Adam ómirindegi emosıa róli jáne onyń túrleri
Trenıń taqyryby:«Adam ómirindegi emosıa róli jáne onyń túrleri».
Maqsaty:
1. Balalarǵa ár adamnyń jeke tulǵa, ózinshe erekshe ekenin uǵyndyrý.
2. Balalardy ózderine syrt kózben qaraýdy, ishki jan dúnıesi men táni jaıly kózqarasyn qalyptastyrý.
3. Balanyń zeıiniń, sóıleýin, óz oıyn erkin jetkizý jáne balalardyń korreksıalyq qımyly men belsendiligin damytý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, stıkerlar,
Barysy:
İ. Trenıńke qatysýshylarmen tanysý:
Kelesi syzba boıynsha ár qatysýshydan aqparat alý.
Aty(esimi)
Seni erkeletkende qalaı ataıdy?
Esimińdi kim qoıdy?
II. Trenıńten kútetinińiz.
(Qatysýshylar óz nusqalaryn stıkerge jazyp, óńdeýge tapsyrady).
Ashyqtyq
Qýanysh
Ártúrli aqparattar alý
III. Trenıń erejesi:
Tapsyrma: Usynylǵan erejelerden 3 ereje shyǵarý.
- Trenıńtiń erejesi men sharttary bárine birdeı.
- Eshkim eshkimge renjimeıdi: Bir−birimizge qatelesýge jáne ony túzetýge múmkindik beremiz.
- Basty maqsat bir−birimizge kómektesý.
- Qupıany syrtqa shyǵarmaý.
VI.«Sýretter bizge ne deıdi?»
Emosıa túrlerin ajyrata alý qabiletin anyqtaýǵa arnalǵan jattyǵý.
IV. Sergitý:
Dene «tili» men adamnyń emosıonaldyq jaǵdaıyn damytýǵa arnalǵan jattyǵý.
- Seniń ıyǵyn «Men bilmeımin» dep qalaı aıtatynyń kórset;
- Seniń arqań qalaı «Men óte qart adammyn» deıtiniń kórset;
- Seniń saýsaǵyń qalaı «Beri kel» deıtiniń kórset;
- Seniń basyń qalaı «Iá, joq» deıtiniń kórset.
«Mımıka»
Balalar sender bilesińder biz ár túrlimiz, bizdiń kózimiz, shash úlgimiz, jasymyz da ár túrli. Áıtsede bir jaǵdaıda bárimiz birdeımiz. Kóńildi bolǵanda kúlemiz, kóńilsiz bolǵanda jylaımyz. Bul adamnyń ishki jan dúnıesin beıneleıdi.
Adamnyń ishki seziminiń syrt kórinisi bet álpeti arqyly kóp jaıtty ańǵarýǵa bolady. Muny mımıka dep ataıdy. Mımıka bet álpettiń tili. Kóńil kúı adam janynyń kórinisi. Emosıa eki túrli bolady: jaǵymdy jáne jaǵymsyz. Olaı bolsa, balalar adamnyń jaǵymdy emosıalaryn atap óteıik: baqytty, qanaǵattaný, kelisý, qýaný. Al, jaǵymsyz emosıalar: kóńilsizdik, qaıǵy, stress, t. b.
V.«Rólge ený» jattyǵýy.
Mımıka jáne pantomımıka arqyly kóńil kúıdi bildirýdi qalyptastyrýǵa arnalǵan jattyǵý.
A) Arqan boıymen júrip ótý.
- Sen sırk akrobaty emessiń, biraq saǵan jerden bıikte tartylǵan arqan boıymen júrip ótýiń kerek. Sol kezde boıyńdy qandaı sezimder bıleıdi? Rólge en.
Á) Ottan ótý.
- Ot ystyq, aınala órtenip jatyr. Qalaı ótesiń, qandaı sezimde bolasyń? Kórset.
B) Jelim jaǵylǵan edennen ótý.
- Bir bólmeniń edenine tolyǵymen jelim jaǵyp qoıǵan. Sol bólmeniń bir shetinen ekinshi shetine ótýiń kerek. Qalaı ótesiń? Kórset.
V) Shól dalada júrý.
- Shól dalada aınalada qyzaryp turǵan kúnniń astynda ysyp turǵan qum. Qalaı ótesiń? Qandaı sezimder boıyńdy jaýlap alady? Kórset.
G) Ózen jaǵasynda júrý.
- Ystyq kúni ózen jaǵasynda salqyn sýda júrsiń. Qandaı sezimde bolasyń? Kórset.
Áńgimeden úzindi
Endi, men senderge Dastan degen balanyń basynan keshken myna oqıǵany aıtyp bereıin, tyńdańdar.
Birde Dastan ájesine qonaqqa keldi. Aýlaǵa shyqsa, sol aýlanyń balalary oınap júr eken. Olarmen tanysqysy kelgen Dastan, balalarǵa jaqyn kelip:
- Sálem! Men Dastanmyn. Men sendermen oınaımyn – dedi.
Qalaı oılaısyńdar, balalar oınaıdy ma? Nege?
- Balalar Dastannyń óz - ózine senimdi buıyra sóılegenin, mensinbegen túrin unatpaı onymen dostaspady. Renjigen bala ájesine keldi. Al, ájesi nemeresine óziniń biletin ádep saqtaý qupıasyn áńgimelep berdi. «Keýdeńdi kóterseń, dostaryńnan aıyrylasyń». Bul oqıǵa senderdiń de esterińde bolsyń.
VII.«Pantomımıka oıyny»
Bul oıyn balanyń minez qulyqty emosıasy arqyly tanyp bilýge kózdeıdi. Mysaly: toptarǵa bólinip, túrli mımıkamen túsindiriletin tapsyrmalar beriledi.
A) Aýyrǵan nemese sharshaǵan anasyn balasy qalaı aımalaıdy?
Á) Oqýshy qart kisini joldan qalaı ótkizý kerek?
B) Renjisken eki dos bir – birimen qalaı tatýlasady?
Al endi osyny kórsetemiz.
VIII.«Qoldy tańdaımyn»
Qatysýshylar sheńber quryp turady.
Barlyǵy qol ustasyp, kózderin jumyp turady (tynysh oınalady).
«Tyńdańyzdar. Sizder ustap turǵan kórshilerińizdiń qoldaryna, oń qolyńyzdaǵy qolǵa nazar aýdaryńyz. Ol qandaı? (kishkentaı, názik, batyl, sýyq, t. b.) Bul saýsaqtar qandaı aqparatty sizge beretiniń tyńdańyzdar. Endi nazardy sol qolǵa aýdaryp, ony tyńdańyzdar. Endi kózderińizdi ashyp, ózderińizdiń sezimderińiz týraly aıtyńyzdar, qoldaryńyz bir birine tıgende ne sezdińizder?»
«Men ózimniń jaǵymsyz kóńil - kúıimnen arylý úshin....» sóılemdi aıaqtaý.
X. Refleksıa: «Búgin men túsindim (kórdim, sezdim, bildim)»
Aqmola oblysy, Qorǵaljyn aýdany, Maıshuqyr aýyly,
Maıshuqyr negizgi mektebiniń bastaýysh synyp muǵalimi
Alısher Janatuly Abjanov
Maqsaty:
1. Balalarǵa ár adamnyń jeke tulǵa, ózinshe erekshe ekenin uǵyndyrý.
2. Balalardy ózderine syrt kózben qaraýdy, ishki jan dúnıesi men táni jaıly kózqarasyn qalyptastyrý.
3. Balanyń zeıiniń, sóıleýin, óz oıyn erkin jetkizý jáne balalardyń korreksıalyq qımyly men belsendiligin damytý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, stıkerlar,
Barysy:
İ. Trenıńke qatysýshylarmen tanysý:
Kelesi syzba boıynsha ár qatysýshydan aqparat alý.
Aty(esimi)
Seni erkeletkende qalaı ataıdy?
Esimińdi kim qoıdy?
II. Trenıńten kútetinińiz.
(Qatysýshylar óz nusqalaryn stıkerge jazyp, óńdeýge tapsyrady).
Ashyqtyq
Qýanysh
Ártúrli aqparattar alý
III. Trenıń erejesi:
Tapsyrma: Usynylǵan erejelerden 3 ereje shyǵarý.
- Trenıńtiń erejesi men sharttary bárine birdeı.
- Eshkim eshkimge renjimeıdi: Bir−birimizge qatelesýge jáne ony túzetýge múmkindik beremiz.
- Basty maqsat bir−birimizge kómektesý.
- Qupıany syrtqa shyǵarmaý.
VI.«Sýretter bizge ne deıdi?»
Emosıa túrlerin ajyrata alý qabiletin anyqtaýǵa arnalǵan jattyǵý.
IV. Sergitý:
Dene «tili» men adamnyń emosıonaldyq jaǵdaıyn damytýǵa arnalǵan jattyǵý.
- Seniń ıyǵyn «Men bilmeımin» dep qalaı aıtatynyń kórset;
- Seniń arqań qalaı «Men óte qart adammyn» deıtiniń kórset;
- Seniń saýsaǵyń qalaı «Beri kel» deıtiniń kórset;
- Seniń basyń qalaı «Iá, joq» deıtiniń kórset.
«Mımıka»
Balalar sender bilesińder biz ár túrlimiz, bizdiń kózimiz, shash úlgimiz, jasymyz da ár túrli. Áıtsede bir jaǵdaıda bárimiz birdeımiz. Kóńildi bolǵanda kúlemiz, kóńilsiz bolǵanda jylaımyz. Bul adamnyń ishki jan dúnıesin beıneleıdi.
Adamnyń ishki seziminiń syrt kórinisi bet álpeti arqyly kóp jaıtty ańǵarýǵa bolady. Muny mımıka dep ataıdy. Mımıka bet álpettiń tili. Kóńil kúı adam janynyń kórinisi. Emosıa eki túrli bolady: jaǵymdy jáne jaǵymsyz. Olaı bolsa, balalar adamnyń jaǵymdy emosıalaryn atap óteıik: baqytty, qanaǵattaný, kelisý, qýaný. Al, jaǵymsyz emosıalar: kóńilsizdik, qaıǵy, stress, t. b.
V.«Rólge ený» jattyǵýy.
Mımıka jáne pantomımıka arqyly kóńil kúıdi bildirýdi qalyptastyrýǵa arnalǵan jattyǵý.
A) Arqan boıymen júrip ótý.
- Sen sırk akrobaty emessiń, biraq saǵan jerden bıikte tartylǵan arqan boıymen júrip ótýiń kerek. Sol kezde boıyńdy qandaı sezimder bıleıdi? Rólge en.
Á) Ottan ótý.
- Ot ystyq, aınala órtenip jatyr. Qalaı ótesiń, qandaı sezimde bolasyń? Kórset.
B) Jelim jaǵylǵan edennen ótý.
- Bir bólmeniń edenine tolyǵymen jelim jaǵyp qoıǵan. Sol bólmeniń bir shetinen ekinshi shetine ótýiń kerek. Qalaı ótesiń? Kórset.
V) Shól dalada júrý.
- Shól dalada aınalada qyzaryp turǵan kúnniń astynda ysyp turǵan qum. Qalaı ótesiń? Qandaı sezimder boıyńdy jaýlap alady? Kórset.
G) Ózen jaǵasynda júrý.
- Ystyq kúni ózen jaǵasynda salqyn sýda júrsiń. Qandaı sezimde bolasyń? Kórset.
Áńgimeden úzindi
Endi, men senderge Dastan degen balanyń basynan keshken myna oqıǵany aıtyp bereıin, tyńdańdar.
Birde Dastan ájesine qonaqqa keldi. Aýlaǵa shyqsa, sol aýlanyń balalary oınap júr eken. Olarmen tanysqysy kelgen Dastan, balalarǵa jaqyn kelip:
- Sálem! Men Dastanmyn. Men sendermen oınaımyn – dedi.
Qalaı oılaısyńdar, balalar oınaıdy ma? Nege?
- Balalar Dastannyń óz - ózine senimdi buıyra sóılegenin, mensinbegen túrin unatpaı onymen dostaspady. Renjigen bala ájesine keldi. Al, ájesi nemeresine óziniń biletin ádep saqtaý qupıasyn áńgimelep berdi. «Keýdeńdi kóterseń, dostaryńnan aıyrylasyń». Bul oqıǵa senderdiń de esterińde bolsyń.
VII.«Pantomımıka oıyny»
Bul oıyn balanyń minez qulyqty emosıasy arqyly tanyp bilýge kózdeıdi. Mysaly: toptarǵa bólinip, túrli mımıkamen túsindiriletin tapsyrmalar beriledi.
A) Aýyrǵan nemese sharshaǵan anasyn balasy qalaı aımalaıdy?
Á) Oqýshy qart kisini joldan qalaı ótkizý kerek?
B) Renjisken eki dos bir – birimen qalaı tatýlasady?
Al endi osyny kórsetemiz.
VIII.«Qoldy tańdaımyn»
Qatysýshylar sheńber quryp turady.
Barlyǵy qol ustasyp, kózderin jumyp turady (tynysh oınalady).
«Tyńdańyzdar. Sizder ustap turǵan kórshilerińizdiń qoldaryna, oń qolyńyzdaǵy qolǵa nazar aýdaryńyz. Ol qandaı? (kishkentaı, názik, batyl, sýyq, t. b.) Bul saýsaqtar qandaı aqparatty sizge beretiniń tyńdańyzdar. Endi nazardy sol qolǵa aýdaryp, ony tyńdańyzdar. Endi kózderińizdi ashyp, ózderińizdiń sezimderińiz týraly aıtyńyzdar, qoldaryńyz bir birine tıgende ne sezdińizder?»
«Men ózimniń jaǵymsyz kóńil - kúıimnen arylý úshin....» sóılemdi aıaqtaý.
X. Refleksıa: «Búgin men túsindim (kórdim, sezdim, bildim)»
Aqmola oblysy, Qorǵaljyn aýdany, Maıshuqyr aýyly,
Maıshuqyr negizgi mektebiniń bastaýysh synyp muǵalimi
Alısher Janatuly Abjanov
You Might Also Like
