InfoHub Logo

Informatıka 6 synyp
Taqyryp: Algorıtm túsinigi. Algorıtmniń qasıetteri.
Oqytý men tárbıeleýdiń mindetteri:
Maqsaty: oqýshylardyń algorıtm uǵymyn taldaý jáne onyń qasıetterine mysal keltirý, qarapaıym algorıtmderdi qurý daǵdysyn qalyptastyrý.
1. Bilimdilik: Oqýshylar algorıtmniń anyqtamasyn aıtyp, mysal keltirip, negizgi qasıetterin sıpattaı alýy kerek.
2. Damytýshylyq: Qarapaıym algorıtm qura bilý, onyń nátıjesin taldaý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardyń logıkalyq oılaý qabiletin arttyrý jáne eńbekke baýlý.

Qural – jabdyqtar, kórnekti quraldar: DK. Elektrondy oqýlyq. Slaıd.

Sabaq túri: teorıalyq sabaq
Sabaqtyń ádisi: Túsindirý, baıandaý, suraq jaýap, áńgimelesý, jazbasha jumys, ózindik jumys, áńgime
Sabaq barysy. 1. Uıymdastyrý kezeńi
Sálemdesý, oqýshylardy túgeldeý.
Sabaqqa daıyndyqtaryn tekserý
2. Úı jumysyn suraý
Esepteýish tehnıkanyń damý tarıhy

Jańa sabaq
Jospar:
1. Algorıtm uǵymy.
2. Algorıtmderge mysal keltirý.
3. Algorıtmniń qasıetteri.
4. Algorıtmniń qasıetterine sıpattama berý.
5. Algorıtm qurýǵa esep shyǵarý.
6. Baqylaý jáne testileý suraqtary arqyly oqýshylardyń ıgergen bilimin tekserý.
7. Jattyǵý men esep shyǵarý arqyly oqýshylardyń algorıtm qurý daǵdysyn qalyptastyrý.
Anyqtama. Algorıtm - berilgen eseptiń shyǵarý jolyn rettelgen amaldar tizbegi túrine keltirý.
Algorıtm qurýǵa mysaldar: Joldan ótý, qalaaralyq telefonmen baılanysý, qazynany izdeý, t. b. keltirýdi usynýǵa bolady. Kún tártibi, shaı qaınatý, úı tapsyrmasyn oryndaý, kompúterde oınaý, fýtbol oınaý, shahmat oınaý, t. b. algorıtmderdi taldap mysal keltirýge bolady.

Mysal: Stýdent bolý úshin algorıtmniń mynadaı qadamdaryn oryndaý kerek:
1. Orta mektepti bitirip, atestat alý.
2. Ulttyq biryńǵaı test boıynsha synaq tapsyrý.
3. Test qorytyndysy boıynsha jınaǵan bal kórsetilgen qujattardyń konkýrsqa tapsyrý.
4. Konkýrstan ótý.

Algorıtmniń qasıetteri:
1. Aıqyn, dál órnektelýi.
2. Ózektiligi.
3. Nátıjeliligi.
4. Jalpylamalyǵy.
5. Formaldy oryndalýy.

1. Algorıtmniń aıqyn, dál órnektelý qasıeti. Algorıtmde keltirilgen árbir is - áreket maǵynasy aıqyn, naqty anyqtalyp, oryndaýshyǵa túsinikti bolýy tıis. Algorıtmde tek kórsetilgen qadamdar ǵana oryndalady. Esep shyǵarý joly birmándi anyqtalǵandyqtan oryndaýshy algorıtm komandalaryn oılanbaı oryndaýyna bolady.

2. Algorıtmniń úziktilik qasıeti. Algorıtm oryndaý prosesi birneshe qadamnan turady. Algorıtm aralyq nátıje beretindeı birneshe yqsham bólikterge, al olar qadamdarǵa bólinedi, ár qadam óz kezeginde jeke áreketterge jikteledi. Bir qadamda bir nemese birneshe áreket oryndalady. Bul áreketter sany shekteýli bolýy tıis. Aldyńǵy árekettiń qorytyndysy kelesi árekttiń kerekti málimeti retinde qoldanylady. Oryndaýshy alǵashqy áreketti aıaqtamaı, kelesige kóshe almaıdy.

3. Algorıtmniń nátıjelilik qasıeti. Kez kelgen algorıtm belgili bir ýaqyt ishinde qandaı da bir nátıje berýi tıis. Algorıtm oryndalyp bolǵanda eseptiń sheshýin nemese sheshýi joq degen nátıje berýi qajet. Árbir algorıtmde bastapqy derekter bolady, algorıtm oryndalyp bolǵanda nátıje shyǵady. Mysaly, sandardy qosý algorıtmi úshin qosylǵyshtardyń máni - bastapqy derekter, nátıjesi - qosyndy bolady. Keıde algorıtmniń birneshe qadamy qaıtalana berip nátıje bermeıdi. Ondaı algorıtm sıklden shyqpaıtyn, nátıjesiz bolǵandyqtan qaıta qurý qajet.

4. Algorıtmniń jalpylamalyq nemese ortaqtyq qasıeti.
Belgili bir algorıtm jeke esepti ǵana emes, oǵan uqsas basqa da esepterdi sheshýge múmkindik berýi tıis. Berilgen málimetterge qatysty nátıje ǵana ózgeshe bolady. Mysaly, kvadrat teńdeýdi sheshý algorıtmi kez kelgen a, b, c mánderi úshin qurylady. Al berilgen buryshtyń sınýsyn anyqtaý algorıtmi kez kelgen alǵashqy burysh argýmenti arqyly onyń (sin) naqty mánin esepteýge múmkindik beredi, t. s. s.

5. Algorıtmniń formaldy oryndalýy.
Oryndaýshy algorıtm maǵynasyn, eseptiń qoıylýyn túsinbegenmen, ár komandany (áreketti) oryndaı otyryp, durys nátıje alady. Algorıtm qadamdarynda kórsetilgen áreketterdi durys oryndaý úshin, árbir áreket oryndaýshyǵa túsinikti bolýy qajet. Mysaly, h sanyn kvadratta degendi tómengi synyp oqýshylary túsinbeıdi, al ony h sanyn h sanyna kóbeıt dep aıtsa, onda bul aıtylǵandy olar oryndaı alady. Demek, algorıtm belgili bir oryndaýshyǵa (adamǵa, adamdardyń bilim deńgeıine, mashınaǵa t. b.) arnalyp qurylady.

Oryndaýshy algorıtm komandalaryn oryndaı otyryp, ózi atqaryp otyrǵan istiń mán – jaıyna kóńil aýdarmaı - aq belgili bir nátıje ala alady, ıaǵnı oryndaýshy formaldy áreket etedi. Algorıtmniń bul mańyzdy ereksheligin onyń formaldy oryndalýy dep atalady. Bul qasıet algorıtmniń oryndalýyn kompúterge júkteýge múmkindik beredi.

Bekitý: Jańa sabaqqa baılanysty suraq jaýap berý

Sabaqty qorytyndylaý: Jańa sabaqty túsindirip, oqýshylardyń bilimine sáıkes baǵalaý
Úı tapsyrmasyn berý: Algorıtm uǵymy. Algorıtm jáne onyń atqarýshylary «Meniń 1 kúnim» taqyrybyna algorıtm quryp kelý. Baǵalaý