8 naýryz týraly 8 qyzyqty derek
Arýlardyń shýaqty merekesiniń qarsańynda 8 naýryz týraly qyzyqty derekterdi nazarlaryńyzǵa usynamyz.
****
Bul mereke teńdik úshin kúresken jumysshy áıelderdiń arqasynda dúnıege kelgen. «Halyqaralyq áıelder kúni» ıdeıasy Klara Setkınge tıesili. HH ǵasyrdyń basynda Klara óziniń qurbysy Roza Lúksembýrgpen birge ózge qyz-kelinshekterdi alańǵa sherýge shyǵýǵa shaqyrǵan. Olardyń bar kózdegeni – áıelder problemasyna kóptiń nazaryn aýdartý edi.
****
Arýlar merekesi Ejelgi Rımde de atap ótilgen. Bul kúni rımdikter óz jubaılaryna syılyq jasap, tipti kúńderge de demalys berilgen eken. «Qulǵa da bir kún demalys» degen osy!
****
1912 jyly áıelder qaýymy óz merekesin 12 mamyrda toılaǵan. Názik jandy arýlar menshikti meıramyn tek 1914 jyldan bastap 8 naýryzda atap ótýge kóshipti.
****
Keńestik kezeńde 8 naýryzdyń basty gúli mımoza sanaldy. Biraq, shyn máninde Áıelder kúni dese, birden esimizge mımoza emes, kúmis tústes qaraǵan túsedi. Qaraǵan mımoza tuqymdas ósimdikterdiń qataryna jatatyndyqtan, jurt ta gúl máselesinde jańylysyp qalǵanǵa uqsaıdy.
****
1914 jyldyń 8 naýryzynda Keńes odaǵynda «Jumysshy» jýrnalynyń alǵashqy nómiri jaryq kórdi. Al, 1950 jyly áıelder kúninde KSRO atom bombasynyń bar ekenin aıtyp, jarıaǵa jar saldy. Eń qyzyǵy, «Jumysshy» jýrnaly áli kúnge deıin bar.
****
1910 jyldyń 8 naýryzynda fransýz ushqyshy Elız de Larosh álemdegi aeroplan basqaratyn tuńǵysh áıel-ushqysh atandy. Bul ataqtyń ushqyshqa dál sol kúni berilýi jaı ǵana kezdeısoqtyq boldy. Óıtkeni, ol kezde áıelder merekesi toılanbaıtyn edi.
Búginde 8 naýryz álemniń kóptegen elderinde toılanady. Olar: Armenıa, Ázerbaıjan, Aýǵanstan, Belarýs, Býrkına-Faso, Vetnam, Gvıneıa-Bısaý, Grýzıa, Zambıa, Qazaqstan, Kambodja, Qyrǵyzstan, Kırıbatı, Qytaı, Kosta-Rıka, Kýba, Laos, Madagaskar, Moldova, Mońǵolıa, Nepal, Reseı, Serbıa, Tájikstan, Túrkmenstan, Ýganda, Ózbekstan, Ýkraına, Horvatıa, Chernogorıa, Erıtreıa, Latvıa.
****
Madagaskarda 8 naýryz kúni tek qyz-kelinshekter ǵana demalady, er azamattar jumys isteıdi. Al, Qytaıda bul kún mereke bolǵanymen, jumys kúni sanalady. KSRO-da «Halyqaralyq áıelder kúninde» demalý úrdisi 1966 jyldan bastaý alǵan. Onyń aldynda qyz-kelinshekter meıram kezinde de jumys istegen eken. Bir qyzyǵy, 8 naýryz Sırıada – Revolúsıa kúni, Zambıada – Jastar kúni, Malaızıada – sultan kúni, Lıberıada – qurbandardy eske alý kúni bolyp sanalady.
You Might Also Like
