InfoHub Logo

Synyptan tys jumys
«Adaldyq júrgen jerde - adamdyq júredi» pikirlesý saǵaty
Maqsaty: Oqýshylarǵa ómirde ata - anaǵa, dosqa adal bola bilýge baýlı otyryp, ár adamnyń adal isi men adamdyǵy kórinetinin bilýge tárbıeleý.
Barysy:
Adamnyń nıeti, oıy, is - áreketi shyndyqqa negizdelgende adam ózine de, ózgege de adal bolady. Adal bolý kez - kelgen adamnyń óz qolynda. Ol bizdiń ishki jan - dúnıemizden bastaý alady. Adamnyń kóńili taza, peıili keń, adal, shynshyl bolǵanda ádildikke qol jetkizedi.
Adaldyq ómirinde kerek nárse,
Ol da gúldep, nurlanar kóńil bólse.
Halyqqa óz paıdasyn tıgize almaı,
Adam bop, ózin - ózi meńgermese,- demekshi ár adam dúnıe esigin ashyp shyr etip ómirge kelgen kúnnen bastap júrek qalaýymen, ata - anasynyń bergen tárbıesimen, jaqsylyq jamandyqty kóre júrip ómir súre bastaıdy. «Dúnıede ádildik pen adaldyqty tý etken adamnan artyq eshkim joq» degendeı búgingi «Adaldyq júrgen jerde - adamdyq júredi» atty pikirtalasý saǵatyna qosh keldińizder. Kelgen qonaqtar, oqýshylar búgingi keshte adaldyq, adamdyq jaıynda oıymyzdy ishimizge búkpeı ortaǵa sala otyraıyq. Búgingi pikirtalasý saǵatymyz úsh bólimnen turady.
İ - bólim - suraqtarǵa óz oıyn bildirý.
İİ - bólim - adaldyq, adamdyq týraly maqal - mátelderge túsinik berý.
İİİ - bólim - sıtýasıalyq suraqtarǵa óz oıyn bildirý.
İ bólim.
Jalpy adaldyq degendi qalaı túsinesińder?
Adal dos degendi qalaı túsinesińder?
Adal bolý kez - kelgen adamnyń qolynan kelmeıdi? Nelikten?
Ata - anaǵa, baýyrǵa, ortaǵa jalpy ómirde adal bolý degendi qalaı túsinesińder?
Sen ózińdi adal janmyn dep aıta alasyń ba?
İİ bólim.
Maqal - mátel - halyq danalyǵynyń bir túri. Olardyń taqyryptary da ár alýan. Maqal - máteldiń maǵyna - máni de tereń, az sózben kóp maǵynany, úlken oıdy jetkizedi. Endeshe búgingi adaldyq taqyrybyndaǵy maqal - mátelderdi aıta otyryp, maǵynasyn túsindirip óz oıymyzdy bildirsek. Búgingi taqyrybymyz «Adaldyq júrgen jerde - adamdyq júredi»degendi qalaı túsinesińder? Oqýshylar óz túsinikterin, óz oılaryn aıtty. Osy taqyrypta taǵy qandaı maqal - mátelder bilesińder?
İİİ bólim.
Búgingi keshimizge kelgen qonaqtarymyzǵa daıyndaǵan sıtýasıalyq suraqtarymyz bar. Endeshe kezek bereıik.
1. Seniń Aınur shyn syrlas, muńdas dosyń. Ol synybyńdaǵy Aıgúlmen renjisip qalady da saǵan kelip Aınurdyń kemshilikterin aıtyp dosyńdy jamandady. Seniń áreketiń?
Ajar men Almagúl sabaqtan kele jatyr edi. Ajar jarnamadan jańa fılmniń bastalǵanyn kórdi. Meniń qaltamda apamnyń «samsa alyp jersiń» dep bergen aqshasy bar. Kettik, kıno kóreıik,- dedi. Almagúl: Úıden suranyp shyqqan joqpyz. İzdep qalady ǵoı,- dep irkilip qaldy. Eshteńe etpes, «mektepte boldyq» dep aıta salamyz. Ajardyń usynysyna sen qalaı jaýap berer ediń?
Meniń eń jaqyn dosym mektepte bir balamen dostasqan, ol kúnde keshke qaraı meni ózimen birge serýendep júrýge shaqyrady. Ol: «meniń anam, senimen birge júrgenimdi bilse, ol qarsy bolmaıdy»,- deıdi. Dosym úıinde ata - anasy uryspaýy úshin, men birneshe ret telefon arqyly olarǵa ótirik aıttym.. Basynda men qınalmastan, olardy jasyryp júrdim, al qazir olar meni paıdalanyp júr, al men kúnde ótirik aıtýdy umytpaıtyn boldym. Meniń dosymnan ajyraǵym kelmeıdi. Sonda meniń ne isteýim kerek?
Sender balanyń suraǵyna qalaı jaýap berer edińder?
Qazaq halqy qandaı da bir daý shyqsa bılerge baryp istiń aq - qarasyn, ádildigin sheshedi. Endeshe búgingi keshimizge oqýshylardyń daıyndap kelgen adaldyq jaıynda ertegileri bar eken. Solarǵa kezek bereıik.
Bilim men ónerdi súı, sýsynda,
Dep aıtsyn el «Osyndaı er týsyn da!»
Aryń adal, ádil bolsań árqashan,
Dúnıeniń bar baqyty ýysynda.
Túspegeni abzal ǵoı arǵa daqtyń,
Kúıin keshpe túnde ushar jarǵanattyń,
Adal adam árqashan - eńsesi tik,
Ádildikti tý etkin, qolǵanatym.
Búgingi keshte oıymyzdy ortaǵa salyp adaldyq, adamdyq týraly kóp nárseler aıtyldy. «Adaldyq - adamdyqtyń belgisi» demekshi osy ómirde adal bolyp, tek adaldyq ister istep adamdyǵymyzdy kórsetip, keıingige úlgi bolyp júreıik.

Aqtóbe oblysy, Shalqar aýdany
GKS - 12 orta mektebi, Muraǵatshysy
Júzjasarova Laıyq Boranǵazyqyzy