InfoHub Logo

Ana tili – júrek úni

Maqsaty: 1. Qazaq tiliniń memlekettik til bolýyna baılanysty, oqýshylardyń til týraly tanymdyq deńgeıin kóterý.
2. Qazaqstannyń memlekettik tiline degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, elin, jerin, óz tilin qurmetteýge tárbıeleý.
Kórnektiligi: Maqal - mátelder, oqýshylardyń gazetteri, Qazaqstan kartasy, úntaspa, kitap kórmesi, naqyl sózder.

Tilden artyq qazyna joq,
Tilden artyq qasıet joq. (N. Á. Nazarbaev)

Barysy:
1 - júrgizýshi: Qaıyrly kún, ustazdar men qonaqtar! Sizderge arnap “Ana tili - júrek úni”atty tárbıe saǵatymyzdy ashýǵa ruqsat etińizder!
2 - júrgizýshi: Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasyndaǵy “Qazaq tili - Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili”dep jazylǵan.
1 - júrgizýshi: Qazaqstan Respýblıkasynyń Til týraly alǵashqy zańy 1989 jyly 22 qyrkúıekte qabyldandy. Bizdiń elimizde turatyn barlyq ult ókilderi qazaq tilin oqyp úırenýde. Qazaq tilin úırenip júrgen shetel azamattary da az emes.
2 - júrgizýshi: Qazaq tili túrli tektes tilderge, sonyń ishinde qypshaq tobyndaǵy tilge jatady. Túrki tildes halyqtar: qazaq, qyrǵyz, ózbek, uıǵyr, qaraqalpaq, tatar, bashqurt, ázirbaıjan, týva, haqas, altaı jatady.
1 - oqýshy: Jer sharynyń birsypyra jerinde kóptegen qazaqtar turdy. Basqa shetelderde turatyn qazaqtar da óz tilin ana tilim dep esepteıdi. Qazaq tili - qazaq halqynyń ana tili. Ol - halyq tarıhymen birge jasap, urpaqtan - urpaqqa qatynas quraly retinde qyzmet etip keledi.
2 - oqýshy: Ol endi tolyq maǵynasynda respýblıkada bilim, ǵylymdy, tehnıkany úırený tili, mádenıet pen ekonomıkany damytý tili bolyp otyr.
3 - oqýshy:
Ana tili - bar bilimniń qaınary,
Atalardyń ósıeti paıdaly.
Alaqany meıirimdi anańnyń,
Ustazyńnyń jarqyn júzi - jaıdary.
Ana tilim - tastamaıtyn álippem,
Bolǵanym joq áripterin tanyp men.
Óz tilimdi jaqsy kórý arqyly,
Dostasamyn basqa barlyq halyqpen.
4 - oqýshy:
Ana tiliń - bilip qoı,
Erkindigiń teńdigiń.
Ana tiliń - bilip qoı,
Maqtanyshyń, eldigiń.
Ana tiliń - aryń bul,
Uıatyń bop tur bette.
Ózge tildiń bárin bil,
Óz tilińdi qurmette!
5 - oqýshy:
Týǵan tilde syry tereń janym bar,
Týǵan tilde myń - myń ystyq qanym bar.
Týǵan tilde ánim menen sánim bar,
Týǵan tilim - júrek únim, nanyńdar,
Nanbasańdar,
Júregimdi sýyryp-aq alyńdar.
6 - oqýshy: Halyq óziniń tilin eń ardaqtysy dep sanaıdy, ony erekshe súıedi. Qyrǵyz aqyny Sarnoǵaevtyń aıtqanyndaı,”Ana tilin súımegen adam, halqyn súıip te jarytpaıdy’’
7 - oqýshy: Tildi jasaýshy halyqtyń ózi. Sondyqtan halyqqa qyzmet etedi. Ana tilin qadirlemegen halyqtyń bolashaǵy joq. Qazaq tili - damyǵan, jetilmegen, baı, ıkemdi tildiń biri. Bul pikirimizdiń rastyǵyn, kezinde kemeńger Abaı dáleldegen bolatyn.
8 - oqýshy: Qazaq tiliniń baılyǵy - qazaq ultynyń baılyǵy. Osy baılyqty baǵalaı bilýimiz kerek. Sonda ǵana bizdiń Qazaqstan kez kelgen jurtpen shyq teńestire alatyn irgeli el bola alady.
9 - oqýshy:
Eń birinshi baqytym - tilim meniń,
Tas júrekti tilimmen tilimdedim.
Keı - keıde dúnıeden túńilsem de,
Qasıetti tilimnen túńilmedim.
10 - oqýshy:
Súıemin týǵan tildi - anam tilin,
Besikte jatqanymda - aq bergen bilim.
Shyr etip jerge túsken mınýtymnan,
Qulaǵyma sińirgen tanys únim.
11 - oqýshy:
Sol tilimnen úırendim nárse attaryn,
Sol tilimnen ádetti men jattadym.
Eń birinshi sol tilimnen syrtqa shyqty,
Súıgenim, jek kórgenim, unatqanym.

Oqý, bilim, til, óner týraly maqal mátelder:
1. Bilim kilti - til.
2. Bilekti birdi jyǵady, bilimdi myńdy jyǵady.
3. Jeti jurttyń tilin bil,
Jeti túrli bilim bil.
4. Aqyl - tozbaıtyn ton,
Bilim - taýsylmaıtyn ken.
5. Til - kóńildiń kilti.
Synyp saǵatymyzdyń sońynda uly adamdardyń ana tili týraly aıtqan naqyl sózderin aıtyp qorytyndylaımyz.
Mysaly:
Til degenimiz - qaı halyqtyń bolmasyn, keshegi, búgingi ǵana emes, erteńgi de taǵdyry.