InfoHub Logo

Ákege qarap ul óser
“ÁKE, munyń bárin qaıdan bilesiń?” Ulyńyzdyń osyndaı suraq qoıyp, sizge tańǵalǵan kezderi bolǵan ba? Sondaı sátterde áke bolǵanyńyzdy maqtan tutqan shyǵarsyz. Al ulyńyz aıtqanyńyzǵa qulaq asyp, sonyń paıdasyn kórgen kezderi, qýanyshtan tóbeńiz kókke jetken bolar Alaıda ulyńyz eseıgennen keıin de, sizdi ónege tuta ma? Álde onyń sizge degen qurmeti azaıǵandaı kórine me? Er jetip kele jatqan ulyńyzǵa qalaı jaqyn bolyp qala alasyz? Aldymen, ákeler kezigetin keıbir qıyndyqtardy qarastyraıyq.

ÝAQYTTYŃ JETİSPEÝİ. Kóp elde otbasyndaǵy tabystyń basym bóligin otaǵalary tabady. Bul úshin olar jıi erteden qara keshke deıin jumys isteıdi. Keıbir elderde ákeler balalarymen tym az ýaqyt ótkizedi.

MYNA JAILY OILANYP KÓRİŃİZ: Ulyńyzben birge qansha ýaqyt ótkizip júrsiz? Kelesi bir - eki aptada kúnine oǵan qansha ýaqyt bóletinińizdi nege baıqap kórmeske? Nátıjesi sizdi beıjaı qaldyrmas.

Ul bala ákesine eliktegish keledi. Sondyqtan oǵan kishkentaı kezinen bastap úlgi - ónege kórsetken jaqsy. Muny qalaı istegen durys? Balaǵa kóńil bólý úshin ýaqytty qaıdan tabýǵa bolady?
Ulyńyzdy kúndelikti úı sharýalaryna múmkindiginshe kóbirek qatystyryńyz. Mysaly, aýlany sypyryp jatsańyz, oǵan kishigirim sypyrtqy, al jer qazyp jatsańyz, kúrekshe berip qoıyńyz. Úlgi tutarlyq kósemi — ákesine kómekteskeni ulyńyzdy zor qýanyshqa bóleıtini sózsiz!

Árıne, sharýańyzdy bitirýge ádettegiden kóbirek ýaqyt ketetin shyǵar, biraq esesine ulyńyzdy eńbekqor bolýǵa úıretesiz ári onymen qarym - qatynasyńyz nyǵaıady. Balańyzdy eńbekke baýlýmen qatar, birge oınaýǵa da ýaqyt tapqanyńyz jaqsy. Munyń paıdasy kóńil kóterýmen ǵana shektelmeıdi. Zertteýler kórsetkendeı, ákeler kishkentaı balalarymen oınaıtyn bolsa, bul olardyń tapqyr, pysyq ári batyl bolyp ósýine kómektesedi.

Birge oınaý budan da mańyzdy nárselerge septigin tıgizedi. “Bala men ákeniń erkin sóılesýine oıynnyń qosar úlesi kóp”Iá, mundaı sátterde áke balasyna sózimen de, isimen de jylýlyq tanytyp, ony da óz sezimderin bildirýge úırete alady. Ulyńyzǵa jaqyndaı túsýdiń taǵy bir múmkindigi — uıyqtar aldyndaǵy ýaqytty paıdalaný. Balańyzǵa áńgime oqyp berip turyńyz, sondaı - aq onyń sol kúngi qýanyshy men ýaıymyna ortaqtas bolyńyz. Osylaı etkenińiz ósip kele jatqan ulyńyzdyń ári qaraı da sizge erkin jaqyndaýyna kómektesedi.

Ákeleri sóıleskisi kelgende, keıbir jasóspirimder budan tartynatyndaı kórinýi múmkin. Sizdiń ulyńyz da suraqtaryńyzdan jaltarǵandaı kórinse, bul onyń sizben múldem áńgimeleskisi kelmeıdi degendi bildirmeıdi. Balańyzǵa beıimdelip sóıleıtin bolsańyz, onyń sizben áńgimelesýge degen yqylasy artýy múmkin.

“Áke, qara, qarashy!” Jańa isti meńgergen kishkentaı ulyńyzdyń qýanyshtan osylaı aıǵaılaǵan kezi bolǵan ba? Ol qazir jasóspirim bolsa, áli de sizdiń qolpashtap otyrǵanyńyzdy qalaı ma? Bálkim, solaı etýden qalǵan shyǵar. Alaıda baısaldy adam bolyp ósýi úshin sizdiń qoldaýyńyz oǵan asa qajet. Árıne, siz ulyńyzǵa tálim - tárbıe berip, jónge salyp otyrýǵa jaýaptysyz. Keıbir er kisilerge balalaryna jylýlyq tanytyp, demeý kórsetý ońaı emes. Bálkim, kezinde olardyń ata - analary maqtaýdyń ornyna, qatelikterine nusqaý bergen shyǵar. Sizdiń de jaǵdaıyńyz osyndaı bolsa, ulyńyzdyń ózine degen senimdiligin arttyrý úshin biraz kúsh salýyńyz qajet bolar. Bul úshin ne isteý kerek? Keıde men sharýany ulyma tapsyramyn da, qajet bolsa kómektesetinimdi aıtamyn. Kóp jaǵdaıda ol sharýany ózi - aq tyndyrady, ári bul oǵan qanaǵat ákelip, ózine degen senimdiligin arttyrady. Tirlikti oıdaǵydaı atqarǵan kezderi men ony maqtaımyn. İstegeni ulymnyń kóńilinen shyqpasa da, kúsh salǵany úshin rıza ekenimdi aıtamyn”.

Ulyńyzdyń ózine degen senimdiligin arttyrýdyń taǵy bir joly — úlkenirek maqsattarǵa qol jetkizýge kómektesý. Alaıda ulyńyz qoıylǵan maqsattarǵa siz qalaǵandaı tez jetpese she? Al onyń maqsattary negizinen jaman bolmaǵanmen, sizdiń kóńilińizden shyqpasa she? Mundaı jaǵdaıda óz kózqarasyńyzdy ózgertýińiz qajet bolar. Men ulymdy qoljeterlik maqsattar qoıýǵa talpyndyramyn. Alaıda bul maqsattardyń meniń emes, oniki bolǵanyn qalaımyn. Sondaı - aq ulymnyń olarǵa óz qarqynymen júrip otyryp, qol jetkizýi kerektigin jıi esime salyp otyramyn”. Ulyńyzdyń pikirine den qoıyp, jetistikteri úshin maqtap, kemshilikterimen kúresýge talpyndyrǵanyńyz qoıǵan maqsattaryna qol jetkizýge kómekteseri sózsiz.

Ulyńyzben qarym - qatynasyńyzda túsinispeýshilikter týyndap turatyn shyǵar. Biraq túbinde onyń sizge jaqyn bolyp qalǵysy keleri shúbásiz. Rasynda da, ózine qoldaý kórsetetin adamǵa kim jaqyn bolǵysy kelmeıdi?!
Mynaý jasampaz ǵasyrda, jahandaný dáýirinde mektep partasynda otyrǵan balanyń jan - jaqty tárbıe alýyna eń birinshi yqpal etetin ustaz bolsa, onyń súıeýshisi – ata - ana. Sondyqtan ata - ana óz balasynyń bilim alýyna barynsha jaǵdaı jasaýy tıis. Bala táýliktiń ¼ bóliginde, ıaǵnı, 6 saǵat mektepte bolsa, 18 saǵat óz otbasynda tárbıe alady.