InfoHub Logo

قولونەر حالىق ومىرىمەن، تۇرمىسىمەن بىرگە جەتىلىپ، بىتە قايناسىپ كەلە جاتىر. سان الۋان ءتۇرلى قولونەر بۇيىمدار اسەمدىگى، ورنەگى تۇرمىسقا ءمان بەرۋمەن ادامدارعا رۋحاني ءلاززات اكەلگەن. كوز سالىپ بايىپتاپ قاراعان ادامعا بۇيىمدارداعى ءتۇرلى - ءتۇستى ويۋ - ورنەك، ونىڭ ورنالاسۋى ادامزات دۇنيەسىنىڭ تابيعاتپەن بىتە قايناسقان سوناۋ زاماننان كەلە جاتقان قارىم - قاتىناسىن، كوڭىل - كۇيىن، جان دۇنيەسىندەگى تىلسىم كۇشتەردىڭ بىرلىگىن اڭعارۋعا بولادى. قولونەرىن شەبەرلەرى تابيعات سۇلۋلىعىن ونەر تۋىندىلارىن ارقاۋ ەتكەن. ونەر تۋىندىلارىنىڭ بەت بەدەرىنە شيراتىلا تۇسكەن عاجايىپ ورنەكتەر وزگەشە ءبىر تىلمەن اقتارىلا سىر شەرتكەندەي. 
قازاق قولونەرىنىڭ ءتۇرى، ساپاسى، ورنەگى، بوياۋىنىڭ ومىرگە كەلۋى كوشپەلى ومىرمەن تىعىز بايلانىستى. شەبەردىڭ كەلۋى كوشپەلى ومىرمەن تىعىز بايلانىستى. شەبەردىڭ قولىنان شىققان بۇيىمدار كۇندەلىكتى تىرشىلىكپەن قاتار سول زاماننىڭ ورتاق قولونەر مادەنيەتىنىڭ باعا جەتپەس ۇلگىسى. «شەبەردىڭ قولى ورتاق» دەگەن ماقال ەل ىشىندە بەكەر ايتىلماسا كەرەك. ناعىز شەبەرلىككە جەتۋ ءۇشىن تاباندىلىق، ىسكەرلىك، تالعامپازدىق، ءبىلىم قاجەت. شىعارماشىلىق ىزدەنىس ۇستىندەگى حالىق شەبەرلەرى تۇرمىسقا قاجەتتى قولونەردىڭ الۋان تۇرلەرىن ويلاپ تاپتى. ءوز ۇرپاعىنىڭ “سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى”ونەگەلى، ونەرلى بولىپ ءوسۋىن ماقسات ەتكەن اتا - انامىز ءوز بويىنداعى بار اسىل قاسيەتتەرىن ۇرپاقتان ۇرپاققا ۇيرەتىپ كەلگەن.
توقۋ ونەرى – قازاق حالقىنىڭ ەجەلدەن كەلە جاتقان قولونەر سالاسىنىڭ ءبىرى. بۇل تاماشا ونەر قازىرگى زاماندا جالعاسىن تاۋىپ، كورشى حالىقتاردىڭ ونەر شىعارماشىلىقتارىمەن تولىسىپ، دامىپ، اسەمدىگىمەن، كوركەمدىگىمەن كوز تارتىپ، ەستەتيكالىق تالعامدا وركەندەي بەرمەك. ال، ەندى ون ساۋساعىنان ونەر تامعان اپالارىمىزعا توقتالايىن، سەبەبى وسى كىسىلەردىڭ ارقاسىندا ۇلتتىق قول ونەرىمىز ۇرپاقتاپ - ۇرپاققا جەتىپ وتىر.
يساتاي اۋدانى زينەدەن اۋىلىنداعى اپامىز 64 جاستاعى ساۋلە قابدەشوۆا
قولىنا تۇسكەن كەز - كەلگەن زاتتان قولدانىسقا قاجەتتى دۇنيە جاساپ شىعارۋعا قۇمار. ول قامشى دا ورەدى، ويۋ - ورنەك سالىنعان قۇراق كورپە مەن كوپشىكتەردى دە جاسايدى. كيىز باسىپ، الاشا دا توقيدى ەكەن. سوڭعى كەزدەرى جاستاردان ۇيرەنگەن ونەردى دە مەڭگەرىپ الدى. قاعازداردان ءمۇسىن جاساپ، اققۋلار بەينەسىن دۇنيەگە كەلتىرەدى. ساۋلە اپا ون بالانى دۇنيەگە كەلتىرگەن باتىر انا. ونەرىنىڭ جالعاسىن كورۋ ءۇشىن كەلىندەرى مەن نەمەرەلەرىنە بىلگەن - تۇيگەن نارسەسىن ۇيرەتىپ كەلەدى. ءوزى بىلتىرعى قۇرىلعان اجەلەر ءانسامبلىنىڭ مۇشەسى. باتىر انا ۇستىندەگى اق كويلەكتى دە ءوزى تىگىپ العان. نەمەرە - جيەندەرىنە دە كويلەك، شۇلىق، قولعاپتى ءوز قولىنان تىگىپ نەمەسە توقىپ الۋعا تىرىسادى. ول قولونەرىنە بەيىمدىلىگى انا سۇتىمەن دارىعان دەپ بىلەدى. انام شەبەر ادام بولعان. ەرتە قايتتى. ول جاستايىنان ەر ادامدارعا اڭ تەرىسىنەن قۇلاقشىن، ايەل ادامدارعا كوستيۋم، بەشپەتتى كەرەمەت ەتىپ جاساعان كىسى. ەر كىسىلەر وعان كوپتەپ تاپسىرىس بەرىپ، ءتىپتى كەزەككە تۇرعان، - دەيدى.
يساتاي اۋدانىنىڭ تاعى بىرقولونەرشى اپامىز گۇلزابيرا قاراقۇلوۆا
تەك قانا ماتامەن جۇمىس ىستەيدى. ول سەمينارعا كيمەشەك، توسەك كورپە، كوپشىك تىستارىن جانە كىشكەنتاي قىز بالالاردىڭ باس كيىمدەرىن تىگىپ اكەلگەن. ءوزى 2003 جىلى قاراقالپاقستاننان كوشىپ كەلىپتى. گۇلزابيرانىڭ نەگىزگى ماماندىعى ەسەپشى. ءبىراق، ەسەپشىلىكتى قويىپ، بەس جىلدان بەرى تىگىن ونەرى ارقىلى كۇن كورىپ وتىرعان جايى بار.
قورىتىندى
حالىقتىڭ ءداستۇرلى ونەرى سول حالىقتىڭ عاسىرلار بويى باستان كەشكەن ءومىر سالتىنىڭ، تانىم تۇسىنىگىنىڭ جارقىن ايعاعى. مەملەكەتىمىز مەكتەپتىڭ الدىنا جاڭا ءبىر مىندەت قويىپ وتىر – ومىرگە قادام باسقان جاستار جاڭا زامان تالابىنا ساي، ءوز تاعدىرىن ءوزى شەشۋگە قابىلەتتى، نارىقتىق جاعدايدا الدىنداعى ماقساتىن انىقتاي الاتىن ەكونوميكالىق ءبىلىم الۋى ءتيىس. ۋاقىت وزعان سايىن قوعام دامۋى جەدەلدەي تۇسەتىنى ايقىن. ءقازىر ەلىمىز ورلەۋ ۇستىندە. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ ەلىمىزدىڭ باسەكەگە قابىلەتتى ەلۋ ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋ باعدارلاماسى ەڭ باستى باسىمدىق. قاي قوعامدا بولماسىن بۇگىنىمىز بەن كەشەگىمىزدى قاستەرلەۋ ومىردەگى تىرشىلىكتىڭ، قوعامنىڭ پارىزى. ال قوعامنىڭ دامىتۋشىسى – ادام.
بۇگىنگى بولاشاق ۇرپاق ەرتەڭگى قوعامنىڭ يەسى، سول قوعامنىڭ يەلەرى حالقىمىزدىڭ تۇرمىس قاجەتتىلىگىنەن تۋىنداعان ۇلتتىق ونەر مۇرالارىن ساقتاپ، سۇرىپتاپ، قازىرگى ۋاقىتتا ءساندى ەتىپ، ۇلتتىق مادەنيەتىمىزدى قولدانبالى ساندىك قولونەرمەن وركەندەتۋ. تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدە ەرتەڭگى ۇرپاقتىڭ رۋحاني بايلىعى مەن مادەنيەتىنە، سانالى ۇلتتىق ويلاۋ قابىلەتى مەن بىلىمىنە، ىسكەرلىگى مەن كاسىبي شەبەرلىگىنە بايلانىستى فابريكالار شىعاراتىن بۇيىمدارعا قاراعاندا حالىق شەبەرلەرى جاساعان بۇيىمدار جوعارى باعالانۋدا. قازىرگى كەزدە جاڭا ءومىر ءوزىنىڭ جاڭا تالاپتارىن قويىپ وتىر. ونىڭ مىندەتى ونەردىڭ بۇرىنعى كەلبەتىن بۇگىنگى كۇنگە تابيعي ەتىپ جاڭارتۋ. بۇگىنىمىز بەن كەلەشەگىمىزدى ءنارلى قاينارىنا اينالدىرۋ ءارقايسىمىزدىڭ بورىشىمىز.