Án jáne kúı
Sabaqtyń taqyryby: «Án jáne kúı»
«Kıiz úı». J. Tursynbaev – úırený.
Sabaqtyń maqsaty: Jańa materıaldardy ıgerýge qajetti bilim, daǵdy deńgeıin anyqtaý. Bul sabaqta mýzykanyń sıpatyn ajyratý, mazmunynyń ómirmen baılanysyn túsindirý jáne án leginiń baǵytyn aıyrý týraly sóz bolady.
Sabaqtyń mindeti: Balanyń shyǵarmashylyq belsendiligin túrli mýzykalyq tapsyrmalar arqyly oıatý jáne este saqtaý qabileti men yrǵaqtyq sezimderin damytý.
Sabaqtyń barysy:
Kirispe áńgime ótkizip, halyqtyq mýzyka mádenıeti, onyń salalary, oryndaýshylary týraly qysqasha maǵlumat berýge bolady. Halyq shyǵarmashylyǵy tek burynǵy zamandy ǵana emes, qazirgi kezeńdi de qamtıdy. Iaǵnı halyq ómirindegi belgili bir jaǵdaılarǵa, oqıǵalarǵa baılanysty óziniń kóńil kúıin, arman - múddesin qosyp, án shyǵarǵan.
Qazaq halqynyń mýzykalyq murasy óte baı.
Halyq mýzykasy – halqymyzdyń san ǵasyrlyq ómirimen sabaqtasyp jatqan tarıhyn beıneleıtin zamana paraqtary. Halyq mýzykasyn týdyrýshylar óz eliniń janashyr jarshylary. Mýzykanyń jalpy halyq mádenıetindegi, ómir shyndyǵyn aıqyndap kórsetýdegi alatyn ornynyń mańyzy zor.
Halyq áni – avtory umytylǵan, birden - birge aýyzba - aýyz jattalyp, taralyp, bizdiń kúnge jetken ánder.
Halyq kúıi – ulttyq mýzykalyq aspaptarǵa arnalyp shyǵarylǵan, aýyzsha birden - birge taratylyp, bizge jetken mýzyka.
Mýzyka men óner ózara baılanysty. Mýzyka - ómirdiń ajyramas bir bóligi jáne ónerdegi kórinisi.
Mýzyka óneri – halyq tarıhynyń shejiresi.
Halyq ánderi men kúıleri qazaq halqynyń ómir tirshiligin – adamdar men dostyq, tabıǵat, jan - janýarlar men qustar týraly jáne t. b. jyrlaıdy.
Sabaqtyń tańǵajaıyp sáti. «Qazaq aýylyna saıahat».
- Balalar, sender ózderińdi avtobýsqa minip, aýylǵa kele jatyrmyz dep sezinińder. Júrgizýshi – Aıdos.
Muǵalim suraq - jaýap arqyly «Bizdiń aýyl» taqyrybyna áńgime júrgizedi.
1. Aýylda kimge kele jatyrmyz?
2. Aýylda ne ósedi?
3. Aýyldyń tabıǵaty qandaı?
4. Sen aýyldy unatasyń ba?
5. Sen jaılaýǵa bardyń ba?
6. Tańerteń uıqydan turǵanda tabıǵattyń qandaı kórinisin kórdiń? degen sıaqty oıqozǵaý suraqtaryn qoıyp, shyǵarmanyń mazmunyn ashamyz jáne balanyń sóz qoryn damytamyz.
Qazaq halqynyń eń qasıetti dúnıesi – kıiz úı. Kıiz úı bizdiń ata - babamyzdan qalǵan. Onyń ereksheligi – buryshy joq, dóńgelek. Alystan appaq bolyp kórinedi.
Balalar kıiz úı týraly ( aq paraqta jazylǵan) jumbaqty sheshedi.
Jumbaq
Qazsha qanat jaıady,
Úırekshe moıyn sozady,
Qussha qonady. (Kıiz úı)
Uqsaıtyn sheńberge,
Qabyrǵasy jıylyp, keriledi.
Jıhazy mol keń bólme,
Tóbesinen juldyzdar kórinedi. (Kıiz úı)
Bir nárse ózi bıik, ishi qýys,
Ol zattyń súıegi kóp aıqysh - uıqysh.
Kózi bar jabyrqaǵan tóbesinde,
Jaısa úlken, jınalǵanda bir - aq ýys.(Kıiz úı)
Án úırený: «Kıiz úı». Mýzykasyn jazǵan J. Tursynbaev.
«Kıiz úı» ánin tyńdaǵanda, ashyq, kóńildi dybystar estımiz.
«Kıiz úı» ániniń qaıyrmasynda kezdesetin «ha - lá - lá, lá - lá, ha - la - la - ký - lı - la - la» áýenin balalardyń úndestigine jaqyn etip, yńǵaıly dybys bıiktigimen oryndatylady. Bul ádis án úıretý kezinde balanyń estý, este saqtaý qasıetterin damytady. Ánniń árbir sóz qatary oqýshynyń sanasyna kórkem beıneni kórsetip turǵandaı, balanyń ándi tez kabyldaýyna yqpal jasaıdy. Án óte ásem, sazdy, mazmundy, jumsaq tembrli. Kórkem beıneli shyǵarma qataryna jatady. Án áýeninde, mýzykalyq dybystardyń jelisinde qazaq aýylynyń kórinisi erekshe kórkem beınelengen.
Sabaqtyń eń mańyzdy kezeńiniń biri – balalardyń án aıtý qalpyn saqtaý jáne ony alǵashqy sabaqtan bastap daǵdylandyrý. án aıtý kezinde qatty aıqaılamaı, ándi jumsaq, sazdy daýyspen oryndaý kerek.
Mýzyka tyńdaý: «Alqońyr». Qazaqtyń halyq áni. (Untaspa(
Shyǵarmashylyq jumys:
Túrli tústi sýret nemese kıiz úı maketin kórsete otyryp, kıiz úıdiń qazaq halqynyń ómir - tirshiliginde alatyn orny týraly shaǵyn áńgime uıymdastyrý.
- Súıegi, tóbesindegi kózi degen ne? Kıiz úı neden quralady? (Shańyraq, ýyq, kerege, túndik, basqur, aǵash esik)
Kıiz úıdiń negizi aǵashtan, al jabýy qoıdyń júninen basylǵan kıizden jasalady. Sondyqtan kıiz úı dep atalǵan.
- Jazǵy demalysynda ata - ájeniń aýylyna, jaılaýǵa bardyń ba?
- «Naýryz» merekesinde qurylǵan alty qanat aq boz úıdiń ishine kirdiń be?
- Kıiz úıdiń óziń kórgen jasaýlary men ishki jıhazdaryn atap ber.
Bul zattar tek turmysta paıdalanatyn zat emes, ata - babamyzdan qalǵan asyl mura ekenin dáripteımiz.
Qorytý. Jaýap bergen balaǵa qaǵazdan jasalǵan gúl beremiz. Osylaı suraq bitkende, qyzdardyń jáne er balalardyń gúlderin sanap, jeńgen topty anyqtaımyz nemese «Aıgólek» án baıqaýyn ótkizip, úırengen ánderdi qaıtalaımyz. Bul jerde de án aıtqan balaǵa gúl berip, shapalaq urý arqyly, balanyń yntasyn, shyǵarmashylyǵyn, uıandyǵyn, belsendiligin ashamyz.
«Kıiz úı». J. Tursynbaev – úırený.
Sabaqtyń maqsaty: Jańa materıaldardy ıgerýge qajetti bilim, daǵdy deńgeıin anyqtaý. Bul sabaqta mýzykanyń sıpatyn ajyratý, mazmunynyń ómirmen baılanysyn túsindirý jáne án leginiń baǵytyn aıyrý týraly sóz bolady.
Sabaqtyń mindeti: Balanyń shyǵarmashylyq belsendiligin túrli mýzykalyq tapsyrmalar arqyly oıatý jáne este saqtaý qabileti men yrǵaqtyq sezimderin damytý.
Sabaqtyń barysy:
Kirispe áńgime ótkizip, halyqtyq mýzyka mádenıeti, onyń salalary, oryndaýshylary týraly qysqasha maǵlumat berýge bolady. Halyq shyǵarmashylyǵy tek burynǵy zamandy ǵana emes, qazirgi kezeńdi de qamtıdy. Iaǵnı halyq ómirindegi belgili bir jaǵdaılarǵa, oqıǵalarǵa baılanysty óziniń kóńil kúıin, arman - múddesin qosyp, án shyǵarǵan.
Qazaq halqynyń mýzykalyq murasy óte baı.
Halyq mýzykasy – halqymyzdyń san ǵasyrlyq ómirimen sabaqtasyp jatqan tarıhyn beıneleıtin zamana paraqtary. Halyq mýzykasyn týdyrýshylar óz eliniń janashyr jarshylary. Mýzykanyń jalpy halyq mádenıetindegi, ómir shyndyǵyn aıqyndap kórsetýdegi alatyn ornynyń mańyzy zor.
Halyq áni – avtory umytylǵan, birden - birge aýyzba - aýyz jattalyp, taralyp, bizdiń kúnge jetken ánder.
Halyq kúıi – ulttyq mýzykalyq aspaptarǵa arnalyp shyǵarylǵan, aýyzsha birden - birge taratylyp, bizge jetken mýzyka.
Mýzyka men óner ózara baılanysty. Mýzyka - ómirdiń ajyramas bir bóligi jáne ónerdegi kórinisi.
Mýzyka óneri – halyq tarıhynyń shejiresi.
Halyq ánderi men kúıleri qazaq halqynyń ómir tirshiligin – adamdar men dostyq, tabıǵat, jan - janýarlar men qustar týraly jáne t. b. jyrlaıdy.
Sabaqtyń tańǵajaıyp sáti. «Qazaq aýylyna saıahat».
- Balalar, sender ózderińdi avtobýsqa minip, aýylǵa kele jatyrmyz dep sezinińder. Júrgizýshi – Aıdos.
Muǵalim suraq - jaýap arqyly «Bizdiń aýyl» taqyrybyna áńgime júrgizedi.
1. Aýylda kimge kele jatyrmyz?
2. Aýylda ne ósedi?
3. Aýyldyń tabıǵaty qandaı?
4. Sen aýyldy unatasyń ba?
5. Sen jaılaýǵa bardyń ba?
6. Tańerteń uıqydan turǵanda tabıǵattyń qandaı kórinisin kórdiń? degen sıaqty oıqozǵaý suraqtaryn qoıyp, shyǵarmanyń mazmunyn ashamyz jáne balanyń sóz qoryn damytamyz.
Qazaq halqynyń eń qasıetti dúnıesi – kıiz úı. Kıiz úı bizdiń ata - babamyzdan qalǵan. Onyń ereksheligi – buryshy joq, dóńgelek. Alystan appaq bolyp kórinedi.
Balalar kıiz úı týraly ( aq paraqta jazylǵan) jumbaqty sheshedi.
Jumbaq
Qazsha qanat jaıady,
Úırekshe moıyn sozady,
Qussha qonady. (Kıiz úı)
Uqsaıtyn sheńberge,
Qabyrǵasy jıylyp, keriledi.
Jıhazy mol keń bólme,
Tóbesinen juldyzdar kórinedi. (Kıiz úı)
Bir nárse ózi bıik, ishi qýys,
Ol zattyń súıegi kóp aıqysh - uıqysh.
Kózi bar jabyrqaǵan tóbesinde,
Jaısa úlken, jınalǵanda bir - aq ýys.(Kıiz úı)
Án úırený: «Kıiz úı». Mýzykasyn jazǵan J. Tursynbaev.
«Kıiz úı» ánin tyńdaǵanda, ashyq, kóńildi dybystar estımiz.
«Kıiz úı» ániniń qaıyrmasynda kezdesetin «ha - lá - lá, lá - lá, ha - la - la - ký - lı - la - la» áýenin balalardyń úndestigine jaqyn etip, yńǵaıly dybys bıiktigimen oryndatylady. Bul ádis án úıretý kezinde balanyń estý, este saqtaý qasıetterin damytady. Ánniń árbir sóz qatary oqýshynyń sanasyna kórkem beıneni kórsetip turǵandaı, balanyń ándi tez kabyldaýyna yqpal jasaıdy. Án óte ásem, sazdy, mazmundy, jumsaq tembrli. Kórkem beıneli shyǵarma qataryna jatady. Án áýeninde, mýzykalyq dybystardyń jelisinde qazaq aýylynyń kórinisi erekshe kórkem beınelengen.
Sabaqtyń eń mańyzdy kezeńiniń biri – balalardyń án aıtý qalpyn saqtaý jáne ony alǵashqy sabaqtan bastap daǵdylandyrý. án aıtý kezinde qatty aıqaılamaı, ándi jumsaq, sazdy daýyspen oryndaý kerek.
Mýzyka tyńdaý: «Alqońyr». Qazaqtyń halyq áni. (Untaspa(
Shyǵarmashylyq jumys:
Túrli tústi sýret nemese kıiz úı maketin kórsete otyryp, kıiz úıdiń qazaq halqynyń ómir - tirshiliginde alatyn orny týraly shaǵyn áńgime uıymdastyrý.
- Súıegi, tóbesindegi kózi degen ne? Kıiz úı neden quralady? (Shańyraq, ýyq, kerege, túndik, basqur, aǵash esik)
Kıiz úıdiń negizi aǵashtan, al jabýy qoıdyń júninen basylǵan kıizden jasalady. Sondyqtan kıiz úı dep atalǵan.
- Jazǵy demalysynda ata - ájeniń aýylyna, jaılaýǵa bardyń ba?
- «Naýryz» merekesinde qurylǵan alty qanat aq boz úıdiń ishine kirdiń be?
- Kıiz úıdiń óziń kórgen jasaýlary men ishki jıhazdaryn atap ber.
Bul zattar tek turmysta paıdalanatyn zat emes, ata - babamyzdan qalǵan asyl mura ekenin dáripteımiz.
Qorytý. Jaýap bergen balaǵa qaǵazdan jasalǵan gúl beremiz. Osylaı suraq bitkende, qyzdardyń jáne er balalardyń gúlderin sanap, jeńgen topty anyqtaımyz nemese «Aıgólek» án baıqaýyn ótkizip, úırengen ánderdi qaıtalaımyz. Bul jerde de án aıtqan balaǵa gúl berip, shapalaq urý arqyly, balanyń yntasyn, shyǵarmashylyǵyn, uıandyǵyn, belsendiligin ashamyz.
You Might Also Like
