InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Aǵartýshy ustaz, jazýshy, etnograf

Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy Y. Altynsarınniń shyǵarmashylyǵymen tanystyra otyryp, óleńderiniń mazmunyn ashý.
Mindeti:
1.Bilimdilik: Oqýshylardy Y.Altynsarınniń ómiri men shyǵarmashylyǵymen tanystyra otyryp,óleńderine toqtalý,maǵynasyn ashý.
2. Damytýshylyq: Oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletin damytý, oıyn ashyq aıta bilýge jáne óz pikirin qorǵaı bilý qabiletterin qalyptastyrý.
3. Tárbıelik:Oqýshylardyń bilimge degen súıispenshilikterin arttyrý, adaldyqqa, eńbeksúıgishtikke, tabıǵatty qorǵaı bilýlerine yqpal etý.

Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń ádis – tásilderi: túsindirý, maǵlumat, áńgimeleý, suraq - jaýap.
Kórnekiligi: Y. Altynsarınniń portreti, trek syzba, sóz jumbaq, úlestirmeli quraldar, ınteraktıv.taqta, kitaptar kórmesi.
Pán aralyq baılanys: qazaq tili, tarıh.

Sabaqtyń barysy:
İ Uıymdastyrý kezeńi:
1.Oqýshylarmen amandasý,sabaqqa daıarlyqtaryn tekserý.
2.Kezekshimen jumys.Synypta kim bar kim, joǵyn túgendeý
İİ.Úı tapsyrmasyn tekserý.

İİİ Jańa sabaq:
- Balalar, jumys dápterlerińdi ashyp, búgingi kún men taqyrypty jazyńdar.
- Balalar, biz búgin sabaqta qazaqtyń uly aǵartýshysy, talantty aqyn ári jazýshy, pedagog Ybyraı Altynsarınniń shyǵarmashylyǵymen tanysamyz.
Sondaı-aq qazaq tilinde biliktiligimizdi jetildiremiz.

Jańa taqyrypty túsindirý:
Ybyraı1841jyly Qostanaı oblysy, Qostanaı aýdanynda dúnıege kelgen. 3-4 jasynda ákesi qaıtys bolyp, atasy Balǵojanyń qolynda ósip, tárbıelenedi.
1860jyly Jaıyqtyń shyǵysyndaǵy qazaqtar úshin 4 bastaýysh mektep ashylǵan kezde, Ybyraı ózi suranyp, Torǵaı mektebine muǵalim bolýǵa ruqsat alyp, sonda keledi. Bul mektep birden ashyla qoımaıdy, sol sebepten Ybyraı biraz balalardy óz úıine ákelip, oqytady.
Torǵaı mektebi 1864jyly ashylady.
1876jyly Ybyraı Peterbýrg, Qazan qalalaryna barady. Orys aǵartýshylarynyń eńbekterin zertteıdi. Qazaq tilinde kitap shyǵarýdy oılaıdy.
1879j Ybyraı Torǵaı oblysy mektepteriniń ınspektory qyzmetine taǵaıyndalady.
1879-1883jyldarda Torǵaı oblysynyń 4 ýezinde Torǵaı, Yrǵyz, Troısk, Aqtóbe jańa mektepter ashylady.
1883 j Torǵaı qalasynda qolóner mektebi ashylady. Ybyraı qazaq qyzdaryn oqytý isine asa nazar aýdarady.
1881j Omby qalasynda tuńǵysh muǵalimder mektebi ashylady.
Ybyraı oqýlyqty balalarǵa bilim men tárbıe berýdiń quraly dep qarady.
1879jyly «Qazaq hrestomatıasy» kitaby shyqty. Bul hrestomatıa balalarǵa arnalǵan óleńder men shaǵyn áńgimelerden turady.
Óleńderi:
1. «Kel, balalar, oqylyq!»
2. «Óner-bilim bar jurttar»
3. «Ózen»
4. «Jaz»
Ybyraıdyń óleńderiniń negizgi taqyryptary - óner-bilim, ǵylym jaıly, tabıǵat ásemdigi.
Áńgimeleri:
1.Áke men bala»
2.»Órmekshi,qumyrsqa,qarlyǵash»
3. «Baı balasy men jarly balasy»
4.Talaptyń paıdasy»
5. «Meıirimdi bala»
Áńgimeleriniń taqyryby:dostyq, adaldyq, eńbeksúıgishtik, adamgershilik
Sózdik jumysy 1883 jyly
balalardy taqyryp boıynsha jańa sózdermen tanystyryp, toppen, jeke-jeke, hormen qaıtalatyp, sózdik dápterlerine jazdyrý:

Dúnıege keldi - poıavılsá na svet, rodılsá
Tilmash - perevodchık
Shyǵystanýshy - vostokoved
Aǵartý - prosveshenıe
Daryndy - odarennyı, talantlıvyı
Zıaly – ıntellıgentnyı
Talap - stremlenıe

Búgin sabaqta 2 topqa bólinip jumys jasaımyz.
Ár topqa taqyrypqa baılanysty jeke-jeke jumystar beriledi.
Oqýshylardy 2 topqa bólý: Synypta oryndalatyn tapsyrmalar:
İ. «Derekter sóıleıdi» (Oqýlyqpen jumys)
jańa sabaq boıynsha muǵalimniń taratqan suraqtaryna jaýapty oqýshylar oqýlyqtan izdep, taýyp, túsinip oqyp beredi. Ár top jeke-jeke óz betterimen jumys isteıdi 5-6 mınýt ýaqyt beriledi.
1 top suraqtar:
1. Y. Altynsarın kim bolǵan?
2. Y. Altynsarın qaı jyly qaı jerde dúnıege kelgen?
3. 1857 jyly qandaı oqıǵa bolady?
4. 1860jyly Y.Altynsarın ómirinde qandaı oqıǵa bolady?
5. 1864jyly qandaı oqıǵa bolady?
6. 1876jyly qandaı oqıǵa bolady?

2 top:
1. 1879 jyly qandaı oqıǵa bolady?
2. 1879-1883 jyldar Y.Altynsarın ómirinde qandaı oqıǵa bolady?
3. 1883 jyly qandaı oqıǵa bolady?
4. 1881 jyly qandaı oqıǵa bolady?
5. Y.Altynsarın “ Qazaq hrestomatıasy ” kitabyn qaı jyly jazady?
6. 1889 jyly qandaı oqıǵa bolady?

İİİ.Sóz jumbaqty sheshý
1. Y.Altynsarın kim bolǵan.........?
2.Ol oqýshylardy nege shaqyrdy?
3. Balalar úshin ne jazdy.......?
4. Y. Altynsarınniń týǵan jeri........?
5. Y.Altynsarın – alǵashqy........
6. Altynsarın nemen shuǵyldandy........

Y
b
y
r
a
ı
V.Sabaqty qorytý.
Sonymen ,balalar ,biz búgin qazaqtyń qandaı belgili adamymen tanystyq?
- Ol kim? Ol adam jaıly ne bildińder?
- Iá, balalar durys aıtasyńdar, biz sendermen búgin Y.Altynsarınniń shyǵarmashylyǵymen tanystyq. Sabaq senderge unady ma? Sabaqtan qandaı áser aldyńdar?
Jańa sabaqty tirek syzba qurý arqyly aıaqtaý.

Vİ.Úıge tapsyrma.Úıge kelesi sabaqqa Y.Altynsarın jaıly 4 oqýshyǵa referat berý, qalǵan oqýshylarǵa Y.Altynsarınniń shyǵarmashylyǵyn áńgimeleý, ózderine unaǵan bir óleńin jattaý.

VII.Baǵalaý. Sabaqqa belsendi qatysqan oqýshylardy ádil baǵalaý.Saý
bolyńdar!