وزگە ەمەس ءوزىم ايتام ءوز جايىندا!
وزگە ەمەس ءوزىم ايتام ءوز جايىندا!
ماقساتى:
1. قاسىم امانجولوۆتىڭ ومىرىمەن تانىستىرۋ، شىعارماشىلىعىنان جان - جاقتى مالىمەتتەر بەرە وتىرىپ تانىمدىق كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
2. پوەزيالىق شىعارمالاردى وقىتۋعا ىنتا - جىگەرىن ارتتىرۋ، قاسىم امانجولوۆ ولەڭدەرى ارقىلى قازاق ادەبيەتىندەگى جالىندى پوەزيالىق تۋىندىلاردىڭ تاقىرىبى مەن وي تەرەڭدىگىن ساراپتاي بىلۋگە ۇيرەتە وتىرىپ ولاردىڭ مانەرلەپ وقۋ قابىلەتى مەن رۋحاني تانىمدارىن كەڭەيتۋ.
3. قاسىم جىرلارىن قامتي وتىرىپ اقىندىققا باۋلۋ، وتانىن، ەلىن، ۇلتىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ، ادامنىڭ جان دۇنيەسىنە پوەزيانىڭ اسەرىن تانىتۋ.
كورنەكىلىكتەر: ق. امانجولوۆ پورترەتى، سلايد، كىتاپ كورمەسى، اقىن تۋرالى دايەكسوزدەر
ءمۇعالىم: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! بۇگىنگى ادەبي كەشىمىز قازاق ولەڭىنىڭ اسپانىندا ەرەكشە نۇرلانىپ، جارقىراپ وتكەن قاسىم امانجولوۆقا ارنالادى. ومىرگە ىڭكار، ءومىردى جىرلاپ وتكەن سىرشىل اقىن جايلى سىر شەرتىپ، قاسىم اقىن الەمىنە، ولەڭ اتتى قۇدىرەتتى مۇحيتقا ساپار شەكسەك، ونىڭ ولەڭدەرىنەن ورىلگەن سازىنا تەربەلسەك دەپ وتىرمىز.
1 - جۇرگىزۋشى.
ءسوز بەن سەزىم، وي مەن پاراسات - «ادەبيەت» اتتى ۇلكەن ونەردىڭ ۇلى تۋىندىسى.
قازاق دالاسى - وسى ۇلى ونەرگە ەجەلدەن باي دالا. V – Vءى عاسىرلاردا تاسقا قاشاپ جازىلعان تونىكوك، بىلگە قاعان جىرلارى. حV - حVءىىى عاسىرلارداعى قازاق جىراۋلارى، اباي جىرلارى - قازاق ادەبيەتى ءۇشىن باي اسىل مۇرا. سول قازىنادان ءنار الىپ، شىعىس پوەزياسىنان سۋسىنداعان قازاقتىڭ داۋىلپاز اقىنى قاسىم امانجولوۆ ەدى.
بۇلبۇلىم، سايرا كەۋدەمدە،
بۇلبۇلىم - مەنىڭ جۇرەگىم.
كوڭىلدىڭ كۇيى كەلگەندە
اعىل دا تەگىل جىر ەدىم.
اعىتتىم ويدان ەل ءۇشىن
ولەڭنىڭ ەركە وزەنىن - دەپ اقىننىڭ ءوزى ايتقانداي، ۋاقىتتىڭ سىنىنان سىنباي، سۇرىنبەي وتكەن، سىمباتى بولەك، سىرلى الەمنىڭ ساۋلەتشىسى بولىپ قالا بەرەتىن، الاشتىڭ اقيىق اقىندارىنىڭ ءبىرى عانا ەمەس، بىرەگەيى - قاسىم امانجولوۆ.
2 - جۇرگىزۋشى.
جىرلارىندا زامانىنىڭ تابى بار،
ۇلتىمىزدىڭ رۋحى بار، جانى بار.
تەنتەك اقىن، تەكتى قاسىم ورتاڭدا،
جاڭا عاسىر، ۇلى اقىندى تانىپ ال!
1 - جۇرگىزۋشى.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى ادەبي كەشىمىز قاسىم امانجولوۆقا ارنالادى.
نىعىراق باسامىن مەن اياعىمدى،
العا ۇستاپ جۇرەگىمدى، ايانىمدى.
ءوز جۇرگەن جولدارىما كەلەم جازىپ،
سىرىمدى، بارلىق ءومىربايانىمدى.
(اقىن ءومىرى جايلى بەينەباياندى تاماشالايمىز)
2 - جۇرگىزۋشى.
دۇنيەگە كەلەر ءالى تالاي قاسىم،
ولار دا بۇل قاسىمدى ءبىر بايقاسىن.
ورتكە تيگەن داۋىلداي ولەڭىمدى
قاسىمنىڭ ءوزى ەمەس دەپ كىم ايتاسىڭ؟
1 - جۇرگىزۋشى. «ءوزىم تۋرالى» ولەڭى وقىلادى.
2 - جۇرگىزۋشى.
نار، تاۋەكەل! قۇلاش ۇردىم قيىنعا،
بۇل ساپاردا ءسۇرىنىپ تە قالارمىن
سوندا، دوسىم، مەنى ايىپقا بۇيىرما!
جىعىلسام دا جۇگىرۋمەن وتەمىن،
اياڭشىلدىڭ اقىلىن مەن نە ەتەرمىن؟
جىعىلارمىن، القىنارمىن، شارشارمىن،
بارار جەرگە بۇرىنىراق جەتەرمىن.
1 - جۇرگىزۋشى.
قاسىم - السىزگە شىرەنە قاراپ، مىقتىعا شىبىنداي باس يەتىن ءىش پىستىرار قورقاقتاردان مەزى بولىپ جىعىلسا دا، بارار جەرىنە وزگەلەردەن ءبىر داۋىردەي بۇرىن جەتكەن قاسىم. سول جۇيرىك ەكپىنىمەن، كيىپ - جارعان داۋىلداي ادۋىن قيمىلمەن قازاق پوەزياسىنا مادەنيەت اكەلگەن قاسىمدى دا تەجەگەن دۇلەي كۇش، سۇراپىل بولعاندى. ول سوعىس ەدى.
«قوشتاسۋ» ولەڭى
«قانقۇيلى جاۋ» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
«ءومىر دەگەن ءبىر وزەن عوي! ادام سول ءومىر وزەنىندە دومالاپ بارا جاتقان تاس سەكىلدى. تولقىن قاقپاقىلىنان جاعاعا جەتكەنشە كۇندەر ءوتىپ بارادى. سۇراپىل سوعىس جازاتىن جىلدارىمدى الىپ كەتتى. ەندى ءبىر سىلكىنىپ الماسا بولماس!» دەپ زامان قىرسىعىنا وكىنىپ وتىرادى ەكەن.
«ۇستىمدە سۇر شينەلىم» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى.
اقىننىڭ جان تۇكپىرىنەن جاڭعىرىپ، جانارتاۋ بوپ اتىلعانىنا مايدان دالاسىندا جازىلعان «قوشتاسۋ»، «سارىارقا»، «ورال»، «ەلگە حات»، «عاليعا حات» ولەڭدەرى، «ابدوللا» پوەمالارى كۋا.
كورىنىس: ورتاعا كيىز باسۋعا جينالعان انالار شىعادى. ءبىر - بىرىنە ساليماشتىڭ ۇيىنە كيىز باسۋعا باراتىندارىن ايتىپ، ساليماشتىڭ ۇيىنە كەلەدى. انالار ءان ايتىپ، اڭگىمەلەسىپ وتىرىپ كيىز باسادى. وسى كەزدە سوعىستىڭ باستالعانى تۋرالى راديودان داۋىس ەستىلەدى.
راديوداعى داۋىس:
«تىڭداڭىزدار، تىڭداڭىزدار! سوعىس، سوعىس باستالدى، نەمىس باسقىنشىلارى تۇتقيىلدان شابۋىل جاسادى.» انالار جامان حاباردى ەستىپ، زالدان شۋلاسىپ شىعىپ كەتەدى. (تاسپادان شۋلاعان، جىلاعان ايەلدەر مەن بالالاردىڭ دىبىستارى ەستىلىپ تۇرادى)
سوعىسقا اتتانۋعا دايىندالعان سولداتتار مۋزىكا اۋەنىمەن ساپ تۇزەپ، زالعا كىرەدى: كومانديرى سولداتتاردى دايىندىق جاتتىعۋلار جاساۋعا تۇرعىزادى.
1. ساپپەن ءجۇرۋ.
2. ءبىرىنشى اسكەري توپ العا شىعىپ ەڭبەكتەۋ.
3. ەكىنشى اسكەري توپ جۇرەلەپ ءجۇرۋ.
4. قارۋلارىن ۇستاۋ تاسىلدەرىن ۇيرەنۋ.
5. ۇرانمەن سوعىسقا اتتانۋ.
ۇران: وتاندى ءبىز قورعايمىز
جاۋدىڭ الدىن ورايمىز.
كوماندير: وتان ءۇشىن العا!
سولداتتار: ۋرا، ۋرا، ۋرا!
سولداتتار زالدان ساپپەن ءجۇرىپ شىعىپ كەتەدى.
سلايدتان كينو فيلمنەن ءۇزىندى كورسەتىلەدى.
ورتادا تىلداعى ايەلدەر ديىرمەن تارتقان، كەلى تۇيگەن، توقىما توقىپ وتىرعان انالار كورىنىسى كورسەتىلەدى.
انا ءسوزى: ە، بۇل سوعىس ءبىرىمىزدى دە ەسەڭگىرەتىپ جىبەردى - اۋ. وسى كەزدە تاسپادان پوچتاشى قىزدىڭ كەلە جاتقانى حابارلانادى. پوچتاشى قىز جۇگىرىپ كەلەدى. پوچتاشى قىز: ءسۇيىشى، ءسۇيىنشى حات كەلدى. انالار دابىرلاسىپ حاتتىڭ كىمگە كەلگەنىن بىلۋگە اسىعادى. پوچتاشى قىز كۇلايشا اپانىڭ بالاسىنا كەلگەن حاتتى بەرىپ، باسقادا اۋىلعا حات اپارىپ بەرەتىنىن ايتىپ قوشتاسىپ كەتەدى.
انا بالاسىنان كەلگەن حاتتى اشىپ وقيدى. مايداننان كەلگەن حات تاسپادان تىڭدالىپ، انالار قۋانىپ، قاۋقىلداسىپ تۇرادى. اقىن ءولىمى تۋرالى ولەڭى وقىلادى. سول قايعىلى حابار ارتىنان راديودان سوعىستىڭ بىتكەنى حابارلانادى. راديوداعى دىبىس: تىڭداڭىزدار، تىڭداڭىزدار! 1945 جىل 8 ماي سوۆەت ارمياسى نەمىس باسقىنشىلارىن كەرى شەگىندىردى. جاۋىنگەرلەرىمىز ەلگە ورالادى، زالعا سوعىستان كەلگەن سولداتتار كىرەدى. الدارىنان گۇل شوقتارىن ۇستاعان قىزدار شىعادى. انالار ءوز بالالارىن قۇشاقتاپ، مۋزىكا اۋەنىمەن بارلىعى بيلەپ زالدان شىعىپ كەتەدى.
«سەن ءفاشيسسىڭ...» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
قاسىم - رەاليست جانە ليريك اقىن. ءومىر مەن ءولىم ارپالىسى. كوڭىل مۇڭى قايسار اقىندى ەلجىرەتپەي قويسىن با؟
نازىك اق ساعىمى ارۋدىڭ اق ءجۇزىن ايمالاعان، اشىق اسپاندى سوعىس سۇراپىلى ءاپ - ساتتە الاي - دۇلەي ەتىپ، اق ساۋلەنى دە، ارۋدى دا جىگىت كوزىنەن عايىپ ەتتى. كورگەنىنە كوز توقتاتىپ ۇلگەرمەگەن الاۋ جاندى اقىن جىگىت سوعىسقا اتتانىپ كەتە باردى.
سوناۋ مايدان دالاسىندا جۇرسە دە سول ءبىر قىزعا دەگەن نازىك سەزىمى، اسىل ارمانى شابىتتىڭ اساۋ تۇلپارىنا مىنۋىنە ءماجبۇر ەتەدى. سول ساعىنىش لەبىن، جۇرەك سىرىن اقىن بىلاي جەتكىزەدى.
وڭىمدە مە ەدى، تۇسىمدە مە ەدى،
كورىپ ەم عوي ءبىر ارمانداي قىزدى...
ءبىر نازىك ساۋلە كۇلىمدەپ ەدى،
سۇراپىل سوعىس سوقتى دا بۇزدى.
ساپىردى داۋىل، تەبىرەندى تەڭىز،
تۋلادى تولقىن، شايقالدى شىڭ - قۇز...
قىپ - قىزىل ءورتتىڭ ىشىندە ءجۇرمىز،
قايدا ەكەن، قايدا، داريعا، سول قىز؟
وق ءتيدى كەلىپ، قايراتىم كەمىپ،
بارامىن ءسونىپ، كەلمەيدى ولگىم!
تۇرعانداي سول قىز جانىما كەلىپ،
تالپىنا بەردى قايران جاس كوڭىلىم!
بارامىن ءسونىپ، بارامىن ءسونىپ.
جۇتار ما مەنى مىنا سۇم سوعىس؟
ارمانىم بار ما، ولسەم ءبىر كورىپ،
قايدا ەكەن، قايدا، داريعا، سول قىز؟
1 - جۇرگىزۋشى.
اقىن – وي پەرزەنتى. ول ادام، قوعام ومىرىندەگى ءوزىن تولعانتقان نەندەي جايلاردى، ىشكى جان دۇنيەسىن، كوڭىل - كۇيىن، سىرلى سەزىم تولقىنىن اقتارماي قالا المايدى. ءسويتىپ، ونىڭ قۋانىشى دا، مۇڭ - شەرى دە، جەتپەگەن وي - ارمانى، وزەك تىلگەن وكىنىشى دە پوەزياسىنا ءتۇسىپ وتىرادى.
قاسىم ولەڭدەرىندە شىنايى دوستىقتى، ادامگەرشىلىكتى تۋ ەتەدى. ول بارشا ادام بالاسىن زۇلىمدىقتان بويىن اۋلاق ۇستاپ، جاماننان جيرەنىپ، جاقسىنى ۇيرەنۋگە شاقىرادى.
«مەن تابيعات بوبەگى» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
ءبىر كۇنى وت ءومىرىم قالسا ءوشىپ،
قايران ەل تۋعان جەردەن كەتپەس كوشىپ.
تورقاداي جامىلىپ اپ توپىراعىن،
جاتارمىن ءوز جەرىمدە ءبىر تومپەشىك.
«ايشا ءبيبى» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى.
ءومىر!... ادامعا ەكى ءومىر، ەكى عۇمىر بەرىلمەگەن. ادام – پەندە، بۇل جالعاننىڭ قوناعى. بۇل جالعاندا ماڭگىلىك ەشنارسە جوق. ءبارى دە توپىراقتان جارالىپ وسەدى، ونەدى، قايتادان توپىراققا سىڭەدى. تەك قانا ماڭگى ولمەيتىن، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاساتىن - ول پوەزيا. قاسىم پوەزياسىندا ماڭگىلىك ولمەيتىن عۇمىردىڭ لەبى ەسىپ تۇر.
«ءحانتاڭىرى» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
حح عاسىردا ساكەن، ءىلياس، بەيىمبەتتەردەن كەيىنگى قازاق پوەزياسىنىڭ كەزەڭى - قاسىم كەزەڭى. قاسىم - اساۋ دا اعىندى جىردىڭ توعانىن اعىتقان كوش باستاۋشى. ول ولەڭ ولكەسىندە تاكاپپار دۇنيەگە، قازاق حالقىنىڭ تاعدىر - تاقسىرەتىن ەركىن سۋرەتتەپ، باتىل جەتكىزە الدى. بۇل وجەتتىلىك پەن قايسارلىق قاسىمعا عانا ءتان قاسيەت.
«بەتپاقدالا» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى:
قاسىم - اقىن عانا ەمەس، اۋدارماشى قاسىم رەتىندە دە بىزگە جاقسى تانىس. ول پۋشكين، لەرمونتوۆ، نەكراسوۆ، شيەۆچەنكونىڭ ولەڭدەرىن ءتارجىمالاعان. سونداي - اق دۇنيە جۇزىندەگى ادەبيەت پەن مادەنيەتتەگى ۇلى تۇلعالاردى ولەڭىنە ارقاۋ ەتە بىلگەن كوركەم ءتىلدى پوەزيا شەبەرى.
«جاز كوڭىل» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى:
قاسىمنىڭ ءومىرى - قاسيەتتى دە قاسىرەتتى ءومىر! ول سوعىستان ورالعاننان كەيىن قازاق ونەرىن دامىتىپ، پوەزيا وتىن جاعۋعا الماتىعا كەلەدى. ول باسپانا تابا الماي، باسپالاردان قولداۋ تابا الماي كوڭىلى ازىپ، قاعاجۋ كوپ كورگەن.
بەرسەڭ بەر، بەرمەسەڭ قوي باسپاناڭدى،
سوندا دا تاستامايمىن استانامدى.
ولەڭنىڭ وتىن جاعىپ جىلىتارمىن،
ءوزىمدى، ايەلىمدى، جاس بالامدى.
1 - جۇرگىزۋشى:
كۇندەلىكتى كۇيبەڭ تىرلىك اقىندى قانشا مۇڭايتسا دا، ول بار سۇيەنىشىن ولەڭنەن، ونەردەن ىزدەدى.
امال نە، قايران اقىن، ەسىل ەر اۋىر تۇرمىستىڭ تاۋقىمەتىنەن ايىقپاس اۋرۋعا ۇشىرادى، وكپەسى تەسىلىپ، وزەگى تالىپ كوز جۇمدى.
2 - جۇرگىزۋشى:
بۇل 1955 جىلدىڭ 18 قاڭتارى ەدى. قاڭتاردىڭ قاقاعان قارا تۇنىندە قازاق پوەزياسىنداعى جارىق جۇلدىز اعىپ ءتۇستى. قازاق پوەزياسىنداعى بوساعاداعى باسىن تورگە شىعارعان اقىن فانيدەن باقيعا اتتاندى. ومىرگە ەڭبەكپەن كەلىپ، شالقاقتاپ وتكەن اقىن ماڭگىلىككە جۇرەك سوعىسىن توقتاتتى.
ءبىراق قاسىم ماڭگى حالىق جۇرەگىندە، اقىندى ونەرلى ۇرپاعى ۇمىتقان ەمەس!
1 - جۇرگىزۋشى.
قاسىممىن، سول باياعى ءبىر قاسىممىن،
باقىتىن ويلامايمىن قۇر باسىمنىڭ.
تىمىرسىق تۇنەك بولساڭ دۇشپانىڭمىن،
اق كوڭىل ادال بولساڭ سىرلاسىڭمىن.
قاسىم – جالعىزدىقتان جالىعىپ، ادال دوس ىزدەگەن اقىن.
2 - جۇرگىزۋشى.
قاسىمدى اقىن دوسى سىرباي ماۋلەنوۆ بىلاي ەسىنە الادى: «قاسىم بالا مىنەزدى ەدى. كەيدە ول اشىق كۇن سەكىلدى، كەيدە ول كوكىرەگىندە وتى بار سەكىلدى ەدى.
قاسىم ءوزى ايتقانداي تابيعاتتىڭ ءوزى ولەڭىنە قۇيا سالعان جان ەدى. ونىڭ ولەڭدەرىنەن تابيعاتتىڭ وزىندەي بالالىقتىڭ، تابيعاتتىڭ وزىندەي دانالىقتىڭ لەبى ەسەتىن.
قاسىم – ءوزى ومىردە دە، ولەڭدە دە شىنشىل اقىن. ول ەكى ءسوزىنىڭ بىرىندە مەن ءومىردىڭ، تابيعاتتىڭ بالاسىمىن دەۋشى ەدى»
مىناۋ اسپان، اي جۇلدىزدار تۇرعاندا،
قاسىم وتى ەش ۋاقىتتا سونبەيدى.
جالىنىن ول ءبولىپ بەرىپ جىلدارعا،
تەك قاسىمشا العا قۇلاش سەرمەيدى.
1 - جۇرگىزۋشى.
ۇلى مۇحتار اۋەزوۆ «جىل كەلگەندەي جاڭالىق» دەپ باعالاعان ۇلتتىق جىردىڭ ۋىتتى دا تەگەۋرىندى تولقىنى قاسىم پوەزياسىنان ءنار الىپ، قازاق جىرىن قايتادان تۇلەتتى. وسى تولقىننان تۋعان تولقىن، بۇگىنگى ۇلتتىق جىرىمىزدىڭ، ءبىر زاماننىڭ بەت پەردەسىن اشىپ وتىرعان ۇلى مۇقاعالي دا قاسىمنان ۇلگى العا.
«ەرتىس» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
قازاق دالاسى – التايدان اتىراۋعا، ارقادان، جەتىسۋعا دەيىن سوزىلىپ جاتقان كەڭ جازيرالى، ونەرلى ولكە. وسى ولكەلەردە قانشاما قاسيەت بار دەسەڭىزشى!
سارىارقا جەرى - ءبىرجان سال، اقان سەرى، اباي، ساكەن، ماعجان، ءمادي، قاسىمدار سىندى اسىلدار دۇنيە ەسىگىن اشقان ولكە.
«سارىارقا» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى.
قاسىم - كوركەم ونەردىڭ تەلەگەي تەڭىزى. ول ءوزىنىڭ ورتكە تيگەن داۋىلداي ولەڭدەرىمەن بۇكىل قازاق حالقىنىڭ اسقاق رۋحىن اسپانعا كوتەردى. تۋماسىنان ۇلتىنىڭ ۇلاعاتىنان ءنار الىپ، بارلىق بولمىس - بىتىمىمەن قازاق بولىپ جارالعان اقىن. ەركىندىككە عاشىق، بوستاندىققا قۇشتار، ازاتتىقتى اڭساعان اقىن.
«تۋعان جەر» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
قاسىمنىڭ اڭساعان ارمانى ورىندالدى. اقىننىڭ كوزى تىرىسىندە جەتپەگەن ارمانىنا ۇرپاعى، ەلى جەتتى. قازاقستان ەگەمەندى ەل اتاندى. قازاق ەلى وزگە ەلدەرمەن كەرەگەسى كەڭ، تەرەزەسى تەڭ ەل بولدى. كوك بايراقتى جەلبىرەتىپ، كوگىندە قىران قۇسىن سامعاتتى.
اقىن قاسىم ءارۋاعى ەلىنىڭ مەرەيىنە ءسۇيسىنىپ جاتقان دا شىعار. كىم ءبىلسىن؟...
1 - جۇرگىزۋشى.
جانىمدى كۇيدىرسەم دە جالىنعا ساپ،
قاسقىر بوپ تالاسا دا مەنى ازاپ.
تۋعان جەر توپىراعىندا تىك - تىك وسكەن،
قارا ەمەن قاسارىسقان مەن ءبىر قازاق.
2 - جۇرگىزۋشى.
نەمەنە ايتىپ - ايتپاي كورگەن ازاپ،
قالمادىم قيراپ، قۋسا تەك جالعىز - اق.
مىڭ ەسە ءبىلدىردىڭ عوي ءقادىرىڭدى،
اتىڭنان اينالايىن، اتا قازاق!
قاسىمدى تۋعان حالقى، ۇرپاعى ۇمىتپايدى، ماڭگى جۇرەگىندە ساقتايدى.
ءمۇعالىم:
ءبىزدىڭ ادەبي كەشىمىز اياقتالىپ كەلەدى. كەشىمىزگە ۋاقىتىن ءبولىپ كەلىپ وتىرعان قوناقتارعا ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرەمىز.
داۋىلپاز اقىننىڭ مۇراسىن قاستەرلەپ، كەيىنگى ۇرپاق ۇمىتپاي جادىندا تۇتۋعا ءتيىس. قاسىم اقىن عاسىردان - عاسىرعا كوشىپ، الاشتىڭ رۋحىن اسقاقتاتىپ بارا جاتىر.
ماقساتى:
1. قاسىم امانجولوۆتىڭ ومىرىمەن تانىستىرۋ، شىعارماشىلىعىنان جان - جاقتى مالىمەتتەر بەرە وتىرىپ تانىمدىق كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
2. پوەزيالىق شىعارمالاردى وقىتۋعا ىنتا - جىگەرىن ارتتىرۋ، قاسىم امانجولوۆ ولەڭدەرى ارقىلى قازاق ادەبيەتىندەگى جالىندى پوەزيالىق تۋىندىلاردىڭ تاقىرىبى مەن وي تەرەڭدىگىن ساراپتاي بىلۋگە ۇيرەتە وتىرىپ ولاردىڭ مانەرلەپ وقۋ قابىلەتى مەن رۋحاني تانىمدارىن كەڭەيتۋ.
3. قاسىم جىرلارىن قامتي وتىرىپ اقىندىققا باۋلۋ، وتانىن، ەلىن، ۇلتىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ، ادامنىڭ جان دۇنيەسىنە پوەزيانىڭ اسەرىن تانىتۋ.
كورنەكىلىكتەر: ق. امانجولوۆ پورترەتى، سلايد، كىتاپ كورمەسى، اقىن تۋرالى دايەكسوزدەر
ءمۇعالىم: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! بۇگىنگى ادەبي كەشىمىز قازاق ولەڭىنىڭ اسپانىندا ەرەكشە نۇرلانىپ، جارقىراپ وتكەن قاسىم امانجولوۆقا ارنالادى. ومىرگە ىڭكار، ءومىردى جىرلاپ وتكەن سىرشىل اقىن جايلى سىر شەرتىپ، قاسىم اقىن الەمىنە، ولەڭ اتتى قۇدىرەتتى مۇحيتقا ساپار شەكسەك، ونىڭ ولەڭدەرىنەن ورىلگەن سازىنا تەربەلسەك دەپ وتىرمىز.
1 - جۇرگىزۋشى.
ءسوز بەن سەزىم، وي مەن پاراسات - «ادەبيەت» اتتى ۇلكەن ونەردىڭ ۇلى تۋىندىسى.
قازاق دالاسى - وسى ۇلى ونەرگە ەجەلدەن باي دالا. V – Vءى عاسىرلاردا تاسقا قاشاپ جازىلعان تونىكوك، بىلگە قاعان جىرلارى. حV - حVءىىى عاسىرلارداعى قازاق جىراۋلارى، اباي جىرلارى - قازاق ادەبيەتى ءۇشىن باي اسىل مۇرا. سول قازىنادان ءنار الىپ، شىعىس پوەزياسىنان سۋسىنداعان قازاقتىڭ داۋىلپاز اقىنى قاسىم امانجولوۆ ەدى.
بۇلبۇلىم، سايرا كەۋدەمدە،
بۇلبۇلىم - مەنىڭ جۇرەگىم.
كوڭىلدىڭ كۇيى كەلگەندە
اعىل دا تەگىل جىر ەدىم.
اعىتتىم ويدان ەل ءۇشىن
ولەڭنىڭ ەركە وزەنىن - دەپ اقىننىڭ ءوزى ايتقانداي، ۋاقىتتىڭ سىنىنان سىنباي، سۇرىنبەي وتكەن، سىمباتى بولەك، سىرلى الەمنىڭ ساۋلەتشىسى بولىپ قالا بەرەتىن، الاشتىڭ اقيىق اقىندارىنىڭ ءبىرى عانا ەمەس، بىرەگەيى - قاسىم امانجولوۆ.
2 - جۇرگىزۋشى.
جىرلارىندا زامانىنىڭ تابى بار،
ۇلتىمىزدىڭ رۋحى بار، جانى بار.
تەنتەك اقىن، تەكتى قاسىم ورتاڭدا،
جاڭا عاسىر، ۇلى اقىندى تانىپ ال!
1 - جۇرگىزۋشى.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى ادەبي كەشىمىز قاسىم امانجولوۆقا ارنالادى.
نىعىراق باسامىن مەن اياعىمدى،
العا ۇستاپ جۇرەگىمدى، ايانىمدى.
ءوز جۇرگەن جولدارىما كەلەم جازىپ،
سىرىمدى، بارلىق ءومىربايانىمدى.
(اقىن ءومىرى جايلى بەينەباياندى تاماشالايمىز)
2 - جۇرگىزۋشى.
دۇنيەگە كەلەر ءالى تالاي قاسىم،
ولار دا بۇل قاسىمدى ءبىر بايقاسىن.
ورتكە تيگەن داۋىلداي ولەڭىمدى
قاسىمنىڭ ءوزى ەمەس دەپ كىم ايتاسىڭ؟
1 - جۇرگىزۋشى. «ءوزىم تۋرالى» ولەڭى وقىلادى.
2 - جۇرگىزۋشى.
نار، تاۋەكەل! قۇلاش ۇردىم قيىنعا،
بۇل ساپاردا ءسۇرىنىپ تە قالارمىن
سوندا، دوسىم، مەنى ايىپقا بۇيىرما!
جىعىلسام دا جۇگىرۋمەن وتەمىن،
اياڭشىلدىڭ اقىلىن مەن نە ەتەرمىن؟
جىعىلارمىن، القىنارمىن، شارشارمىن،
بارار جەرگە بۇرىنىراق جەتەرمىن.
1 - جۇرگىزۋشى.
قاسىم - السىزگە شىرەنە قاراپ، مىقتىعا شىبىنداي باس يەتىن ءىش پىستىرار قورقاقتاردان مەزى بولىپ جىعىلسا دا، بارار جەرىنە وزگەلەردەن ءبىر داۋىردەي بۇرىن جەتكەن قاسىم. سول جۇيرىك ەكپىنىمەن، كيىپ - جارعان داۋىلداي ادۋىن قيمىلمەن قازاق پوەزياسىنا مادەنيەت اكەلگەن قاسىمدى دا تەجەگەن دۇلەي كۇش، سۇراپىل بولعاندى. ول سوعىس ەدى.
«قوشتاسۋ» ولەڭى
«قانقۇيلى جاۋ» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
«ءومىر دەگەن ءبىر وزەن عوي! ادام سول ءومىر وزەنىندە دومالاپ بارا جاتقان تاس سەكىلدى. تولقىن قاقپاقىلىنان جاعاعا جەتكەنشە كۇندەر ءوتىپ بارادى. سۇراپىل سوعىس جازاتىن جىلدارىمدى الىپ كەتتى. ەندى ءبىر سىلكىنىپ الماسا بولماس!» دەپ زامان قىرسىعىنا وكىنىپ وتىرادى ەكەن.
«ۇستىمدە سۇر شينەلىم» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى.
اقىننىڭ جان تۇكپىرىنەن جاڭعىرىپ، جانارتاۋ بوپ اتىلعانىنا مايدان دالاسىندا جازىلعان «قوشتاسۋ»، «سارىارقا»، «ورال»، «ەلگە حات»، «عاليعا حات» ولەڭدەرى، «ابدوللا» پوەمالارى كۋا.
كورىنىس: ورتاعا كيىز باسۋعا جينالعان انالار شىعادى. ءبىر - بىرىنە ساليماشتىڭ ۇيىنە كيىز باسۋعا باراتىندارىن ايتىپ، ساليماشتىڭ ۇيىنە كەلەدى. انالار ءان ايتىپ، اڭگىمەلەسىپ وتىرىپ كيىز باسادى. وسى كەزدە سوعىستىڭ باستالعانى تۋرالى راديودان داۋىس ەستىلەدى.
راديوداعى داۋىس:
«تىڭداڭىزدار، تىڭداڭىزدار! سوعىس، سوعىس باستالدى، نەمىس باسقىنشىلارى تۇتقيىلدان شابۋىل جاسادى.» انالار جامان حاباردى ەستىپ، زالدان شۋلاسىپ شىعىپ كەتەدى. (تاسپادان شۋلاعان، جىلاعان ايەلدەر مەن بالالاردىڭ دىبىستارى ەستىلىپ تۇرادى)
سوعىسقا اتتانۋعا دايىندالعان سولداتتار مۋزىكا اۋەنىمەن ساپ تۇزەپ، زالعا كىرەدى: كومانديرى سولداتتاردى دايىندىق جاتتىعۋلار جاساۋعا تۇرعىزادى.
1. ساپپەن ءجۇرۋ.
2. ءبىرىنشى اسكەري توپ العا شىعىپ ەڭبەكتەۋ.
3. ەكىنشى اسكەري توپ جۇرەلەپ ءجۇرۋ.
4. قارۋلارىن ۇستاۋ تاسىلدەرىن ۇيرەنۋ.
5. ۇرانمەن سوعىسقا اتتانۋ.
ۇران: وتاندى ءبىز قورعايمىز
جاۋدىڭ الدىن ورايمىز.
كوماندير: وتان ءۇشىن العا!
سولداتتار: ۋرا، ۋرا، ۋرا!
سولداتتار زالدان ساپپەن ءجۇرىپ شىعىپ كەتەدى.
سلايدتان كينو فيلمنەن ءۇزىندى كورسەتىلەدى.
ورتادا تىلداعى ايەلدەر ديىرمەن تارتقان، كەلى تۇيگەن، توقىما توقىپ وتىرعان انالار كورىنىسى كورسەتىلەدى.
انا ءسوزى: ە، بۇل سوعىس ءبىرىمىزدى دە ەسەڭگىرەتىپ جىبەردى - اۋ. وسى كەزدە تاسپادان پوچتاشى قىزدىڭ كەلە جاتقانى حابارلانادى. پوچتاشى قىز جۇگىرىپ كەلەدى. پوچتاشى قىز: ءسۇيىشى، ءسۇيىنشى حات كەلدى. انالار دابىرلاسىپ حاتتىڭ كىمگە كەلگەنىن بىلۋگە اسىعادى. پوچتاشى قىز كۇلايشا اپانىڭ بالاسىنا كەلگەن حاتتى بەرىپ، باسقادا اۋىلعا حات اپارىپ بەرەتىنىن ايتىپ قوشتاسىپ كەتەدى.
انا بالاسىنان كەلگەن حاتتى اشىپ وقيدى. مايداننان كەلگەن حات تاسپادان تىڭدالىپ، انالار قۋانىپ، قاۋقىلداسىپ تۇرادى. اقىن ءولىمى تۋرالى ولەڭى وقىلادى. سول قايعىلى حابار ارتىنان راديودان سوعىستىڭ بىتكەنى حابارلانادى. راديوداعى دىبىس: تىڭداڭىزدار، تىڭداڭىزدار! 1945 جىل 8 ماي سوۆەت ارمياسى نەمىس باسقىنشىلارىن كەرى شەگىندىردى. جاۋىنگەرلەرىمىز ەلگە ورالادى، زالعا سوعىستان كەلگەن سولداتتار كىرەدى. الدارىنان گۇل شوقتارىن ۇستاعان قىزدار شىعادى. انالار ءوز بالالارىن قۇشاقتاپ، مۋزىكا اۋەنىمەن بارلىعى بيلەپ زالدان شىعىپ كەتەدى.
«سەن ءفاشيسسىڭ...» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
قاسىم - رەاليست جانە ليريك اقىن. ءومىر مەن ءولىم ارپالىسى. كوڭىل مۇڭى قايسار اقىندى ەلجىرەتپەي قويسىن با؟
نازىك اق ساعىمى ارۋدىڭ اق ءجۇزىن ايمالاعان، اشىق اسپاندى سوعىس سۇراپىلى ءاپ - ساتتە الاي - دۇلەي ەتىپ، اق ساۋلەنى دە، ارۋدى دا جىگىت كوزىنەن عايىپ ەتتى. كورگەنىنە كوز توقتاتىپ ۇلگەرمەگەن الاۋ جاندى اقىن جىگىت سوعىسقا اتتانىپ كەتە باردى.
سوناۋ مايدان دالاسىندا جۇرسە دە سول ءبىر قىزعا دەگەن نازىك سەزىمى، اسىل ارمانى شابىتتىڭ اساۋ تۇلپارىنا مىنۋىنە ءماجبۇر ەتەدى. سول ساعىنىش لەبىن، جۇرەك سىرىن اقىن بىلاي جەتكىزەدى.
وڭىمدە مە ەدى، تۇسىمدە مە ەدى،
كورىپ ەم عوي ءبىر ارمانداي قىزدى...
ءبىر نازىك ساۋلە كۇلىمدەپ ەدى،
سۇراپىل سوعىس سوقتى دا بۇزدى.
ساپىردى داۋىل، تەبىرەندى تەڭىز،
تۋلادى تولقىن، شايقالدى شىڭ - قۇز...
قىپ - قىزىل ءورتتىڭ ىشىندە ءجۇرمىز،
قايدا ەكەن، قايدا، داريعا، سول قىز؟
وق ءتيدى كەلىپ، قايراتىم كەمىپ،
بارامىن ءسونىپ، كەلمەيدى ولگىم!
تۇرعانداي سول قىز جانىما كەلىپ،
تالپىنا بەردى قايران جاس كوڭىلىم!
بارامىن ءسونىپ، بارامىن ءسونىپ.
جۇتار ما مەنى مىنا سۇم سوعىس؟
ارمانىم بار ما، ولسەم ءبىر كورىپ،
قايدا ەكەن، قايدا، داريعا، سول قىز؟
1 - جۇرگىزۋشى.
اقىن – وي پەرزەنتى. ول ادام، قوعام ومىرىندەگى ءوزىن تولعانتقان نەندەي جايلاردى، ىشكى جان دۇنيەسىن، كوڭىل - كۇيىن، سىرلى سەزىم تولقىنىن اقتارماي قالا المايدى. ءسويتىپ، ونىڭ قۋانىشى دا، مۇڭ - شەرى دە، جەتپەگەن وي - ارمانى، وزەك تىلگەن وكىنىشى دە پوەزياسىنا ءتۇسىپ وتىرادى.
قاسىم ولەڭدەرىندە شىنايى دوستىقتى، ادامگەرشىلىكتى تۋ ەتەدى. ول بارشا ادام بالاسىن زۇلىمدىقتان بويىن اۋلاق ۇستاپ، جاماننان جيرەنىپ، جاقسىنى ۇيرەنۋگە شاقىرادى.
«مەن تابيعات بوبەگى» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
ءبىر كۇنى وت ءومىرىم قالسا ءوشىپ،
قايران ەل تۋعان جەردەن كەتپەس كوشىپ.
تورقاداي جامىلىپ اپ توپىراعىن،
جاتارمىن ءوز جەرىمدە ءبىر تومپەشىك.
«ايشا ءبيبى» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى.
ءومىر!... ادامعا ەكى ءومىر، ەكى عۇمىر بەرىلمەگەن. ادام – پەندە، بۇل جالعاننىڭ قوناعى. بۇل جالعاندا ماڭگىلىك ەشنارسە جوق. ءبارى دە توپىراقتان جارالىپ وسەدى، ونەدى، قايتادان توپىراققا سىڭەدى. تەك قانا ماڭگى ولمەيتىن، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاساتىن - ول پوەزيا. قاسىم پوەزياسىندا ماڭگىلىك ولمەيتىن عۇمىردىڭ لەبى ەسىپ تۇر.
«ءحانتاڭىرى» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
حح عاسىردا ساكەن، ءىلياس، بەيىمبەتتەردەن كەيىنگى قازاق پوەزياسىنىڭ كەزەڭى - قاسىم كەزەڭى. قاسىم - اساۋ دا اعىندى جىردىڭ توعانىن اعىتقان كوش باستاۋشى. ول ولەڭ ولكەسىندە تاكاپپار دۇنيەگە، قازاق حالقىنىڭ تاعدىر - تاقسىرەتىن ەركىن سۋرەتتەپ، باتىل جەتكىزە الدى. بۇل وجەتتىلىك پەن قايسارلىق قاسىمعا عانا ءتان قاسيەت.
«بەتپاقدالا» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى:
قاسىم - اقىن عانا ەمەس، اۋدارماشى قاسىم رەتىندە دە بىزگە جاقسى تانىس. ول پۋشكين، لەرمونتوۆ، نەكراسوۆ، شيەۆچەنكونىڭ ولەڭدەرىن ءتارجىمالاعان. سونداي - اق دۇنيە جۇزىندەگى ادەبيەت پەن مادەنيەتتەگى ۇلى تۇلعالاردى ولەڭىنە ارقاۋ ەتە بىلگەن كوركەم ءتىلدى پوەزيا شەبەرى.
«جاز كوڭىل» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى:
قاسىمنىڭ ءومىرى - قاسيەتتى دە قاسىرەتتى ءومىر! ول سوعىستان ورالعاننان كەيىن قازاق ونەرىن دامىتىپ، پوەزيا وتىن جاعۋعا الماتىعا كەلەدى. ول باسپانا تابا الماي، باسپالاردان قولداۋ تابا الماي كوڭىلى ازىپ، قاعاجۋ كوپ كورگەن.
بەرسەڭ بەر، بەرمەسەڭ قوي باسپاناڭدى،
سوندا دا تاستامايمىن استانامدى.
ولەڭنىڭ وتىن جاعىپ جىلىتارمىن،
ءوزىمدى، ايەلىمدى، جاس بالامدى.
1 - جۇرگىزۋشى:
كۇندەلىكتى كۇيبەڭ تىرلىك اقىندى قانشا مۇڭايتسا دا، ول بار سۇيەنىشىن ولەڭنەن، ونەردەن ىزدەدى.
امال نە، قايران اقىن، ەسىل ەر اۋىر تۇرمىستىڭ تاۋقىمەتىنەن ايىقپاس اۋرۋعا ۇشىرادى، وكپەسى تەسىلىپ، وزەگى تالىپ كوز جۇمدى.
2 - جۇرگىزۋشى:
بۇل 1955 جىلدىڭ 18 قاڭتارى ەدى. قاڭتاردىڭ قاقاعان قارا تۇنىندە قازاق پوەزياسىنداعى جارىق جۇلدىز اعىپ ءتۇستى. قازاق پوەزياسىنداعى بوساعاداعى باسىن تورگە شىعارعان اقىن فانيدەن باقيعا اتتاندى. ومىرگە ەڭبەكپەن كەلىپ، شالقاقتاپ وتكەن اقىن ماڭگىلىككە جۇرەك سوعىسىن توقتاتتى.
ءبىراق قاسىم ماڭگى حالىق جۇرەگىندە، اقىندى ونەرلى ۇرپاعى ۇمىتقان ەمەس!
1 - جۇرگىزۋشى.
قاسىممىن، سول باياعى ءبىر قاسىممىن،
باقىتىن ويلامايمىن قۇر باسىمنىڭ.
تىمىرسىق تۇنەك بولساڭ دۇشپانىڭمىن،
اق كوڭىل ادال بولساڭ سىرلاسىڭمىن.
قاسىم – جالعىزدىقتان جالىعىپ، ادال دوس ىزدەگەن اقىن.
2 - جۇرگىزۋشى.
قاسىمدى اقىن دوسى سىرباي ماۋلەنوۆ بىلاي ەسىنە الادى: «قاسىم بالا مىنەزدى ەدى. كەيدە ول اشىق كۇن سەكىلدى، كەيدە ول كوكىرەگىندە وتى بار سەكىلدى ەدى.
قاسىم ءوزى ايتقانداي تابيعاتتىڭ ءوزى ولەڭىنە قۇيا سالعان جان ەدى. ونىڭ ولەڭدەرىنەن تابيعاتتىڭ وزىندەي بالالىقتىڭ، تابيعاتتىڭ وزىندەي دانالىقتىڭ لەبى ەسەتىن.
قاسىم – ءوزى ومىردە دە، ولەڭدە دە شىنشىل اقىن. ول ەكى ءسوزىنىڭ بىرىندە مەن ءومىردىڭ، تابيعاتتىڭ بالاسىمىن دەۋشى ەدى»
مىناۋ اسپان، اي جۇلدىزدار تۇرعاندا،
قاسىم وتى ەش ۋاقىتتا سونبەيدى.
جالىنىن ول ءبولىپ بەرىپ جىلدارعا،
تەك قاسىمشا العا قۇلاش سەرمەيدى.
1 - جۇرگىزۋشى.
ۇلى مۇحتار اۋەزوۆ «جىل كەلگەندەي جاڭالىق» دەپ باعالاعان ۇلتتىق جىردىڭ ۋىتتى دا تەگەۋرىندى تولقىنى قاسىم پوەزياسىنان ءنار الىپ، قازاق جىرىن قايتادان تۇلەتتى. وسى تولقىننان تۋعان تولقىن، بۇگىنگى ۇلتتىق جىرىمىزدىڭ، ءبىر زاماننىڭ بەت پەردەسىن اشىپ وتىرعان ۇلى مۇقاعالي دا قاسىمنان ۇلگى العا.
«ەرتىس» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
قازاق دالاسى – التايدان اتىراۋعا، ارقادان، جەتىسۋعا دەيىن سوزىلىپ جاتقان كەڭ جازيرالى، ونەرلى ولكە. وسى ولكەلەردە قانشاما قاسيەت بار دەسەڭىزشى!
سارىارقا جەرى - ءبىرجان سال، اقان سەرى، اباي، ساكەن، ماعجان، ءمادي، قاسىمدار سىندى اسىلدار دۇنيە ەسىگىن اشقان ولكە.
«سارىارقا» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى.
قاسىم - كوركەم ونەردىڭ تەلەگەي تەڭىزى. ول ءوزىنىڭ ورتكە تيگەن داۋىلداي ولەڭدەرىمەن بۇكىل قازاق حالقىنىڭ اسقاق رۋحىن اسپانعا كوتەردى. تۋماسىنان ۇلتىنىڭ ۇلاعاتىنان ءنار الىپ، بارلىق بولمىس - بىتىمىمەن قازاق بولىپ جارالعان اقىن. ەركىندىككە عاشىق، بوستاندىققا قۇشتار، ازاتتىقتى اڭساعان اقىن.
«تۋعان جەر» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى.
قاسىمنىڭ اڭساعان ارمانى ورىندالدى. اقىننىڭ كوزى تىرىسىندە جەتپەگەن ارمانىنا ۇرپاعى، ەلى جەتتى. قازاقستان ەگەمەندى ەل اتاندى. قازاق ەلى وزگە ەلدەرمەن كەرەگەسى كەڭ، تەرەزەسى تەڭ ەل بولدى. كوك بايراقتى جەلبىرەتىپ، كوگىندە قىران قۇسىن سامعاتتى.
اقىن قاسىم ءارۋاعى ەلىنىڭ مەرەيىنە ءسۇيسىنىپ جاتقان دا شىعار. كىم ءبىلسىن؟...
1 - جۇرگىزۋشى.
جانىمدى كۇيدىرسەم دە جالىنعا ساپ،
قاسقىر بوپ تالاسا دا مەنى ازاپ.
تۋعان جەر توپىراعىندا تىك - تىك وسكەن،
قارا ەمەن قاسارىسقان مەن ءبىر قازاق.
2 - جۇرگىزۋشى.
نەمەنە ايتىپ - ايتپاي كورگەن ازاپ،
قالمادىم قيراپ، قۋسا تەك جالعىز - اق.
مىڭ ەسە ءبىلدىردىڭ عوي ءقادىرىڭدى،
اتىڭنان اينالايىن، اتا قازاق!
قاسىمدى تۋعان حالقى، ۇرپاعى ۇمىتپايدى، ماڭگى جۇرەگىندە ساقتايدى.
ءمۇعالىم:
ءبىزدىڭ ادەبي كەشىمىز اياقتالىپ كەلەدى. كەشىمىزگە ۋاقىتىن ءبولىپ كەلىپ وتىرعان قوناقتارعا ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرەمىز.
داۋىلپاز اقىننىڭ مۇراسىن قاستەرلەپ، كەيىنگى ۇرپاق ۇمىتپاي جادىندا تۇتۋعا ءتيىس. قاسىم اقىن عاسىردان - عاسىرعا كوشىپ، الاشتىڭ رۋحىن اسقاقتاتىپ بارا جاتىر.
You Might Also Like
