InfoHub Logo

Bárimiz ómirde kóp qatelik jiberemiz. Olar mansabymyzǵa izin qaldyrady, maqsatymyzǵa jetýge kedergi keltiredi jáne uzaq ýaqytqa jolymyzdan taıdyrady. Biz adamdardyń eń kóp jiberetin qatelikteri jaıly jáne olardy boldyrmaýdyń joldary jaıly áńgimelemekpiz.

1. Kúte almaý

Qyryq jyl buryn Stenford ýnıversıtetiniń (AQSH) ǵalymdary táttilermen qyzyqty bir eksperımentti bastaǵan bolatyn. Eksperıment jaqynda ǵana aıaqtaldy. Onyń máni mynada: kishkentaı balany bólek bir bólmede kresloǵa otyrǵyzyp, zefır jeýdi usynǵan. Alaıda oǵan tańdaý jasaý usynyldy. Bala zefırdi dál qazir jeýine bolady nemese on bes mınýt kútip eki zefır jeı alady. Iaǵnı, dál qazir – bireý nemese, keıin – ekeý.

Keıbir jaǵdaılarda balalar shartty sońyna deıin tyńdamaı zefırdi jep qoıatyn bolǵan. Biraq belgilengen merzimde shydamdylyq tanytyp, laıyqty marapatyn alǵandar da boldy.

Stenfordtyq zefır eksperımentiniń nátıjesi jetpisinshi jyldary jarıalandy, biraq ǵalymdar osy eksperımentke qatysqan balalardyń taǵdyryn ári qaraı baqylaýdy jalǵastyrǵan. Jáne beker emes, óıtkeni bir qyzyq jaıtty anyqtaǵan. Biraz kútip, eki zefır alǵan balalar birinshilerine qaraǵanda ómirdiń barlyq salasynda tabysqa jetken.

Demek, kúte bilý – ómirde tabysqa jeteleıtin jaqsy qasıet.

Biz bul jaıly buǵan deıin bir emes, birneshe ret estigenbiz. Biraq degenmen, kúsh jigerge baılanysty kóptegen zertteýler men óz-ózińdi basqarý suraqtaryna kelgende adamdar sheshim jasarda qyzbalyqqa salynyp ketedi.

Bul qatelikti qalaı boldyrmaýǵa bolady? Asyqpańyz. Asyǵys sheshim qabyldamańyz. Kúte bilińiz, sonda mindetti túrde laıyqty marapattalasyz.

2. Durys emes motıvasıa

Adamdar uzaq merzimdi sheshim qabyldaýdan qorqatynynyń bir sebebi, olar jalpy ne qalaıtynyn bilmeıdi. Eger siz ne qalaıtynyńyzdy bilmeseńiz, birinshi usynysqa kelise ketetinińizdiń esh tańǵalarlyǵy joq.

Birinshi tabysqa jete bastaǵanda (ǵylymı dáreje alǵanda, jalaqyńyz nemese qyzmetińiz óskende) sizdiń aldyńyzdan jańa múmkindikter ashylady. Eger nege umtylyp júrgenińizdi bilmeseńiz, onda sizdi joldan taıdyrý ońaı bolady.

Kóptegen adam ózderine ne kerek ekenin bilmeıdi. Olardyń basty maqsaty basqalardyń kózinde jaqsy kóriný. Munyń durys emes ekenin aıtý qajet pe?

Oılanyńyz, istep jatqan isińizdi ne úshin istep jatyrsyz jáne aınalysyp júrgen isińizdi ne úshin isteısiz?

Bul suraqtardyń jaýabyn zamanaýı jazýshylardyń motıvasıasyn qarastyra otyryp izdep kóreıik. Jazýshy kitapty ne úshin jazady? Negizgi eki sebep bar:

- Baspamen kelisim shartqa otyryp, qalamaqy alý;

- Klasıkaǵa aınalatyn kitap jazýǵa tyrysý, atyn shyǵarý.

Kóptegen jazýshy kitabynyń tabysty bolýyn qalaǵanyn aıtqan. Olar klasık bolamyn degen uzaq merzimdi maqsatyn qurban etip, tabysty kitap jazǵysy kelgen.

Mansap jolyn endi bastaǵan nemese basqa isti bastaǵan adamdarǵa da osy qaǵıda shyndyqqa saı. Olardyń basty maqsaty jaı ǵana dáriger, kásipker, aspırantýra túlegi nemese taǵy basqa bolý. Biraq túptep kelgende munyń bári bedelin oılaý. Bedel men syrttaı tabysty bolyp kóriný olarǵa myqty maman bolýdan áldeqaıda mańyzdy.

Bul qatelikti qalaı boldyrmaýǵa bolady? Siz shyn máninde neni ańsaısyz, sony oılańyz. Maqsatyńyz ne? Oǵan jetý úshin kúsh sala alasyz ba? Osy suraqtarǵa barynsha shynaıy jaýap berip kórińiz.

3. Bárin birden alýǵa umtylý

Naqty bir mysaldy qarastyraıyq. Jas amerıkalyq jazýshy, birneshe kitaptardyń avtory Raıan Holıdeıdi alaıyq. Onyń mansaby qalaı quryldy?

Baspa jas jigitke áli de jazylyp bitpegen tuńǵysh kitabyna kelisim shart usyndy. Árıne, Holıdeı buǵan qatty qýandy jáne qýanyshyn eldermen bólisti. Birinshi kezekte ol bul jańalyǵyn ustazy jazýshy Robert Grınge aıtty. Alaıda ol buǵan salqynqandylyq tanytty.

Iá, ol óz shákirtiniń bul sáttiligine qýandy, alaıda oǵan biraz kút dep keńes berdi. Grın Holıdeıdi kitap jazýǵa áli jas dep eseptedi (sol kezde ol 22-de edi). Onyń oıynsha, Holıdeıge biraz tájirıbe jınap, jazýshylyqqa biraz mashyqtanýy kerek edi.

Holıdeı bul keńeske qulaq asyp, asyqpady. Jáne beker emes: aldaǵy birneshe jylda ol biraz tájirıbe jınap, jazýshylyq ónerin damytty.

Ol tamasha kitapty 22 jasynda jaza alar ma edi? Ol kitaby klasıkaǵa aınalar ma edi? Bizdiń oıymyzsha, joq. Qandaı da bir mańyzdy sheshim qabyldamas buryn, osy mysaldy eske alyńyz. Siz dál qazir shynymen tańǵalarlyq birdeńe jasaı alar ma edińiz? Ózińizge shynymen senimdisiz be? Bul suraqtar qarabaıyr kóringenimen, mańyzy bar suraqtar.

Naqty ne qalaıtynyńyzdy elestete alǵan kezińizde, bul sizdiń sanańyz ben deneńizdi maqsatyńyzǵa jetý úshin programmalaı bastaıdy. Óz shekteýlerimizden asyp shyǵý úshin budan da zoryna laıyqty ekenimizdi sezine alýymyz kerek. Sol kezde shynaıy ómir sizdiń úmitińizdi aqtaıdy.

Entonı Robbıns (Tony Robbins), kásipker jáne jazýshy

Kúte bilgenińizdiń basty marapaty – sońynda kim bolatynyńyz. Siz jasaǵan isińizge rıza bolýyńyz kerek, júrip ótken jolyńyzǵa rıza bolýyńyz kerek. Sizdiń óz-ózińizben jumysyńyz – bul sizdiń beıneńiz. Bul jumys sizdi tulǵa retinde anyqtaıdy.

Bul qatelikti qalaı boldyrmaýǵa bolady? Shynymen laıyqty nátıje adamnan tyńǵylyqty jumys pen tolyqtaı berilýdi talap etedi. Bir sátte tabysqa jetemin dep oılamańyz. Kúte bilińiz.

4. Mańyzdy sátti jiberip alamyn dep qorqý

Kóp adamdy «Men uzaq kútip qalǵan joqpyn ba?» degen suraq mazalaıdy. İske kiriser aldyndaǵy kidiristi keıinge qaldyrylǵan marapatpen shatastyrýǵa bolmaıdy. Ekeýi eki bólek dúnıe.

Prokrastınasıa men artyq perfeksıonızm – kesheýildetý men árdaıym keıinge qaldyrýǵa ákeletin eki aýrý. Olarǵa berilmeńiz.

Qashan iske kirisý kerek ekenin siz birden uǵasyz. Sonymen qatar ózińdi daıyn seziný de jetkiliksiz. Ýaqyt kelgenin kórsetetin naqty dálelder bolýy kerek. Bári sizdiń basyńyzda ǵana emes, shynaıy ómirde júrgizilýi tıis.

Bul qatelikti qalaı boldyrmaýǵa bolady? Áreket etetin ýaqyt kelgenin túsingen ýaqytta, batyldyǵyńyzdy joǵaltyp almańyz. Jaǵdaıdy myń ret sanańyzda oılastyryp, odan da qolaıly ýaqytty kútip qalmańyz.

5. Sátsizdikten qorqyp áreket etpeý

Maqsatyńyzǵa jaqyndaý úshin áreket etýdi bastasańyz, mindetti túrde qıyndyqtar men máselelerge urynasyz. Bir retten bári oıdaǵydaı bola bermeıdi jáne bul qalypty jaǵdaı.

Munda eń mańyzdysy birinshi sátsizdikten keıingi sizdiń amaldaryńyz. Bálkim siz bárine qol siltep, aǵyspen júre berýge sheshim qabyldaıtyn shyǵarsyz. Mańyzdysy berilmeý.

Ózińizge ýaqyt berip, sátsizdikten neden bolǵanyn saralaý kerek. Al keıin taǵy bastap kórińiz. Oıyńyzdaǵyny iske asyrǵan soń buryn-sońdy sezinbegen sezimge bólenesiz.

Bul qatelikti qalaı boldyrmaýǵa bolady? Sátsizdikke urynamyn dep qandaı da bir qadam jasaýdan qoryqpaý kerek. İstemeı ókingennen, istep ókingen áldeqaıda jaqsy.

Qorytyndy

Ómirińizdi qurdymǵa áketetin bos qatelikterge urynbas úshin myna erejelerdi ustanyńyz:

- Keıde birdeńeni bastamas buryn sál kúte turǵan durys;

- Nege qol jetkizgińiz keletinin naqty bilý;

- Óz isińizge, óz kúshińizge senimdi bolyńyz;

- Qyzý sheshimder qabyldamańyz.

Osy erejelerdi ustanatyn bolsańyz ómir súrý jeńildeı túspek.

 

---