InfoHub Logo

Maqsaty: Qazaqstannyń birinshi hanymy, « Bóbek» balalar qaıyrymdylyq qorynyń Prezıdenti Sara Alpysqyzy Nazarbaevanyń ómir joly, jalpy adamzattyq rýhanı qundylyqtarǵa bastaıtyn qaıyrymdylyq is - sharalary, elimizdegi adamgershilik - rýhanı bilim berýiniń damýyna qosqan ólsheýsiz úlesi, jer betinde ómir súrgen barlyq halyqtardyń armany – ózara túsinistik pen syılastyqty saqtaýy degen qaǵıdasyn túsindire otyryp, "Ózin - ózi taný" áleminiń basty maqsaty – ul - qyzdarymyzdy jeke ózimen jáne ózin qorshaǵan ortamen úılesimdilikpen ómir súrýge baýlý. Sara Alpysqyzynyń ulaǵatty ustanymdary arqyly jas urpaqtyń júregindegi ómirge, ata - anasyna, eń jaqyn adamdaryna, jalpy adam ataýlyǵa degen baýyrmaldyq, súıispenshilik, mahabbat, dostyq sekildi izgilik qasıetterge tárbıeleý.
Kórnekiligi: túrli tústi qaǵazdar, kartochkalar, qaryndashtar.
Ádis tásili: toptyq jumys, saýalnama, suraqtar.
Muǵalimniń ózin - ózi tanystyrýy.

Muǵalim:
- Búgingi sabaqtyń ózgesheligi, mektep akt zalynda, qonaqtarmen ata - analarymyzben birge ótkizgeli otyrmyz. Bul sabaqtyń negizgi ótkizilý maqsaty: Sara Alpysqyzy Nazarbaevanyń mereı toıyna baılanysty bolmaq.
Oqýshylardy topqa bólip otyrǵyzý.
Muǵalimniń kirispe sózi:
Qazirgi kezde óskeleń urpaqty tárbıeleýde alǵa qoıyp otyrǵan negizgi maqsattardyń biri - qoǵamǵa paıdaly, úlkenge qurmet kórsetip, kishige qamqor bola biletin, memleketimizdiń bolashaǵy úshin jan - jaqty damyǵan jeke tulǵany kalyptastyrý.

Osy maqsatty júzege asyrýda «Bóbek»qorynyń prezıdenti Sara Alpysqyzy «Ózin - ózi taný» rýhanı - adamgershilik bilim jobasy respýblıkamyzdyń bilim berý mekemelerinde, bala baqshalarynda eksperımenttik pán retinde júrgizilip keledi.
Balany mádenıettilikke, sypaıylyqqa, ádeptilikke baýlý - ata - ananyń da, qoǵamnyń da, mekteptiń de eń basty mindeti.

Adam boıyna kishipeıildilik, sypaıylyq, meıirimdilik, raqymshyldyq, janashyrlyq, tilektestik, syılastyq sıaqty qasıetterdi darytý jáne ózgelerdi qadirleı, syılaı, qurmetteı bilýge, tyńdaı bilýge, qolynan kelgenshe adamdarǵa kómektesý, keshirimdi bolýǵa úıretý de «Ózin - ózi taný» pániniń úlesine tımek.

Endeshe, bizdiń búgingi tárbıe saǵatymyz Sara Alpysqyzy Nazarbaevaǵa arnalmaq. «Danalyq shyńy - mahabbat» desek balaǵa degen uly sezim Sara Alpysqyzynyń ómirlik ustanymy. Olaı bolsa osy abzal jannyń ómir deregine qysqasha toqtalaıyq.
1. Sara Alpysqyzy qaı jyly, qaı qalada dúnıege keldi?
2. «Bóbek» respýblıkalyq qory jáne «SOS Qazaqstan balalar aýyldary» qory qashan quryldy?
3. Sara Alpysqyzy qandaı kitaptardyń avtory?
4. Sara Alpysqyzy eńbekteri úshin qandaı marapattaýǵa ıe boldy?

1 - OQÝSHY
Sara Alpysqyzy 1941 jyly 12 aqpanda Qaraǵandy obylysy, Qyzyljar aýylynda dúnıege kelgen. Eńbek jolyn qarapaıym qurylys jumysshysy bolyp bastaǵan. Joǵary bilimdi ekonomıs. Sara Alpysqyzynyń elbasymyz N. Á. Nazarbaevpen otasqanyna 50 jyl toldy. 3 - qyzy bar, nemere, shóbere súıgen ardaqty, baqytty ana.

2 - OQÝSHY
1992 jyldan bastap Sara Alpysqyzy balalarǵa rýhanı - adamgershilik bilim berý jáne tárbıeleýge baılanysty máselelerdi sheshýge naqty kómek kórsetetin «Bóbek» respýblıkalyq balalar qaıyrymdylyq qorynyń negizin qalashy jáne prezıdent.
1994 jyldan bastap «SOS - Qazaqstan balalar aýrýlary» qorynyń prezıdenti. 1999 jylǵy naýryz aıynan «Demografıa qaıyrymdylyq qory» keńesiniń tóraıymy.
4 - oqýshy
Sara Alpysqyzy - qoǵamnyń, adamnyń rýhanı adamgershilik damýy boıynsha bırneshe kitaptardyń avtory, baqytty balalyq shaq týraly tujyrymdama qurdy

5 - oqýshy.
Sara Alpysqyzy «Bóbek» qaıyrymdylyq qorynyń negizin qalaýshy. Qor kómekke zárý panasyz balalardy óz qamqorlyǵyna alyp, tárbıeleýge mán beredi. Qazaqstannyń birinshi hanymynyń bastamasymen elimizde jetim balalardy qorǵaý týraly Zań qabyldandy. Osynyń nátıjesinde Respýblıkanyń barlyq óńirinde jetim balalar úshin otbasylyq úlgidegi balalar qalashyqtary qurylyp «Úmit» jas óskinder úıleri ashylýda.
6 - oqýshy Sara Alpysqyzy kóptegen kitaptardyń avtory. Atap aıtsaq:
1. Porfırıı Korneevıch Ivanovtyń «Detka» júıesin paıdalanýshy qatysýshylardyń densaýlyǵyn, adamgershilik tárbıesin nyǵaıtý jáne damytýdyń máseleleri 1999 j
2. «Ózińe jol» Porfırıı Korneevıch Ivanovtyń ilimi saý tulǵany tárbıeleýdiń ádisi retinde 1999j.
3. «ómir etıkasy» 2001 j.
4. «Súıispenshilikpen» 2001 j.
7 - oqýshy Sara Alpysqyzy balalardyń quqyqtaryn qorǵaý salasyndaǵy eńbekteri úshin:
«1 - Dárejeli Dostyq ordenimen 2001 j.»
«Altyn júrek» Halyqaralyq syıaqysynyń laýreaty 2006 j.
«Sh. Aımatov atyndaǵy «Altyn medal» 2003 j.
«BUU – IýNISEF balalar qorynyń estelik medali» 2007 j.
«Ihsan Dogramachı atyndaǵy Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń halyqaralyq syıaqysy».
«Jetim balalardyń máselelerin sheshýde erekshe eńbegi úshin - sos - Kınderdorf»halyqaralyq qorynyń altyn medali 1999 j.

«Balam deıtin ana bolmasa, Anam deıtin bala qaıdan tabylar» bar balanyń anasy bolyp, ár balanyń bolashaǵyna izgi jol sala bilgen, álemniń anasy atanǵan óz anamyz Sara Alpysqyzynyń ómiri men eńbeginen úlgi ala otyryp, bolashaqta eńbek súıgish, meıirimdi, adal, Otanymyzdyń týyn bıik ustar, ult bolashaǵyn kórkeıter elimizdiń patrıot azamattary bolýlaryńyzǵa tilekshimiz.
Muǵalim:
«Bala janyn ǵajaıyp pen jaqsylyqqa toltyrsańyz bolady, onyń ózi - aq tárbıeli bolyp shyǵady»- dep ulylarymyz aıtqandaı bala tárbıesinde nátıjeli iske qol jetkizýdiń jolyn tapqan «Bóbek» Respýblıkalyq balalar qaıyrymdylyq qorynyń negizin qalaýshy jáne prezıdenti S. A. Nazarbaevanyń bala boıyndaǵy meıirimdilik pen qaıyrymdylyq, izgilik pen rýhanı qundylyqtardy arttyrý jáne adamǵa degen súıispenshilikti qalyptastyrýǵa múmkindik beretin bilim berýdegi jańa «Ózin - ózi taný» páni ár balanyń júreginiń tórinen oryn alǵany sózsiz. Ár balanyń júregine jol taba bilgen meıirimdi jan.

Shattyq sheńberi
Ana týraly jyr
Sózin jazǵan: Ǵ. Qaıyrbekov
Ánin jazǵan: Sh. Qaldaıaqov
Álemniń jaryǵyn syıladyń sen maǵan.
Dalanyń ár gúlin jınadyń sen maǵan.
Sen berdiń qustardyń qanatyn samǵaǵan,
Balalyq qushtarym ózińe arnaǵan.
Qaıyrmasy:
Áldılep, aıalap, ósirgen jemisin,
Samal jel, saıa baq qushaǵyń men úshin.
Eseıip ketsem de men saǵan sábımıin
Kóńilińdi kóktemdeı kózińnen tanımyn.
Etýge boryshyń, anashym, jan syrym.
İzdedim sen úshin álemniń asylyn.
Álemniń baılyǵyn syılar em, kesh meni,
Syılar em aı, kúnin, qolyma túspedi.

Toptyq tapsyrma. Shaǵyn esse jazý. Berilgen ýaqyt 5 - 7 mınýt.

1. Álemniń jaryǵyn syıladyń sen maǵan.
2. Anam úshin maqtanam.
3. Anam meniń ardaqty.
4. Anam asyl qazynam.

Muǵalim:
- Balalar óz oılaryn ashyq aıtty dep oılaımyn, endigi kezekti ata - analarǵa bereıik. Ata - analardyń balalary týraly óz pikirlerin bileıik.

Sıtýasıalyq suraqtardyń jaýaptary:

1. Balańyzdy óneri, qandaı da bir iske qyzyǵýshylyǵy, beıimdiligi baıqalsa, ne ister edińiz?
(Múmkindiginshe, onyń qabiletin odan ári damytýyna jaǵdaı jasaǵan durys. Múmkin, ol boıynda jasaryn daryndylyq qabilet bolar. Kóptegen bıograf - zertteýshilerdiń aıtýynsha, myńdaǵan Arhımed, Mosart, Rafaelderdiń kóbi ómirlerin eshbir ataqsyz, qarapaıym dıqan, qolónershi, aspaz retinde ótkizgen kórinedi).
2. Sizge mekteptegi muǵalimderden « Sizdiń balańyz basqa balalardy urady» degen birneshe shaǵym aıtyldy.. Taǵy kórshi ata – analardan da « bizdiń balany urdy» degen sóz estýge týra keldi deıik. Ne isteısiz? Balańyzdy qalaı tárbıeleısiz?
(Balany tártipke keltirýden buryn, onyń agressıvti bolýynyń sebebin tereńnen izdeńiz. Basqalardy renjitetin bala ózi renjigen bala.
Otbasyńyzdaǵy bireý osyǵan kináli emes pe? Oılanyńyz. Múmkin, jaǵdaıdy taldap, sebebin tereńnen tabýǵa bolatyn shyǵar?).
3. Balańyz sabaqtan qashyp, mektepten erte keldi, ne isteısiz?
(Balańyzdyń mundaı jónsizdikterine jol bermeńiz, áıtpese, odan keıin de órshı túsedi).
4. Balańyz kúnde 1 - sabaqqa keshigip keledi. Qalaı jónge keltiresiz?
(Qataldaý bolýǵa qoryqpańyz. Sonda ǵana ol óz ornyn tabady).

Osy analarymyzǵa arnap Turǵan Aqnurdyń oryndaýynda «Analarǵa qatal qaraý - zulymdyq» atty óleńin tamashalaıyq.

Muǵalim: Balalardyń analaryna degen kóz qarasy qandaı ekenin bilý úshin. «Ashyǵyn aıtsam» degen jattyǵýdy oryndaıyq. Aıaqtalmaǵan sóılemderdi aıaqtaımyz.
1. Ashyǵyn aıtsam, keıde anam maǵan urysa beredi, sebebi.............
2. Ashyǵyn aıtsam, men keıde ata - anamdy tyńdamaımyn, sebebi..........
3. Ashyǵyn aıtsam, men anamnyń ornynda bolsam.................
4. Ashyǵyn aıtsam, men anama kóp ótirik aıtamyn...............
5. Ashyǵyn aıtsam, anamdy tek qýantsam deımin..............
6. Ashyǵyn aıtsam, keıde anamdy renjitip alsam....................
7. Ashyǵyn aıtsam, anamnyń muńaıǵanyn kórsem........
8. Ashyǵyn aıtsam, anam aýyryp qalsa...................................
9. Ashyǵyn aıtsam, anama uzaq ýaqyt úıde bolmasa.....................
10. Ashyǵyn aıtsam, anam bir nárse búldirsem, meni qatty jazalaıdy.......
11. Ashyǵyn aıtsam, men anama renjimeımin..........................
12. Ashyǵyn aıtsam, keıde men anamdy túsinbeımin..........

Sergitý sáti. « Ystyq oryndyq» dep atalady.
Muǵalim:
Birde kóp balaly ana uldaryna bylaı depti:
– Balapandarym, men senderge bir jumbaq aıtaıyn, sender sony sheshińder. Senderdiń bárińdi toǵyz aı abaqtyǵa japsa, odan shyqqan soń aýzyńa ókpe tyqsa, arqandy aǵashqa tańsa sol adamǵa ne isteısińder? Osy suraq jóninde óz oılaryńdy ortaǵa salsańyzdar.
Tuńǵysh balasy: Onyń basyn baltamen shabar edim,- depti.
Ekinshi balasy: Ony men myltyqpen atyp tastar edim, – deıdi.
Al úshinshi balasy: Onyń keńsirigin buzar edim.
Al kenje balasy bylaı depti:
• Joq, ana myna úsheýiniń jasaıtyndary aqymaqtyń isi, al men bolsam, ol adamdy aıalap ólgenshe alaqanyma salyp baǵar edim, – depti.
• Ol meni jaratýshy, jaryq dúnıege ákelýshi adam. Siz bizdi toǵyz aı kóterdińiz, bizge jaryq dúnıe syıladyńyz. Qyrqymnan shyqqannan keıin taza jatsyn dep aǵash besikke bóledińiz, – depti.
Júrekten júrekke. Án: «Aı dıdarly anashym»

Qortyndy: Ana - tirshiliktiń gúli, otbasynyń berekesi, búkil adamzattyń tárbıeshisi. Ómirde anaǵa degen saǵynysh, onyń ystyq meıirimge toly jyly qushaǵyn ańsamaıtyn adam bola qoımas. Kúnniń shýaqty sáýlesindeı ystyq ana júregi, odan týyndaıtyn ananyń mahabbaty ár perzent úshin. Sondyqtan barshamyz ana atyna kir keltirmeı, olardy ardaq tutyp qurmetteýimiz qajet.
Árkimniń aq jaýlyqty anasy bar,
Báriń de ana aldynda balasyńdar.
Anasy aq jaýlyqty tórde otyrsa,
Uıada bereke ber, jarasym bar.
Qurmetti qonaqtar, ata - analar oqýshylar osymen búgingi «Altyn júrek anamyz» atty ashyq tárbıe saǵatymyzdy aıaqtaımyz.
Saý bolyńyzdar!