شىقتى؛ اي، جۇلدىز، كۇن، تۋدى.)
1. قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا – لەزدە، تەز.
2. يت ارقاسى قياندا – الىس.
3. بەتىنەن وتى شىقتى – ۇيالۋ.
4. ايى وڭىنان تۋدى – جولى بولدى.
«دارىن» توبى. كەستەنى تولتىرۋ.
تۇراقتى تىركەستەر
ءتىلى شىعۋ
يت ولگەن جەر
تاياق تاستام
قويان جۇرەك
جاڭا ساباق:
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبىن مىنا ءسوزجۇمباقتى شەشۋ ارقىلى انىقتايتىن بولامىز. قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ.
ءسوزجۇمباق "ماقال ماتەل"
1. جازىلۋى بىردەي، ماعىنالارى ءار ءتۇرلى سوزدەر.
2. زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن ءسوز تابى.
3. جىلقى ءپىرى.
4. ادامنىڭ ءتۇرلى كوڭىل - كۇيىن بىلدىرەتىن سوزدەر.
5. قىستىڭ ءبىرىنشى ايى.
6. بالاعا ەڭ قىمبات –.
7. ءبىلىم بەرەتىن مەكەمە.
8. بىرنەشە سويلەمنەن قۇرالىپ نەگىزگى ويدى بىلدىرەدى.
9. كوركەمدەپ سۋرەتتەۋدە زاتتى نە قۇبىلىستى ەكىنشى زاتپەن نەمەسە قۇبىلىسپەن سالىستىرىپ بەينەلەۋ.
10. سيىر ءپىرى.
11. سوزدەر مەن سويلەمدەردى بايلانىستىراتىن ءسوز تابى.
قانداي ءسوز شىقتى؟ (ماقال - ماتەل)
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «ماقال - ماتەل» ەكەن. ماقساتىن وقۋشىلار ايتادى.
توپتاعى وقۋشىلار ساباقتى پوستەر ارقىلى ءتۇسىندىرىپ قورعايدى.
ءى كەزەڭ. «ءبىلىم ينەمەن قۇدىق قازعانداي»
ءىىى دەڭگەي. گرافيكالىق ديكتانت.
وقۋسىز ءبىلىم جوق ------------------ بىرلىگى كۇشتى ەل وزادى
ءوز بىلمەگەنىڭدى كىسىدەن سۇرا ----- بىلىممەن جۇگىر
بىرلىگى جوق ەل توزادى ------------- ءبىلىمسىز كۇنىڭ جوق
ادەپتى بالا – ارلى بالا --------- الىسقا قارايدى
جاقسى تۋسا ەل ىرىسى ------------ تالاپ قىلماي مۇراتقا جەتپەس
تىلىڭمەن جۇگىرمە ------------------- ۇلكەن جوق بولسا، كىشىدەن سۇرا
ادام بولاتىن بالا ---------------- ادەپسىز بالا – سورلى بالا
جان قينالماي جۇمىس بىتپەس ----- جاڭبىر جاۋسا جەر ىرىسى
ءىى دەڭگەي. سوزدەردىڭ بالامالارىن تۇراقتى تىركەسپەن جاز.
حابارلاسپاۋ – ات ءىزىن سالماۋ.
جۋاس – قوي اۋزىنان ءشوپ الماس.
رەنجىستى – قىرعي قاباق بولۋ.
ادەمى – ءۇرىپ اۋىزعا سالعانداي.
قۋانۋ – ەكى ەزۋى قۇلاعىنا جەتۋ.
جەك كورۋ – الا كوزىمەن اتۋ.
ۇيالۋ – جەر بولۋ.
سويلەمەۋ – جۇمعان اۋزىن اشپاۋ.
اشۋشاڭ – كوك ايىل.
قاتىگەز – تاسجۇرەك.
ءى دەڭگەي. ماقال - ماتەلدى تولىقتىرۋ، ەكى تىلگە اۋدارۋ.
1. تۋعان جەرگە... تىك. (تۋىڭ - فلاگ - flag)
2.... جىلاتىپ ايتار، دۇشپان كۇلدىرىپ ايتار. (دوس - درۋگ - friend)
3. ونەر الدى... ءتىل. (قىزىل - كراسنىي - red)
4.... جىگىت جول باستار. (باتىر - گەروي - hero)
5.... كەپىلى – تازالىق. (دەنساۋلىق - زدوروۆە - health)
ءىى كەزەڭ. «ونەر – اعىپ جاتقان بۇلاق، ءبىلىم – جانىپ جاتقان شىراق»
ءىىى دەڭگەي. ءسوز قۇرامىنا تالداۋ. ەلباسىمىزدى، وقۋشىلارىڭىزبەن
ءىى دەڭگەي. فونەتيكالىق تالداۋ. ءمۇعالىم، الىپپە
ءى دەڭگەي. ساتىلاي كەشەندى زات ەسىمگە مورفولوگيالىق تالداۋ. الاتاۋ، بالالىق.
ءىىى كەزەڭ. «ءسوز اسىلى – ماقال».
ءىىى دەڭگەي. سەمانتيكالىق كارتانى تولتىرۋ.
ماقال. ماتەل. تابۋ. تۇراقتى تىركەس. ەۆفەميزم. ديسفەميزم.
ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي، تويادى قارنىڭ تىلەنبەي.
سارقىرامانىڭ بەر جاعىندا ماڭىرامانى ۇلىما جەپ جاتىر ەكەن.
داۋكەننىڭ بالاسى ۇرى، وسەكشى، بوقمۇرىن.
كارى تۇلكى قاقپانعا تۇسپەس.
وسەر ەلدىڭ اقىنى كوپ، وشەر ەلدىڭ اكىمى كوپ.
ايداعانى بەس ەشكى، ىسقىرىعى جەر قارادى.
الدار كوسە بايلاردى الداۋ ماقساتىندا ءوز جانىنان قوسىپ ايتادى.
اۋدان مەن اۋىلدىڭ اراسى تاياق تاستام جەر.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
